10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: Әлеуметтік әрекет теориясы (М. Вебер). «Әлеуметтануды түсіну»
жүктеу/скачать 5.81 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары
|
«Социология» ТАҚЫРЫП 2. «ӘЛЕУМЕТТАНУ ТеорияСЫ » 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 1. ӘЛЕУМЕТТІК ӘРЕКЕТ ТЕОРИЯСЫ (М. Вебер). «Әлеуметтануды түсіну» деп те аталатын бұл теорияға сәйкес, әлеуметтік қатынастардың негізі бір-бірінің әрекеттерінің ниеттері мен мақсаттарының «мағынасын» (түсінуін) орнату болып табылады. «Егер біз басқарғымыз келсе, біз Басқаның мақсаттарын анықтаудан бастаймыз». 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 2. ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТІЛЕР ТЕОРИЯСЫ (Э.Дюркгейм). Әлеуметтік фактілер өз бетінше өмір сүреді, жеке адамдардың іс-әрекетіне тәуелді емес, бірақ оларға құқықтық реттеу арқылы, бейресми, діни, отбасылық және басқа да әлеуметтік нормалар арқылы мәжбүрлі түрде әсер етеді. Егер біз басқарғымыз келсе, біз құбылыстың немесе мінез-құлықтың себебін іздейміз және бұрынғы әлеуметтік фактілерді, т.б. жеке санада емес, объективті шындықта. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 3. ӘЛЕУМЕТТІК КЕЛІСІМ ТЕОРИЯСЫ (Ж-Ж. Руссо). Ең танымал теориялардың бірі азаматтық қоғамның, мемлекеттің және құқықтың пайда болуын адамдар арасындағы келісімнің нәтижесі деп түсіндіретін теория болса керек. Басқарғымыз келсе, бас0арушылар мен басқарылатындар арасындағы келісімге қол жеткіземіз. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 4. СОЦИОЛОГИЯЛЫҚ ЭВОЛЮЦИОНИЗМ (Г. Спенсер). Қоғам биология ғылымы қарастыратын тірі организмге ұқсайтын дамушы организм. Әлеуметтік эволюция «индивидуалданудың» күшею процесі, ал әлеуметтік институттар адамдардың бірлескен өмірін өзін-өзі ұйымдастыру механизмдері болып табылады. Басқарғымыз келсе, шетке шығып, дамуға кедергі жасамаймыз. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 5. ТАПТЫҚ ТӘСІЛДЕР (К.Маркс). Қоғам өндіріс құралдарына меншік құқығы мен қоғамдық еңбек бөлінісі бойынша ерекшеленетін таптардан – әлеуметтік қауымдастықтардан тұрады. Таптар антагонистік және үздіксіз күресте. Басқарғымыз келсе, қайшылықтардың көзін іздейміз, табамыз және қайшылықтарды тауып, оларды сауатты түрде қайта қарастырамыз. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 6. ИНТЕГРАЛДЫ ӘЛЕУМЕТТІК (П. Сорокин). П.Сорокиннің пікірінше, қоғам «бір-біріне әсер ететін немесе өзара әрекеттесе отырып, бірге өмір сүретін адамдардың жиынтығы», ал бүкіл қоғамдық өмір – тарихи процестің негізінде жатқан өзара әрекеттесусінің шексіз тізбекті реакциясы болып табылады. Басқарғымыз келсе, өзара әрекеттесу механизмдерін зерттейміз. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 7. ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ФУНКЦИОНАЛИЗМ (Т. Парсонс, Р. Мертон). Бұл теория қоғамды өз құрылымы мен құрылымдық элементтердің өзара әрекеттесу механизмдері бар, әрқайсысы өз қызметін атқаратын әлеуметтік жүйе ретінде қарастырады. Басқарғымыз келсе, құрылым мен оның қызметі арасындағы сәйкессіздікті іздейміз, табамыз және жоямыз. 6. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 8. СИМВОЛИКАЛЫҚ ИНТЕРАКСИОНИЗМ (Дж. Мид, Г. Блумер). Әлеуметтік ақпаратты алып жүретін маңызды белгілері мен символдары «оқылатын» адам мінез-құлқын түсіндіруге негізделген теория. Бұл адамдар жүзеге асыратын әрекеттің (өзара әрекеттің) ерекше түрі. Мұндай әрекеттестіктің ерекшелігі – адамдар Басқаның әрекетіне жай ғана реакция жасап қоймай, оны түсіндіреді. Егер біз басқарғымыз келсе, біз шынайы (жасырын) мотивті анықтаймыз, яғни әрекеттің артында не жатыр соны анықтауымыз керек. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 9. ҚҰРЫЛЫМ ТЕОРИЯСЫ (Э. Гидденс) Гидденс: «Қоғамның тек формасы ғана бар, тек осы пішін ғана адамдарға әсер етеді, өйткені әлеуметтік құрылым адамдардың өздері жасайтын әрекет шеңберінде жасалады және қайта қалыптасады». Басқарғымыз келсе, біз бір уақытта құрылымды да, мінез-құлықты да зерттейміз. 10 ең танымал қоғамның социологиялық теориялары: 10. ӘЛЕУМЕТТІК Қақтығыс ТЕОРИЯСЫ (Р.Дарендорф). Бұл теория бойынша конфликт кез келген басқару жүйесінің табиғи нәтижесі болып табылады. Әлеуметтік қақтығыстың мәні қоғамдағы әлеуметтік позициялар мен рөлдердің айырмашылығында жатыр: кейбіреулерде билік және билік ету құқығы бар, ал, басқаларында мұндай артықшылықтар жоқ. Басқарғымыз келсе, қарама-қайшы топтардың мүдделерін іздейміз, табамыз және үйлестіреміз. ӨЗІН ӨЗІ БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ: 1. ӘЛЕУМЕТТІК ӘРЕКЕТ ТЕОРИЯСЫ (М. Вебер) мен ӘЛЕУМЕТТІК ФАКТІЛЕР ТЕОРИЯСЫН (Э.Дюркгейм) талдап шығыңыз. 2.ӘЛЕУМЕТТІК КЕЛІСІМ ТЕОРИЯСЫ (Ж-Ж. Руссо) және СОЦИОЛОГИЯЛЫҚ ЭВОЛЮЦИОНИЗМ (Г. Спенсер).теорияларын салыстырыңыз. 3.ТАПТЫҚ ТӘСІЛДЕР (К.Маркс) мен ИНТЕГРАЛДЫ ӘЛЕУМЕТТІК (П. Сорокин) теорияларына анықтама беріңіз. 4.ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ФУНКЦИОНАЛИЗМ (Т. Парсонс, Р. Мертон) ж2не СИМВОЛИКАЛЫҚ ИНТЕРАКСИОНИЗМ (Дж. Мид, Г. Блумер) теорияларын талдаңыз. 5.ҚҰРЫЛЫМ ТЕОРИЯСЫ (Э. Гидденс) және ӘЛЕУМЕТТІК Қақтығыс ТЕОРИЯСЫна (Р.Дарендорф) анықтама беріңіз. жүктеу/скачать 5.81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|