«6N0610 Гидрометеорология»

Оқу-әдістемелік жұмыс

жөніндегі проректор

Орунханов М.К.

мамандануы “Гидрология”

1. 
   Өзендер мен су бөгендерінде мұздың пайда болуына эмпирикалық тәуелдік бойынша қысқа мерзімді болжам жасау.
   
2. 
   Су кадастры және суды мемлекеттік есепке алу. Гидрологиялық ақпаратты жинау, өңдеу және тексеру. Құрлық сулары мәліметтер Жылнамасы (ежегодник) материалдарын дайындау.
   
3. 
   Гидрологиялық бақылаулар мәліметтері жетіспеген немесе мүлдем болмаған жағдайда жылдық ағынды шамасын анықтау.
   
4. 
   Болжамдар әдістемесі сапасының критерийі. Болжамдар әдістерінің қамтамасыз етуін және тиімділігін анықтау.
   
5. 
   Гидрологиялық бекеттерді ұйымдастыру және жабдықтау, оларға қызмет көрсету, орнын ауыстыру, жабу. Негізгі құжаттар.
   
6. 
   Гидрологиялық бақылау мәліметтері бар жағдайда жылдық ағынды шамасын және оның өзгермелілігін анықтау.
   
7. 
   Болжамдардың қателіктерін анықтау. Болжамдардың жарамды және орта квадраттық қателіктері. Әртүрлі болжамдардың жарамды қателіктерін анықтаудың ерекшеліктері. Болжамдардың расталуын бағалау.
   
8. 
   Су деңгейіне бақылау жүргізу. Су өлшеуіш бекеттердің классификациясы, олардың жабдықтары. Кең тараған өздігінен деңгей жазушы аспаптардың құрылысы.
   
9. 
   Еріген ағынды сулардың метеорологиялық факторлары. Қардың еруінің (немесе еріген су қабаты) максимал қарқындылығын анықтау әдістемесі.
   
10. 
    Қазақстанның жазық өзендерінің көктемгі ағындысын болжау жасау.. Ағынның факторлары.
    
11. 
    Су температурасына бақылау жүргізу, олардың дәлдігі. Жылу шығыны (өтімі). Мұздық режимге бақылау жүргізу.
    
12. 
    Бақылау мәліметтері бар болған және болмаған жағдайда ағындының жыл ішінде үлестірімі.
    
13. 
    Мұздың сөгілу үлгісі бойынша өзендер мен бөгендерде мұздың сөгілуін қысқа мерзімді болжау.
    
14. 
    Тереңдіктерді өлшеу. Қолданылатын аспаптар, жабдықтар, тереңдік өлшеу тәсілдері. Көлденең қима профильін тұрғызу.
    
15. 
    Жамылғы беттің еріген қар суына әсері. Қар ішілік реттеу және су беру. Су аккумуляциясы (жиналуы).
    
16. 
    Өзендер мен су бөгендерінің мұздан арылу модельінің негізі бойынша қысқы мерзімді болжамдары.
    
17. 
    Өзендер мен су қоймалардағы ағыс жылдамдығын өлшеу әдістері және аспаптары. Ағыс жылдамдығын анықтау дәлдігі.
    
18. 
    Бақылау мәліметтері жеткілікті жағдайда максималь ағындыны есептеу.
    
19. 
    Мұз құбылыстарын синоптика-статистикалық әдісіне негізделген ұзақ мерзімді болжамы.
    
20. 
    Гидрометрилық зырылдауықтың (вертушка) қысқаша теориясы. Әртүрлі типтерінің құрылысы. Гидрометриялық зырылдауықтармен ағыс жылдамдықтарын өлшеу.
    
21. 
    Гидрологиялық мәліметтердің біртектілігіне талдау жасау, біртектілік критерийлері.
    
22. 
    Бақылау мәліметтері бар және жетіспеген жағдайларға таулық өзендер алаптарында қар қорын анықтау тәсілдері.
    
23. 
    Су өтімін өлшеу. Өлшеу әдістері. Су өтімін гидрометриялық зырылдауықтармен өлшеу: детальдік, негізгі қысқарған, интеграциялық тәсілдер. Су өтімін өлшеудің перспективті әдістері.
    
24. 
    гидрпологиялық есептеулерде қолданылатын қамтамасыздық қисықтарының параметрлері, оларды анықтау.
    
25. 
    Вегетациялық кезең ағындысына болжам жасау.
    
26. 
    Зырылдауықпен және қалытқымен өлшенген су өтімдерін есептеу тәсілдері, өлшеу дәлдігін бағалау.
    
27. 
    Гидрологиялық мәліметтердің әртүрлі көлемінде минималь және мекендік (судың сабасына түсуі) ағындыны есептеу.
    
28. 
    Мұз құбылыстарының ұзақ мерзімді болжамдарына қолданылатын атмосфералық циркуляциялардың индекстері.
    
29. 
    Су өтімін көлемдік және араластыру тәсілдерімен өлшеу, өлшеу нәтижелерін өңдеу, өлшеу дәлдігі.
    
30. 
    Минималь ағынды факторлары. Минималь ағындыны зерттеудің қиындықтары. Өзеннің құрғап қалуы және түбіне дейін мұз қатуы.
    
31. 
    Көлдер мен бөгендердің гидрологиялық режимін оқу ерекшеліктері. Бақылау құрамы. Су деңгейіне бақылау жүргізу, термикалық режимін, судың химикалық құрамын, тасындыларын зертеу.
    
32. 
    Тасынды ағындыларына әсер ететін факторлар. Қатты ағынды сипаттамалары. Жүзбе тасындылар ағындысын анықтау әдістері.
    
33. 
    Су нысандарының (объектілерінің) су режимі. Су режимінің фазалары. Ағындының қалыптасуының зоналдық және азоналдық факторлары. Қазақстанның жазықтық өзендері ағындысының қалыптасу ерекшеліктері.
    
34. 
    Су өтімінің қисығы. Оны тұрғызудың жалпы ережелері. Су өтімі қисықтарын экстраполяциялау.
    
35. 
    Жаңбырлық ағындының метеорологиялық факторлары. Жаңбыр қарқындылығын және нөсер жаңбырдың мөлшерін есептеу формулалары мен әдістері. Жаңбырдың аудан бойынша редукциясы.
    
36. 
    Су объектілерінің су балансы. Су балансы теңдеуі. Жеке компоненттерін анықтау.
    
37. 
    Су лайлығын және жүзбе тасындыларды өлшеу тәсілдері, өлшеу аспаптары. Өлшенген жүзбе тасындылары өтімін өңдеу.
    
38. 
    Қамтамасыздық қисығының параметрлерін моменттер және шындыққа ең ұқсас әдістерімен бағалау. Әдістердің жетістіктері мен кемшіліктері.
    
39. 
    Өзен жүйесі және өзен алабы. Су объектілерінің морфометриялық және гидравликалық сипаттамалары.
    
40. 
    Түптік тасындыларды өлшеу әдістері мен аспаптары және түптік шөгінділер сипаттамаларын алу.
    
41. 
    Гидрологиялық мәліметтерді талдаудың статистикалық әдістері.
    
42. 
    Су объектілерінің жылу балансы. Жылу балансы теңдеуі. Жеке мүшелерінің сипаттамалары.
    
43. 
    Судың химиялық құрамына мөлдірлігіне, түсіне бақылау жүргізу. Судың ластануын бақылау.
    
44. 
    Минималь ағынды факторлары. Минималь ағындыны зерттеудің қисықтары. Өзеннің құрғап қалуы және түбіне дейін мұз қатуы.
    
45. 
    Қар жамылғысын оның жату режимі. Қардың еруі. Қар жамылғысының су беруі (водосдача).
    
46. 
    Су объектілерінің қоректенуі. Өзендердің М.И.Львович жасаған классификациясы. Жер асты сулары және олардың түрлері.
    
