Нерв жүйесі – жылдам реттелу жүйесі (генерация, қайта қосылу және нерв импульстарының өткізілуі).
А. Орталық нерв жүйесі (ОНЖ)
1. Бас миы:
а. Бас миының қыртысы
б. Қыртыс асты орталық
в. Сопақша ми
2. Жұлын
Б. Перифериялық ( шеткі) нерв жүйесі
Перифериялық нерв жүйесі
Афферентты (сезімталды) бөлімі
Эфферентты (орындаушы) бөлімі
Афферентті иннервация
- Сезімталды нерв ұштары
(сезімталды нерв талшықтарының рецепторлары):
- Ауру сезу (механо-, хемо-, термо-);
- Тактильды (сезіну);
- Вестибулярлы (дене қалпы);
- Есту;
- Көру;
- Иіс сезу;
- Дәм сезу (ащы, тәтті, тұщы);
- Температуралы.
2. Сезімталды талшықтар
Аβ – миелинизирлеген (35-100 м/с) - механо- және терморецепторлардан жұлынның алдынғы мүйізінің мотонейрондарына және ОЖЖ-не дейін (жедел жергілікті ауру сезімі).
С – миелинизирленбеген(0,2-2 м/с) – хеморецепторлардан бүйір мүйіздің вегетативты нейрондарына (ВЖЖ симпатикалық бөлімі) және ОЖЖ-не дейін (созылмалы жергілікті емес ауру сезімі).
афферентті иннервацияға әсер ететін заттектер Бұл топқа афферентті нервтер қызметiне әсер ететін дәрiлер кіреді, яғни қозуды тіндерден орталық нерв жүйесіне апаратын (лат. - afferens - әкелуші) орталыққа бағытталған нерв талшықтарына әсер етеді. - Жіктелуі:
- а) жергілікті анестетиктер
- б) тұтқыр әсері бар дәрiлiк заттар
- в) қаптаушы әсері бар дәрiлiк заттар
- г) сорғыш әсері бар дәрiлiк заттар:
Жергілікті анестетиктер Енгізген жерде ауыру сезімталдылығын төмендететіп, ұлпалардың жергілікті сезгіштіктін жоятын дәрi-дәрмектер. - Әсер ету механизмі:
- нерв талшықтарына әсер еткен кезде мембраналық Na –каналдарының рецепторларымен кешен түзеді
- нәтижесінде Na ионының желісі тежеледі
- мембрананың Na және K иондарына өткізгіштігі тежеліп, нерв жасушаларының мембраналары тұрақтанады
- бұл әсер потенциалының пайда болуына және ары қарай дамуына, яғни қозудың берілуіне кедергі жасайды
- Қозудың берілуі баяулап, әсер потенциалының өсу жылдамдығы төмендейді, әсер потенциалының амплитудасы төмендейді, сөйтіп біртіндеп толығымен жойылады.
Достарыңызбен бөлісу: |