Tuproqlarni gumusli holatining ko’rsatkichlari
(D.S.Orlov, L.A.Grishina, 1981y.)
Alomati
|
Alomat darajasi
|
Chekli qiymatlari
|
Gumus miqdori, %
|
Juda yuqori
|
>10
|
Yuqori
|
6-10
|
O’rtacha
|
4-6
|
Past
|
2-4
|
Juda past
|
>2
|
li qatlamda gumusning umumiy miqdori, t/ga
|
Juda yuqori
|
|
Yuqori
|
|
O’rtacha
|
|
Past
|
|
Juda past
|
|
Azot bilan boyiganlik darajasi,
C:N
|
Juda yuqori
|
<5
|
Yuqori
|
5-8
|
O’rtacha
|
8-11
|
Past
|
11-14
|
Juda past
|
>14
|
Organik moddaning gumusga aylanish (gumifikasiya) darajasi, *100, %
|
Juda yuqori
|
>40
|
Yuqori
|
30-40
|
O’rtacha
|
20-30
|
Kuchsiz
|
10-20
|
Juda kuchsiz
|
<10
|
Gumusning tipi, Cgk: Cfk
|
Gumatli
|
>2
|
Fulvat- gumatli
|
1-2
|
Gumatli-fulvatli
|
<0,5-1
|
Fulvatli
|
0,5
|
Tuproqlarning biologik aktivligi (nafas olishi) gektariga kg/soat
|
Yuqori
|
>10
|
O’rtacha
|
5-10
|
Sust
|
<5
|
Nazorat uchun savollar
Tuproqning organik qismi haqida tushuncha bering.
Tuproq tarkibida gumus nech foizni tashkil qiladi?
Uslubni mohiyatini tushuntirib bering?
Taminlanish darajasini aytib bering.
“TASDIQLAYMAN”
Agrokimyo, tuproqshunoslik va o’simliklarni himoya qilish kafedrasi mudiri, professor_________F.H.Xoshimov
“____”_________________ 201__
Tuproqning mexanik tarkibini aniqlash usullari: 1) Quruq va loyli xalqacha yasash, 2) Pipetka usulida aniqlash. (6 soat)
P A S P O R T I
Mashg’ulotning maqsadi.. Tuproqning mexanik tarkibini aniqlashda ko’proq pipetka usuli qo’llanilmoqda. Tuproq tarkibidagi har xil kata – kichiklikdagi zarrachalar miqdori aniqlanadi. Tuproqning mexanik tarkibi haqida tushunchaga ega bo’lish.
Kerakli idishlar, jihozlar va reaktivlar: Elaklar tuplami, tuproqning turli xil namunalari, 1litrli shisha silindr, meshalka, 4-5 dona chinni kosachalari (analitik tarozida massasi aniqlangan), 25 ml.-li o’lchov pipetkasi, suv hammomi, yuvg’ich termostat (105 0C), vaqtni aniqlash uchun soat, termometr, texnik va analitik tarozi, lineyka. 4 % - li natriy pirofosfat eritmasi, HCl (xlorid kislota), distillagan suv.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
Н.Раупова, Б.Камилов, Г.Содиқова, Н. Кучкарова “Тупроқшунослик” Тошкент ТошДАУ 2012. 5-32 бет
Ниёзалиев И.Н., Раджабов Б.Б. ва бошқалар. «Агрохимиядан амалий машғулотлар» . -Т.: «Меҳнат», 1989. 6-119 бет дарслик
Методы агрохимических исследований почв и растений. -Т.: СоюзНИХИ, 1997.
Бобохўжаев И., Узоков П.- Тупроқнинг таркиби, хоссалари ва анализи. Т.1990
J. Benton Jones, Jr Laboratory guide for condukting soil tests and plant analysis. CRC Press Boca Raton London, New York Washington, D.C.2001
D.Picking and P.Veneman. Plant and soilsciences Soils Laboratory manual. University of Massachusetts Amherst, 2008.
Tuzuvchilar: O’qituvchilar: Ortiqov T.Q., Xayitov M.A. Mashrabov M.I.
Laborant: L.Sonamyan
5 – Mashg’ulot. Tuproqning mexanik tarkibini aniqlash usullari: 1) Quruq va loyli xalqacha yasash, 2) Pipetka usulida aniqlash. (6 soat)
Mashg’ulotning maqsadi: Tuproqning mexanik tarkibini aniqlashda ko’proq pipetka usuli qo’llanilmoqda. Tuproq tarkibidagi har xil kata – kichiklikdagi zarrachalar miqdori aniqlanadi. Tuproqning mexanik tarkibi haqida tushunchaga ega bo’lish.
Kerakli idishlar, jihozlar va reaktivlar: Elaklar tuplami, tuproqning turli xil namunalari, 1litrli shisha silindr, meshalka, 4-5 dona chinni kosachalari (analitik tarozida massasi aniqlangan), 25 ml.-li o’lchov pipetkasi, suv hammomi, yuvg’ich termostat (105 0C), vaqtni aniqlash uchun soat, termometr, texnik va analitik tarozi, lineyka. 4 % - li natriy pirofosfat eritmasi, HCl (xlorid kislota), distillagan suv.
Adabiyotlar – 1, 2, 3, 4, 5, 6. Internet saytlari.
Tuproqning qattiq qismi turli o‘lchamlardagi zarralardan tashkil topgan bo‘lib, yirik zarralarning o‘lchami 1 mm dan katta, eng mayda kolloid zarralarniki esa 0,0001 mm dan kichikdir.
Tuproqning fizik, fizik-mexanik, ayniqsa fizik-kimiyoviy va kimiyoviy xossalari tuproqning ana shu qattiq qismi bilan bevosita bog‘lig‘. Shu sababli tuproq xossalarini bilib olishdagi muhim vazifa uning mexanik elementlar deb ataluvchi turli katta-kichiklikdagi zarralarning o‘lchamlari va miqdorini aniqlashdan iborat (3-jadval).
5>10>5>
Достарыңызбен бөлісу: |