47. 
    Су өтімінің қисығы. Оны тұрғызудың жалпы ережелері. Су өтімі қисықтарын экстраполяциялау.
    
48. 
    Жаңбырлық ағындының метеорологиялық факторлары. Жаңбыр қарқындылығын және нөсер жаңбырдың мөлшерін есептеу формулалары мен әдістері. Жаңбырдың аудан бойынша редукциясы.
    
49. 
    Көлдер. Көл қазан шұңқырларының типтері. Көлдердің су балансы. Көлдердегі динамикалық құбылыстар. Ағыс толқын. Сейши.
    
50. 
    Мұздың сөгілу үлгісі бойынша өзендер мен бөгендерде мұздың сөгілуін қысқа мерзімді болжау.
    
51. 
    Тереңдіктерді өлшеу. Қолданылатын аспаптар, жабдықтар, тереңдік өлшеу тәсілдері. Көлденең қима профильін тұрғызу.
    
52. 
    Селдік ағындар. Қалыптасу жағдайлары. Селдердің сандық сипаттамалары. Жүзбе тасындылар. Өзендердің лайлығы, оның арна қимасы және өзен бойымен өзгеруі.
    
53. 
    Су кадастры және суды мемлекеттік есепке алу. Гидрологиялық ақпаратты жинау, өңдеу және тексеру. Құрлық сулары мәліметтер Жылнамасы (ежегодник) материалдарын дайындау.
    
54. 
    Гидрологиялық бақылау мәліметтері бар жағдайда жылдық ағынды шамасын және оның өзгермелілігін анықтау.
    
55. 
    Арналық процестер. Арналық процестердің типтері.
    
56. 
    Гидрометрилық зырылдауықтың (вертушка) қысқаша теориясы. Әртүрлі типтерінің құрылысы. Гидрометриялық зырылдауықтармен ағыс жылдамдықтарын өлшеу.
    
57. 
    Гидрологиялық мәліметтердің біртектілігіне талдау жасау, біртектілік критерийлері.
    
58. 
    Су объектілерінің мұздық режимі. Мұздық құбылыстар. Суішілік мұздың пайда болуы гипотезалары.
    
59. 
    Бақылау мәліметтері бар және жетіспеген жағдайларға таулық өзендер алаптарында қар қорын анықтау тәсілдері.
    
60. 
    Су өтімін өлшеу. Өлшеу әдістері. Су өтімін гидрометриялық зырылдауықтармен өлшеу: детальдік, негізгі қысқарған, интеграциялық тәсілдер. Су өтімін өлшеудің перспективті әдістері.
    

“6N0609 - География” мамандығы бойынша

1. 
   Ел жайында жалпы түсінік. Территориясы мен шекарасы.
   
2. 
   ҚР-ның физикалық-географиялық тұрғыдан зерттеу тарихы.
   
3. 
   Геологиясы мен и палеогеографиясы.
   
4. 
   Негізгі тектоникалық құрылымы.
   
5. 
   Жер бедері мен жер бетінің түзілімі.
   
6. 
   Климаттық жағдайы мен климатты қалыптастыратын факторлар.
   
7. 
   Негізгі метеоэлементтер. Ауа райының қауіпті құбылыстары.
   
8. 
   Жер беті сулары және су ресурстары. Өзендердің қоректену түрлері.
   
9. 
   Көлдер, олардың қазаншұңқырларының пайда болу генезисі. Шаруашылықтағы маңызы.
   
10. 
    Қазіргі кездегі мұздану және көпжылдық тоң.
    
11. 
    Топырақ-өсімдік жамылғысы және табиғи зоналар.
    
12. 
    Биіктік ландшаыфтық белдеу. Едің фаунасы.
    
13. 
    Физикалық-географиялық аудандастыру.
    
14. 
    Геоэкология және табиғатты қорғау мәселелері.
    
15. 
    ҚР-ның физикалық географиясының қазіргі кездегі проблемалалары.
    

1. 
   Материк жайында жалпы түсінік. Территориясы мен шекарасы.
   
2. 
   Физикалық-географиялық зерттелу тарихы.
   
3. 
   Геологиясы мен и палеогеографиясы.
   
4. 
   Климаттық жағдайы мен климатты қалыптастыратын факторлар.
   
5. 
   Негізгі тектоникалық құрылымы.
   
6. 
   Жер беті сулары және су ресурстары. Өзендердің қоректену түрлері.
   
7. 
   Топырақ-өсімдік жамылғысы және табиғи зоналар.
   
8. 
   Физикалық-географиялық аудандастыру.
   
9. 
   Солтүстік Американың физикалық географиясының қазіргі кездегі проблемалалары.
   

1. 
   Материк жайында жалпы сипаттама. Территориясы мен шекарасы.
   
2. 
   ҚР-ның физикалық-географиялық тұрғыдан зерттеу тарихы.
   
3. 
   Климаттық жағдайы мен климатты қалыптастыратын факторлар.
   
4. 
   Негізгі тектоникалық құрылымы.
   
5. 
   Беттік сулар және су ресурстары. Өзендердің қоректену көздері.
   
6. 
   Топырақ-өсімдік жамылғысы және табиғи зоналар.
   
7. 
   Физикалық-географиялық аудандастыру
   
8. 
   Оңтүстік Американың физикалық географиясының қазіргі кездегі проблемалалары
   

1. 
   Материк жөнінде жалпы сипаттама. Территориясы мен шекарасы.
   
2. 
   Физикалық-географиялық тұрғыдан зерттеу тарихы
   
3. 
   Геологиясы мен и палеогеографиясы
   
4. 
   Климаттық жағдайы мен климатты қалыптастыратын факторлар.
   
5. 
   Негізгі тектоникалық құрылымы.
   
6. 
   Жер беті сулары және су ресурстары. Өзендердің қоректену түрлері.
   
7. 
   Топырақ-өсімдік жамылғысы және табиғи зоналар.
   
8. 
   Физикалық-географиялық аудандастыру
   

1. 
   Материк жөнінде жалпы сипаттама. Территориясы мен шекарасы.
   
2. 
   Физикалық-географиялық зерттелу тарихы
   
3. 
   Геологиясы мен и палеогеографиясы.
   
4. 
   Климаттық жағдайы мен климатты қалыптастыратын факторлар.
   
5. 
   Негізгі тектоникалық құрылымы.
   
6. 
   Жер беті сулары және су ресурстары. Өзендердің қоректену түрлері.
   
7. 
   Топырақ-өсімдік жамылғысы және табиғи зоналар.
   
8. 
   Физикалық-географиялық аудандастыру
   
9. 
   Еуразияның физикалық географиясының қазіргі кездегі проблемалалары
   

1. 
   Материк жөнінде жалпы сипаттама. Территориясы мен шекарасы.
   
2. 
   Физикалық-географиялық зерттелу тарихы.
   
3. 
   Геологиясы мен и палеогеографиясы.
   
4. 
   Климаттық жағдайы мен климатты қалыптастыратын факторлар.
   
5. 
   Негізгі тектоникалық құрылымы.
   
6. 
   Жер беті сулары және су ресурстары. Өзендердің қоректену түрлері..
   
7. 
   Топырақ-өсімдік жамылғысы және табиғи зоналар.
   
8. 
   Физикалық-географиялық аудандастыру
   
9. 
   Австралияның физикалық географиясының қазіргі кездегі проблемалалары
   

1. 
   Дүниежүзінің отын-энергетика өнеркәсібі, оның даму кезеі, географиясы және аймақтық ерекшеліктері. Әлемдік мұнай өнеркәсәбі географиясы.
   
2. 
   Дүниежүзілік орман шаруашылығы мен ағаш өңдеу өнеркәсібінің географиясы.
   
3. 
   Дүниежүзінің қазіргі саяси картасы: құрылымы және жаңа өзгерістер.
   
