20 орта мектеп Мұқағали Мақатаевтың 80 жылдығына арналған «Үш бірдей бақытым бар алақанда »

атты әдеби-шығармашылық кеш

Ұланымын, Қарасаз деп аталатын ауылдың.

1931. Құрдасымын Шәмілдің.

Еркекпін ғой, еркекпін!

Және-дағы тәуірмін...

Ана тілің?

Қазақша.

Мынау «Еңбек кітапшамнан» танып ал.

Оқымаған, дипломсыз демесең,

Бір басымнан бар мамандық табылар.

Болғаным жоқ.

Олар маған тұрған да жоқ қол бұлғап.

Қалсам болды, өлсем болды жәйменен,

Осы отырған орнымда-ақ.

Мекен-жәйің?

Мекен-жәйім – жер менің.

Жерде жүрген ақын деген пендемін.

Қалам, қағаз, уақыт бер тек аздаған,

Мен өмірді жырлау үшін келгемін!

Арман: Мұқағали аға! Бүгінгі кеш өзіңіз жайлы сыр ашып, ой толғайтын, жамандықтан арашалайтын, ұраныңызды бар халыққа паш ететін бүгінгі жастарды ортаға шақырсақ.
Имран:

Ең бірінші бақытым - Халқым менің,

Соған берем ойымның алтын кенін.

Ол бар болса, мен бармын, қор болмаймын

Қымбатырақ алтыннан нарқым менің.

Ал екінші бақытым – Тілім менің,

Тас жүректі тіліммен тілімдедім.

Кей-кейде дүниеден түңілсем де,

Қасиетті тілімнен түңілмедім.

Бақытым бар үшінші – Отан деген,

Құдай деген кім десе, Отан дер ем!

...Оты сөнген жалғанда жан барсың ба?

Ойланбай-ақ кел-дағы от ал менен.

Түтін түтет,

Өс, өрбі, көгере бер,

Немерелер көбейсін, шөберелер.

Жадыңда ұста,

Жақсылық күтпегейсің!

От емес, оқ сұрасаң менен егер!

Үш бірдей бақытым бар алақанда,

(Мені мұндай бақытты жаратар ма!)

Үш күн нұрын төгеді аспанымнан,

Атырау, Алтай, Арқа, Алатауға!!!
Дмитрий

Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем

Асқар тау, ағынды өзен, гүлін сүйем

Мен оның қасиетті тілін сүйем

Мен оның құдіретті үнін сүйем!

Бар жәндігін сүйемін қыбырлаған

Бәрі маған "ОТАН" деп сыбырлаған

Жаным менің кеудемді жарып шық та

Бозторғайы бол оның шырылдаған
Сабина

Отан, Отан, бәрінен биік екен

Мен оны мәңгілікке сүйіп өтем

Отанды сүймеу деген күйік екен

Отанды сүю-дағы күйік екен

Карина:

Пай! Пай! Пай! Киелі неткен жер!

Батырлар дүрілдеп өткен жер,

Тұлпарлар дүбірлеп төккен тер,

Ғашықтар бір-бірін өпкен жер,

Сарылып сал-сері кеткен жер.

Бас иіп, иіскеп топырағын,

Тағзым жасамай өтпеңдер!

Мына өлке, мына аймақ, бұл маңда

Құлшылық етемін тұрғанға,

Құлшылық етемін құмдарға,

Тағзым жасаймын қырларға!

Шүкірлік етемін қашан да

Осы бір Отанда тұрғанға!

Асылхан:

Жақсы аттанды демессің сүйем десем,

Табынатын тәңірім, ием де - сен.

Адам болып күн кешу қиын маған.

Арқа тұтып, өзіңе сүйенбесем.

Сен менің сүйегім мен қанымдасың,

Жанымдасың, ұятым, арымдасың.

Саған деген махаббат дамылдасын,

Тек сенің топырағыңды жамылғасын.

