«Архаикалық мәдениет адамзат мәдениетінің бастауы ретінде»

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Павлодар

Пәні бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

Құрастырушы: ___________аға оқытушы Жапекова Г.К.

Философия және мәдениеттану кафедрасы

5В0204-Мәдениеттану мамандығының күндізгі оқу нысанындағы студенттеріне арналған

«Архаикалық мәдениет адамзат мәдениетінің бастауы ретінде» пәні бойынша

пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)
Бағдарлама «___» _________20__ж. бекітілген жұмыс оқу бағдарламасының негізінде әзірленген.
20__ж. «___»____________кафедра отырысында ұсынылған №_____ хаттама.
Кафедра меңгерушісі______________ Ахметова Г.Ғ. 2010 ж. «____» ________
Факультет оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған _________ 20__ж. «_____»____________№____ хаттама
ОӘК төрағасы ________________ Баталов К.К. 20___ж. «_____»___________

1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары

Жапекова Гульфайрус Кабдуловна – философия және мәдениеттану кафедрасының аға оқытушысы.

Кафедра №519 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 1153

2 Пән туралы мәліметтер

Архаикалық мәдениет адамзат мәдениетінің бастауы ретінде – Мемлекеттің өркениет жолымен дамуының анықтаушы факторларының бірі өткен уақыт мәдениеттері дамуының деңгейі болатыны сөзсіз. Сондықтан болашақ мәдениеттанушы мамандардың әлемдік мәдениет жетістіктерімен танысуының маңызы зор. Көне дәуір дамуының бастауы болған рухани, материалдық құндылықтар жетістіктерінен деректер беретін әдебиеттер білімі пәнді түсінуге мүмкіндік береді.

3 Пәннің еңбек сыйымдылығы

Семестр	Кредиттар саны	Аудиториялық сабақ түрлері бойынша қарым-қатынас сағаттарының саны						Студенттің өздік жұмысының сағат саны		Бақылау нысаны
		барлы-ғы	Дәріс	практи-ка	Зертха-налық	студия-лық	жеке	барлығы	СРСП
1	2	90	15	15	-	-	-	60	30	Емт.
Бар-лығы	2	90	15	15				60	30

4 Пәннің мақсаты және міндеттері

Пәннің мақсаты – Жоғарғы оқу орындарында мәдениеттанушы мамандарды дайындау әлемдік өркениет дамуының сатысын көрсететін ұғымдардың игерілуінсіз мүмкін емес. Сондықтан мәдениеттанушылар үшін көне дәуі мәдениеті пәнін игеру міндетті. Осы пәннің меңгерілуі:

- көне дәуір мәдени жетістіктері туралы түсініктер мен білімді,

- өткен уақыт пен қазіргі заманның байланысын түсініп, болашаққа ой жіберу мүмкіндіктерін,

- тоқтаусыз өзіндік білімін жетілдіруді, тұлғалық жеке дүниетанымдық көзқарастарды қалыптастырады.

Пәннің міндеттері. Пәнді оқу үдерісінде студент:

- Көне дәуір мәдениетінің қалыптасуын және дамуы сатыларын білуге;

• 
  ең үлкен танымдық қызығушылық туындататын пән құрлымымен, оның гуманитарлық білім жүйесіндегі орнымен танысуға;
  
• 
  шығармашылық қызметке қызығушылық қабілетін дамытып, өз білімін жетілдіру сұраныстарын қанағаттандыруға;
  
• 
  өзінің жеке объективтік нышанға сәйкес келетін өмірлік бағытын қалыптастыруға міндетті.
  

- Көне дәуір мәдениеті пәнінің негіздік құрлымын, әлемдік мәдениет пен өркениеттің тарихи дамуын бейнелейтін нұсқа мен өзекті мәселелерді;

- көне мәдениеттердің қалыптасу ерекшеліктерін, оның тұрғындарының аңыздық, діни, ғылыми білімдерінің бастауларын;

- Материалдық құндылықтары, бейнелеу өнері жетістіктері, сәулет өнері туындылары туралы;

- әдет – ғұрпы, тұрмыс – салты, наным – сенімдері туралы білетін боласыз.