4. 
   Дүниежүзілік мал шаруашылығы географиясы
   
5. 
   Дүниежүзілік орман шаруашылығы мен ағаш өңдеу өнеркәсібінің географиясы.
   
6. 
   Дүниежүзілік электр энергетикасының географиясы.
   
7. 
   Республиканың автомобиль көлігінің республикалық және жергілікті жолдарын көрсетіңіз сондай-ақ олардың шаруашылықты дамытудағы маңызын түсіндіріңіз.
   
8. 
   ҚР агроөнеркәсіп кешені.
   
9. 
   Батыс Қазақстан экономикалық ауданына жалпы сипаттама.
   
10. 
    Қазақстанның қара металлургия географиясы.
    
11. 
    Қазақстан Республикасының тамақ өнеркәсібі.
    
12. 
    Дүниежүзілік түсті металлургия өнеркәсібінің географиясы.
    
13. 
    Дүние жүзінің тау –кен химиясы өнеркәсібінің географиясы.
    
14. 
    Дүниежүзілік машина жасау өнеркәсібінің географиясы.
    
15. 
    Қазақстанның жеңіл өнеркәсібі.
    
16. 
    ҚР құрылыс материалдар өнеркәсібі
    
17. 
    Оңтүстік Қазақстан экономикалық ауданына жалпы сипаттама.
    
18. 
    Қазақстанның түсті металлургия географиясы
    
19. 
    Қазақстан Республикасының соңғы жылдардағы демографиялық даму мәселелері.
    
20. 
    Орталық Қазақстан экономикалық ауданына жалпы сипаттама.
    

Геоморфология пәні, оның зерттеу нысаны, бедер деген ұғым. Геоморфологияның даму тарихы жайлы қысқаша мәліметтер. Жер қыртысындағы тектоникалық қозғалыстардың бедер құрудағы рөлі. Жаңа тектоникалық қозғалыстардың рельеф құрудағы орны. Жер сілкінудің рельеф құрушы орны, олардың дүние жүзіндегі таралуы. Магматизм және бедер пішіндерінің құрылуы. Интрузиялық және бедер, Эффузиялық магматизм және бедер. Жер қыртысының құрылысы және бедердің планетарлық пішіндері. Материктердің ірі бедер пішіндері

Беткейлер процесі және беткейлік бедер пішіндері, беткейлердің дамуы. Тау жыныстарының үгілуі. Пенеплен, педимент, педиплен және тегістелу беттерінің қалыптасуы. Тұрақты ағын сулардың бедер құру әрекеті. Эрозия және өзендердің кеңістікте дамуы. Карст процестер және бедердің карстық пішіндері мен мәңгі тоңның беер пішіндері. Мұздық процестер және бедердің мұздық пішіндері. Лабораториялық жұмыстар. Жер бедерінің флювийлік пішіндері. Геоморфологиялық қима. Белгілі бір масштабта геоморфолгиялық қиманы құру. Геомофологиялық дала зерттеулерінің құрылымы

Аридті аймақтардың және теңіз аймақтарының бедер пішіндері.

Шөлді аймақтардың рельеф пішіндері. Лесс және лестен құрылған бедер пішіндері. Шөл аймақтарының аридтық-денудациялық рельеф пішіндері. Теңіз жағалаулық процестер мен теңіз террасалары. Маржанды кедертастар мен атоллдар.