Өзіңше түсің де ерек, ісің де ерек,

(Сырым бар саған айтар ішімде көп.)

Қомағай көзімді бір тойдыра алмай,

Қорқамын бәрі осының түсім бе деп.

Айшырын:

Жапырақ–жүрек, жас қайың!

Жанымды айырбастайын.

Сен адам бола бастасаң.

Мен қайың бола бастайын.

Келсесің бе, жас қайың?

Өміріңді маған бір берші!

Дүрбелең мына дүниені,

Адам көзімен бір көрші.

Жапырақ-жүрек, жас қайың!

Жанымызды айырбастайық?

Адам боп жүрсең қасқайып,

Қайың боп тұрам қасқайып,

Тәуекел, айырбастайық!

Анамыз жерге жармасып,

Бірде адам, бірде қайың боп,

Сүрейік өмір алмасып...

Поэзия!

Сен мені сезесің бе, неге іздедім?

Алауыртқан таңдардан сені іздедім,

Қарауытқан таулардан сені іздедім.

Бұлақтардан, бақтардан, алаңдардан.

Шырақтардан, оттардан, жалаулардан,

Сені іздедім жоғалған замандардан.

Ақша бұлттан іздедім, жасыннан да,

Сен бе дедім ақ нөсер ашылған да,

Қызыл-жасыл шұғыла шашылғанда,

Көкжиек пен көжиек қосылғанда.

Aйгерім:

Тау дейтін алып жүрек Ана туған

Мен таулықпын!

Таудан ман жаратылғам.

Киіктің сүтін еміп ержеткенмін,

Қуат алып қыранның қанатынан.

Таудан мен жаратылғам.

Бұлт бүркеніп, жай отын ала туғам.

Күн алғашқы сәулесін маған шашып,

Маған келіп түнейді қара тұман.
Тау ұлымын,

Тау – менің дәу бесігім,

Мен оның әуресімін, сәулесімін.

Асқар шыңдар желпиді бесігімді,

Бір орамын ағытып сәлдесінің.

Данагүл:

Ақпан кетті араз боп науырызбен,

Науырыз жүр жоғалған бағын іздеп.

Көктем жетті көрісіп, жанын үзген,

Қыс аттанды қоштасып, тағы бізбен.
Көктем жетті көл-көсір шуақ қуып,

Қыс барады қиылып, жылап тұрып.

Шатырында үйлердің науырыз жүр,

Мұз көрпесін ақпанның лақтырып.

– Құс боп ұшып жоғалсам, не етер едің?

– Сені іздеумен мәңгілік өтер едім,

– Отқа түсіп өртенсем, не етер едің?

– Күл боп бірге соңыңнан кетер едім.

– Бұлдырасам сағымдай не етер едің?

– Жел боп қуып, ақыры жетер едім.

– Қайғы әкелсем басыңа не етер едің?

– Қойшы, сәулем, бәрін де көтеремін.
Айжан:

Фариза, Фариза жан, Фариза қыз,

Өмірде ақындардың бәрі жалғыз

Шыдай, шыдай ақыры жалығармыз

Бірімізден, біріміз арылармыз

Біздерді де жоқтайтын жан болса егер

Шаң басқан архивтерден табылармыз
Сен мені білесің бе, білесің бе

Жаралмаған жан екем күресуге

Жылай жүріп, отірік күлесің де

Жүресің де қоясың, жүресің де.

Бірі итеріп кеудемнен, бірі шалып,

Тастағысы келеді күресінге.

Жанарымды тұманмен тұмшаладым

Серіппесі үзіліп тұр садағым

Жігітінен қазақтың дос таба алмай

Қыз да болсаң мен саған мұң шағамын.

Ауырлар деп ойлаппа ем мұнша хәлім

Арасында қап қоймай қара түннің

Қасиетін сезем деп ана тілдің

Қауырсыны қалмады қанатымның

Қу тірлікке құл болып аяң басып

Құлашымды жая алмай баратырмын

Өзен де жоқ сыймаған арнасына,

Жылға да жоқ даламен жалғасуға

Таста тұнған жаңбырдың тамшысындай,

Қалай біткен мына көл тау басына?

Ортаймаған «Жетім көл» толмаған да,

Болған өмір ұқсайды болмағанға

Сызат та жоқ, бетінде сызық та жоқ,

Айдынына аққуы қонбаған ба?

Беу, дүние-ай, аққулар оралғанда,

Айдын көлдің иесі жол алғанда

Жетісіп бір «Жетім көл» қалушы еді-ау,

Тынушы еді-ау, теңселген қара орманда.

Таянғанда аққулар қонар маңға,

Басушы еді-ау, байызын бар арман да.

Сүйінші бер дегендей бір толықсып,

Сыбырлайтын «Жетім көл» Алатауға

Әлдилеп ақ төсінде бермей тыным.

Алла-ай хақ! Мен дем салайын.

Жерден болды ма?

Көктен болды ма?

Күннен болды ма?

Көлден болды ма?

Судан болды ма?

Жаман тілден болды ма?

Жаман көзден болды ма?

Күнбатыстан күншығысқа көш!

Күнбатыстан күншығысқа көш! Көш... Көш... –деп баланы шыр көбелек айналып, қиқу сап, таяғымен жерді тоқылдатып жүгіріп, ақыры «уһ!» деп шалқасынан құлайды.

Біраз жатып басын көтереді де:

- Бұл баланы аққумен аластау керек! Аурудың иесі сол екен. Өлген аққумен ұшықтау керек боп тұр! Ертеңге дейін қалайда аққу табыңдар! Әйтпесе баладан айырыласың. Мен қайтып келемін. (бақсы шығып кетеді)

Неткен жансың санасыз жаратылған!?

Жаңағы бақсы шалдың сөзі,

Ұмытылып кетті ме санатыңнан?

«Айналайын аққудың қанатынан»,

Қайтеміз ол да адамға бола туған.

«Жетім көлге»барып қайт таң жамылып,

Таң атқанша қалайда тауға ілік.

Біреулердің көзіне түсіп қалма,

Бүрліктірме, әйтеуір, салма бүлік.

Атармын аққу құсты қалай ғана?!

Айдынның аққулары ұйықтағанда,

Өрген мал, өскен шырша абайлаған,

Барлығы қасиетке қарайлаған,

Оқ атам қасиетке қалай ғана?!

Бармаймын,бара алмаймын,қалай барам?!
Анасы: Жалғыз ұлдан артық па,жалған бәрі?!

Балам өлсе, бақыттың керегі не?

Топан су басып кетсін қалғандарын.

Перзент сұрап несіне армандайсың?!

Құрысын онсыз сенің жанған бағың!

Мылтықты әкел!

Атты ертте!

Жалған бәрі!

Көргенсіз көл басында мылтық атқан?

Құстардың зәре құтын шырқыратқан,

Нағылған қаныпезер құлқы қатқан?!

Ей,кімсің? Тірісің бе?

Жаның бар ма?

Аққуды неге атасың, арың бар ма?

Басыңды көтер дағы, келгін бері.

Адам емес,мен енді жай тулақпын,

Жемісіне тас аттым гәкку бақтың,

Жалғыз ұлым ауырып,амалсыздан,

Тәуіптің айтуымен аққуды аттым!
Жылқышы: - Әй, балам!

Болмады ғой,болмады ғой......

Қасиет кетті көлден,сорлады ғой.

Тәуіптің айтқанының бәрі өтірік,

Атқа мін, ауылға қайт,олжаны қой!
Камила:

Аққулар…

Көзіңмен көргеніңдей бола алмайды…

Тек қана тыныштықта ұйықтайды олар,

Шошыса, екінші рет оралмайды.

Тірі болсан алар едім батаңды!

Тоғыстырмай бұл тағдыр қойды бізді

Осылай мен есіме алам атамды!