3 I. Қазіргі кезеңдегі дәстүрлі емес оқыту технологиясы арқылы экологиялық білім берудің ғылыми теориялық негіздері

Модульдік оқыту технологиясының мынандай құрылымы бар. Ол үш бөлімнен тұрады:

2.Диалогтық сұхбат бөлімі

3.Қорытынды бөлімі.

Әр модульдегі сағаттар саны әртүрлі болады. Бұл бағдарлама бойынша тараулар, тақырыптар блогына, тақырып берілген санына байланысты.

Психолог Л.М.Фридман тақырыпты оқып үйрену: кіріспе – қызықтырушылық, операционалдық – танымдық, рефлекциялық – бағалау кезеңдерінен тұруы тиіс деп есептейді. В.Ф. Шаталов технологиясындағы сызба және белгілік үлгілерді оқу модулінің кіріспе бөліміндегі визуалдық, лекцияда пайдалану объектілердің нақты қасиеттері жайлы білімді қалыптыстырады. Оқытудың жаңа мазмұнына сай берілетін ақпаратты тірек сызбалар арқылы “жалпыдан жекеге” қағидасы бойынша ұғындыру – тұлғаның есте сақтау, көру қабілетін арттырады. Оқу модулінің кіріспе бөлімінде ғана емес, сөйлесу бөлімінде де осы тілдің коммуникативтік қызметі жүзеге асады.

Оқу модулінің бірінші сабағында мұғалім оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай: визуалдық лекция, лекция - өзара сөйлесу, проблемалық лекция үлгілерін пайдаланады.

Лекция бірізіділікпен түсінікті тілмен баяндалып, көрнекілік, сызба – нұсқаулар пайдаланғанда, міндетті түрде жазылып, соңында негізгі ұғымдар бойынша әңгімелесіп, қорытынды жасау керек.

Оқу модулінің сұхбат бөлімінде тұтас оқып – үйренудің, екінші – операционалдық – танымдық кезеңі іске асырылады. Оқу материалына қайта оралып, пысықтап, бекітуде оқушылардың өзара сөйлесуін қамтамасыз етуге назар аударылады. Тұлғаны дамытатын жағымды эмоция тудыратын қызмет болғандықтан, оған оқу, танымдық қызметпен айналысудың ұнайтындығын, ақыл – ой жұмысынан ой-өрісінің кеңеюін ескеру қажет. Тұлғаның өзіне қиындық туғызатын деңгейде оқыту – дамыту құралы болып табылады. Ол тапсырмалар қарапайым, орташа, күрделі сұрақтардан тұрып, геометриялық фигуралармен белгіленеді. Осы үш деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушылардың ойлау қабілеті артады.

Осы модулінің сұхбат бөлімінде тұлғаның танымдық қабілетін жетілдіруге негізделген Б.Блумның таксономиясына сүйену орынды. Олар:

- білу;

- қолдану;

- талдау;

- топтау;

бағалаудан тұрады.

Оқу модульдегі үш деңгейлік тапсырмалардың кез келгенін өз қалауы бойынша таңдап алады. Тұлғаның қабілетіне сай білімін жағдай жасалынады. Оқушының білімін бағалау кез келген оқыту жүйесінің міндетті бөлігі. Тақырып, тарау, немесе модуль бөлімдерін өткен сайын, оның қалай өткендігін, қандай нәтижеге қол жеткізгендігін оқыту процесінің қаншалықты үйлесім болғанын, ненің толық істеліп болғанын, ненің алдағы уақытта атқарылу қажеттігін анықтау – білімін бағалау үшін дәстүрлік бағамен, және рейтингі жүйесімен бағалау әдісін қолдануға болады.

Оқу модулінің қорытындысы бөлімінде бақылау жүргізу, диагностикалық тест арқылы жүзеге асатынын атап көрсеткен. Тұлғаның танымдық қызметінің бақылаудың екі түрі бар:

1.тестілеу – міндетті түрде;

2.сынақ, бақылау, мұғалімнің таңдауы бойынша жүргізуді нақтылайды.

М.Жанпейісова оқу модулінің тұтас мазмұны бойынша оқу бағдарламасы негізінде тестік тапсырмалар құрастыруды ескеріп, күрделі маңызы жоқ, яғни тым қарапайым материалдарды тестке енгізуге болмайтынын ескертеді.

Тест сұрақтарын екі топқа бөліп қарастырады:

1.абстрактілі – негізгі ережелер мен пәнаралық байланысты айқындайды;

2.нақты – орташа күрделірек дәрежедегі нақты материалдар бойынша білімін айқындайды.

Қазіргі таңда оқыту үрдісінде модульдік технологиялар кең өріс алуда. Оқушылардың мектепте алатын білімі мен тәрбиесін жетілдіруде оқытудың жаңа формасы тиімді болды. Мысалы ретінде, “Қала және жергілікті жер экологиясы” мен “Өндірістік экология” деген тарауларды ала отырып, модульдік технологиясы арқылы оқушыларға сабақ өтіп, экологиялық білімін қалыптастыруға болады. “Қала және жергілікті жер экологиясының” жоспары ұсынылады (№ 2-Кесте)

1.Қазақстан қалаларының зиянды заттармен ластануы туралы түсінік беру. Қазақстанның түсті металдарды өндіруде әлемдегі үлесі туралы білім қалыптастыру.

2. Қазақстан қалаларының зиянды заттармен ластануын айта отырып, оқушылардың өй - өрісін дамыту.

3.Географиялық, экологиялық және экономикалық білім беру.

Қала және жергілікті жер экологиясы” тарау бойынша өтетін сабақтың жоспары

№2-кесте

№	Модуль құрылысы	Сабақ саны	Сабақ түрі мен мазмұны	Сағат саны
1	Кіріспе	1 – сабақ	Қазақстан қалаларының зиянды заттармен ластануы. Тірек –сызба, нұсқа	1
2	Диалог сабақтар	2,3 – сабақ «Тапқырлық ойыны»	Қалалардағы ірі өнеркәсіптер, зауыттар мен автокөліктердің көбеюі және адам организміне әсері.	2
		4 – сабақ «Сиқырлы сандық»	Сұрақ жауап арқылы топпен жұмыс. Викториналық сұрақтар	1
		5 – сабақ «Мені түсін»	Қалалардағы жер-су көздерінің ластануы. Табиғатты аяла сөзжұмбақ арқылы оқушылардың білімін тексеру.	1
3	Қорытынды	6 –сабақ Релелік сынақ	Оқушылардың білімін тексеріп, ой-өрісін арттыру.	2

Педагогикалық технологияның ерекшелігі, оның талабы осы мақсатқа жету, оқушының өзі іс-әрекетін ұйымдастыру арқылы, ойлау дағдыларын дамыта отырып, жүзеге асыруды қарастырады. Оқушылардың оқудағы іс-әрекет арқылы, олардың ойлау дағдыларын жетілдіре отырып, мақсат қою технологиясын тарау бойынша көрсетуге болады (Блумның жүйесі бойынша №3 кесте).

«Қала және жергілікті жер экологиясы» тарауы бойынша оқушылардың алған экологиялық білім қорының жүйесі төмендегідей:

№3-кесте

Білу	Осы тарауда қандай проблемалар келтірілген?
Түсіну	Қазақстан қалалардың зиянды заттармен ластануын қалай түсіндіруге болады?
Қолдану	Жергілікті жердің өзіне тән экологиялық проблемасы бар ма?
Талдау	Жер – су көздерінің ластану тобына, ластанудың негізгі себептеріне, негізгі ластану көздерін айқындау.
Жинақтау	«Тапқырлық» және «Сиқырлы сандық» ойын арқылы өз ойын жинақтау.
Бағалау	Қазақстанның дүние жүзілік түсті металдар өндірісіндегі үлесі.

Қорыта айтқанда, модульдік оқытудың басқа технологиялардан ерекшелігі мынада:

1.Оқу мазмұнының меңгерілуі қойылған мақсатқа сәйкес жүзеге асатын жекеленген кешендер түрінде ұсынылады. Мақсат оқушы үшін қойылап, онда тек оқылатын мазмұнымен көлемі ғана көрсетіліп қоймай, оны меңгеру деңгейі де анықталады. Сонымен қатар оқушы мұғалімнен жұмыс істудің тиімді жолдары көрсетілген жазбаша нұсқау алады;

2.Мұғалімнің оқушылармен қарым –қатынас түрі өзгереді. Ол модульдер арқылы басқарушы мен бағынушы арасындағы жеке қарым – қатынас процесі арқылы жүзеге асады;

3.Оқушы көп уақыт өз бетінше жұмыс атқарады. Ол мақсат қоюға, өзін жоспарлауға, өзін ұйымдастыруға, өзін бағалауға үйренеді.

ІІ.2. Компьютерлік және ақпараттық технология
Модернизациялық жүйенің негізгі бағыттарының бірі - мектепте экологиялық білім беруде компьютерлік технология мен мультимедианы енгізу болып табылады. Бұл процесс жақында ғана басталса да, оның таралу жылдамдығы өте жоғары.

Феноменнің құрылымы соншалықты, егер мұғалім компьютерлік технологияға қарсылығын көрсететін болса да, оқушылардың ішінде компьютерді және мультимедианы жақсы меңгерген нұсқауларды қабылдайды. Қазіргі жастар тапсырманы орындау барысында өздері компьютерлік мүмкіндіктерін қолдануға тырысады. Әсіресе бұл тапсырмалар қазіргі таңдағы көп ақпараттарды пайдалануға және жұмысты даярлауында үлкен талаптар қойылуымен байланысты. Мұндай жағдайда мұғалім экологиялық білім беруіндегі барлық мүмкіндіктерді сонымен қатар жаңа пайдалы жаңалықтарды қолдануға барлық күшін салады [27].

Орта мектептің оқылатын пәндердің, барлығында компьютерлік технологияны пайдалану мүмкіндіктерді қарастырылуда және қолданылып та жүр (Шульгина, 2003; Горечко, Чернышев, 2004; Перфильев, 2003; Брукс, Кент, 2002, Таможняя, 2002) [28].

Экология сабағында жаңа технологияларды қолдануға көптеген мүмкіндіктер бар. Экологиядан сабақ беруде бірнеше негізгі бағытта компьютерлік технологияны және мультимедианы қолдануға болады (2-сурет).

жүктеу/скачать 0.72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: