Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
жүктеу/скачать 2.19 Mb. Pdf көрінісі
|
|
6.5. Миллий туризмнинг тармоқ тузилмасини прогнозлаш Структуравий прогнозлашда турли усулларидан фойдаланилади: комбинациялашган прогнозлаш, эксперт баҳолаш, эконометрик моделлар, сценарий усули, ИММ, шу жумладан, ТАБни ишлаб чиқиш усули. Бу тенламалар системаси ҳар бир тармоқнинг ишлаб чиқарилган оралиқ маҳсулоти ва белгиланган ҳажмдаги якуний маҳсулот ишлаб чиқаришни таъминлаш учун кетган харажатларни аниқлаш имконини беради. Тенгламалар қуйидаги кўринишга эга: i n in i i i Y x a x a x a x .... 2 2 1 1 Ёки умумий кўринишда: n j i i j ij i Y x a x 1 , , Бу ерда: x i -,берилган тармоқнинг (i-) ялпи ишлаб чиқариш ҳажми; a ij -тўғри харажатлар коэффициентлари, яъни (j) тармоқ маҳсулотларини ишлаб чиқариш учун (i) тармоқ оралиқ маҳсулотларининг харажат меъѐрлари; Y i -берилган (i-) тармоқ маҳсулотининг якуний ноишлаб чиқариш истеъмоли (талаб). Агар барча тармоқларнинг маҳсулотларига талаб аниқланган (прогнозланган) бўлса, ретроспектив таҳлил асосида олинган бевосита харажатлар коэффициентлари (технологик коэффициентлар)дан фойдаланиб, тармоқларнинг оралиқ маҳсулоти ва мос равишда ялпи маҳсулоти ҳажмини ҳисоблаш мумкин. Лекин, технологияларнинг ривожланиши (ФТТ) ишлаб чиқариладиган маҳсулот бирлигига ѐқилғи-энергетика ва материал ресурслар харажатини пасайтириши ва прогрессив хом ашѐ ва материалларга, 71 жамловчиларга схема ва узелларга ўтишга имкон беришини кўзда тутиб, прогноз ҳисоб - китобларда турли вариантлардаги ФТТ прогнози натижаларини ҳисобга олиш зарур. Асосий қийинчиликлар шундаки, прогнозни шакллантиришнинг асоси бўлган молиявий ҳисобот маълумотлари ҳар хил турдаги маҳсулот ишлаб чиқарувчи хўжалик тармоқлари бўйича тузилади, ТАБ эса «соф» тармоқ принципига кўра, яъни матрица устунининг ҳар бир қаторида бир турдаги маҳсулот бўйича тузилган. «Соф» тармоқ бўйича боғлиқликларни аниқлаш жуда муҳим, чунки у ишлаб чиқарувчиларнинг молиявий таъминланганлигини ва аниқ турдаги ресурсларнинг такрор ишлаб чиқаришлишини баҳолаш, бюджет ва аҳоли учун ресурсни ишлаб чиқаришдан даромадни баҳолаш имконини беради. жүктеу/скачать 2.19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|