олинаѐтган объектнинг келажакдаги ҳолатини прогнозлаш йўли ва эришиш
вақтини аниқлашдир.
Прогнозлаш
кўлами бўйича
а) Макроиқтисодий
ва таркибий
(тармоқлараро ва регионлараро)
прогнозлаш;
б) иқтисодиѐт тармоқларини
прогнозлари (ѐқилғи, энергетика,
агросаноат, ишлаб чиқариш
инфратузилмаси, аҳолига хизмат
кўрсатиш соҳалари ва бошқалар);
в) тармоқ ва регионал прогнозлар;
г) реал сектор тизимининг
бошланғич бўғинларини
прогнозлаш (корхоналарда ишлаб
чиқариш уюшмаларини ва
ҳоказо).
Прогнозларнинг изланилаѐтган объект характерига кўра
бўлинишлари ҳар хил қайта ишлаб чиқариш жараѐнлари
билан боғлиқ. Шунга кўра, прогнозлаш қуйидагиларга
ажратилади.
ишлаб чиқариш муносабатларининг ривожланиши;
илмий-техник жараѐнларни ижтимоий иқтисодий
характерлари ва оқибатлари;
иқтисодиѐт динамикалари (суръатлари, фактлари ва
тузилишлари);
бандлик, меҳнат ресурслари ва кадрларни қайта
тайѐрлаш;
табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш;
тадқиқотнинг яшаш шароити;
асосий фондлар ва капитал қўйилмаларни қайта
тиклаш.
2.1.-расм. Прогнозларнинг хусусиятларига кўра бўлиниши.
3
Изланувчи прогнозлар объектнинг олдингига нисбатан келажакдаги
ҳолатини аниқлашдан қайтаѐтган
бир вақтда, норматив прогноз тескари
тартибда
амалга оширилади, яъни келажакдаги ҳолатини қўйилган мақсадининг
тенденциялари ва уни қўллаш тартибида амалга оширилади.
Прогнозлар турланиши прогнозлаш йўллари билан узвий боғлиқ. Бир -
бирини тўлдирувчи уч хил прогнозлаш усуллари мавжуд.
Туризм ривожланишини прогнозлашда
прогноз усуллари катта роль
ўйнайди.
Усул – бу, ўрганиш йўллари ва усулларини танлаш ҳамда шу тармоқдаги
ҳақиқат кўринишларини умумийлаштиришдир.
3
John E. Hanke, Arthur G. Reitsch, Dean W. Wechern. Business forecasting. Seventh edition. 2010 by Pearson
Education, Inc.p. 31