Жер және жер қабығы тұралы жалпы мәліметтер. Жер қабыгының құрамы

Қазіргі геологияның пәні, мақсаттары мен міндеттері, зерттеу әдістері, қурылымы және ерекшеліктері, басқа ғылымдармен байланыстары мен жетістіктері. Жер тұралы жалпы мәліметтер. Жердің физикалық параметрлері, геосфералары, ішкі құрылысы. Жер қабығының типтері және құрылымдық элементтері. Жер қабығының реттелу түрлері (химиялық элемент-минерал-тау жынысы- тау жыныс кешені - жер қабағының құрылымдық элементтері). Жер қабығының химиялық және минералдық құрамы. Минералдардың морфологиясы, қасиеттері, жүйеленуі. Минералдар сыныптары. Жер қабағының петрографиялық құрамы. Тау жыныстардың жаратылысы, жүйеленуі және жер қабағында таралуы. Тау жыныстардың заттық құрамын және жер қабығының құрылысын зерттейтін әдістер.
Жер және жер қабығының геохронологиясы және геодинамикасы

Геологиялық жасесептеу. Геологиялық жасы тұралы түсінік. Тау жыныстардың жасын (салыстырмалық және абсолюттік) анықтау әдістері. Дүниежүзілік геохронологиялық және стратиграфиялық кесте (шкала), олардың байланысы, құрылымдық бірліктері және қалыптасуы. Тектоникалық қозғалыстар, олардың типтері, негізгі ерекше көрсеткіштері. Қатпарлы және жарылымды бұзылыстар, олардың элементтері және классификациясы. Жарықшақтану, олардың пайда болуы, түрлері және талдау әдістері. Жерсілкінулер - жер қабағының ереқше қозғалыстары, олардың себептері. Теңізсілкінулері (цунами). Сейсмикалық аудандастыру. Сейсмикалық карталар және олардың практикалық маңызы. Қолданбалы сейсмика. Магматизм және метаморфизм, оның себептері және онымен байланысты құбылыстар,. Магматизм (интрузивті, эффузивті) мен метаморфизмнің ( аймақтық, термальдық, метасоматтық, дислоқациялық) түрлері. Магмалық және метаморфты пайдалы қазбалар. Вулканизм, оның себептері, типтері.

Мұхиттар мен материктер. Литосфералық плиталар, олардың типтері, өлшемдері, шекаралары, қозғалыстары. Трансформды жарылымдар. Спреддинг, субдукция тұралы ұғымдар. Қатпарлы белдеу дамуының негізгі кезеңдері. Платформалар – құрылысы, жасы, дамуының негізгі кезеңдері. Эпиплатформалық белдеулер, олардың шөгінді және магмалық формациялары. Континенталды рифтер. Өтпелі зоналар – типтері, геологиялық ерекшеліктері. Жер қабағы қозғалыстарының және деформацияларының негізгі механизмдері. Геотектоникалық болжамдар. Литосфералық плиталардың тектоникасы. Литосфералық плиталардың тектоникасынан – глобальды тектогенезі жалпы теориясына.

Бекітемін:

Оқу-әдістемелік жұмыс

жөніндегі проректор

Орунханов М.К.

Êàðòîãðàôèÿ, êàðòà òåðìèíiíiң àíûқòàìàñû. Îëàðäûң áөëiìäåði ìåí құðàìû Êàðòîãðàôèÿíûң áàñқà құëûìäàðìåí áàéëàíûñû. Êóðñòû îқûòóäûң òөðòiái. Әäåáèåòòåð. Ãåîãðàôèÿëûқ êàðòàëàð ìåí àòëàñòàð. Глобус. Ãåîãðàôèÿëûқ êàðòàëàðäûң àíûқòàìàñû ìåí íåãiçãi қàñèåòòåði. Òåððèòîðèÿ қàìòóûìåí ìàñøòàáûìåí, ìàçìұíûìåí æәíå áàғûòûìåí ãåîãðàôèÿëûқ êàðòàëàðäûң êëàññèôèêàöèÿñû. Тақырыптық карталардың ерекшеліктері, классификациясы. Карта тілі. Картографиялық шрифтер. Олардың түрлері мен ерекшеліктері. Картадағы жазуларды орналастыру. Картографиялық шартты белгілер, îëàðäûң бейнелеу түрлеріне қарай бөлу: сызықтық, алаңдық, жұлдызша, геометриялық пішінді. Картометрия, картодиаграмма, картограмма. Картографиялық генерализация, оның анықтамасы.