Пробиркаға 2 тамшы анилин және 3 мл дистилденген су құйып, жақсылап шайқап араластырып, лайлы эмульсия алу

Пробиркаға 2 тамшы анилин және 3 мл дистилденген су құйып, жақсылап шайқап араластырып, лайлы эмульсия алу.

1. Лайлану неге жойылды? Реакция теңдеуін құр.

Келесі пробиркаға 3 тамшы анилин эмульсиясын құйып, оған бір тамшы күкірт қышқылын қос.

2. Түзілген тұнбаның құрамы қандай? Реакция теңдеуін жаз. Алынған анилин тұзы қалай аталады?

3 . Алынған тұз қышқылды анилин мен анилин гидросульфатының ерігіштігі туралы не айтасыз?

Қорытынды жаса.

Анилин эмульсиясына тұз қышқылын қосып, алынған тұзына ерітінді лайланғанша тамшылатып күйдіргіш натр ерітіндісін қосу.

1. 
   Ерітінді неге лайланды?
   
2. 
   Реакция теңдеуін құр.
   

№ 3. Анилиннің тотығуы.

Анилинге сапалық реакция – хлорлы ізбеспен _тотықтыру.

Пробиркаға 3 тамшы анилин эмульсиясын құйып, оған бір тамшы хлорлы ізбес ерітіндісін қосу .

1. Ерітінді түсі қалай өзгерді?

Егер түсі дұрыс көрінбесе, онда ерітіндіні 5-10 тамшы дистилденген сумен сұйылту. Анилиннің хлорлы ізбеспен реакциясын сапалық реакция деп қарастырады. Келесі пробиркаға 3 тамшы анилин эмульсиясын құйып, оған осындай мөлшерде калий дихроматы мен концентрлі күкірт қышқылын қосу . Ерітінді бастапқыда жасыл түске, кейіннен қара түске өзгереді.

2. Ерітінді түсінің осындай реттілікпен өзгеруі немен түсіндіріледі?

Қорытынды жаса. Тотығу реакциясының теңдеуін құр.

Пробиркаға анилин эмульсиясын құйып, оған тұз қышқылы ерітіндісін қосу . Лай жойылып, хлорлы сутекті анилин түзіледі, оған бром суының қаныққан ерітіндісін қосу.

1. Бром суын қосқанда не байқалды?

2. Анилинді бромдау реакциясының теңдеуін жаз.

метан→ ацетилен→ бензол→ нитробензол→ анилин.



Жауабы: 19,6 л.

Жауабы: 624 кг.



450 г хлорбензолдан қандай масса анилин алуға болады, егер анилиннің массалық үлесінің шығымы 94 % болса?

Жауабы: 349,7 кг.
Белоктар, Аминқышқылдары.

Мақсаты: белоктарды қалай коагуляциялауға болатындыған және оларға түсті сапалық реакцияларды жүргізу арқылы пептидтік байланыстар мен ароматты ядросы бар амин қышқылдарын эксперименттік әдіспен анықтауды игеру . Белок құрамында күкіртті амин қышқылдарын аша білуге үйрету.

Жабдықтар: жұмыртқа белогы, 5% , 10% , HNO_{3 (k)}, _{ (k)}, этанол, желатин, фенол, формалин, спиртовка, пробиркалар, пробирка ұстағыш, 1% _.
№ 1. Белоктардың (ақуыздың) коагуляциясы.

А. Желатиннің коллоидты ерітіндісін спиртпен коагуляциялау.

Пробиркаға 2 тамшы желатиннің коллоидты ерітіндісін құйып, оған бір

тамшы этил спиртін қосу.

1. 
   Бақылағанды суреттеп айт. Құбылысты түсіндір.
   
2. 
   Коагуляция деген не?
   

Ә. Жұмыртқа белогының коагуляциясы.

Төрт пробиркаға 5 тамшыдан тауық жұмыртқасының судағы коллоидты ерітіндісінен құю. Оның біріншісіне бір тамшы мыс (ІІ) сульфаты, екіншісіне - бір тамшы фенол ерітіндісі, үшіншісіне - бір тамшы формалиннен қос, төртіншісін қайнат.

3. 
   Нәтижелердің ұқсастығы неде?
   

№ 2. Белоктарға түсті реакциялар.

Пробиркаға 2 тамшы белок ерітіндісін құйып, оған мыс (ІІ) сульфаты ерітіндісінің бір тамшысы мен 4 тамшы күйдіргіш натр ерітіндісін қосып , жақсылап шайқа.

8. 
   Ерітінді түсі қалай өзгереді?
   

Пробиркаға 2 тамшы белок ерітіндісін құйып, оған концентрлі азот қышқылының бір тамшысын қосып қайнағанша қыздыру.

8. 
   Түзілген тұнбаның түсі қандай болды?
   

8. 
   Түс қалай өзгерді?
   

Пробиркаға 4 тамшы белок ерітіндісін құйып, оған 2 тамшы қорғасынның еритін тұзын _және ерітіндісін қос. Пробирканы жайлап қыздыр. Түс өзгерістерін бақыла. Қорытынды жаса.

1. Биурет реакциясының көмегімен белоктағы пептидтік байланыстар



2. 
   Ксантопротеин реакциясымен құрамында ароматты ядролы қышқылдар
   

3. Миллон реакциясының көмегімен құрамында күкірт болатын амин қышқылдары бар белоктар ашылады. Қорғасын ионымен белок құрамындағы күкірт _ қара түсті тұнба береді.

№3. Нингидринмен реакция.

Пробиркаға 5 тамшы 1%-тік нингидринді қосып қайнатқанда, 2-3 минуттан кейін көк түсті ертінді түзіледі. Бұл α-амин қышқылдарының сапалық реакциясы.

(П.А.Верболович, 200)

Жаттығулар:

1. Келесі өзгерістерді жүзеге асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңыз : метан → А →сірке альдегиді → Б→В →аминосірке қышқылы. Мұндағы А,Б және В заттарын ата.
2. Неге аминосірке қышқылынан өзгеше көкшілік амин қышқылдары индикатор бойынша бейтарап (нейтрал) реакция ортасын көрсетпейді?
3. Белоктарды неліктен полимерлерге жатқызады? Өзге полимерден белоктың құрылысы бойынша ұқсастығы мен өзгешелігі неде (полиэтилен, крахмалмен салыстыру)?
4. Адам ағзасында белоктар қандай қызмет атқарады ?
5. Келесі реакция теңдеулерін жаз:

а) α – аминомай қышқылы және калий гидроксиді;

ә) аминосірке және тұз қышқылы.

б) β - аминопропион қышқылы және метанол.



№ 1. 147,6 г нитробензолды тотықсыздандыру арқылы 96 г анилин алынды. Реакция өнімінің шығымын (%) есепте.

Жауабы: 80%.
№ 2. Массасы 246 г нитробензолды тотықсыздандырып қандай масса анилин алуға болады , егер анилиннің массалық үлесінің шығымы 0,9 болса?

Жауабы: 0,91 немесе 91%.

Жауабы: 58,2 г.

Жауабы: _.

Жауабы: 257 л .

Алифаттық көмірсутектердің мысалдары:





2-метилбутан;







2-метилбутадиен-1,3

Циклдік (алифатты) қосылыстардың мысалдары:

Циклопропан циклопентан циклогексан бензол

Пиррол пиридин пиримидин пурин тиофен фуран

Функциялық (функционалдық) топтар – көміртек қаңқасымен қосылған көміртек емес атомдардың топтары, сутектің орынбасарлары. Олар берілген зат қосылыстардың қай класына жататынын көрсетіп тұрады және сол класқа тән жалпы химиялық қасиеттерді қамтамасыз етеді.

Функциялық топтар және оларға сәйкес қосылыстардың кластары.

Функцияналдық топтар	Кластың атауы	Кластың жалпы формуласы
галогендер.	Галогендік туындылар
 Гидроксил тобы	Спирттер Фенолдар
 Алкоксил тобы	Жай эфирлер
 Тиол тобы	Тиолдар (Тиоспирттер, меркаптандар)
 Алкилтиол тобы	Тиоэфирлер (сульфидтер)
 Сульфон тобы	Сульфоқышқылдар
 Амин топтары 	Аминдер
 Нитротоп	Нитроқосылыстар
 Циан (нитрил) тобы	Нитрилдер
 Оксо топ, Карбонил тобы.	Альдегидтер Кетондар
 Карбоксил тобы	Карбон қышқылдары
Алкокси-карбонил тобы	Күрделі эфирлер
 Карбоксиамид тобы	Амидтер