3 деңгейлі смж құжаты

1ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

Бұл құжат «Ауызша және жазбаша арнайы аударма» пәні бойынша оқу процесін ұйымдастырудың негізгі заңдылықтарын бір жүйеге келтіреді және «Аударма теориясы мен практикасы» кафедрасында қолдануға арналған.

2. НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

- 5B020700–«Аударма ісі» мамандығы бойынша Мемлекеттік жалпыға бірдей білім беру стандарты (бакалавриат);

- 5B020700 – «Аударма ісі» мамандығы бойынша типтік оқу жоспары;

-СТУ 042-ГУ-4-2014 Университет стандарты «Пәндер бойынша оқу-әдістемелік кешендерді жасау және әзірлеудің жалпы ережелері»;

- ДП 042-1.01-2014 «Пән бойынша оқу-әдістемелік кешеннің құрылымы және мазмұны» құжаттық процедурасы

2. 
   ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
   

«Ауызша және жазбаша арнайы аударма» курсы аудармашыларды дайындау жүйесінде негізгі орындардың бірін алады. «Ауызша және жазбаша арнайы аударма» пәні оқу жоспарындағы басқа практикалық және теориялық пәндермен бірігіп болашақ аудармашылардың лингвистикалық, лингвоелтанушылық, коммуникативтік және аудармалық компетенцияларын қалыптастыра отырып, кәсіптік аудармашыларды жан-жақты дайындауды қамтамасыз етеді.

3.2.Курстың мақсаты: студенттерде ауызша аударма шеңберінде әр түрлі халықаралық, саяси, экономикалық, ғылыми, қоғамдық өмір орталардағы әр түрлі тілдер мен мәдениеттер өкілдерінің арасындағы өзара түсінісушілікті қамтамасыз ету үшін лингвистикалық және аудармашылық біліктілікті қалыптастыру

3.3. Курстың міндеттері:

-Аударма түрлерін жүзеге асыру бойынша студенттерде білім, дағды және

студенттердің іскерлігін қалыптастыру.

-Білім алушылардың ауызша аудармаға дайындалу барысындағы өз бетінше атқаратын

жұмыспен, ауызша аудармашының жұмысын дұрыс ұйымдастырумен байланысты

дағдылары мен шеберлігін дамыту.

-Студенттерде жоғары кәсіптілік, өзінің делдалдық ісіне деген жауапкершілікті, өзінің

тілдік, физикалық және психологиялық дайындығын үнемі жоғарылату және өзінің

фондық білімін тереңдету және кеңейту қажеттілігін қалыптастыру.

3.4 Курс нәтижелері:

Курсты аяқтағаннан кейін студент мыналарды:

-ауызша, жазбаша аудармашыға қойылатын талаптар,

-қарым-қатынас психологиясы

-шетел және ана тілдерінің теориясы,

-қазіргі заман жағдайларындағы аудармашылық қызметтің еркшеліктерін;

-аударманың негізгі модельдері;

-ауызша,жазбаша аударма түрлерінің жүктемесі;

ие болуы тиіс:

-ауызша аударма тәсілдері мен өзіндік ерекшелігі (аударма барабарлығына қол жеткізу жолдары, лексикалық-грамматикалық және кешенді ауысулардың түрлері, компрессия тәсілдері, терминдерді беру тәсілдері, аудармашылық жиілік сәйкестіктер, аудармашылық нотация техникасы, анна тілінің және шетел тілінің ауызша мәтіндік жанрлары, өз елі мен оқытылып жатқан тіл елінің қоғамдық-саяси, елтанушылық, тарихи және мәдени мәліметтері).

- қазіргі таңдағы ұйымдастыру техникасын, компьютерді, «интернет» жүйесін және т.б..

меңгеруі тиіс:

-мәтін берушінің тілінің жеке ерекшеліктерін ескере отырып бастапқы мәтінді ұғына қабылдау;

-неғұрлым жиі аудармашылық сәйкестікті олардың автоматты түрде қолданылу режимінде анықтау;

-аудармашылық ауысуларды қолдану;

-аударманың шешеннің жылдамдығына тең жылдамдығымен тіларалық жылдам жүйелі трансляцияны жүзеге асыру;

-мақсатты тілдің өлшемдеріне сәйкес сөзді интонациялық тұрғыдан дұрыс дайындау;

-ілеспелі аударма жасау үшін аудармашылық жазу техникасын тиімді пайдалану;

түсінуі тиіс:

- аударма процесінің заңдылықтарын;

- аударма барысындағы тіл бірліктерінің қайта құрылу тәсілдері және құралдары жөнінде жүйелі ұғымдарды;

болуы тиіс:

қалыптасқан аудармашылық дағдылар

-синхронды аударма кезінде ықтималды болжам жасауды жүзеге асыруды;

-аудиториямен жұмыс істеген кезде психологиялық-эмоциялық қысымды жеңе білу;

-мәтіндік редакторлар бағдарламасын, электрондық сөздіктерді және т.б. пайдалана отырып компьютерде жұмыс істеу.

