3 дәрежелі смж құжаты поәК поәК 042-14 01. 01. 20
жүктеу/скачать 339.62 Kb.
|
5В080100 «Агрономия » мамандығына арналған «Мемлекеттік орман паталогия мониторингі» пәнінің ОҚУ -ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН Оқу-әдістемелік материалдар Семей 2014 Алғы сөз
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Агротехнология және орман ресурстары» кафедрасының аға оқытушысы Сагандыков Слям Нығметжанұлы «___ » 2014жыл
2.1. «Агротехнология және орман ресурстары» кафедрасының мәжілісінде. Хаттама « »20__ жыл, №___
2.2. Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюро мәжілісінде Хаттама « »20__ жыл, №____
Университеттің оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды Хаттама « » 2014жыл, №___ ОӘК төрағасы __________ Искакова Г.К. 4 БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН МАЗМҰНЫ:
№1 Дәріс Тақырыбы КІРІСПЕ Қармақбаудың мониторингінің ұйымы осы уақытқа ылғи көкейкесті мәселе. Факторларға, қармақбаудың ажалын қадағалайтын, климаттық фактор(қызудың қатты тербелістері және ұзақ қуаңшылықтар), ауаның салтақтануы, зияндықтың және сыңқылдың бары, орманның шаруашылығының(сүректі тұқымның қайшылығы топырақ шарттарға, моно мәдениеттің, және басқа да әлсіз қамдестігі) міндерін қарайды. Қармақбаудың мониторингінің жүйесінің ұйымында басым көрсеткіштермен сандық және экономикалық сарапшылықты болып жатқан өзгерістерге алып беру мынадай болып табылатын. Осы ұсыныстар негізгі мақсатты, мақсаттарды, құрылымды, жоспарлы және лесопатологиялық мониторингтің ұйымының ортақ тәртібін анықтайды. Лесопатологиялық мониторинг барлық мемлекеттік орманның мекемесінің, мемлекеттік ұлттық табиғи саябақта, резерватта және сырттың айрықша қоры- табиғи аумақтарында(ООПТ), кәсіпорында және мекемелерде ұйымдастырылады, орманның шаруашылығының құзырлығын жасаймын және иеленушілікте. Негізгі термин және ұйғарымдер Негізгі терминдер және ұғымдар Орман ауруы – бұл патологиялық үрдіс, фитопатогенді ағзалар ықпалы арқылы пайда болуы және дамуы (жұқпалы аурулар) немесе қолайсыз абиотикалық факторлар (жұқпалы емес аурулар),ағаш текті өсімдіктер мен бұталарға физиологилық функцияларына бұрмалаушылықтар алып келеді, өсімдіктің босансуы немесе әлсіреуі, олардың белгілі бір мүшесінің зақымдануы немесе толықтай құруы, өнімділігің төмендеуі. Орман зиянкестері – өсімдік қоректі жәндіктер түрлері, ағаш текті өсімдіктер және бұталар зиянкестерден толықтай құрып кетуі,немесе белгілі бір маңызды бөліктерінің зақымдануы, өсуінін тоқтауы,әлсізденуі ,өнімділігінің азаюына себепші болады. Арақашықтық тәсілдер–бұл тәсіл орманның жалпы жағдайын, аурулары мен зиянкестерін ұшақ ,тікұшақ ,жер серіктері арқылы бақылау тәсілі. Критикалық саны– қылқанды және жапырақ жегіш зиянкестердің саны,жапырақты және қылқанды зиянкестер 1 кв 2 немесе 1 ағашқа сай шектеп және топырақ жабындысының қылқанды жапырақтарының 100 %-на. Орман қорғау шаралары –орман қорғау шаралары қоршаған ортаға зиянын тигізетін және зиянын зияндану мөлшерін кеміту мақсатындағы іс-шаралар. Орман патологиялық - шұғыл және түпкілікті жүйе Лесопатологический қадағалау - түпкілікті және мерзімді қадағалаудың жүйесі, обследований және учетов үшін тексерістің бітуі, дамудың және зияндықтың таратуының және да оның отанының, та орнат- күйінің қыңқыл-сыңқыл, шолу-болжам келу үшін сарапшылық ықтимал айбат және уақтылы жоспарла-, тиімді ұйым және лесозащитных іс-шара жаса-. обследования және орман патологиялық - жыл сайын жоспарлы іс-шаралар қармақбаудың ағымдық экспедициялық зерттеу мақсатпен оның күйлерін бағалау, басын ашу және сарапшылыққа зарарлы құрт-құмырсқаның отаны және қыңқыл-сыңқылдардың немесе шұғыл зерттеу мақсатпен белгінің тексерісінің туралы кебу және орман саябырының, бітік және зияндықтың және ауру тарату, ал да телім, мылқау бітеу ауру әсеріне душар болу. зарарлы бойдың отандары немесе орманның ауданының, бас нешіншіде зияндықтың көбеюінің немесе даму және ауру таратуы мен, олардың кризис тығыздығтың немесе орманның өндірісінің сырттың нысанының бұзылу дәрежесі орман телім санитарлық шолу(қармақбаудың санитарлық күйінің шолуы) -, жыл сайын, ара құзырлық нешінші мемлекеттік орманның қорының қармақбаулары болу барлық ведомстволармен құжаты, бойынша деректерлердің және орман патологиялық мониторинг, барлық көріністердің зерттеу орнату, орманның дақыл және тәлімбақ, зияндық отан және ауру, санитарлық сауықтыру және сырт орманқорғау іс-шара нәтижесінде өткізу профилактикалық. Құрт-құмырсқаның феромондары - табиғи және синтетикалық оның тәртібінің және физиологиялық күйге деген құрт-құмырсқаның(еденді, агрегатты және сырттар) тартуы үшін пайдалану және әсер ететін биологиялық белсенді зат. Карантиндік түрлерді қоспағанда, орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларына қарсы күрес қағидалары 1. Жалпы ережелер 1. Осы Карантиндік түрлерді қоспағанда, орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларына қарсы күрес қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі Орман кодексінің 12-бабының 17-3) тармақшасына сәйкес әзірленген және карантиндік түрлерді қоспағанда, орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларына қарсы күрес тәртібін белгілейді. 2. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларына қарсы күресті орман иеленушілер олардың жаппай көбейіп кетуі мен таралуының алдын алу, олардан болатын залалды қысқарту және орман қоры аумағында қолайлы санитариялық жағдайды қамтамасыз ету мақсатында ормандардың жай-күйіне теріс әсер етпейтін тәсілдермен және әдістермен жүзеге асырады. 3. Орманның аса қауіпті зиянкестеріне және ауруларына қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды орман иеленушілер жыл сайын белгілейді және қажеттілігіне қарай түзетіледі. 4. Орман қорғау іс-шараларының көлемін бөлу ормандардың зақымдану мерзімі мен ерекшеліктері, орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының биологиясы ескеріле отырып жүргізіледі. 5. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларына қарсы күрес жөніндегі іс-шаралар: 1) орманның аса қауіпті зиянкестеріне және ауруларына орман-патологиялық мониторингін; 2) орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою жөніндегі іс-шаралардың мерзімі мен көлемін, сондай-ақ оларға қарсы күресу үшін қаржы қаражатының қажеттілігін анықтауды; 3) орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою жөнінде іс-шаралар жүргізуді қамтиды. 6. Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде орманның аса қауіпті зиянкестеріне және ауруларына қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру Қазақстан Республикасы Орман кодексінің 110-бабына сәйкес жүзеге асырылады. 7. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтары 1 мың гектарға дейін мемлекеттік орман қоры аумағына таралған жағдайда оларды жою жөніндегі іс-шаралар жергілікті бюджеттің қаражаты немесе орман шаруашылығы мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы мемлекеттік мекемелер тауарлар (жұмыстар, қызметтер) өткізу жөніндегі ақылы қызмет түрлерін көрсетуден алған қаражат есебінен жүзеге асырылады. 8. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтары 1 мың гектардан астам мемлекеттік орман қоры аумағына таралған жағдайда оларды жою жөніндегі іс-шаралар республикалық бюджеттің қаражаты есебінен жүзеге асырылады. 9. Жекеше орман қоры учаскелерінде орманның аса қауіпті зиянкестеріне және ауруларына қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру жекеше орман иеленушінің есебінен жүзеге асырылады. 2. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларына орман-патологиялық мониторинг 10. Орман-патологиялық мониторингті орман иеленушілері орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын анықтау, олардың дамуы мен таралуына болжам жасау, орман қорғау іс-шараларын жүргізу мерзімі мен көлемін анықтау мақсатында жүргізеді.
3. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою жөніндегі іс-шаралардың мерзімі мен көлемін, сондай-ақ оларға қарсы күресу үшін қаржы қаражатының қажеттілігін анықтау 13. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою жөніндегі іс-шаралардың мерзімі мен көлемін, сондай-ақ оларға қарсы күресу үшін қаржы қаражатының қажеттілігін орман иеленушілер орман-патологиялық мониторингтің және оның нәтижелері бойынша жасалған болжамдардың негізінде айқындайды.
4. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою бойынша іс-шаралар жүргізу 16. Орманның аса қауіпті зиянкестері және ауруларының ошақтарын жою жөніндегі іс-шараларды оларды химиялық және биологиялық препараттар арқылы жер үсті немесе авиациялық тәсілдермен өңдеу, энтомофагтар мен феромондар қолдану, сондай-ақ орманды санитариялық мақсатта кесу шараларын жүргізу жолымен орман иеленушілер жүзеге асырады. 17. Орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын оларды химиялық және биологиялық препараттармен өңдеу жолымен жою жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға рұқсат етілген пестицидтер (улы химикаттар) пайдаланылады. 18. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою жөніндегі іс-шаралар олардың қорғау режимдеріескеріле отырып жүргізіледі. Карантиндік түрлерді қоспағанда, орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының ошақтарын жою жөніндегі іс-шаралар жоспары
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 20 шілдедегі № 952 қаулысымен бекітілген № Дәріс
Тақырыбы Карантиндік түрлерді қоспағанда, орманның аса қауіпті зиянкестері мен ауруларының тізбесі 1. Орманның аса қауіпті зиянкестері: 1) алма күйесі (Yponomeuta malinellus Zell); 2) еменнің жасыл жапырақ ширатқышы (Tortrix viridana L.); 3) қыс мұркөбелегі (Operophthera brumata L.); 4) долана көбелегі (Aporia crataegi L.); 5) раушан жапырақ ширатқышы (Cacoecia rosana L.); 6) жасыл жапырақ ширатқыш (Pandemis chondrillana H-S.); 7) қарағайдағы ашытқы көбелегі (Sphinx pinastri L.); 8) қарағай көбелегі (Panolis flammeа Schiff); 9) қарағай мұркөблегі (Bupalus piniarius L.); 10) монашенка жібек көбелегі (Lymantria monacha L.); 11) қарағайдың жібек көбелегі (Dendrolimus pini L.); 12) қарағайдың кәдімгі егеуіші (Diprion pini L.); 13) қарағайдың жирен егеуіші (Neodiprion sertifer Geoff); 14) жұлдызшалы тоқығыш-егеуіші (Acantholyda posticalis Mats); 15) қызылбасты тоқығыш-егеуіші (Acantholyda erythrocephala L.); 16) көктерек айдарлы көбелегі (Pheosia tremula Clerck); 17) қарағаштың аяққұйрықтысы (Uropus ulmi Schiff); 18) қайыңның үлкен егеуіші (Cimbex femorata L.); 19) қайыңның жібек көбелегі (Endromis versicolora L.); 20) күмісай ойықты көбелек (Phalera bucephala L.); 21) үлкен гарпия (Curera vinula (Dicranura vinula) L.); 22) садақша-қоян көбелегі (Acranicta leporine L.); 23) садақша- пси көбелегі (Acranicta psi L.); 24) қандағаш айдарлы көбелегі (Notodonta dromedaries L.); 25) талдың қалың қабырғалы егеуіші (Pontania proxima L.); 26) шыршаның жалған қалқаншалы сымыры (Physokermes piceae Schr.); 27) шыршаның кіші жалған қалқаншалы сымыры (Physokermes hemicryphus Dalm); 28) қарағаштың жапырақ жемірі (Galerucella luteola Mull.); 29) балқарағай ашытқы көбелегі (Hyloicus morio Rotsch et Jord); 30) жаламан мұркөбелегі (Erannis defoliaria Cl.); 31) сексеуілдің көгілдір жапырақ бүргесі (Caillardia azurea Log.); 32) жалған талқаншалысы (Acanthopulvinaria orientalis Ness.); 33) галлица (Halodiplosis vernalis Marik); 34) штакелберг галлицасы (Halodiplosis stackelbergi); 35) алтытісті қабық жегіші (lps sexdentatus B.); 36) гаузр қабық жегіші (lps hauseri Reit); 37) бүр қан көбелегі (Dioryctria abietella Schiff); 38) қоңыр жолақты жібек мұркөбелегі (Lycia hirtaria Cl.). 2. орманның аса қауіпті аурулары: 1) қайыңның бактерия шемені (Erwinia multivora); 2) қарағаш тұқымдастылардың голландық ауруы (Ophiostoma ulmi Nann); 3) көктеректің жалған ағашқұлағы (Phellinus tremulae); 4) қарағайдың кәдімгі шюттесі (Lophodermium seditiosum); 5) шыршаның кәдімгі шюттесі (Lophodermium macrosporum); 6) алма таз қотыры (Venturia inaequalis); 7) өскіннің жапырылып қалуы (Fusarium); 8) қарағайдың көпіршікті таты (Сrоnаrtium ribicola Diet); 9) қарағайдың шайырлы ісігі (Peridermium pini Kleb); 10) қарлы шюттесі (Phacidium infestans); 11) қарағай сабағының сынуы (Melampsora pinitorqua A. Braun); 12) жапырақты ағаш тұқымдастарының сатылы ісігі (Nectria galligena); 13) жапырақты ағаш тұқымдастарының туберкулярлы некрозы ( ubercularia vulgaris); 14) шырша бүрінің тат ауруы (Chrysomyxa pirolae Rostr.). № Дәріс Тақырыбы 1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР Орман паталогиясы мониторингі пәнінің мақсаты, міндеттері және құрылымы 1.1 Орман паталогиясы мониторингі (ОПМ) – бұл егілген ағаштардың өнімділігін экономикалық тиімділігін, өнімділігін, антропогендік және табиғи факторлардың әсер етуін анықтауға мамандандырылған. 1.2 ОПМ ның мақсаты орманның жағдайы туралы толық мәлімет алу және зиянды организмдер популациясы, мінезі туралы мәліметтер, орманды экологиялық тұрғыда қорғау үшін табиғи және антропогендік факторлардың әсерін анықтау. 1.3 Орман паталогиясы мониторингісі пәнінің міндеттері:
1.4 Республикамыздағы орман жүйесі ұйымы орталық орман қорғауға мамандарын орман шаруашылығының ғылыми – зерттеу институтының мамандарымен мамандандырылған. Орманпатологиялық мониторинг жүйесін жоспарлау негізі,оның құрылымы,таңдалған объектіге нағыз кепілдендіпрілген басшылықтар және басқада әдістемелік басшылықтар,ережелер әдебиеттер тізімінде көрсетілген. Орманпатологиялық мониторингінің объектісі 1.5 Қазақстандағы орманпатологиялық мониторингінің бiрiншi кезекте кең түрде таралғаны орман фитоценозы болып табылады және онымен шыбын-шiркейлердiң экологиялық топтары байланысты, зиянкестердің жаппай көбейуін болдырмау(қылқан жапырақ - және парақ таласушы дiңгек тағы басқа зиянкестерi), зиянкестерден болатын аурулардың үлкен аудандарда таралмауын қамтамасыз ету. 1.6 Орманпатологиялық мониторингінің объектісін таңдауда орман екпелерінің құрамы,тұқымы және жас құрамы,орман өсіру жағдайы,зянкестерден биологиялық және экологиялық ерекшеліктері, қоршаған ортаны ластайтын факторларды ескере отырып жүргізіледі. 1.7 Сөзсiз бақылау орнықтылығына орман екпелері,антропогендік және табиғи факторлардың жағымсыз әсері: өрттермен, желдермен, қармен, қуаңшылықпен, су басу немесе ластанулар, өнеркәсiптiк тағы басқа түрлер, санитарлық жағдайлардың бұзылуы. ОПМ-де қылқан жапырақты ағаштарға зиян келтіретін зиянекестер, саңырауқұлақ, бактериялар қоздыратын аурулар, парақ таласушы шыбын-шiркейлер, дiң зиянкестер, жас өспiрiмдердiң зиянкестерi, ең қауiптi түрлер болып табылады. Орман патологиялық қадағалау және бағаны жатады да питомниктер, орман өсiмдiк көгалдандыру қалалық отырғызулары, лесное және олардағы зиянды шыбын-шiркейлердi түрлерi кең таралған және тамыр зиянкес ауру қоздырғыш және жер бетi өсiмдiктердiң бiр бөлiктерi, өрлемелердi ауру және сеянецтер, қылқан жапырақ, жапырақ және п.) өйткенi стволиков. 1.8 Орман патологиялық қадағалауға және бағалауға қалаларды көгалдандыру,орман питомниктері,орман мәдениеті және кең түрде таралған зиянкестер және олар тудыратын аурулар жатады (тамырға зиян келтірушілер,тамыр және өсімдіктің жер асты бөлігі және басқалар). 2 мониторингтің ОРМАНПАТОЛОГИЯЛЫҚ ұйымы 2.1 орман патологиялық мониторингтің ұйымы: келесі кезеңдерден құралады - даярлаушының жұмыстары; - болжамды орман патологиялық зерттеу ; - ЛПМ қадағалауының ауының жоспарла-(жобала-); - іргесін және ЛПМ қадағалауы рәсімі. Есебімен мақсаттың күрделілкінің зерттемесі және ЛПМ бағдарламасының жүзеге асуын жасау мақсатқа сай орындау, бой 2 -3 жас. 2.2 ара сапа ақпараттың бастауларының түпкілікті сынамды ауданның негізгі орман түзуші тұқымның орнат- пайдаланылады, қайда біртұтас әдістемеге мен тағайынды оралымдықпен деректердің жиыны еңсеріл-, тығыздық күй, орман сыңқыл тарату, дендрофилиялық құрт-құмырсқа және ол сан, ал да орман зақымдалушылық сыңқыл, құрт-құмырсқа және сырт фактор сипаты. Даярлаушының жұмыстары 2.3 даярлаушының жұмыстарының ЛПМ ұйымының: келесіде қамтылады - жинақтық және анализ ведомстволық және әдеби - қажетті картографиялық материалдың жиыны, ал деректерлер туралы шаруашылық , орман экономиялық, мемлекеттік орманның мекемесінің(ГУ) орман патологиялық аудандастыруында; - деректердің жиынының орманның қорын және ГУ климаттық шарттарын сипаттайтын; - жұмыстың материалды-техникалық және қамсыздандыруы. 2.4 ведомстволық деректерлерден орман құру , бөлек-бөлек жастың орман патологиялық зерттеу материалдары пайдаланылады, статистикалық және сырттың есептілігі үшін соңғы 10-20 жас, алғашқы жастың түрлі орман қорғау іс-шарасының жобалары. 2.5 жобала- жүйенің ЛПМ қисыны үшін ГУ орманның қорының сипатта- келесі деректерлер керек: - тоғайлы ауданның таратушылқы басты сүректі тұқымдарға; - басты сүректі тұқымның орманның орнату- таратушылқы жасы (төл, орташа, жаңа піскен) топтарының; басым толықтық, бонитеттер, орманның үлгілерінің; - барым (аудан, пайыз) және түрлі санаттың қармақбауының қысқа мінездемесі 2.6 материалдың анализының орман өсімін аудандастыруға зонаның, жеке ауданның, әсерді сыртқы сәрсенбінің факторы на күй және қармақбаудың тиянағына немесе шекте- табиғи-климаттық шарттары бағаланатын. Оқшау табиғи және антропоген мінездің экологиялық бәле-қазасының аудандары көрсетіледі, ал жіті рекреацияға мен нұсқаумен ықпалдың дәрежесінің осы теріс әсердің қармақбауларына. 2.7 егжей-тегжей ара орман шаруашылық ГУ орман патологиялық жағдай қазіргі жиһаз талдан және баяғыда бұл ретте, мүмкіндік, қармақбау ескі және осы жаппай бұзылу нақты жер немесе өзге патологиялық фактор (орманшылықтың, және т б. тоқсандары) көрсетілген. Бұзылған сүректі тұқымдар өспелі топ және өсіп-жетілудің шарттарының, жыл немесе кездер, бұзылудың немесе қармақбаудың ажалының аудандары, өзге шығынның зияндықтың және қыңқыл-сыңқылдың(оның көрінісінің нұсқауымен) ең маңызды, сыртқы табиғи эко-шаруашылық топ көрсетілетін 2.10 Зерттеу нәтиже даярлаушының жұмыстарының, ЛПМ ұйымының болжамды жүйесі ГУ келесі деректердің нұсқауымен: әзірленеді - арада қандай орнату, шарттарды және, долбарлы, оның өсіп-жетілуінің жерлерінде жасау мақсаты түпкілікті қадағалауларды соң оның күйінің; - қандай көрініс немесе құрт-құмырсқаның көрінісінің, саңырауқұлақтың, бактериялардың және сырттың, антропоген және өзге теріс факторлардың тындырымды тексеріске, есепке және дамудың болжам болжам, бұзылу күту сарапшылық ол, қорғаныстық шара орнатылуына , қарамастан және бас-басы үшін долбарлы, қандай орманшылықта, тоғайлы, тоқсан, ауданды қадағалау ұйым керек; - қандай негізгі әдістер және ақы-пұлдар тексеріс санның және зарарлы құрт-құмырсқаның, сыңқылдың таратуының популяциясының күйінің, сарапшылықтар ықпал на өзге фактор орман теріс әсер ең таңдаулы және тиімді ЛПМ құзырлық пайдалану ГУ нақты шарт . 2.11 мен есебімен елеуліліктің немесе өзге нысан ЛПМ ГУ, жеке телімнің немесе, экономикалық, техникалық және өзге мүмкіндіктердің кезектілік ЛПМ ауының ұйымында белгіленетін орманның алаптың қолжетімділік, жоба толық жүзеге асу есеп үшін 2-3 жыл. 2.12 орман қорғау маманының таңдаулы, оның тәлім-тәрбиесінің және жаттығу ЛПМ бағдарламасының құзырлығына жүзеге асады. Әрдайым тәлім-тәрбие орманның күзетінің, ГУ мамандарының, ұйым және ЛПМ құзырлығының жұмыстарда қатынасушылардың орманшылық еңсерілетін. 2.13 қажетті түздік және лабораториялық жабдық, көлік, мүлік, комплект феромонные айла-тұзақтар, фото және канцтовары, үшін түздік және камералды жұмыстың құзырлығы үшін сырттың материалдарының, байланыстың ақы-пұлдарының және компьютерлер үшін жұмыстың қамсыздандыру үшін жаралған және орман патологиялық ақпарат деректер албар өңдеу сатып алынуы. 2.14 шығынның сметасының ұйым және ЛПМ құзырлығы үшін қажетті есептегім. Болжамды орман патологиялық зерттеу Бастапқы орманпатологиялық зерттеу. 2.15 Бастапқы орманпатологиялық зерттеудің жоспары мыналар болып табылады : - выявление общей лесопатологической ситуации в ГУ, где планируется организация ЛПМ Жалпы ГУ-дағы орманпатологиялық жоспарлы ұйымдағы ахуалды білу ; - Объектіні нақтылау ЛПМ, дайындық кезеңіндегі жоспарлы жұмыс; - ЛПМ бақылау торабының нақты орынын анықтау(орам,енші) . Бұл үшін қашықтықтан басқару және жер үсті әдіс-тәсілі қолданылады. 2.16 Қашықтықтан бақылау әдісі арқылы бұзылған орман ауданы мен орналасу реті анықталады, зияндану дәрежесі сол және өзге де патологиялық факторлары, жер үсті бақылау белгілері және орман жағдайын карайтын мүмкіндігі бар орман бақылау тораптары . 2.17 Наземное лесопатологическое обследование проводится в тех лесных насаждениях Жер үсті орманпатологиялық зерттеулер жүргізілетін жерлер, ол бұрындары зиянкестерден зиян шеккен, ауруға шалдыққан немесе табиғи және антропогендік факторлар әсер еткен жерлер. 2.18 Болжамды ормапатологиялық зерттеулер атақты немесе әлеуетті бұрмалаушылыққа шалдыққан жерлер жатады. Орманпатологиялық жұмыстарында көзбен бақылау әдісі негізінен -барлау қызметі жатады. 2.19 ОПМ республикалық жүйеге енгізілетіні:
2.20 Орман отырғызуда жалпы қадағалау уақытылы сәтсіздікке ұшыраған мәдени, питомниктерде пайда болған зиянкестер мен аурулар. Орман отырғыларының өнбей ауруға ұшырауының негізгі белгілері ол: ағаштардың кеуіп кетуі, таза жел соғулар, қар ұшқындары, дауыл құлатқан ағаш, қылқандар мен жапырақтардың уақытынан бұрын құлауы және сарғаюы, бұтақтардың және кронаға жалғанған бұташалардың кеуіп кетуі, екпе көшеттер мен питомниктердің жойылып кетуі.айрықшалана көбелектердің ұшуы, жұмырқа салушылардың болуы, ағаштарда өрмекшілердің болуы, қарағай бүршіктері мен дәндерінің зақамдануы және т.б. 2.21 Орман шаруашылығында барлау жұмыстарын жүргізу кезінде 3 учаскелік аймақтан артық болмауы тиіс, негізінен әр түрлі жерлерде жүргізілуі тиіс. Аудан учаскескелігі 10 га дан кем болмауы тиіс. 2.22 Бақылауда жүрген зиянкестердің түрлерін анықта үшін мына белгілерге қараймыз(зиянкестің өзі, құрт ұясы, жәндік нәдісі, жапырақ пен қылқан тістелген жері). Бақылауға алынған өскіндердің бақылауы вегетациялық уақытында 2 рет жүргізілуі тиіс. Личинка кезінде ауруды алдын алу оңай, аудан бойынша 1 ден 3-5 га дейін жерде қадағалау жасалады. которые осматриваются с каждым приходом в поднадзорный участок. Ауданда жасалатын бақылау мамыр айында толық тексеріліп әр бір тексеруден кейін қарсы шаралар жасалынады. Бұл шара 10 жылда 1 рет жасалынады. 2.23 Отырғылардың саңырауқұлақ пен басқа да ауруларғы шалдығуына баға беру барлық ағаш тектілер санына және олардың кепкендігі мен зияндануына қарай бағаланады. Ағаш діңгегінің шіріндісіне қарап жемістің сыртқа түріне, ал серянка рагы және рактың басқада түрлері және рактың жарасы болып саналады. Соған байланысты өсімдік өскінінің сипаттамасы анықталады. Жекеленген- кеуіп кеткен және зияншеккен өсімдік орман ішінде жеке ағаш түрінде кездеседі:
2.24 егжей-тегжейлі қадағалау соң зарарлы құрт-құмырсқаның санының өзгерісімен мақсатпен көпжылдық қадағалаудың құзырлығының ұйымдастырылады және олардың энтомофагов, ал да соң орманның қыңқыл-сыңқылының дамуымен және орманның және инженерами-лесопатологами ығының мамандарымен жүзеге асады. 2.25 Түрлі как ша тұқымның құрамының, олай және ша орнат- экологиялық шарттарына сайлайды, бірақ в бірінші кезекті зияндық және қыңқыл-сыңқылдар в ескі жылдарды белгіленген ана. Сайла- орнат- егжей-тегжейлі қадағалаудың құзырлығы үшін түпкілікті бағдарлы жүрістер белгіленеді. Арқылы бағдарлы жүрістің бас-басы 250-300 м есептік пункттар белгіленеді. Түпкілікті есептік пункт - ауданмен га шамалы 0,5 орманның телімінің, нешіншіде қадағалаулар соңмен санның өзгерісінің және зияндықтың және энтомофагов, қыңқыл-сыңқылдың дамуымен жүргізеді. Есептік пункттар сәйкес мен жасау надлежит қадағалауды соң зарарлы құрт-құмырсқаның көбеюімен алғашқы отанның орнат- мінездемесімен зияндықтың резервацияларында закладываются. ара табиғатта есептік пункттар тіреудің қойылымының биіктікпен см 70 орнайды және 14-18 см. диаметрімен тіреу маң от, бағдармен қызмет ет- сызықтың бекитін, причем бетпен ол в жақ есептік пункттың жібер- . Бетте надпись тоқсанның, бағдарлы жүрістің және есептік пункттың нөмірінің нұсқауымен болып жатады, қарамастан Орнат- және учеты обследования бағдарлы жүрістерде міндетті түрде 2 рет жылда: соңында майдың - маусымда ша құрт-құмырсқаның зиянда- кезеңіне еңсеріледі және күздігүні - қыста- қордың есебі. Егер зияндықтың кездестір- белгілі санда қосымша учеты сырттың кезеңдерінде еңсеріледі және есебімен кездестір- зияндықтың биологиясының тағайынды мерзімдерге. 2.26 мақсатпен зияндықтың популяциясының күйінің ұйғарымінің,, при барлық учетах жинақы шын мәнісінде материал(жұмырқалау, личинкалар, шынжыртабандар, пілләлер, қуыршақтар) жатыпішермен және қыңқыл-сыңқылдармен, зақымдалушылық азулы аңдармен на жұқтыр- деген талданады, ал да на диапаузаға, дамудың және құрт-құмырсқа тарату сандық(орнат- абсолютті және салыстырмалы заселенность, еселік көбею, расселения және тұтан- үдеуінің) және нарықты(салмақ қуыршақтың, пілләлердің, ұялардың, жұмырқалаулардың, еденнің арақатынасының, ұрықтылық, сан жұмыртқа қалауларда, қалаудың елінің, эонимф және пронимф арақатынасы, жұқтыр- жатыпішер және және др. қыңқыл-сыңқылдарының) көрсеткіш вычисляются. Лесопатологического мониторингтің жүйесінің жоспарла- 2.27 кешенді лесопатологического мониторингтің жоспарла-: көздейді - ортақ қадағалаудың ұйымын және сигнализацияны туралы отанның біт- зияндық және орманның қыңқыл-сыңқылдарының; - рекогносцировочного және егжей-тегжейлі қадағалаудың жаса- соң ЛПМ ең маңызды нысандарымен; - басын аш- және орманның бұзылуының отанының тексерісінің дистанциялық ақы-пұлының қолданысы; - құрт-құмырсқаның феромонының игерушілігі басын аш- және орманның зияндығының отанының тексерісі үшін; - ағымдағы лесопатологических обследований жаса-; - жүйені жиын және өңдеудің лесопатологической ақпарат, болжа- және бекі-. При жұмыстың барлық осы көрінісінің ұйымында басқар- ша лесопатологического мониторингтің құзырлығына Қазақстанның қармақбауларында ұсыныстарда баяндаған талаптармен. 2.28 жүйенің ЛПМ жоспарла- арада мониторингтің нысанының ақырғы сұрыпында, қадағалаудың түпкілікті пунктының ауының зерттемесінде, әдістің және оның құзырлығының ақы-пұлының талғамында, ұйғарымде шығын на оның ұйымына қамал-. ЛПМ 2.29 буынын: - түпкілікті қадағалаудың(ППН) пунктының ауы орнат- күйінің серпінділікінің фон өзгерісінің егжей-тегжейлі кешенді сарапшылығы үшін; туралы ара қармақбау лесопатологической жағдай болжау - модельді жол бағдары(ММ) ау, орнат- негізгі үлгі шегінде лесорастительных аудан, бас нешінші орнат- ағымдық күй сарапшылық мақсатпен бекі- ішіне ал- еңсеріл-; - дабыл жүйем туралы орнат- бұзылуының патологиялық фактордың кешенімен. 2.30 ППН ауының жоспары бойынша орман құрушы және орман патологиялық зерттеу деректерлерінің еңсеріледі, ал оның орналастыру және қою ақырын-ақырын жоспарлы тәртіпте есебімен мекеменің немесе ООПТ қармақбауының ауданының өлшемдерінде жүзеге асады. Жайлау және оның саны табиғи ландшафттың мінезімен және орманның орман- тұқымның құрамының өзгешеліктерімен, оның антропоген өзгерісінің немесе мөлшерлі әсердің дәрежесімен анықталады. мынадай мүмкін ақырын-ақырын ұшта және толықтырғыш жаңа нысандармен, сол себептен әуелгіде ол шамадан тыс телімнің, нешінші барлық тең болуы басуынан нанғысыз түпкілікті қадағалаулармен үлкен сан емес ішіне алу керек. Закладка және қадағалаудың ауының рәсімделуі. 2.31 телімді үшін ЛПМ: есебімен үш шартты сайлайды 1 - арада аудан, выделдар санының, қорда білдірген орман- негізгі үлгісінің көрнектілігі; 2 - бақылау телімнің пропорционал таратушылқы жүктің зоналарында; 3 - қолжетімділік, сайлау телімнің жинақылығы. 2.32 бас-басы орманшылық үшін 2 телім сайлайды. Тоқсанның таңдауы топографиялық материал, орманшардың ортақ нобайларына, орман отырғылардың жоспарларының өндіріледі. Таңдау бөлімі ішкі тоқсанның жол бағдарымның сапарының есебімен оның тиянақты қабының және сенімді бірдейлестірудің мүмкіндігінің орындалады. 2.33 жол бағдарым созылымдыққа ортаның күндізгі өткелінің аспауы керек. Бар линиядағы бағдар және жол ауға деген тізгіндеулі мм, айрықша сақина жол бағдарларым есепке алу. Мм үшін телімдер сияқты жобалықтар отырғылар жоспарында тіркеледі. 2.34 ППН закладки үшін орнату сан ең типті шығады. Еншінің ауданы ППН астына емес кемірек 2 га болуға керек. Арманда телім ППН астына мм пейілді болуға керек. Кейін ППН закладки айтылмыш енші белгіленген тәртіпте сарамжал-саран игерушіліктен деген шығарылады. Барлық запроектированные ППМ мм нобайларды-карталарға деген безейды. Бас ППН және мм орнату күйінің егжей-тегжейлі сарапшылығы сәйкес мен ұсыныстармен ша ЛПМ құзырлығының еңсеріледі. 2.35 түздік жұмыстарды ша ЛПМ: еңсеріледі - кезге, қашан болады сандай бағала- патологиялық фактордың әсерінің дәрежесін - дефолиация, діңнің бұзылуының және т.д.; - кезге, қашан патологиялық фактордың әсерлері орнату күйінде көрсетіледі. Байланысты мен осы түздік жұмыстар бой барлық вегетациялайтын кездің еңсеріледі, дейін листвы сарғаюының түбінің сәйкес мен күнтізбелік жоспармен жыл сайын(±7 күн) шыдауға керек түздік жұмыстың жаса- кезектілкі. Күнтізбелік жоспар түздік жұмыс есебімен әзірленеді 2.36 еншіде, болып табылатын ППН, санының сынамды аудандар закладываются ша толықтық және орнату кезеңі анықталады. Өлшеу үшін тындырымды барлық сынамды аудандарда параметрлермен биіктікте м оның диаметрі 1,3 және биіктік болып табылады. Лесотаксационных өлшет- үйлесімді оралымдқы бас ППП 5 жас келеді. 2.37 10 см диаметрін және биік алаңшыққа деген кіріс және бар барлық тұқымның тал-шыбықтары нөмірленеді. Ретсан ағаш 1,0 биіктікте м безейды. Бас-басы сынамды ауданда нөмірлерін қайта еңсеріледі. тал-шыбықтың күйінің сарапшылығында бас ППП оның бұзылуының себептері бекиді. модельді тал-шыбықтың күйінің жеке сарапшылығы : күй желек, кронның бөлігінің дің және тармақтардың, бөлігінің діңнің, тармақтардың, түптердің ара келесі тізбектілік еңсеріледі. Негізгі көрсеткіштермен модельді тал-шыбықтың желегінің күйінің сарапшылығында болып табылады: дефолиация – жапырақ , қылқанның объедание; қылқанның жасы, дехромация; зияндықтың, қыңқыл-сыңқылдың бары, ал да зақымдалушылықтың(таң қалдыр-) дәрежесінің осылар. Негізгі көрсеткіштермен сарапшылықта кронның және діңнің және тармақтың бөліктерінің: таң қалдыру зияндықпен, қыңқыл-сыңқылдармен, механикалы бұзылулар болып табылады; бұзылулар абиотикалық факторлары. 2.38 ППП тығыздығтың күйін жүргізеді, үшін тал-шыбықтың күйінің санатының мерзімді ұйғарымы, ағымдық аумағының ұйғарымы және балашықтың байқауының еңсерілу. Орнату күйінің ұйғарымі үшін негізгі таксация мінездемелер: тұқымның құрамының, тек, жасы, орманның үлгісінің, бонитеті, толықтық пайдаланылады. Бас ППП қарағайлы тығыздығтарда санның серпінділікінің қарағайдың құрт-құмырсқасы тал-шыбықтың ағымдық жүргізеді. Саябырдың және тал-шыбықтың кебу себептері оқылады. Тығыздығтың жеңілісінің деңгейімен бас ППП қыңқыл-сыңқыл, филлофагами листвы игерушілігінің деңгейімен жүргізеді. Үдеріс осы жұмысты жасау құрт-құмырсқаның көріністің құрамы байқалынады, саңырауқұлақ және сырттың бойларының, тірі тал-шыбықтың бұзылуларын шақырушылардың. 2.39 Модельді жол бағдарыммен(ММ) выделдер терімі болып табылады, басын орнату үшін ең типті шегінде тағайынды өлшемдерге ілгері қалаулы тоқсандардың. Тоқсанның сұрыпының негізгі өлшемдері: орнату типтілкінің, қолжетімділік, біркелкілік таратушылық ГУ. аумағының. Выделдар саны бір мм м 25 дана болуға керекке. Выделдар таңдамалы негізгі таксация көрсеткіштерге орманның қорының таратушылқының материалдарына өндіріледі. Ең кіші жұмыс күшімен өңдеу жол бағдарымды қояды, арасы мм бас-басында еншісінде тал-шыбықтың таратушылқының сандық немесе визуалды сарапшылығы күйдің санатының, тұқымдарға еңсеріледі, бұзылудың белгілері, бұзылудың, саябырдың немесе орнату кебуінің себебінің дәреже белгілен. Орнату күйінің негізгі көрсеткіштерімен: күйдің ортаның санатының, ағымдық отпада аумағы, дефолиация болып табылады. 