Ақпараттық МӘтіндерді аудару ерекшеліктері

Қазіргі лингвистикада «метафора» термині төмендегідей үш бағытта түсіндіріледі:

«Стиль» термині тіл ғылымында тар мағынада – тілідің атқаратын қоғамдық қызметтері ыңғайында ғана танылса, әдебиеттану ғылымында бұл мәтін кең мағынада жұмсалады. Бірақ тіл ғылымында ол терминді өзгеше кең мағынада жұмсайтындар да бар. Солардан айыру үшін әдеби тіл жайындағы стилистика ғылымында ол сөз тіл қызметінің орайындағы стиль «функционалдық стиль» деген тіркес құрамында, тар мағынада жұмсалады. Ол мәтін кейде «жұмыс стилі», «сурет салу стилі», «ән – күй стилі», деген сияқты құрамда дараланып, «тәсілі» деген мағынады жұмсалады.

• «Стиль» термині тіл ғылымында тар мағынада – тілідің атқаратын қоғамдық қызметтері ыңғайында ғана танылса, әдебиеттану ғылымында бұл мәтін кең мағынада жұмсалады. Бірақ тіл ғылымында ол терминді өзгеше кең мағынада жұмсайтындар да бар. Солардан айыру үшін әдеби тіл жайындағы стилистика ғылымында ол сөз тіл қызметінің орайындағы стиль «функционалдық стиль» деген тіркес құрамында, тар мағынада жұмсалады. Ол мәтін кейде «жұмыс стилі», «сурет салу стилі», «ән – күй стилі», деген сияқты құрамда дараланып, «тәсілі» деген мағынады жұмсалады.
• Әдеби тілдің стильдік тармақтарының болуы – оның басты сипатының бірі. Тілдің коммуникативті қызметінің аясы кеңейіп, баспасөздің де құралына айналғанда, оған басқа да ерекше «міндеттер» жүктеледі. «Міндеттер» - деп отырғанымыз – баспасөз, жазба әдебиет тілінің қоғамдық қызметі. Стиль дегеніміз – тілдің қоғамдық қызметінің әр қилы орайында тілдік тәсілдердің белгілі мақсатпен жинақталған жүйесі. Сондай тілдік жүйелерден оның стильдер топтары құралады.

Жазбаша аудармада, ең біріншіден, мәтіннің жанрлық – стилистикалық және жанрлық ерекшлеліктері анықталады:

ғылыми – техникалық аударма (ғылыми – техникалық мәтіндері мен қағаздарын аудару);
қоғамдақ – саяси аударма ( қоғамдық – саяси мәтіндерді ауару);
көркем аударма ( көркем мәтіндерді аудару);
әскери аударма (әскери тематикадағы мәтіндерді аудару);
юридикалық аударма (юридикалық мәтіндерді аудару);
тұрмыстық аударма (ауызекі – тұрмыстық мәтіндерді аудару);
Функционалдық стильдер жүйесі әрдайым даму үстінде келеді. Қысқа уақыт мерзімі ішнде жаңа хабарды жеткізу әрекеті коммуникативті міндет сипатында және тіл арқылы іске асады. Газет тілінде, сөзсіз, оны көркем, ғылыми, ресми іс – қағазалар мен ауыз екі стильдерінен айыратын, өзіне ғана тән ерекшеліктері бар [16,127б.]. Олар әр түрлі деңгейде ерекшелінеді: кейбіреулердің шекараларын анықтау мүмкін емес. Осы қиындықтар әсіресе газет немесе публицистикалық стильде кездеседі.

И.Р. Гальперин «Очерки по стилистике английского языка» атты кітабында газет стиліне үлкен тарау арналған. Газет стилінің ішінде автор екі өзге түрлерді ажыратады:

газет хабарлар стилі, мақала атауы мен хабарландыру. И.Р.Гальперин пікірінше осы аталған стиль түрі газеттің негізін қалыптастыруда қызмет етеді;
газет мақалаларының стилін әр түрлі публицистикалық стильдер құрайды, соның ішінде шешендік және эссе стильдері де кіреді

Газет мәтінінің стиль қалыптастырушы факторлар мен функцияларын анықтайды:

ақпараттық;
гедонистикалық
ағартушылық;
тәрбиелік;
ұйымдастырушылық;

Публицистиакалық шығармалар тілінің төмендегідей көрсетілген негізгі ерекшеліктер болады:

берілген материалдың оқырманға әсерлілілгі.
берілген материалдың деректілігі және ресми деректермен сәйкестігі;
берілген материалдың қалың көпшілігіне түсініктілігі;
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ

жүктеу/скачать 132.52 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: