Пәні бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/37
|
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Агротехнология факультеті
Биотехнология кафедрасы
5В010800 Дене шынықтыру және спорт мамандық (тарының) студенттеріне арналған Дене шынықтыру және спорт биохимиясы
ПӘНІ БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)
Павлодар
Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/38
|
|
БЕКІТЕМІН
АТФ деканы
___________ Т.К.Бексеитов
2010 ж. «___»____________
|
Құрастырушы: биология магистрі, аға оқытушы Жагипарова М.Е.
Биотехнология кафедрасы
5В010800 Дене шынықтыру және спорт мамандығының (тарының)
Күндізгі және сырттай оқу нысанындағы студенттеріне арналған
Дене шынықтыру және спорт биохимиясы пәні бойынша пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)
Бағдарлама «___» _________20__ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.
200_ж. «___»____________кафедра отырысында ұсынылған №_____ хаттама.
Кафедра меңгерушісі ______________ Омаров М.С. 20__ж. «____» ________
(қолы)
Агротехнология факультет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған 2010ж. «25» 08 №1 хаттама
ОӘК төрағасы _____________Жагипарова М.Е. 2010 ж. «_____»___________
Кафедра меңгерушісі ________Мастобаев Ю.А. 2010 ж. «_____»___________
1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары
Жагипарова М.Е. – биотехнология кафедрасының
Ғылыми дәрежесі, атағы, қызметі - биология магистрі, аға оқытушы, оқу ісі жөніндегі деканның орынбасары
Биотехнология кафедрасы А1 корпусында (мекен-жайы), А1-112 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 87182(673641) ішкі 1191 .
2 Пән туралы мәліметтер 5В010800 Дене шынықтыру және спорт
мамандығындағы «Дене шынықтыру және спорт биохимиясы» пәні 2 семестрде оқытылады, студенттер жұмысының жалпы көлемі 90 сағат, оның ішінде 30- аудиториялық, 60 - СӨЖ. 2 семестрде – емтихан.
3 Пәннің еңбек сыйымдылығы
Семестр
|
Кредиттар саны
|
Аудиториялық сабақ түрлері бойынша қарым-қатынас сағаттарының саны
|
Студенттің өздік жұмысының сағат саны
|
Бақылау нысаны
|
барлы-ғы
|
Дәріс
|
практи-ка
|
Зертха-налық
|
студия-лық
|
жеке
|
барлығы
|
СРСП
|
2 (ОСО)
|
2
|
90
|
15
|
7,5
|
7,5
|
-
|
-
|
60
|
60
|
емтихан
|
1(СПО)
|
2
|
90
|
12
|
3
|
3
|
|
-
|
78
|
78
|
емтихан
|
4 Пәннің мақсаты және тапсырмасы
Пәнің мақсаты:
Пәнді оқыту мақсаты „Дене шынықтыру және спорт" саласы бойынша келешек мамандарды тіршілік әрекеті процестерінің химиялық негіздері туралы, дене жаттығуларымен және спортпен шұғылдану кезінде адам ағзасында жүретін биохимиялық өзгерістер туралы біліммен қаруландыру.
5 Білімге, икемділікке және машықтарға қойылатын талаптар
Пәнің оқу барысында студенттер білуі керек :
Студенттер нуклеин қышқылдарының молекулалық механизмдерін, белок және нуклеин қышқылдарының, ДНҚ-ның репликациясының молекулалық механизмдерін, транскрипция және трансляция, ген құрылымы, мутагенез процесінің молекулалық механизмдері, ДНҚ-ның репарациясын және рекомбинациясын түсінуге мүмкіндік алады.
Студенттер игеруі тиіс:
Студенттерге биохимиянын мәселерін түсіндіріп қана қоймай, сондай-ақ жалпы биологиянын және химияның да негізін үйрету кіреді.
6 Пререквизиттер
Қазіргі кездегі биология ғылымдарының ішіндегі жедел дамып келе жатқан саланың бірі- биологиялық химия.
Тірі ағза жасушаларында барлық биохимиялық құбылыстар физикалық және химиялық зандылықтарға сәйкес жүреді. Сондықтан биологиялық химияны оқып үйрену үшін студенттерге органикалық, физикалық, коллоидты химия және статикалық биохимия, анатомия пәндерінен алған білімдері қажет.
.
7 Постреквизиттер
„Дене шынықтыру және спорт биохимиясы" келесі медициналық - биологиялық пәндерге қажетті мүмкіндік жасайды, оларға: адам физиологиясы, спорттық физиология, жас ерекшеліктер физиологиясы, спорттық медицина, емдік дене шынықтыру, спорттық гигиена, сылап- сипау т.б. Дене шынықтыру және спорт биохимиясының нәтижелері дене тәрбиесі мен спорттың теориялық ілімі мен әдісінде кең қолданылады.
8 Тақырыптық жоспар
|
4.1 ПӘННІН ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ (күндізгі оқу түрі)
|
|
Тақырыптың аталуы
|
Сағат саңы
|
Дәріс.
|
Зерт.
|
Тәж.
|
СӨЖ
|
|
2
|
3
|
4
|
|
5
|
1
|
Кіріспе. Адам ағзасының химиялық құрамы. Адам ағзасындағы зат алмасуының жалпы заңдылықтары
|
1
|
-
|
1
|
3
|
2
|
Ағзаның сулы-дисперсті жүйелері
|
1
|
1
|
-
|
3
|
3
|
Ферменттер, гормондар, витаминдер
|
1
|
2,5
|
-
|
3
|
4
|
Қуат алмасуы (биоэнергетика)
|
1
|
|
-
|
3
|
5
|
Көмірсулар алмасуы
|
1
|
1
|
-
|
3
|
6
|
Белоктар және нуклеин қышқыларының алмасуы
|
1
|
1
|
-
|
3
|
7
|
Липидтер алмасуы
|
1
|
1
|
-
|
3
|
8
|
Су және минералды заттар алмасуы
|
1
|
1
|
-
|
3
|
9
|
Адам ағзасындағы зат алмасу процестерінің өзара байланысы және реттелуі
|
1
|
-
|
1
|
3
|
10
|
Спорттық биохимия. Бұлшық еттер және бұлшық ет жиырылуы биохимиясы
|
1
|
-
|
1
|
3
|
11
|
Бұлшық ет қызметі кезіндегі қуат көздері
|
1
|
-
|
1
|
3
|
12
|
Бұлшық ет қызметі кезіндегі адам ағзасында болатын биохимиялық өзгерістер динамикасы. Шаршаудың биохимиялық негіздері
|
1
|
-
|
1
|
3
|
13
|
Бұлшық ет қызметінен кейін тынығу кезеңіндегі ағзадағы биохимиялық өзгерістер
|
1
|
-
|
1
|
3
|
14
|
Спорттық жаттығу процесіне бейімделудің биохимиялық
заңдылықтары
|
1
|
-
|
1
|
3
|
15
|
Спортшы қимыл сапаларының биохимиялық сипаты және оларды дамыту әдістері
|
1
|
-
|
0,5
|
3
|
16
|
Әртүрлі спортпен айналысатын спортшылар ағзасындағы
биохимиялық өзгерістердің ерекшеліктері
|
-
|
-
|
-
|
3
|
17
|
Спортшы ағзасындағы биохимиялық өзгерістерге орта және жоғары биіктіктің әсері
|
-
|
-
|
-
|
3
|
18
|
Әртүрлі жастағы адамдардың дене жаттығуларымен және
спортпен шұғылдану әдісін биохимиялық негіздеу
|
-
|
-
|
-
|
3
|
19
|
Дене жаттығуларымен және спортпен шүғылдану кезіндегі тамақтанудың биохимиялық негіздері
|
-
|
-
|
-
|
3
|
20
|
Спорттағы биохимиялық бақылау
|
-
|
-
|
|
3
|
|
Барлығы
|
15
|
7,5
|
7,5
|
60
|
|
4.1 ПӘННІН ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ (сырттай оу түі)
|
|
Тақырыптың аталуы
|
Сағат саңы
|
Дәріс.
|
Зерт.
|
Тәж.
|
СӨЖ
|
|
2
|
3
|
4
|
|
5
|
1
|
Кіріспе. Адам ағзасының химиялық құрамы. Адам ағзасындағы зат алмасуының жалпы заңдылықтары
|
1
|
-
|
1
|
4
|
2
|
Ағзаның сулы-дисперсті жүйелері
|
1
|
1
|
-
|
4
|
3
|
Ферменттер, гормондар, витаминдер
|
-
|
-
|
-
|
4
|
4
|
Қуат алмасуы (биоэнергетика)
|
-
|
-
|
-
|
4
|
5
|
Көмірсулар алмасуы
|
-
|
-
|
-
|
4
|
6
|
Белоктар және нуклеин қышқыларының алмасуы
|
-
|
1
|
-
|
4
|
7
|
Липидтер алмасуы
|
-
|
1
|
-
|
4
|
8
|
Су және минералды заттар алмасуы
|
-
|
1
|
-
|
4
|
9
|
Адам ағзасындағы зат алмасу процестерінің өзара байланысы және реттелуі
|
-
|
-
|
1
|
4
|
10
|
Спорттық биохимия. Бұлшық еттер және бұлшық ет жиырылуы биохимиясы
|
1
|
-
|
1
|
4
|
11
|
Бұлшық ет қызметі кезіндегі қуат көздері
|
1
|
-
|
1
|
4
|
12
|
Бұлшық ет қызметі кезіндегі адам ағзасында болатын биохимиялық өзгерістер динамикасы. Шаршаудың биохимиялық негіздері
|
1
|
-
|
-
|
4
|
13
|
Бұлшық ет қызметінен кейін тынығу кезеңіндегі ағзадағы биохимиялық өзгерістер
|
1
|
-
|
-
|
4
|
14
|
Спорттық жаттығу процесіне бейімделудің биохимиялық
заңдылықтары
|
-
|
-
|
-
|
4
|
15
|
Спортшы қимыл сапаларының биохимиялық сипаты және оларды дамыту әдістері
|
-
|
-
|
-
|
4
|
16
|
Әртүрлі спортпен айналысатын спортшылар ағзасындағы
биохимиялық өзгерістердің ерекшеліктері
|
-
|
-
|
-
|
4
|
17
|
Спортшы ағзасындағы биохимиялық өзгерістерге орта және жоғары биіктіктің әсері
|
-
|
-
|
-
|
4
|
18
|
Әртүрлі жастағы адамдардың дене жаттығуларымен және
спортпен шұғылдану әдісін биохимиялық негіздеу
|
-
|
-
|
-
|
4
|
19
|
Дене жаттығуларымен және спортпен шүғылдану кезіндегі тамақтанудың биохимиялық негіздері
|
-
|
-
|
-
|
4
|
20
|
Спорттағы биохимиялық бақылау
|
-
|
-
|
|
2
|
|
Барлығы
|
6
|
3
|
3
|
78
|
9 Пәннің қысқаша сипаттамасы
Биологиялық химия – тіршілікті молекулалық негізі жөніндегі ғылым. Ол тірі организмдедердің химиялық құрамын, тірі материяда болатын химиялық реакцияларды зерттейді.
10 Курс компоненттері
Зертханалық –тәжірибелік жұмыстардың мазмұны
Кіріспе. Адам ағзасының химиялық құрамы. Адам ағзасындағы зат алмасуының жалпы заңдылықтары
Биохимия - тірі ағзаның химиялық құрамы және тіршілік әрекеті негізіне жататын химиялық процестер туралы ғылым. Биохимия курсының міндеттері және мазмұны. Жаратылыстану ғылымдары жүйесіндегі биохимияның орны. Биохимияның басқа пәндермен байланысы. Спорттық биохимия нәтижелерін дене шынықтыру және спорттық шынығу процесінде пайдалану.
„Дене шынықтыру және спорт биохимиясы" қызметтік биохимияның бір бөлімі. Биохимияның дене шынықтыру және спорт бойынша мамандарды дайындау үшін маңызы. „Дене шынықтыру және спорт биохимиясы" ғылымыньщ негізгі даму кезендері.
Адам ағзасының құрамына енетін химиялық элементтер, иондар мен молекулалар. Бутлеров ілімі. Радикалдар және функционалды топтар. Органикалық қосылыстар жіктемесі.
Зат алмасу туралы түсінік. Зат және қуат алмасуы - барлық биологиялық қызметтердің негізі. Ассимиляция (анаболизм) және диссимиляция (катаболизм), олардың өзара байланысы. Функционалды және пластикалық алмасулар, қоршаған ортамен және аралық алмасулар туралы түсінік. Анаболизм және катаболизм процестерінің динамикалық тепе-тендігі. Осы процестердің адамның жасына, тамақтануына, қызметтік белсенділігіне тәуелділігі.
Зат алмасудың қоршаған орта факторлары есебінен өзгеруі -ағзаның тіршілік жағдайларына биохимиялық бейімделу негізі. Химиялық реакциялардьщ тірі ағзада жүру ерекшеліктері. Зат және қуат алмасудың жасушалы құрылымдары мен өзара байланысы. Зат алмасуы реттелуінің жалпы принциптері.
Ағзаның сулы-дисперсті жүйелері
Дисперсті жүйелер туралы түсінік. Су - тірі ағзаньщ универсалды дисперсті ортасы. Диффузия, осмос, осмостық қысым. Ішкі ортаның қышқыл — сілті күйі. Белсенді реакция ортасы(рН) және оның өлшемі. Ағзаның буферлік жүйелері, ортаның белсенді реакция тұрақтылығын сақтаудағы маңызы.
Ферменттер, гормондар, витаминдер
Ферменттер — биологиялық катализаторлар және олардың тіріиілік әрекеті процестеріндегі маңызы. Ферменттердің белокты табиғаты. Ферменттер — протеиндер және ферменттер — протеидтер. Апофермент және кофермент. Ферменттер әсерінің арнайылығы.
Ферменттердің катализаторлар ретінде ерекшеліктері. Ферменттердің термолабилділігі. Ортаның белсенді реакциясының ферменттер белсенділігіне әсері. Ферментативті комплекстер түзілуі. Ферменттік катализдің химизмі. Ферменттерді белсендірушілер және ингибиторлары. Ферменттер жіктелуі туралы жалпы түсініктер. Дене жаттығуларының ферменттер белсенділігі мен қасиеттеріне әсері.
Гормондар — заттар алмасуын реттеушісі. Гормондардың қасиеттері, химиялық табиғаты және әсер ету механизмі. Дене қызметіндегі гормондардың маңызы.
Витаминдер туралы жалпы түсінік және олардың зат алмасуын
реттеудегі маңызы. Витаминдердің коферменттер түзілуіне қатысуы.
Витаминдердің жіктелуі, қүрылысы және қасиеттері. Майда еритін
және суда еритін витаминдер кездесетін тағам көзінің сипаттамасы,
химиялық ерекшеліктері. Гиповитаминоз, авитоминоз және
гипервитаминоз туралы түсінік. Биохимиялық процестерді реттеудегі витаминдердің маңызы.