3.7 Жүріс-тұрыстың ауытқу (девиация) социологиясы
1 «Әлеуметтік девиация» ұғымы, девианттық жүріс-тұрысқа баға беру (позитивті және негативті). Негативті (жағымсыз) девианттық жүріс-тұрысты биологиялық және психологиялық тұрғыдан түсіндіру (Ч. Ламброзо, У. Шелдон, З. Фрейд)
2 Девиацияның әлеуметтік теориялары (Э. Дюркгейм, Р. Мертон, Г. Беккер): аномия теориясы, мәдени өзгеріс теориясы, жанжал теориясы, стигматизм теориясы
3 Қылмыс және сот төрелігі жүйесі (заң қорғау органдарының жүйесі, қылмыс, нашақорлық және заң бұзушылық, қамауға алу, тоталитарлық институт)
Студенттердің өздік жұмыстары
6-кесте: Девиация теорияларын анықтап, кестені толтырыңыздар:
Девиация теориялары
|
Авторлары
|
Негізгі идеялары және принциптері
|
биологиялық
|
|
|
психологиялық
|
|
|
социологиялық:
- аномия теориясы
- мәдени өзгеріс теориясы
- жанжал теориясы
- стигматизм теориясы
|
|
|
3.8 Әлеуметтік жанжалдар
1 Әлеуметтік жанжал ұғымы, шынайы және жалған жанжалдар, жалған жанжалдардың пайда болуының себептері.
2 Жанжалдың әлеуметтік теориялары (Г. Спенсер, К. Маркс, Ральф Дарендорф, Р. Парк, Льюис Козер, К.Боулдинг)
3 Әлеуметтік жанжалды жіктеу типологиясы (өзіндік тұлғалық, тұлға аралық, тұлға және топтық аралық, топтық аралық).
4 Жанжалдардың жіктелуі (қатысушылардың санына, ұзақтығына, ауқымына, мүдденің қақтығысының мазмұнына байланысты жіктелу; экономикалық, саяси, этносаралық, конфессияаралық)
5 Жанжал стратегияларын топтастыру. Жанжалды шешу жолдары, «компромисс», (келісім, мәміле, ымыра) «консенсус» (пәтуа) ұғымдары (К. Томас және Р. Килменн)
Студенттердің өздік жұмыстары
7-кесте: Негізгі әлеуметтік жанжалдардың әлеуметтік тұжырымдамаларын анықтап, кестені толтырыңыздар:
Карл Маркс
|
Льюис Козер
|
Ральф Дарендорф
|
Кеннет Боулдинг
|
Әлеуметтік-таптық жанжалдар теориясы
|
Позитивтік-функционалдық жанжал теориясы
|
Қоғамның жанжалдық үлгісі (конфликті моделі)
|
Жанжалдардың жалпы теориясы
|
|
|
|
|
3.9 Дін социологиясы
1 Дін ұғымының мәні және анықтамасы. Әлемдік діндер
2 Діни ұйымдардың әлеуметтік құрылымы
3 Қазіргі халықаралық саясаттағы діни мәселелер
4 Әлеуметтік сана және діни экстремизм, радикализм
Студенттердің өздік жұмыстары
1 Дін социологиясы мен діни ұйымдардың қызметінің айырмашылығын анықтап, еркін үлгідегі кесте толтырыңыздар;
2 Қоғам өміріне қауіп төндіретін діни секталар мен ұйымдар туралы ақпарат беретін слайдтық-көрнекілік жұмыстарын дайындаңыздар
3.10 Жастар социологиясы
1 Жастар – болашақ қоғамды жасаушы күш. Жастардың мәдениеті мен білім деңгейлері мәселелері
2 Жастардың қоғамда тұлға болып қалыптасуы
3 Тұлғаның әлеуметтену үрдісі. Тұлғаның әлеуметтік құрылымы және түрлері
4 Бос уақыт және оның әлеуметтік мәні. Бос уақытты ұйымдастырудың мәселелері (Ауытқуға қарсы күрестің әлеуметтік қырлары)
5 Жастардың суб және контрмәдениетке еліктеушілігі мәселесі
Студенттердің өздік жұмыстары
8-кесте: Әлеуметтену үрдісінің жүру жолы көрсетілген кестенің мағынасын түсіндіріп беріңіздер:
Әлеуметтену үрдісі
Әлеуметтік рөлдерді игеру
Мәдени рөлдерді меңгеру
Өзіндік әлеуметтену
Инкультурация
3.11 Еңбек социологиясы және жұмыссыздықтың
әлеуметтік қыры
1 Еңбек – адам қызметінің негізгі формасы. Еңбектің әлеуметтік мазмұны (жай, күрделі, өнімді, өнімсіз және т.б.)
2 Нарықтық экономикада еңбектің уәждігі (мотивация) және еңбекке ынталандыру. Еңбектің қажеттілігі және еңбекке мұқтаждық
3 Тұрғындардың «жұмыс бастылығы» және «жұмыссыздық» ұғымдары
4 Жұмыссыздықтың түрлері (бүркемелі, құрылымдық және т.б.).
5 Жұмыссыздықтың әлеуметтік-экономикалық және психологиялық салдарлары
3.12 Әлеуметтік зерттеулер
1 Зерттеу бағдарламасы. Зерттеулерді сұрыптау тәсілдері
2 Әлеуметтік зерттеулердің кезеңдері және түрлері
3 Ақпарат жинау әдістері. Құжаттарды талдау әдісі және контент-анализ
4 Бақылау әдісі. Эксперимент.
5 Сауалнама (жазбаша жауап алу) және сұхбат (ауызша жауап алу). Фокус-группа
6 Таңдамалы зерттеу
7 Зерттеу этикасы
Студенттердің өздік жұмыстары
9-кесте: Әлеуметтік зерттеу сұрақтарының түрлері
Сұрақтардың классификациясының критерийлері
|
Сұрақтың түрлері
|
Қолданыстың мақсаты
|
Сұрақтардың мазмұны
|
Сұрақтарға мысал
|
Формасы бойынша
|
ашық
|
|
|
|
жабық
|
|
|
|
Тұжырымдау тәсілі бойынша
|
тікелей
|
|
|
|
жанама
|
|
|
|
Мазмұны бойынша
|
негізгі
|
|
|
|
негізгі емес
|
|
|
|
Фильтр-сұрақтар
|
|
|
|
Тұзақ-сұрақтар
|
|
|
|
3.13 Демография және қазіргі әлемдік қоғамдастық.
Қала мен ауыл социологиясы
1 Демография ұғымының мәні және мазмұны. Әлемдегі демографиялық құбылыстар
2 Миграциялық үрдістер: Миграция, Эмиграция, Иммиграция және т.б.
3 Қазақстан қоғамының этнодемографиялық жағдайы (Демограф М.Татимовтың қазақстандық демографиялық ахуал жайындағы пікірлерімен бұқаралық ақпараттық құралдар арқылы танысу және талдау)
4 Әлеуметтанудағы қала мәселесі. Урбанизация процессі. Мегаполис. Агломерация
5 Ауылдың қазіргі әлеуметтік жағдайы. Ауыл мен қаланың әлеуметтік арақатынасы
Студенттердің өздік жұмыстары
10-кесте: Демографиялық өзгерістерге ықпал ететін негізгі факторларды анықтаңыздар:
3.14 Саясат әлеуметтануы.
Қоғамдық ұйымдар және басқару социологиясы
1 Саясат әлеуметтануының мәні, заңдары, категориялары
2 Саяси қатынастар, мүдделер, процестер және институттар
3 Билік социологиясы. Мемлекет – биліктің басты субъектісі
4 Қоғамдық ұйымдардың пайда болуы және құрылымы. Саяси партиялар
5 Әлеуметтік басқарудың мазмұны, заңдары мен принциптері
3.15 Жаһандану процесі және қазақстанның дамуы.
Әлеуметтік өзгерістер
1 Жаһандану ұғымының мәні. Жаһандану процесіндегі – Қазақстан
2 Жаһандану үрдісінің нәтижесінде белең алған кемшіліктер (саяси, эконмикалық, мәдени, экологиялық)
3 Әлеуметтік өзгерістердің қайнар көздері (өзгерістердің әлеуметтік факторлары, әлеуметтік прогресстің концепциялары, үлгілендіру (модернизация) және индустриаландыру, қоғамның трансформациялануы (өзгеру, ауысу), әлемдік жүйе және жаһандану үрдісі)
4 Ұжымдық тәртіп (үлгілердің (модель) әртектігі, ұжымдық тәртіптің алғышарттары, топтың мінез-құлқын түсіндіру)
5 Әлеуметтік қозғалыс (әлеуметтік қозғалыстардың түрлері, әлеуметтік төңкеріс, лаңкестік, әлеуметтік қозғалыстардың себептері, әлеуметтік проблемалар)
Студенттердің өздік жұмыстары
11-кесте: Жаһандану үрдісіне қатысты бірқатар ғалымдардың теориялық тұжырымдамаларын кестеге толтырыңыздар:
И.Валлерстайн
|
Э.Гидденс
|
М.А.Чешков
|
М.Шимаи
|
|
|
|
|
12-кесте: Жаһандану үрдісіне қатысты мәселелерді толықтырып, сызбаны толтырыңыздар
ЖАҺАНДЫҚ МӘСЕЛЕЛЕР
ИНТЕРӘЛЕУМЕТТІК
МӘСЕЛЕЛЕР
«АДАМ – ҚОҒАМ» ЖҮЙЕСІНІҢ МӘСЕЛЕСІ
«ТАБИҒАТ-ҚОҒАМ» ЖҮЙЕСІНІҢ МӘСЕЛЕСІ
ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР:
1 Әбсаттаров Р., Дәкенов М. Әлеуметтану: Оқу құралы. – А., 2009. – 383 б.
2 Волков Ю.Г., Добреньков В.И., Нечипуренко В.Н., Попов А.В. Социология: учебник /под ред. проф. Ю.Г. Волкова – изд. 2-е. – М.: Гардарики, 2003. – 512 с.
3 Волков Ю.Г., Нечипуренко В.Н., Попов А.В., Самыгин С.И. Социология: курс лекций: Учебное пособие. / Ростов-н/Д: Феникс, 1999. – 512 с.
4 Кравченко А.И. Социология: учебник для вузов. – М., 2005. – 8-е изд. – 512 с.
5 Кравченко А.И. Социология в схемах и определениях: Учебное пособие. – М., 2013, - 362 с.
6 Қалдыбаева Т.Ж. Әлеуметтану: Оқу құралы. – Өскемен., 2006. – 99 б.
7 Мухаев Р.Т., Французова Л.В. Социология (конспект лекций). – М., 2005. –144 с.
8 Садырова М.С. Әлеуметтану теорияларының қазіргі даму бағыттары мен құрылымы. Электронды оқулық. А., 2012
9 Социология: Оқулық. Жауапты ред. проф. Нысанбаев Ә. – А., 2002. – 222б.
10 Социология: Лекциялар курсы. Жалпы ред. басқарған проф. Тұрғынбаев Ә.Х. – А., 2001. – 158
Достарыңызбен бөлісу: |