Сіз:

- Қауымдық құрлыс мәдениетін зерттеуге атсалысып, оның мәдени жетістіктерін әлемге паш еткен ғалымдардың көзқарастарымен, пікір, пайымдауларымен танысасыз;

- сол тарихи дәуір адамдарының бағытты білім бастаулары, олардың ғаламдық діни түсінігі, адам өмірінің мәні, оның материалдық – рухани құндылықтары туралы пікір қалыптастыратын мүмкіндікті жүзеге асыра аласыз;

- Гуманитарлық білім жүйесіндегі бұл пәннің орнын анықтап, оның өзекті жақтарын танитын мүмкіндікке ие боласыз.

Сіз :

- Қауымдық құрлыс мәдениетін зерттеуші ғалымдардың еңбектерімен, негізгі идеяларымен танысып, түпдеректік мәтіндермен жұмыс істеу мүмкіндігіне ие боласыз;

Мәдениеттану мамандығының бірінші курс студенттеріне міндетті түрде жүргізілуі керек, себебі бұл пән – жалпы мәдениеттанумен, Қазақстан тарихымен, әлеуметтану, саясаттану, философия және т.б. пәндермен тығыз байланысты.

Пәннің тақырыптық жоспары

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.2/10

Көне дәуір мәдениетінің мазмұны тарихи мәдениеттанудың құрамдас бөлігі. Қауымдық құрлыс мәдениетінің жалғастырылып отырған талқылануының маңызды сатылары антропо- және социогенез, гоминидтер тулалы мәліметтердің жүйеленуі, рулық қоғамның қалыптасқан кезі, әртүрлі әлеуметтік-экономикалық құрылымдардың қатынастары.

Қауымдық құрлыс мәдениетінің танымдық маңызы. Алғашқы ұжымдасудың нақты түрлері мен құрлымы. Пәннің негізгі сипаттамасы: 1) антропо- және социогенез, 2) рулық қауымдық құрлыстың пайда болуы мен дамуы, 3) таптардың пайда болуы механизмдерін қарастыру болып табылады.

Ғылыми эволюцияшылдық және адамзат тарихының дамуы идеясы. Қауымдық құрлыстың шаруашылық және меншік қатынастары сипатына байланысты адамзат тарихының жабайылық, варварлық, өркениеттік бөліністері. Қауымдық құрлыс археологиясы мен палеоантропологиясы. Археологиялық материалдар негізінде К.Ю. Томпсеннің еңбектерінде тас, қола, темір ғасырларының бөлектенуі.

Көне дәуір мәдениетінің зерттеушілері Э.Б. Тайлор, К.Ю. Томсен, Й.Я. Ворсо, А. Катрфаж, А, Валлуа, В.П. Алексеев, П.П. Ефименко, Л.А. Файнберг, М.О. Косвен т.б.

Көне дәуір мәдениетін оқудың студенттердің мәдениеттанымдық білімін көтеру және оның дамуы сатыларының ерекшеліктерімен танысуының маңызы.

Ежелгі адамдардың физикалық түр өзгерістері туралы. Мәдениеттің ежелгі түрлері. Антропогенез. Адамның жануарлар дүниесінен бөлектенуі. Ч. Дарвин, К. Фогт және Т. Гексли анықтаған адамның анатомиялық белгілері. Социологиялық атауына ие болған А. Катрфаж зерттеулері. Адамның қалыптасуын ми көлемімен байланыстырған А. Валлуа еңбектерінің мәні. Еңбек құрал жабдықтарының жасалуы. Адамның еңбек қызмет белгілеріне байланысты жануарлар дүниесінен бөлектенуі. Ежелгі дәуірлер тіршілік иелерінің қалдықтары, палеоантропология – табылған ағзалар қалдықтарының тіршілік белгілерін зерттеу. Тіке жүру. Еңбек үдерісіндегі қолдың орны.

Ч. Дарвин ашқан тірі ағзалар эволюциясы және табиғи сұрыпталу. Адам дамуында орын алған жыныстық сұрыптаумен бірге пайда болған психологиялық фактор. Ф. Энгельс көрсеткен ұжымдық еңбектің мәні, табиғи ортаны игеру, саналы еңбекке көшу. Қарапайым еңбек құралдарының жасалуы, алғашқы қоғамдық еңбек. Еңбек нәтижесінде адам табиғатының биологиялық жетілуі және қоғамның пайда болуы. Еңбек үдерісіндегі тілдің орны.

