Амебаның ядросы. Амебаның құрылысы мен белсенділігі Амеба, ұрық амеба, фораминифера
жүктеу/скачать 273.04 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Амеба отряды (Амебина)
|
Амебаның ядросы. Амебаның құрылысы мен белсенділігі Амеба, ұрық амеба, фораминифера Ризоподтар лобоподия немесе ризоподия сияқты тірек-қозғалыс органеллаларымен сипатталады. Бірқатар түрлер органикалық немесе минералды қабық түзеді. Көбеюдің негізгі әдісі – жыныссыз жолмен митоздық жасушаның екіге бөлінуі. Кейбір түрлер жыныссыз және жынысты көбеюді ауыстырады. Тамырсабақ класына келесі отрядтар жатады: 1) Амеба, 2) қабық амеба, 3) Фораминифера. Амеба отряды (Амебина) күріш. бір. 1 – ядро, 2 – эктоплазма, 3 – эндоплазма, 4 - псевдоподия, 5 - ас қорыту вакуоль, 6 - жиырылғыш вакуоль. Amoeba proteus (Amoeba proteus) (1-сурет) тұщы суда тіршілік етеді. Ұзындығы 0,5 мм-ге жетеді. Ұзын псевдоподиялы, бір ядролы, түзілген жасушалық ауызды және ұнтағы жоқ. күріш. 2. 1 - амеба псевдоподиялары, 2 - тағамдық бөлшектер. Бактериялармен, балдырлармен, бөлшектермен қоректенеді органикалық заттаржәне т.б.Қатты тағам бөлшектерін ұстау процесі псевдоподия көмегімен жүреді және фагоцитоз деп аталады (2-сурет). Ұсталған тағам бөлшектерінің айналасында фагоцитарлық вакуоль түзіледі, ас қорыту ферменттері оған енеді, содан кейін ол ас қорыту вакуолына айналады. Сұйық тағамдық массалардың сіңу процесі пиноцитоз деп аталады. Бұл жағдайда органикалық заттардың ерітінділері эктоплазмада инвагинация арқылы түзілетін жұқа каналдар арқылы амебаға түседі. Пиноцитарлы вакуоль қалыптасады, ол арнадан шығып кетеді, оған ферменттер енеді, бұл пиноцитарлы вакуоль де ас қорыту вакуольіне айналады. Асқорыту вакуолдарынан басқа амеба денесінен артық суды кетіретін жиырылғыш вакуоль болады. Ол аналық жасушаны екі аналық жасушаға бөлу арқылы көбейеді (3-сурет). Митоз бөлінудің негізі болып табылады. күріш. 3. Қолайсыз жағдайларда амеба цисталанады. Кисталар құрғауға төзімді, төмен және жоғары температуралар, су ағындары және ауа ағындарыұзақ қашықтыққа тасымалданады. Қолайлы жағдайларда кисталар ашылып, олардан амебалар шығады. Дизентериялық амеба (Entamoeba histolytica) адамның тоқ ішегінде тіршілік етеді. Амебиазды тудыруы мүмкін. Дизентериялық амебаның өмірлік циклінде келесі кезеңдерді ажыратады: киста, кіші вегетативтік форма, үлкен вегетативтік форма, ұлпа формасы. Инвазивті (инфекциялық) кезең киста болып табылады. Киста адам ағзасына тамақпен немесе сумен бірге ауызша кіреді. Адамның ішегінде кисталардан ұсақ амебалар (7-15 мкм) шығып, негізінен бактериялармен қоректенеді, көбейіп, адамда ауру тудырмайды. Бұл шағын вегетативті пішін (4-сурет). Тоқ ішектің төменгі бөліктеріне енген кезде ол цисталанады. Нәжіспен шығарылатын кисталар суға немесе топыраққа, содан кейін тағамға түсуі мүмкін. Дизентериялық амебаның қожайынға зиянын тигізбей ішекте тіршілік ету құбылысын кистозды тасымалдау деп атайды. күріш. 4. А – шағын вегетативті формасы, В – ірі вегетативті форма (эритрофаг): 1 - өзек, 2 – фагоциттелген эритроциттер. Амебиаздың зертханалық диагностикасы – нәжіс жағындыларын микроскоппен зерттеу. Аурудың жіті кезеңінде жағындыда ірі вегетативті формалар (эритрофагтар) (4-сурет), созылмалы түрінде немесе кисталы кареткада – кисталар кездеседі. Дизентерия амеба кисталарының механикалық тасымалдаушылары шыбындар, тарақандар. Ішек амебасы (Entamoeba coli) тоқ ішектің саңылауында тұрады. Ішек амеба бактериялармен, өсімдіктер мен жануарлардың азығы қалдықтарымен қоректенеді, иесіне ешқандай зиян келтірмейді. Ешқашан қызыл қан жасушаларын, тіпті олар ішекте болса да, жұтпайды үлкен мөлшерлер. Тоқ ішектің төменгі бөлігінде кисталар түзеді. Дизентериялық амебаның төрт ядролы кисталарынан айырмашылығы, ішек амебасының кисталарында сегіз немесе екі ядро болады. күріш. 5. A - arcella (Arcella sp.), В – дифлюгия (Difflugia sp.). жүктеу/скачать 273.04 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|