2.40 ұйым және қадағалаудың құзырлығы соң негізгі орманқұрушы тұқымның күйімен бас ППН жасау арасы тәуелділік от құрылымның оның күйінің, орнату, өсіп-жетілу және сырт фактор шарт өсу серпінділік фоны сарапшылық мүмкіндік береді. Сол жасалған егжей-тегжейлі және орман патологиялық зерттеу мақсатқа мүмкіндік береді, бұл ретте финанс және еңбек шығындарды азайта, ал да шұғыл шешім ағымдағы мақсаттарды қадағалаулар үшін бас-басына аймақ үшін оқтаулы орманның үлгісінің күйінің сарапшылығын,немес қадағалаудан соң жеке зияндықпен және аурумен, бағдарлық тағайынды мм, көрінген фактордың әсері бақылау қою, соның ішінде құрт-құмырсқа және нешінші кез басым емес болып табылатын ауру. Ықтимал патологиялық фактордың кешенінің басын ашып орманның үлгілері үшін шегінде орманшылық болады, орманның мекемесінің, орман өсіру аудандардың. ЛПМ орман қорғау ақпараттық қамсыздандыруының как ағымдағы, олай және ұзақ уақыты мақсаттарын шешу . 2.41 Ақпараттың сақтау туралы ЛПМ. Ақпараттың сақтау оның дүркін-дүркін және алуан многоцелевое игерушілігін, қамсыздандыратын ең тиімді пішінімен деректердің банкінің ұйымы болып табылады. Дайындықтың бірінші кезеңін мынадай банктің жаралғанына нарықтау болады айтылмыш қадағалаудың жазбасының әдеттегі реттеулі жүйесін бас карточкаларда немесе ара арнаулы дәптерлерде мен игерушілік, ара аддендумдерде келтірген. 2.42 тындырымды кезеңмен ЛПМ мақсаттары үшін қаланған түпкілікті ППП паспортану болып табылатын. Паспортанудың негізгі мақсаты өзектеі мекеменің ППП деректерінің(тізілімнің) банкі үшін, ал да шығар- ППП айрылуының мүмкіндігін арада келешекте. Төлқұжатқа ішіне ал- экожүйенің ең тартпақы мінездемелері болуы керек; төлқұжат туралы мінездеме және зерттеу көлемдерінің бас ППП өткізу ақпаратпен толықтырылуға керек. Практикалық сабақтар. №1 сабақ. Тақырыбы Қосымша ТҰРАҚТЫ СЫНАҚ АУДАНЫНЫҢ ПАСПОРТЫ №
Орман мекемесі _________________Орманшылық _________________ Квартал _______________ Выдел_____________ Аудан____________га
Орман типі _______________ Құрамы ___________________________ Жасы ______________ Бонитет ___________ Толықтығы____________ Қор га ____________ Қалпына келуі ______________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
АҒЫМДАҒЫ ҚҰЛАУЫ ЖОҒАРЫ ОТЫРҒЫЛАР (Периодтылығы – жыл сайынғы) Табиғи ресурстарды басқару_______________________________ Орман мекемесі_______________________________________________
ЛЕСА ҚЫЛҚАН ЖӘНЕ ЖАПЫРАҚ ЖЕГІШ ОРМАН ЗИЯНКЕСТЕР ОШАҒЫ (Периодтылығы– жыл сайын) Табиғи ресурстар басқармасы __________________________ Орман мекемесі_________________________________
Мерзімі _______________ Орындаған ____________________ ЖОЮ ШАРАЛАРЫ (қылқанды және жапырақты зиянкестер ошағында) (Периодтылығы– жыл сайын) Табиғи ресурстар басқармасы __________________________ Орман мекемесі_________________________________
Мерзімі _______________ Орындаған ___________________ БАСҚАДА ЗИЯНКЕСТЕР ОШАҒЫНДА (жапырақты-қылқанды емес) (Периодтылығы– жыл сайын) Табиғи ресурстар басқармасы __________________________ Орман мекемесі_________________________________
Ошағы бар отырғылардың жалпы ауданы ____________________________ га Мерзімі _________ Орындаған ____________________ ОРМАН АУРУЛАРЫ (Периодтылығы– жыл сайын) Табиғи ресурстар басқармасы __________________________ Орман мекемесі_________________________________
Аурумен зақымданған отырғылардың жалпы ауданы ____________________________ га Мерзімі _____________________ Орындаған _____________________
(жойылатындар ошағына басқа қылқанды және жапырақты зиянкестер ) (Периодтылығы– жыл сайын) Табиғи ресурстар басқармасы __________________________ Орман мекемесі_________________________________
Мерзімі _____________________ Орындаған ____________________ Түйін. Ұсыныс Қазақстан ормандарының тұрақтылығын арттыру және био әрітүрлілігіне әсер ететін орман патологиялық мониторингін жобалау және ұйымдастыру бойынша инструктивті материалдармен берілген. 6 Ұсынылған әдебиеттер тізімі 6.1.1Байзақов С., Медведев А.Н., Искаков С.И., Мұқанов Б.М Қазақстандағы орман екпелері- Алматы 2007.Кн 1 және 2 6.2 Рекомендациипо организации лесопатологического мониторинга в лесах и озеленительных насаждениях. МСХ РК АО «КазАгроИнновация» НПЦ лесного хозяйства Щучинск – 2008 жүктеу/скачать 339.62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||