Алғашқы қауымдық тобыр. Адам тәрізді жануарлар тобырынан шынайы адам қоғамына өту. Тас құрал жабдықтар, отты пайдалану, тұрғын жайлар мен киімнің пайда болуы, жерле рәсімдері. Алғашқы тобырлардан сапалы айырмашылығы бар күрделі өмір куәліктері болған қоғамдық құрлымдар. Алғашқы тобырларда қорғану, шектеулі азық мүмкіндіктерімен сандық көбеюлердің түсіндірілуі. Тобырлар арасындағы бақталастық, ішкі антагонизмдер салдарларынан әрбір ұрпақ сайын жануарлар инстинктісінің баяу адамдық мінез құлыққа ауысуы.

Алғашқы қауымдық діндердің пайда болуының тарихи маңызы.


3 Тақырып Рулық, тайпалық қоғамның пайда болуы, дамуы.

Ру, тайпалардың пайда болуы. Алғашқы адамдардың ежелгі тұрақтары берік өндірістік, рулық, тайпалық ұжымдардың куәсі. Францияда табылған әр қайсысы 80 кв.м. болатын көп ошақты мустьерлік тұрақжай. Осы қоғам табиғатына сай аңшылар тұрағы деп жорамалданатын уақытша мекендердің табылуы. Мустье тұрғындарының ұйымдасқан берік ұжымы. Ф. Бурдьенің мустье тұрғындары арасында жыныс қатынастарын реттеген, бір жас айырмашылығынан екінші сатыға өту, ұзақ қысқа сақталған азықты бөлудің орын алуынан қоғамда ақсақалдардың болғанын деректеуі. Әлеуметтік құрлымның аңшылардан, әйелдер мен балалар, ақсақалдардан тұруы күрделі әлеуметтік қатынас белгісі.

Алғашқы қалыптасқан адамдардың дамыған рухани әлемдерін көрсететін өз өмірлерін ой елегінен өткізулері. Мустьелердің магиялық рәсімдері. Тайпалық қоғамның пайда болу кезі доғарғы палеолит, мезолит, неолит деп белгіленуі. Алғашқы тобырдан жоғарғы әлеуметтік қауымдастыққа өтудегі қандас туыстық, экзогамия, туыстық қатынастардың қалыптасуы.

Ру, тайпа түрлері. Аналар және әкелер жақтарынан есептелген рулық түрлер. Қоғам өмірінде жоғары бағаланған аналар туралы аңыздар.

Жер өңдеуге өту, үлкен ұжым болып біріккен отырықшылық. Аңшылық, егіншілік еңбек бөліністері арасындағы салыстырмалы айырмашылық. Еңбек бөліністері және оның қоғам өмірі салаларындағы салдарлары.
4 Тақырып Алғашқы қоғамдық құрлыстың ыдырауы жағдайлары мен алғы шарттары.

Тұрақты қосымша табыстың пайда болуы, алғашқы қауымдық құрлыстың ыдырауының маңызды алғы шарты. Б.д.д. ҮІІ – Ү мыңжылдықтардағы қоғамдық еңбек бөлінісі. Егін, мал шаруашылықтарының адамзат дамуына жол ашуы. Өндіргіш күштердің дамуы. Шаруашылықтардың тұрақтылығы, өмір сүру деңгейінің көтерілуі, демографиялық өсім, әлеуметтік құрлымның күрделенуі, психологиялық алға басудың жүзеге асуы. Металл өңдеу ісінің еңбек бөлінісіне қатысы.

Зат алмасудың пайда болуы, дамуының маңызы. Тауар өндірісі, қалыпты қосымша табыстың пайда болуы. Артық өндірілген тағам өнімдері мен алғашқы өндірілген тауарлар: еңбек құралдары, әшекей заттары т.б. Зат алмасу өлшемі, алғашқы қарапайым ақшалар.

Еңбек бөліністері. Кез келген зат алмасу еңбек бөлінісінің жемісі. Еңбек бөлінісінің басты үш сатысы: аңшылар мен жинаушылар тобынан малшы тайпалардың бөлектенуі, егін шаруашылығынан қол өнерінің және қол өнерінен сауданың бөлектенуі.

Жеке меншіктің пайда болуы. Аналық туыстықтан әкелер жағынан өлшенетін туыстық қатынастардың пайда болуы. Қоғам өмірінде ерлердің алатын орнының артуы. Алғашқы қауымдық құрлыстың жеке от бастарына жіктелуі, бөлектенуі. Меншіктің нығаюы, туыстық қатынастар, тәртіп пен мұрагерлік. Әкелер жағынан есептелген туыстық байланыстардың негізгі белгілері.

5 Тақырып Мәдениет туралы ғылым

Мәдениет пен өркениет ұғымдарының байланысы. Әр түрлі адамзат қауымдастығының негізінде жатқан құбылыстар. Әрбір әлеуметтік ортаның өткеннің жемісі және болашақтың қалыптасуына атқаратын белгілі ролі. Адамзат тарихы табиғат тарихының бөлігі және оған біздің ойымыздың үйлесуі. Метафизиктер мен дін иелерінің адамзат табиғатына деген көзқарастары. Мәдениет дамуын зеттеудегі жабайы тайпалар мен өркениет деңгейіне жеткен халықтар салыстырылымы.

Өркениет зерттеулеріндегі бірінші қадам оны құрамдас бөліктерге бөлу, топтау. Әр түрлі елдердегі мәдениет дамуы және оның жеке елдерге таралуы.

Мәдениет дамуындағы ескіік қалдықтары. Соқыр сенімдер. Прогресс және регресс.

Этнографтар еңбектеріне сүйеніп өркениет белгілерінің жалпы деңгейлерін тұрғызу. Фактілер салыстырмалары. Бүтіндей қоғамдарда, жалпы ұйымдасуларда жалпы жетілуге, адамның жеткілікті тұрмысы, құлықтылық дамуына жағдайлардың пайда болуы.

Өркениеттердің теориялық анықтамалары. Материалдық және рухани мәдениеттердің алғы шарттарының пайда болуы. Табиғаттың физикалық заңдарымен таныстық. Адам мақсатына табиғатты бағындырудың алғы шарттарының пайда болуы, жеткілікті тұрмысқа ұмтылу талпыныстары.

Рухани және көркем өнер мәдениеттері салыстырмасы. Саяси өмір дамуларының әр түрлі түсіндірмелері. Адам өмірінің жоғарғы және төменгі қабаттарындағы мәдениет түсініктерінің салыстырмасы.

Мәдениеттегі өткен дәуірлер қалдықтары және соқыр сенімдер. Ежелгі мақал мәтелдер. Салт – дәстүрлер қалдықтары. Тұрғын жай салу кезіндегі құрбандықтар шалу рәсімдері.

Құпия білімдер. Дамыған елдердің өз дамуында кеш қалған халықтарға таңатын магиялық күштері. Болжаулар, белгі берулер, түстердің жорылуы. Жабайылардың мәдени өміріндегі сиқырлаулар. Әр түрлі дәуірлерде сиқырлаудың жаңғырулары және онымен күрестің жолдары.

Спиритизм. Қағатын және жазатын рухтар. Ауаға көтеру. Мәдениеттегі қалдықтарды зерттеулердің практикалық мәні.

Адам ойындағы аңыздық әңгімелердің тәжірибеден туындауы. Аңыздардың ақиқаттығы туралы қоғамдық пікірдің қалыптасуы. Аңыздардың тарихқа айналуы. Ежелгі және қазіргі заман халықтары аңыздарын зерттеулердің жолға қойылуының мәні.

Мифтік алғашқы бастаулар. Табиғаттың жандылығы туралы ежелгі ілімдер. Күн, ай, жұлдыздар және т.б. табиғат құбылыстары туралы аңыздардың пайда болуы мен түсіндірмелері. Аспан мен жер жалпыға ортақ өмірлік бастаудың негізі. Жел мен дауыл. Найзағай, жер сілкіністері.

Тілдің аңыздар пайда болуындағы ролі. Аңыздық ойдан шығарулар парасат дамуының белгісі. Ойдан шығарулар мен фантазия.

Философиялық аңыздар. Адам мен маймыл туыстығы, адасуларға негізделген аңыздар. Тарихи тұлғаларға байланысты туындаған аңыздар мәні
9 Тақырып Алғашқы қауым діндері

Қарапайым қауымдастықтың діни түсініктері. Рухни жан иелері туралы ілімдер, анимизм. Табиғи дін ерекшеліктері, жан және басқа рухтар туралы ілімдер. Жанның көптүрлілігі. Жан өмірдің бастапқы себебі. Заттық жан туралы түсініктер. Жануарлар мен өсімдіктер жаны.

