Қ азақстан республикасының ауыл шаруашылық министрлігі


Қарағанды облысының географиясы



бет2/12
Дата03.10.2023
өлшемі1.28 Mb.
#479634
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Курсавой екпе

1.1.Қарағанды облысының географиясы
Қарағанды облысы 1932 жылдың наурыз айының 10-жұлдызында құрылған.Ең алғашында орталығы Петропавл болған.1936ж. тамыз айының 3 нен бастап Қарағанды облыс орталығы болды.Облыс шекарасы 1997 жыл қайта құрылып,Жезқазған облысымен қосылды.Облыс ең минералды заттарға бай,өнеркәсібі мен аумақ бойынша ең ірі облыс.Ең ірі индустриялық орталық Облыс 9 аудан мен облыстық бағыныстағы 9 қаланы қамтиды:

  • Абай ауданы;

  • Ақтоғай ауданы;

  • Бұқар-Жырау ауданы;

  • Жаңаарқа ауданы;

  • Қарқаралы ауданы;

  • Нұра ауданы;

  • Осакаров ауданы;

  • Ұлытау ауданы;

  • Шет ауданы;

  • Қарағанды қаласы;

  • Балқаш қаласы;

  • Жезқазған қаласы;

  • Қаражал қаласы;

  • Приозерск қаласы;

  • Саран қаласы;

  • Сәтбаев қаласы;

  • Теміртау қаласы;

  • Шахтинск қаласы.





Ту

Елтаңбасы



Әкімшілігі

Облыс орталығы

Қарағанды

Аудандар саны

7

Әкімі

Жеңіс Махмұдұлы Қасымбек

Тарихы мен географиясы

Координаттары

48°00′ с. е. 71°00′ ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар:  48°00′ с. е. 71°00′ ш. б. (G) (O) (Я)

Құрылған уақыты

10 наурыз 1932 жылы

Жер аумағы

239 045 км² (2-ші орын)

Уақыт белдеуі

UTC+6:00

Экономикалық ауданы

Орталық Қазақстан

Тұрғындары

Тұрғыны

▼ 1 379 061[1] адам (2018)(4-ші орын)

Тығыздығы

3,22 адам/км² (13-ші орын)

Ұлттық құрамы

қазақтар 51,31 %
орыстар 35,83 %
украиндар 2,98 %
немістер 2,34 %
татарлар 2,24 %
другие 5,29 % (2018ж.)[2]

Ортаққордағы санаты: Қарағанды облысы

Қарағанды облысы – Қазақстан Республикасының орталығында орналасқан облысы. 1932 жылы 10 наурызда құрылған. Жер ауданыы 239,0 мың км². Тұрғын саны 1 380 280 адам, орташа тығыздығы 1 км2-ге 3,2 адам.

1.2.Экология,эканомика
Респиубликамыздағы ең лас,өндірістік орындары көп-Қарағанды облысы болып табылады.Аумақтағы өндіруші күштердің дамуы барысынан көп жылдан бері экалогиялық зардаптары елеп ескерілмеуде.Осы зауыттардың салдарынан облыс атмосфера құрамы бұзылды.Мысал келтірсек,негізгі көздердің ауаға тарайтын,лас заттар бір жылға 1000 000 тонаадан асып жатыр.Бұл жалпы республиканың 3/1 ғана. Бүгінде су ресурстарын қорғалып,тиімді пайдалануда проблемалар өте көп десе болад.Облыс жылдық ресуртарыы 3,4 млрд.текше мт жуықтап қалған.Жыл сайын оның 2-3 млрд текше метрі пайдалану үстінде.Су көздерінің негізі Нура өзені,одағы Шерубай-Нура жіәнеде Соқыр қуймалары. Облыста жер ресурсы да қалар емес(қиын жағдайда)854 мың га жерлер азып-тозып,жел эррозиясына ұшыраған.Басты себебін қарастыратын болсақ-жерлерді қорғайтын орман алөаптарының қанағаттанарсыз ахуалы.Мұнда тек ғана жер ресуртары ғана емес,жалпы қоршаған ортаға зиянды ластану көздер болуы,өнеркәсіптер процесінде және тұрғындардың шығаратынқоқыс-қалдықтары.Облыс аумағы тұрғындарының қатты қоқыстарының өте көп болуының өзі ақ көптеген проблемаларға алып келуде.Сонымен қоса адам денсаулығына әсер ететін проблеманың бірі-кен орындары қазылып,оның беттерінің ашық қалуы,радияциялық кен өндіру орындарының мәселесі.Республикамызда басқа өңірлері Қарағанды облысы секілді техногенді ауртпалықты бастарынан кешп отқан жоқ.Бұл жерде Саршаған ракеталық палигоны болуы,Семей ядролық палигондары бар.

Сурет-1.Қарағанды облысы экологиясы.

Қарағанды облысы Республикамыздағы ірі жәнеде маңызды өңірі болып табылады.Облыста қазірде әлемдегі аса қауіпті ірі объект орналасқан.Ол Семей ядролық полигоны,Сарышаған әскери полигоны мен Байқоңыр ғарыш айлағының орналасуы.Елімізді тотолторлық,әкімшілік ұлттар бостандығын тұншықтырып келген коммунисттіктің бірі-Семей ядролық полигоны.Бұл аймақта атомдық жарылыстар бірінен соң бірі жасалған 40 жыл ішіндегі полигон маңайындағы миллионнан астам халықты радиоактивті тозаңмен тұншығып,оның үштен екісі мәңгіге көз жұмды.Осы 40 жыл ішіндегі ядроның қуаты 25 мың Хиросима бомбасына тең.Жәнеде осыншама ядроның кесірінен әр аумақтағы тұрғындар юойынан бір емес бірнеше ауруларға ұшырауына әкеліп соғуы.Әсіресе асқазан,ішек,жүрек-қан тамырлару аурулары,ас қорыту органдары ауруларымен қабаттасуымен байқалынады. Келесі Байқоңыр ғарыш айлағы.Бұл адамзаттың үлкен жетістігі екендігі баршамиызға мәлім.Қазірде соның арқасында ғылымымыз даму үстінде.Бірақта пайдасымен қатар зияныда қатар болуда.Ғарыш айлағы ашылғаннан бері қаншама корабльдер ұшырылып жатыр.Және оның жергілікті халыққа тигізер пайдасы барма?Бұл ғарыш айлағының басқа да полигондар сияқты айналадағы орта мен табиғатқа тигізер зияны құпия емес.Оның қауіпті аймағы миллион шаршы метрді қамтиды.Аспаннан түскен ғарыш аспаптарының зиянды қалдықтары топыраққа,өсімдіктерге зиянын тигізбейтіндігі дәлелденген.Бірақта соңғы уақытта жан-жануарлармен қатар адамдарға да тигізер зияны көп айтылып жүр.Ең алғаш 1957 жылдан бергі қазақ даласына қаншама зиянын әкелуде.Және 1986 жылғы Бетпақдаладағы қаншама киіктердің жаппай қырылуына әкеліп соқты.





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет