Барлық карталар қайда қолданылатынына байланысты жалпы географиялық жəне арнаулы болып екіге бөлінеді

Барлық карталар қайда қолданылатынына байланысты жалпы географиялық жəне арнаулы болып екіге бөлінеді.

• Барлық карталар қайда қолданылатынына байланысты жалпы географиялық жəне арнаулы болып екіге бөлінеді.
• Жалпы географиялық карталар масштабтарына жəне то- лықтықтарына байланысты шолу (масштабы 1:1 000 000 кіші) жəне топографиялық болып бөлінеді. Карталар шартты түрде ірі масштабты (масштабы 1:100 000 жəне одан ірі), орташа мас- штабты (1:1 000 000 масштабқа дейін) жəне ұсақ масштабты (масштабы 1:1 000 000 одан ұсақ) болып бөлінеді.

Топографиялық карталар мүмкіндігінше толық, егжей- тегжейлі болып келеді. Олар арқылы инженерлік құрылыстарды жобалау кезінде техникалық есептерді шығаруға жəне одан жоғары дəлдікті берілімдерді алуға, сонымен бірге оған жо- балау нəтижелерін салуға болады. Іс жүзінде жобалау жəне құрылыстарды, құрылыс ғимараттарын салу кездерінде көп қолданылатыны 1:10 000 масштабты карталар. Себебі бұл карталарда планның барлық қасиеттері бар.

Арнаулы карталардың топографиялық карталардан айырма- шылығы, мұнда кейбір табиғи құрылымдар түбегейлі түсіріледі (өзен құйылымдары, автожолдар, құнарлы жер қыртысы, өсімдік түрлері, т.т.).

• Арнаулы карталардың топографиялық карталардан айырма- шылығы, мұнда кейбір табиғи құрылымдар түбегейлі түсіріледі (өзен құйылымдары, автожолдар, құнарлы жер қыртысы, өсімдік түрлері, т.т.).
• Қолданылуына байланысты карталар сан алуан болады: оқулық, жолаушылық, теңіз картасы жəне т.т.).

Профиль дегеніміз – жер бетінің тік жазықтықтағы тік қимасы. Мысалы, 2-суреттегі топографиялық планнан АВ бағытының профилін салу үшін, кез келген ab сызығын жүргізіп, оның үстіне пландағы горизонтальдардың осы АВ сызығымен қиылысқан 1-7 нүктелерін салады. Əрі қарай осы нүктелердің биіктігін, белгілі бір масштабта ab сызығына перпендикуляр етіп салады. Перпендикулярлардың ұшар бастарын бір-бірімен қоссақ, осы бағыттың профилі пайда болады.

• Профиль дегеніміз – жер бетінің тік жазықтықтағы тік қимасы. Мысалы, 2-суреттегі топографиялық планнан АВ бағытының профилін салу үшін, кез келген ab сызығын жүргізіп, оның үстіне пландағы горизонтальдардың осы АВ сызығымен қиылысқан 1-7 нүктелерін салады. Əрі қарай осы нүктелердің биіктігін, белгілі бір масштабта ab сызығына перпендикуляр етіп салады. Перпендикулярлардың ұшар бастарын бір-бірімен қоссақ, осы бағыттың профилі пайда болады.