Фетишизм. Қандай да бір заттарды құрастыратын рухтар фетиші. Тастар мен ағаш, жануарларды қадір тұту. Идолдарға сиыну. Барлық заттық әлемге ену мүмкіндігі бар рухтар. Суды қстерлеу, құдық, бұлақ, өзен, көлдер рухы. Жан жануарларды қастерлеу.

Тотемизм. Жыландар культі.

Көп құдайға сенушілік. Аспан, жауын, найзағай, жел, жер, су, от т.б. құдайлары. Адамдар өмірі мен табиғатты бағындыратын құдайлар.
10 Тақырып Діни рәсімдер мен дәстүрлер

Діни дәстүрлердің практикалық мәні. Сиынулар. Құрбандық шалу. Құрбандық рәсімдерінде айтылатын сиынулар. Құрбандыққа балаларды беру.

Діндегі құрбандық қалдықтарының қазіргі заманғы қалдықтары. Қоғам дамуындағы діни парыздар.

11 Тақырып Мораль архаикалық мәдениет өзегі ретінде

Ғұрып түсінігі. «Мифология», «миф» и «ғұрып» көп түрлі түсінігі. Ғұрып әлеуметтену негізі ретінде. Архаикалық кезеңнің дәстүрлік-ғұрыптық әрекеттеріАдам өмірінің ғұрыптану себептері неде? Миф пен ғұрып алғашқысының мәселелері.

Өнердің пайда болу теориясы. Алғашқы қауымдық өнердің негізгі аспектілері: мифологиялық, тәжіибелік, ойындық. Синкретизм архаика өнері. Палеолит кезеңінің бейнелеу іс-әрекетінің кезеңдері. Петроглифтер – жазу негізі.

Мәдениет тілі түсінігі. Мәдениет кодтары. Тілдің қалыптасуы. Сана, тіл, сөйлесу. Семиотика и герменевтика –осы мәселені зерттейтін ғылым. Таңба және символ. Болмыстың сенсибельдік және интеллигибельдік жоспары. Символикалық құрылымдардың қалыптасу үрдісі.

Адамзат тарихындағы архаикалық мәдениеттің мәні. Тарихи қабылдағыштық. Мәдениеттің ақпараттық моделі.

1. 
   Көне дәуір мәдениетінің мазмұны тарихи мәдениеттанудың құрамдас бөлігі.
   
2. 
   Қауымдық құрлыс мәдениетінің танымдық маңызы. Алғашқы ұжымдасудың нақты түрлері мен құрлымы.
   
3. 
   Пәннің негізгі сипаттамасы: 1) антропо- және социогенез, 2) рулық қауымдық құрлыстың пайда болуы мен дамуы, 3) таптардың пайда болуы механизмдерін қарастыру болып табылады.
   
4. 
   Ғылыми эволюцияшылдық және адамзат тарихының дамуы идеясы.
   
5. 
   Археологиялық материалдар негізінде К.Ю. Томпсеннің еңбектерінде тас, қола, темір ғасырларының бөлектенуі.
   
6. 
   Көне дәуір мәдениетінің зерттеушілері Э.Б. Тайлор, К.Ю. Томсен, Й.Я. Ворсо, А. Катрфаж, А, Валлуа, В.П. Алексеев, П.П. Ефименко, Л.А. Файнберг, М.О. Косвен т.б.
   

1. 
   Ежелгі адамдардың физикалық түр өзгерістері туралы.
   
2. 
   Мәдениеттің ежелгі түрлері.
   
3. 
   Антропогенез.
   
4. 
   Адамның жануарлар дүниесінен бөлектенуі. Ч. Дарвин, К. Фогт және Т. Гексли анықтаған адамның анатомиялық белгілері
   
5. 
   Социологиялық атауына ие болған А. Катрфаж зерттеулері.
   
6. 
   Адамның қалыптасуын ми көлемімен байланыстырған А. Валлуа еңбектерінің мәні.
   
7. 
   Ч. Дарвин ашқан тірі ағзалар эволюциясы және табиғи сұрыпталу.
   
8. 
   Ф. Энгельс көрсеткен ұжымдық еңбектің мәні, табиғи ортаны игеру, саналы еңбекке көшу. Қарапайым еңбек құралдарының жасалуы, алғашқы қоғамдық еңбек.
   
9. 
   Алғашқы қауымдық тобыр.
   
10. 
    Алғашқы қауымдық діндердің пайда болуының тарихи маңызы.
    

1. 
   Ру, тайпалардың пайда болуы.
   
2. 
   Мустье тұрғындарының ұйымдасқан берік ұжымы.
   
3. 
   Ф. Бурдьенің мустье тұрғындары арасында жыныс қатынастарын реттеген, бір жас айырмашылығынан екінші сатыға өту, ұзақ қысқа сақталған азықты бөлудің орын алуынан қоғамда ақсақалдардың болғанын деректеуі.
   
4. 
   Әлеуметтік құрлымның аңшылардан, әйелдер мен балалар, ақсақалдардан тұруы күрделі әлеуметтік қатынас белгісі.
   
5. 
   Алғашқы қалыптасқан адамдардың дамыған рухани әлемдерін көрсететін өз өмірлерін ой елегінен өткізулері. Мустьелердің магиялық рәсімдері. Тайпалық қоғамның пайда болу кезі доғарғы палеолит, мезолит, неолит деп белгіленуі. Алғашқы тобырдан жоғарғы әлеуметтік қауымдастыққа өтудегі қандас туыстық, экзогамия, туыстық қатынастардың қалыптасуы.
   
6. 
   Ру, тайпа түрлері. Аналар және әкелер жақтарынан есептелген рулық түрлер. Қоғам өмірінде жоғары бағаланған аналар туралы аңыздар.
   
7. 
   Жер өңдеуге өту, үлкен ұжым болып біріккен отырықшылық. Аңшылық, егіншілік еңбек бөліністері арасындағы салыстырмалы айырмашылық. Еңбек бөліністері және оның қоғам өмірі салаларындағы салдарлары.
   

1. 
   Тұрақты қосымша табыстың пайда болуы, алғашқы қауымдық құрлыстың ыдырауының маңызды алғы шарты.
   
2. 
   Б.д.д. ҮІІ – Ү мыңжылдықтардағы қоғамдық еңбек бөлінісі.
   
3. 
   Егін, мал шаруашылықтарының адамзат дамуына жол ашуы. Өндіргіш күштердің дамуы. Шаруашылықтардың тұрақтылығы, өмір сүру деңгейінің көтерілуі, демографиялық өсім, әлеуметтік құрлымның күрделенуі, психологиялық алға басудың жүзеге асуы. Металл өңдеу ісінің еңбек бөлінісіне қатысы.
   
4. 
   Зат алмасудың пайда болуы, дамуының маңызы.
   
5. 
   Тауар өндірісі, қалыпты қосымша табыстың пайда болуы. Артық өндірілген тағам өнімдері мен алғашқы өндірілген тауарлар: еңбек құралдары, әшекей заттары т.б. Зат алмасу өлшемі, алғашқы қарапайым ақшалар.
   
6. 
   Еңбек бөліністері. Кез келген зат алмасу еңбек бөлінісінің жемісі. Еңбек бөлінісінің басты үш сатысы: аңшылар мен жинаушылар тобынан малшы тайпалардың бөлектенуі, егін шаруашылығынан қол өнерінің және қол өнерінен сауданың бөлектенуі.
   
7. 
   Жеке меншіктің пайда болуы.
   
8. 
   Әкелер жағынан есептелген туыстық байланыстардың негізгі белгілері.
   

1. 
   Мәдениет пен өркениет ұғымдарының байланысы.
   
2. 
   Әр түрлі адамзат қауымдастығының негізінде жатқан құбылыстар
   
3. 
   Адамзат тарихы табиғат тарихының бөлігі және оған біздің ойымыздың үйлесуі. Метафизиктер мен дін иелерінің адамзат табиғатына деген көзқарастары.
   
4. 
   Мәдениет дамуын зеттеудегі жабайы тайпалар мен өркениет деңгейіне жеткен халықтар салыстырылымы.
   
5. 
   Өркениет зерттеулеріндегі бірінші қадам оны құрамдас бөліктерге бөлу, топтау. Әр түрлі елдердегі мәдениет дамуы және оның жеке елдерге таралуы.
   
6. 
   Мәдениет дамуындағы ескіік қалдықтары. Соқыр сенімдер. Прогресс және регресс.
   