3.5. Пәннің пререквизиті: «Аударма теориясы», «Аудио-бейне материалдар аудармасы»
3.6. Пәннің постреквизиті: «Халықаралық құқықтық саладағы ауызша және жазбаша арнайы аударма»», «Ақпаратты аударма практикасы»

3.7. Оқу жоспарының көшірмесі

Кесте 1

Кесте 2

Тақырып атауы және мазмұны	Сағат саны
1	2
Модуль 1. Ауызша аударма. Ілеспелі аударма. Ілеспелі екі жақты аударма(әңгімені аудару)және оның түрлері. Жазбаша аударма.	3
Біржақты ілеспелі аударма және оның түрлері:қағаздан аудару, абзацтық-фразалық аударма.	3
Аудармашылық жазу техникасын пайдалана отырып жасалған аударма. Жазбаша аударма.	3
Синхронды аударма және оның түрлері.	3
Ауызша және жазбаша аударманың аудармашылық қызметтің түрі ретіндегі теориялық үлгілері.	3
Қазақстан Республикасы мен шет елдердегі кәсіби ауызша және жазбаша аударманың қалыптасу тарихы.	3
Халықаралық конференция мен екі жақты әңгімелесу жағдайындағы ауызша және жазбаша аударманы ұйымдастыру принциптері.	3
Ауызша және жазбаша аударманың психологиялық негізі.	3
Модуль 2. Жазбаша аударма. Қабылданатын және есте сақталатын ақпараттың көлемін ұлғайту үшін шұғыл еске түсіру қабілетін жаттықтыру.	3
Мәтіннің ең негізгі элементтерін есте сақтау негіздемесі.	3
Ауызша және жазбаша аудармадағы прецизионды ақпараттардың( жалқы есімдер,цифрлық сандық қатынастар) ролі.	3
Ауызша аударма процесіндегі сөйлеу мәдениеті және практикалық бейімделу.	3
Ауызша және жазбаша аудармада жиі қолданылатын тәсілдер.	3
Ауызша және жазбаша аудармашының кәсіптік деңгейі.	3
Синхронды аудармашы жұмысының ерекшеліктері.	3

5 Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі
5.1 Ауызша және жазбаша аударманың аудармашылық қызметтің түрі ретіндегі теориялық үлгілері.

5.2 Қазақстан Республикасы мен шет елдердегі кәсіби ауызша және жазбаша аударманың қалыптасу тарихы.

5.3 Ауызша және жазбаша аударманың психологиялық негізі.

5.4 Ауызша және жазбаша аудармадағы прецизионды ақпараттардың( жалқы есімдер,цифрлық сандық қатынастар) ролі.

5.5 Ауызша және жазбаша аударма процесіндегі сөйлеу мәдениеті және практикалық бейімделу.

5.6 Синхронды аударма және оның түрлері.

5.7 Ауызша және жазбаша аудармада жиі қолданылатын тәсілдер.
6 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтылу картасы
Кесте 3

Оқу - әдістемелік құралдар, оқулықтар атаулары	Саны	Студент тер саны	Қамтылу пайызы
Р.К. Миньяр – Белоручев «Как стать переводчиком?»	Электронный вариант	6	100%
В.Н. Комиссаров, А.В. Коралова «Практикум по переводу с английского языка на русский» Москва, 1990.	Электронный вариант	6	100%
Комиссаров В.Н. «Современное переводоведение»	Электронный вариант	6	100%

7 Әдебиет

7.1. Негізгі әдебиет

7.1.1 Ерохина Л.Н., Загидуллина Р.З. Практикум по информативному переводу, Алматы 2003.

7.1.2 Комиссаров В. Практикум по переводу. M. 2000. 90с.

7.1.3 Казакова Т.А. Практический курс перевода. Спб., 2000. 176с.

7.1.4 Комиссаров В.Н., Кораллова А.Л., Практикум по переводу. Москва, 2000, 324с.

7.1.5 Р.К. Миньяр – Белоручев «Как стать переводчиком?»

7.2. Қосымша әдебиет

7.2.1 Толстой С.С. «Как переводить с английского языка на русский»

7.2.2 А. Чужакин, П. Палажченко «Мир перевода 1» М, 2002

7.2.3 Алексеева И.С. «Профессиональный тренинг переводчика»

7.2.4 А. Чужакин «Мир перевода -7. Общая теория перевода и переводческой скорописи»

7.2.5 Крупнов В.Н. «Курс перевода»