Қ ұрастырушы: п.ғ. к., доцент Б. Х

Пәннің мақсаты мен міндеттері орындалу үшін төмендегідей жұмыс түрлері іске асырылуы тиіс.

Дәріс алдында онда баяндалатын материал туралы түсінік алу үшін осы дәрістің жоспарымен немесе тезистерімен танысқан жөн. Бұл теориялық материалды едәуір терең меңгеруге және дәріс барысында неғұрлым жемісті жұмыс жасауға мүмкіндік береді.

Сонымен бірге, нақты тақырып төңірегінде қолданылатын терминдер мен персоналияларды (анықтамалардағы, сөздіктердегі, антологиялардағы белгілі бір тұлға туралы биографиялық мәліметтерді қамтитын мақалаларды) алдын ала зерделеген және көшіріп жазып алған дұрыс. Ұсынылған әдебиеттер тізімінен қажеттісін дербес іріктеп алып немесе оқытушының ұсынысы мен кеңесіне жүгініп, кітаптың (оқулықтың, оқу құралының, анықтаманың) тақырыпқа сай тарауын алдын ала қарап шыққан да абзал. Студент сабаққа неғұрлым жақсы дайын болса, соғұрлым дәріс қызықты және тиімді өтеді.

Дәрістің сұрақ-жауап түрінде өткені өте ұтымды. Егер сіздер оқитын курстың мазмұнымен алдын ала таныссаңыздар, сабақтың нәтижелі болуы әбден мүмкін. Сондай-ақ, мұндай дайындық пәнді тереңірек түсініп, одан пайда алуға көмектеседі.

1. 
   Әрбір семинар сабағына дайындалыңыз.
   
2. 
   Жүйелі әрі жоспарлы дайындық емтиханға қажетті мәліметті жинауға мүмкіндік береді.
   
3. 
   Семинарға дайындықты сабақтың жоспарымен және қажетті негізгі және қосымша әдебиеттермен танысудан бастаңыз. Дайындалу үшін дәістің конспектісін, оқулықты және арнайы таңдап алған әдебиетті пайдалану керек. Қойылған сұрақтарға қай әдеби көзден жауап табуға болатынын белгілеңіз. Содан соң оны мұқият оқып, қажетті мағлұматты көшіріп жазып алыңыз.
   
4. 
   Сұрақтарыңызды дайындап қойыңыз.
   
5. 
   Күрделі және қарама-қайшы мәселелерді оқытушыдан сұрап түсінуге болады, сондықтан оларға зер салып, сұрақтарыңызды тұжырымдаңыз.
   
6. 
   Курстас, топтас жолдастарыңызбен бірге дайындалғанның пайдасы зор.
   
7. 
   Дәріс немесе монографияның тілімен сөйлеуге әуес болмаңыз.
   
8. 
   Бастысы: ғылыми-ұғымдық аппаратты біліп, дұрыс қолдану және бейнелі мысалдар келтіре отырып, материалды еркін баяндай алу.
   
9. 
   Ұсынылған әдебиеттер тізіміндегі негізгі әдеби көздерді зерделеумен шектелмеңіз.
   

1-тақырып Қазақстанда ғылымның дамуы Ғылымның қазіргі әлемде дамуының негізгі тенденциялары. ҚР ғылымның дамуы; қазіргі жағдайы мен перспективалары.

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. Ғылымның қазіргі әлемде дамуының негізгі тенденциялары. Позитивтік және негативтік тенденциялар.

2. Қазақстандық ғылымның тарихы: кеше, бүгін, ертең.

3. ҚР психология мен педагогика салаларындағы ғылыми зерттеулер және ғалымдар. Ғылыми зерттеулердің түрлері: фундаменталды зерттеулер, қолданбалы зерттеулер, пысықтамалар.

1. 
   М.Г.Сергееваның “Ғылым құндылықтары еуропалық өркениеттің негізгі құндылықтары ретінде” атты мақаласын оқыңыз. Онда бейнеленген ғылымның даму тарихымен таныс болыңыз. Мақаланың негізгі қағидаларын конспектілеңіз. (Әдебиет: 6, А қосымшасы).
   
2. 
   Мынадай порталдар мен web-сайттардағы материалдармен танысыңыз, олардың қысқа тезистерін жасаңыз: www.edu.gov.kz. - Ғылым және білім министрлігінің сайты, www.naukakaz.kz - Қазақстан ғылымына арналған сайт.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   ҚР зерттеушілікке көзқарас.
   
2. 
   Ғалымдардың құқықтары мен міндеттері.
   
3. 
   Ғылыми жұмыстың нәтижесіне интеллектуалдық құқық алу шарттары.
   

1. 
   Мына web-сайттағы материалдармен танысыңыз, олардың қысқа тезистерін жасаңыз: www.academy.kz. - ғылыми іс-әрекеттің құқықтық негіздері туралы.
   
2. 
   Мына сұрақтарға жауап беріңіз:
   
   • 
     Қазақстанда ғылым мен білім берудің интеграциясы туралы не айта аласыз?
     
   • 
     Зерттеушілікке Сіздің көзқарасыңыз қандай? Зерттеушілікпен кім айналасуы керек? Ол әрбір адамның қолынан келетін іс пе?
     

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылым адам іс-әрекетінің айрықша саласы ретінде.
   
2. 
   Ғылыми білім түсінігі, оның тұрмыстық және көркем білімдерінен айырмашылығы.
   
3. 
   Іргетасты және қолданбалы зерттеулер.
   
4. 
   Мынадай тақырыптарға баяндамалар дайындау және қорғау:
   
   • 
     «Еңбекті ғылыми ұйымдастыру негіздері».
     
   • 
     «Ақыл-ой еңбегінің гигиенасы».
     
   • 
     «Ғылыми зерттеулердің негізгі тенденциялары мен бағыттары».
     

1. 
   “Ғылым” дефинициясының ағашын жасаңыз. Ол үшін түпкі сөзді анықтаңыз, оның анықтамасын сөздіктерден табыңыз. Содан соң тағы да түпкі сөздерді белгілеңіз, олардың анықтамаларын табыңыз, с.с.ә.қ.
   
2. 
   Ғылым қандай қызметтер атқарады?
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Әдіснама танымның ғылыми әдісі туралы ілім ретінде.
   
2. 
   Әдіснамалық білімнің иерархиясы.
   
3. 
   Әдіснаманың негізгі қызметтері.
   
4. 
   Ғылыми зерттеудің әдіснамалық қағидалары.
   

1. 
   “Әдіснамалық мәдениет” ұғымын қалай түсінесіз?
   
2. 
   “Ғылыми зерттеу этикасы” ұғымы қандай мағынаны білдіреді? Қандай зерттеу этикасын бұзушы факторларды атап айта аласыздар?
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Зерттеу әдістерін жіктеу.
   
2. 
   Таным процессінің теориялық әдістері.
   
3. 
   Жалпы логикалық әдістер
   
4. 
   Тәжірибелік әдістер.
   
5. 
   Математикалық-статистикалық әдістер.
   

1. 
   Зерттеу әдістерінің жіктемесін кестеде бейнелеңіз.
   
2. 
   Психологиялық-педагогикалық зерттеулерде математикалық-статистикалық әдістер қандай мақсатпен қолданылады?
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Эксперимент бағдарламасын жасау алгоритмі.
   
2. 
   Эксперименттің мақсаттары мен міндеттері.
   
3. 
   Эксперименттің негізінде жатқан теориялық қағидалар.
   
4. 
   Жүргізілетін экспериментттік жұмыс саласындағы ғылыми жетістіктер.
   
5. 
   Экспериментті іске асыру бағдарламасы.
   
6. 
   Эксперименттің күтілетін нәтижелері.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылыми зерттеу ғылыми шығармашылық үдерісі ретінде.
   
2. 
   Зерттеу іс-әрекетінің сатылары.
   
3. 
   Ғылыми зерттеу құрылымы.
   

1. 
   Курстық, дипломдық жұмыс үлгілері, авторефераттар бойынша ғылыми зерттеуледің логикалық құрылымын байқаңыз.
   
2. 
   Үлгі бойынша таңдаған тақырыптағы зерттеу жұмысының логикалық аппаратын құрыңыз.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылыми ақпарат көздерінің түрлері.
   
2. 
   Деректі ақпарат көздері: аудиовизуалды, ғылыми (монографиялар, диссертациялар, т.б.), ғылыми-көпшілік (журналдар, кітаптар, т.с.с.), ресми, анықтамалық, оқу т.б.
   
3. 
   Ақпараттық-библиографиялық көздер: библиографиялық шолу, библиографиялық құралдар, Интернет, т.б.
   
4. 
   Ғылым қайнарларымен жұмыс жүргізу тәсілдері: аннотация, тезистеу, конспектілеу, реферат жазу т.б.
   

1. 
   Таңдаған тақырып бойынша библиографиялық шолу жасаңыз.
   
2. 
   Психологиялық-педагогикалық ғылыми журналдардағы 2-3 мақаланың аннотациясын, тезистерін, конспектін жасаңыз және оған пікір жазыңыз.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Кітапханалық-библиографиялық сауаттылық.
   
2. 
   Кітаппен жұмыс істеу жүйесі зерттеу жүргізудің өзегі ретінде.
   
3. 
   Кітаппен жұмыс істеу тәсілдері.
   
4. 
   Оқырманның еңбегін ғылыми ұйымдастыру.
   

1. 
   Ақпарат көздерін іздеуді қалай іске асырасыз?
   
2. 
   Өз мамандығыңыздың студенттері үшін ғылыми ақпаратты іздеуді іске асыру бойынша әдістемелік ұсыныстар дайындаңыз.
   
3. 
   Психологиялық-педагогикалық ғылыми журналдардағы 2-3 мақаланың аннотациясын, тезистерін, конспектін жасаңыз және оған пікір жазыңыз.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Зерттеушіге тән кәсіби қабілеттер.
   
2. 
   Негізгі зерттеушілік біліктер мен дағдылар
   
3. 
   Зерттеушілік біліктер мен дағдыларды қалыптастыру шарттары.
   
4. 
   Зерттеушінің профессиограммасын жасау.
   
5. 
   Зерттеу іс-әрекетінің этикасы.
   

1. 
   Болашақ педагог-психологтардың ғылыми-зерттеу жұмысына даярлығы деген не?
   
2. 
   Ғылыми-зерттеу жұмысына деонтологиялық даярлық деген ұғымды түсіндіріңіз.
   
3. 
   Мына әдебиет көзі бойынша: Кертаева К.М., Боталова О.Б. Организация психолого-педагогических научных исследований: учебное пособие. – Павлодар, 2007. – С. 29-31 – зерттеушінің профессиограммасы мен ғылыми-зерттеу жұмысына деонтологиялық даярлығы моделін жасаңыз.
   

1. 
   Жұмыс жоспарын дайындау, әдебі қайнарларын оқу.
   
2. 
   Ғылыми ақпаратты сақтау ұғымы.
   
3. 
   Ғылыми ақпаратты сақтау тәсілдері.
   
4. 
   Ғылыми ақпаратты өңдеу әдіс-тәсілдері.
   

1. 
   Ғылыми ақпаратты сақтау тәсілдерінің кестесін төмендегі үлгі бойынша жасаңыз:
   

   Ғылыми ақпаратты сақтау тәсілі	Артықшылығы	Кемшілігі

2. 
   Статистикалық өңдеу әдістерін зерделеңіз.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылыми стильдің тілдік ерекшеліктері.
   
2. 
   Ғылыми мәтіндер түрлері.
   
3. 
   Негізгі мәтіндердің түрлері, олардың қызметтері.
   
4. 
   Көмекші мәтіндер. Олардың қызметі.
   

“Зерттеушінің этикасы” атты баяндаманы ғылыми стильдің талаптарына сай жазып келіңіз.

Ғылыми жұмыстың құрылымдық бөлімдері, оларды дайындау ерекшеліктері. Ғылыми жұмыстарға қойылатын жалпы талаптар, зерттеу жұмыстарының құрылымдық бөлімдерін рәсімдеу ережелері. Зерттеу нәтижелерін ұсыну нысандары.

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылыми жұмыстың құрылымдық бөлімдері.
   
2. 
   Ғылыми жұмыстың құрылымдық бөлімдерін дайындау ерекшеліктері.
   
3. 
   Ғылыми жұмыстарға қойылатын жалпы талаптар.
   
4. 
   Зерттеу жұмыстарының құрылымдық бөлімдерін рәсімдеу ережелері.
   
5. 
   Зерттеу нәтижелерін ұсыну нысандары.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылыми жұмысты қорғауға ұсыну.
   
2. 
   Ғылыми жұмысты жария қорғау.
   
3. 
   Қорғау тәртібі.
   
4. 
   Жария сөздің негізгі біліктері мен дағдылары: логикалық талдау жасай алу, сөз сөйлеу нысанын таңдай алу, мазмұнды жайып айта білу.
   

1. 
   Жария сөз сөйлеу дағдыларын пысықтауға арналған жаттығулар орындау.
   
2. 
   Жария сөз мысалдарын жасау.
   

Талқылауға арналған сұрақтар:

1. 
   Ғылыми жұмыстардың сол сияқты жұмыстарға қойылатын талаптарға сай болуы.
   
2. 
   Зерттеуге зерттеушінің өзі ретроспективтік талдау жасауы және бағалауы (рефлексия).
   
3. 
   Ғылыми жұмысқа пікір жазу.
   

1. 
   Бабаев С. Б. Жалпы педагогика : оқулық / Бабаев, С. Б., Оңалбек, Ж. Қ. - Алматы : Nurpress, 2011. - 228 с – 20
   
2. 
   Кертаева К.М., Боталова О.Б. Организация психолого-педагогических научных исследований: учебное пособие. – Павлодар, 2007. – 354 с.
   

3. 
   Ахметова Г.К., Пфейфер Н.Э., Бурдина Е.И. Азбука для начинающего исследователя: метод. пособие . – Павлодар, 2006.
   
4. 
   Введение в научное исследование по педагогике/ Под ред. Бабанского Ю.К., Журавлева В.И., Розова В.К. и др. – М., 2005. – 237 с.
   
5. 
   Егоров В.В., Скибицкий Э.Г. Организация и технология научного исследования. – Новосибирск, 2006. – 426 с.
   
6. 
   Загвязинский В.И., Атаханов Р. Методология и методы психолого-педагогического исследования: учебное пособие для студентов вузов. – М., 2006. – 208 с.
   
7. 
   Соловьева Н.Н. Основы организации учебно-научной работы студента: учебно-методическое пособие для самостоятельной работы студентов. – М., 2003. – 55 с.
   
8. 
   Заир-Бек Е.С. Основы педагогического поектирования. – СПб, 2005
   
9. 
   Маров В.Н., Вагапова Д.Х., Зыбина Т.М., Виньков Ю.В. Риторика – учителю. – Пермь, 2005. – 105 с.
   
10. 
    Научно-исследовательская работа педагогов и учащихся: Пособие для слушателей /Составитель: В.К.Омарова. – Павлодар: ПГПИ.– 2005.– 48 с.
    
11. 
    Новиков А.М. Научно-экспериментальная работа в образовательном учреждении. – М., 2006. – 134 с.
    
12. 
    Педагогика: Большая современная энциклопедия / Сост. Е.С.Рапацевич. - Мн.: Современное слово, 2005. – 720 с.
    
13. 
    Сборник нормативных документов. – Павлодар: Региональный научно-практический центр «Ертіс дарыны». – 2006. - 68 с.
    
14. 
    Чечель И.Д. Управление исследовательской деятельностью педагога и учащегося в современной школе. – М., 2005.
    
15. 
    Густокашин, М. С. Методы поиска и сортировки. М: Чистые пруды, 2007. - 29 с. - вып. 6(18)