Білімділік: тақырыптағы Кир әскерінің басып кіруі, шырақтың ерлігі, Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы туралы оқушыларға тереңірек түсіндіру.
Дамытушылық: Оқушыларға тақырыпты түсіндіре отырып білімдерін жетілдіру, дамыту.
Тәрбиелік: Сақтардың ерлігі туралы оқушыларға түсіндіре отырып батырлыққа, адалдыққа тәрбиелеу
Сабақтың түрі: өзара белсенділікті арттыру
Сабақтың типі: Білімдерін тексеру.
Сабақтың оқыту әдістері: ой қозғау, сұрақ-жауап, ауызша баяндау.
Сабақтың көрнекілігі: Қ.Р ның картасы, оқулық, ауызша сұрақтар, әдістемелік нұсқау т.б.
Сабақтың барысы:
а) оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, дәрісхана тазалығына назар аудару.
ә) Үй тапсырмасын сұрау, ауызша баяндау, сұрақ-жауап.
Жаңа сабақ.
-
Кир әскерінің басып кіруі.
-
Шырақтың ерлігі.
-
Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы.
Б.з.б. 530 жылы сақ жеріне Кир бастаған парсы әскерлері басып кірді. Бұл кезде сақтардың билеушісі Томирис еді. Кир әскерлерімен Сырдарияға дейін келіп, өз елшілерін Томириске жібереді. Бірақ Томирис “әйел болса да, жаудың шапқыншылығынан қорыққан жоқ” деп жазады Рим тарихшысы Помпей Трог.
Геродоттың сипаттауынша, “Басында әскерлер садақпен атысады. Садақ оғы біткеннен кейін жекпе-жекке шығып, қылышпен найзамен соғысады. Нәтижесінде маассагеттер жеңіп шығады. Парсы жауынгерлерінің көбі қырылып, Кир өлтіріледі”.
Кир қайтыс болғаннан кейін, 11 жыл өткен б.з.б. 519 жылы парсылар сақтарға қарсы қайта қайта шабуыл жасайды. Бұл жорықты 1 Дарий патша басқарады.
Сабақ барысында төмендегі кестені оқушылармен бірге толтыру.
Бекітемін: ---------------------------------------
Пән мұғалімі: ---------------------------------
Уақыты: ----------------------------------------
Сынып: 6 “Ә”
Пәні: Ежелгі Қазақстан тарихы.
Сағат саны: 1
Тақырып: Сақтардың мәдениеті.
Мақсаты:
Білімділік:Сақтардың мәдени мұралары, бесшатыр қорымы, Алтын киімді адам, аң стилі осы және басқа да тақырыптар бойынша оқушылардың білімдерін жетілдіру.
Дамытушылық: Оқушыларға тақырыпты түсіндіре отырып білімдерін жетілдіру, дамыту.
Тәрбиелік: Сақтардың ерлігі туралы оқушыларға түсіндіре отырып батырлыққа, адалдыққа тәрбиелеу
Сабақтың түрі: өзара белсенділікті арттыру
Сабақтың типі: Білімдерін тексеру.
Сабақтың оқыту әдістері: ой қозғау, сұрақ-жауап, ауызша баяндау.
Сабақтың көрнекілігі: Қ.Р ның картасы, оқулық, ауызша сұрақтар, әдістемелік нұсқау т.б.
Сабақтың барысы:
а) оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, дәрісхана тазалығына назар аудару.
ә) Үй тапсырмасын сұрау.
-
Кир әскерінің басып кіруі.
-
Шырақтың ерлігі.
-
Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы.
Жаңа сабақ.
1.Сақтардың мәдени мұралары
2. Бесшатыр қорымы
3. Алтын киімді адам
4. Аң стилі
Сақтарданкөптеген ескерткіштер қалды. Олар Сырдария, Талас, Шу, Іле өзендерінің бойында, Алатау бөктерінде кездеседі. Сақьардың мәдени мұралары Қазақстан аумағынан тыс жерлерден де табылып, зерттелінуде. Сақ обаларынан табылған бұйымдар ежелгі жазба деректерде айтылған мағлұматтардың нақтылығын дәлелдейді.
Археологтар Қызылордадан 300 шақырым жерде Шірік-Рабат қаласына жазба жұмыстарын жүргізді. Ол қыратта орналасқан. Қаланың орталығында күзет мұнаралары бар қамал салынған.
Тайпа мүшелері өз жиналыстарын көсемін сайлады. Тайпа көсемі бас қолбасшылық қызметін де атқарып, тайпалар мен рулардың арасындағы даулы мәселелерді шешті, қақтығыстарды реттеп отырды. Көсем өз тайпасының қарумен, азық-түлікпен қамтамасыз етілуін қадағалап, тайпа атынан келіссөздер жүргізіп отырды. Жайылым және көші-қон мәселесін реттеді. Жер бөлісімен айналысып, оны пайдалану жолын белгіледі.
Археологтар қазба жүргізген тағы бір қала – Бәбіш-Молда. Бұл қаланың қамал қабырғалары және айналдыра қазылған орлары болған. Археологиялық деректерге қарағанда қала тұрғындары егіншілікпен айналысқан.
Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап
Сабақты бағалау:
Сабаққа қатысып сұрақтарға жауап берген балаларды бағалау
|
Үйге тапсырма. 1.Сақтардың мәдениеті.
2.Кестені толтыр.
Материалдық мәдениет
|
Рухани мәдениет
|
|
|
Бекітемін: ---------------------------------------
Пән мұғалімі: ---------------------------------
Уақыты: ----------------------------------------
Сынып: 6 “Ә”
Пәні: Ежелгі Қазақстан тарихы.
Сағат саны: 1
Тақырып: Үйсіндер тарихы, орналасқан жері.
Мақсаты:
Білімділік: Үйсіндер тарихы, орналасқан жері, жазба деректері, қоғамдық құрылысы, туралы оқушылардың ой-өрісін жетілдіре отырып ізденімпаздыққа, білімділікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: өзара белсенділікті арттыру
Сабақтың типі: топқа бөлу.
Сабақтың оқыту әдістері: ой қозғау, сұрақ-жауап, ауызша баяндау.
Сабақтың көрнекілігі: Қ.Р ның картасы, оқулық, ауызша сұрақтар, әдістемелік нұсқау т.б.
Сабақтың барысы:
а) оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, дәрісхана тазалығына назар аудару.
ә) Үй тапсырмасын сұрау.
-
Кир әскерінің басып кіруі.
-
Шырақтың ерлігі.
-
Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы.
-
Сақтардың мәдени мұралары
-
Бесшатыр қорымы
-
Алтын киімді адам
-
Аң стилі
Жаңа сабақ.
-
Үйсіндердің орналасқан жері.
-
Үйсіндер туралы жазба деректер.
-
Қоғамдық құрылысы.
-
Жеке меншік
Үйсіндер б.з.б. 3 ғасыр мен б.з.-дың 5 ғасыры аралығында өмір сүрген.Ертедегі қытай деркетерінде көрсетілгендей, “үйсіндер егіншілікпен де, бау-бақшамен де шұғылданбайды, шөбі мен суы мол жерлерді таңдап, малмен бірге бір орыннан екінші орынға көшіп жүреді”
Археологтар Қызылордадан 300 шақырым жерде Шірік-Рабат қаласына жазба жұмыстарын жүргізді. Ол қыратта орналасқан. Қаланың орталығында күзет мұнаралары бар қамал салынған.
Тайпа мүшелері өз жиналыстарын көсемін сайлады. Тайпа көсемі бас қолбасшылық қызметін де атқарып, тайпалар мен рулардың арасындағы даулы мәселелерді шешті, қақтығыстарды реттеп отырды. Көсем өз тайпасының қарумен, азық-түлікпен қамтамасыз етілуін қадағалап, тайпа атынан келіссөздер жүргізіп отырды. Жайылым және көші-қон мәселесін реттеді. Жер бөлісімен айналысып, оны пайдалану жолын белгіледі.
Археологтар қазба жүргізген тағы бір қала – Бәбіш-Молда. Бұл қаланың қамал қабырғалары және айналдыра қазылған орлары болған. Археологиялық деректерге қарағанда қала тұрғындары егіншілікпен айналысқан.
Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап
Сабақты бағалау:
Сабаққа қатысып сұрақтарға жауап берген балаларды бағалау
|
Үйге тапсырма. Үйсіндер тарихы, орналасқан жері.
Бекітемін: --------------------------
Пән мұғалімі: Дзельбаева С.А.
Уақыты: ------------------------------------------
Сынып: 6 “Ә”
Пәні: Ежелгі Қазақстан тарихы.
Сағат саны: 1
Тақырып: Сармат тайпаларының орналасуы.
Мақсаты: Сармат тайпаларының орналасуы қоғамдық құрылысы, шаруашылығы төңірегінде оқушылардың білімдерін дамыта отырып ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: өзара белсенділікті арттыру
Сабақтың типі: топқа бөлу.
Сабақтың оқыту әдістері: ой қозғау, сұрақ-жауап, ауызша баяндау.
Сабақтың көрнекілігі: Қ.Р ның картасы, оқулық, ауызша сұрақтар, әдістемелік нұсқау т.б.
Сабақтың барысы:
а) оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу, дәрісхана тазалығына назар аудару.
ә) Үй тапсырмасын сұрау.
-
Үйсіндердің орналасқан жері.
-
Үйсіндер туралы жазба деректер.
-
Қоғамдық құрылысы.
-
Жеке меншік
-
Кир әскерінің басып кіруі.
-
Шырақтың ерлігі.
-
Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы.
-
Сақтардың мәдени мұралары
-
Бесшатыр қорымы
-
Алтын киімді адам
-
Аң стилі
Жаңа сабақ.
1. Сарматтардың орналасқан жері.
2. Савроматтар.
3. Арал-Каспий теңіздері аралығын мекендеген тайпалар.
4. Қоғамдық құрылысы.
Сарматтардың қоғамдық құрылысы
|
Алғашқы қауымдық құрылыс ыдырап, мүлік теңсіздігі шықты
|
Әскери демократия жетілдірілді
|
Сармат қоғамында әскери демократия әйелдерге де қатысты болды.
|
Сармат деген жұрттың аты көне дәуір авторларының еңбектерінде б.з.б. 3 ғасырдан бастап кездеседі. Б.з.б. 1 мыңжылдықта қазіргі Монғолияның оңтүстігінен Каспий өңіріне дейінгі Орталық Азияның кең-байтақ кеңістігінен әр түрлі тайпалар мекендеген. Қытай деректерінде «ғұн» атауы б.з.б. 3 ғасырдың аяғында пайда болған. «Ғұн» сөзі «гун руң, хун ю» т.б. атаулармен берілген. Қытайлар ғұндардың басшысын «шаньюй» деп атаған.
Қытай деректерінде ғұн мемлекетінің тарихы былай пайымдалған: «Мөде өз әкесімен болған күресте билікті қолына алды. Өзара қырқысу туралы естіген шығыс көршілері жағдайды пайдаланып, соғыс жариялауға бел байлады. Бір күні көрші ел Дунхудың елшілері Мөдеге келіп, одан өзінің ең жақсы атын беруді талап етті. Бұған ақсақалдар қорланып, Дунхуды жазалау үшін соғыс бастауды өтінді. Алайда Мөде «Көрші отырған адамдардан бір ғана атты аяудың қажеті не?» деп, өзінің сүйікті атын беруді бұйырады. Біраз уақыт өткеннен кейін елшілер қайта келіп, патшалықтағы ең сұлу әйелді – Мөденің әйелін беруді талап етті. Ақсақалдар кеңесі бұл қорлыққа шыдай алмай, құтырған көршілерді жазалау үшін, соғыс бастауды тағы да талап етті. Мөде әйелін беріп жібереді.
Сабақты бекіту:
1. Сарматтардың орналасқан жері.
2. Савроматтар.
3. Арал-Каспий теңіздері аралығын мекендеген тайпалар.
4. Қоғамдық құрылысы.
Ауызша сұрақтар
Үйге тапсырма: Сармат тайпаларының орналасуы.
Бағалау: Сабаққа жақсы қатысып отырған оқушыларды бағалау.
Достарыңызбен бөлісу: |