1. 
   Этнографтар еңбектеріне сүйеніп өркениет белгілерінің жалпы деңгейлерін тұрғызу. Фактілер салыстырмалары.
   
2. 
   Бүтіндей қоғамдарда, жалпы ұйымдасуларда жалпы жетілуге, адамның жеткілікті тұрмысы, құлықтылық дамуына жағдайлардың пайда болуы.
   
3. 
   Өркениеттердің теориялық анықтамалары.
   
4. 
   Материалдық және рухани мәдениеттердің алғы шарттарының пайда болуы. Табиғаттың физикалық заңдарымен таныстық.
   
5. 
   Адам мақсатына табиғатты бағындырудың алғы шарттарының пайда болуы, жеткілікті тұрмысқа ұмтылу талпыныстары.
   
6. 
   Рухани және көркем өнер мәдениеттері салыстырмасы.
   
7. 
   Саяси өмір дамуларының әр түрлі түсіндірмелері. Адам өмірінің жоғарғы және төменгі қабаттарындағы мәдениет түсініктерінің салыстырмасы.
   

1. 
   Мәдениеттегі өткен дәуірлер қалдықтары және соқыр сенімдер.
   
2. 
   Ежелгі мақал мәтелдер.
   
3. 
   Салт – дәстүрлер қалдықтары.
   
4. 
   Құпия білімдер. Дамыған елдердің өз дамуында кеш қалған халықтарға таңатын магиялық күштері.
   
5. 
   Спиритизм. Қағатын және жазатын рухтар.
   
6. 
   Мәдениеттегі қалдықтарды зерттеулердің практикалық мәні.
   

1. 
   Адам ойындағы аңыздық әңгімелердің тәжірибеден туындауы.
   
2. 
   Аңыздардың тарихқа айналуы.
   
3. 
   Ежелгі және қазіргі заман халықтары аңыздарын зерттеулердің жолға қойылуының мәні.
   
4. 
   Мифтік алғашқы бастаулар.
   
5. 
   Тілдің аңыздар пайда болуындағы ролі
   
6. 
   Философиялық аңыздар.
   
7. 
   Тарихи тұлғаларға байланысты туындаған аңыздар мәні
   

1. 
   Қарапайым қауымдастықтың діни түсініктері.
   
2. 
   Рухни жан иелері туралы ілімдер, анимизм. Табиғи дін ерекшеліктері, жан және басқа рухтар туралы ілімдер.
   
3. 
   Фетишизм
   
4. 
   Тотемизм. Жыландар культі.
   
5. 
   Адамдар өмірі мен табиғатты бағындыратын құдайлар.
   

1. 
   Діни дәстүрлердің практикалық мәні.
   
2. 
   Сиынулар. Құрбандық шалу.
   
3. 
   Құрбандық рәсімдерінде айтылатын сиынулар.
   
4. 
   Діндегі құрбандық қалдықтарының қазіргі заманғы қалдықтары.
   
5. 
   Қоғам дамуындағы діни парыздар.
   

11 Тақырып Мораль архаикалық мәдениет өзегі ретінде

1. 
   Мәдениеттегі моралдың орны мен орны.
   
2. 
   Мораль әлеуметтік мінез-құлық тәртібінің реттеушісі ретінде.
   
3. 
   Табу жүйесі.
   
4. 
   Табыну обьектісі.
   

1. 
   Ғұрып түсінігі.
   
2. 
   «Мифология», «миф» и «ғұрып» көп түрлі түсінігі.
   
3. 
   Ғұрып әлеуметтену негізі ретінде.
   
4. 
   Архаикалық кезеңнің дәстүрлік-ғұрыптық
   
5. 
   Миф пен ғұрып алғашқысының мәселелері.
   

1. 
   Өнердің пайда болу теориясы.
   
2. 
   Алғашқы қауымдық өнердің негізгі аспектілері: мифологиялық, тәжіибелік, ойындық. Синкретизм архаика өнері.
   
3. 
   Палеолит кезеңінің бейнелеу іс-әрекетінің кезеңдері.
   
4. 
   Петроглифтер – жазу негізі.
   

1. 
   Мәдениет тілі түсінігі.
   
2. 
   Мәдениет кодтары.
   
3. 
   Тілдің қалыптасуы.
   
4. 
   Сана, тіл, сөйлесу.
   
5. 
   Семиотика и герменевтика –осы мәселені зерттейтін ғылым.
   
6. 
   Таңба және символ.
   

1. 
   Адамзат тарихындағы архаикалық мәдениеттің мәні.
   
2. 
   Тарихи қабылдағыштық.
   
3. 
   Мәдениеттің ақпараттық моделі.
   

1. Адам мен қоғамның пайда болуының алғы шарттары.

2. Ру, тайпалық қоғамның пайда болуы мен дамуы.

3. Алғашқы қоғамдық құрлыстың ыдырауының алғы шарттары.

4. Мәдениет зерттеулері және ғылыми деректелуі.

5. Мәдениеттердің жалпы дамуы туралы ілімдер мәні.

6. Мәдениеттегі қалдықтар және оның қоғам дамуына тигізетін салдарлары.

7. Аңыздардың әлеуметтік мәні.

8. Алғашқы қауымдық құрлыс діндері.

9. Діни рәсімдер мен дәстүрлер.

1. 
   Кондрашов А. Легенды и мифы Древней Греции и Рима: энциклопедический словарь, М.:РИПОЛ классик,2005.-764 с.
   
2. 
   Федорова, Е. В. Мифы и реальность Древней Греции. М.: Изд- во Моск. ун-та: Наука, 2005.-288 с.
   
3. 
   Мифология: құрылымы мен рәмiздерi. Алматы:Жазушы, 2005.-567 б
   
4. 
   Подосинов А. В. Ориентация по странам света в архаических культурах Евразии. М. :Языки рус.культуры,1999.-718с.
   

5. 
   История Древнего мира: Древняя Греция. А.Н.Бадак [и др.]. Минск: Харвест; М.: АСТ, 2000. - 799с.
   
6. 
   Михайлов А.В. Языки культуры:Учеб.пособие по культурологии. М.:"Языки русской культуры", 1997
   
7. 
   Древние цивилизации. М., 1989.
   
8. 
   Дюмезиль Ж. Верховные боги индоевропейцев. М., 1986.
   
9. 
   Немировский А.И. Мифы и легенды Древнего Востока. М., 1994.
   

Сабақтың жібергендерге мен мынадай айыптық санкция белгілеймін; белгісіз себептермен дәріс, тәжірибе сабақтарына қатысқапағандардан 1 балл алынып тасталынады.

Дәріс сабақтарын қатысу-1, тәжірибелік сабақтарға-1. үй тапсырмасын орындағаны үшін максималдық балл саны-1, себепсіз сабақтарға қатыспағаны үшін -0 балл. тәжірибелік сабаққа толық ауызша жауап -2 б.

Өздік жұмыстардың орындауы және орындалмауы жағадйында 1 рейтингте -1-8 аптада- 7,5 балл, 2 рейтингте 9-14 аптада 8,5 балл 15 аптада 9 балл, орындалмаған жағдайда «0» балл.

Әрбір сабаққа дайындық міндетті, берілген тапсырма толығымен оқылуға тиіс.

Сіздің дайындығыңыз тәжірибе сабағы барысында сұрақ беру мен тест тапсырмаларын арқылы пәннің әрбір аяқталған тарауы барысында тексеріледі.

Егер сіз бақылау шаралары уақытында белгілі себептермен қатыса алмасаңыз, сізге келесі сабақтың барысында қайта өтуіңізге мүмкіндік беріледі, басқаша жағдайда сіз «0» баллға ие баласыз.

Семестр барысы 2 мәрелік бақылаудан тұраып тест түрінде өтеді. Тест бақылауы пәннің өтілген тараулары материадарынан беріледі.

Қорытында сынақ студент алған билеті бойынша ауызша өтеді.
Өтпелі үлгерімдер мен қорытынды бақылау түрлері бойынша сапа бөлігін бөлу

Университеттің Ғылыми кеңесінің бектіу бойынша бақылау түрлері мен өтпелі үлгерімдері бойынша келесі кестеде (1) берілген сапалық бөлу ұсынылған.

Қорытынды бақылау түрі	Бақылау түрі	Сапалық бөлігі
Емтихан	Сынақ	0,4
	Өтпелі үлгерім қорытындысы	0,6

Мұнда Р1, Р2, Е – с бірінші, екінші рейтинг қоры тындысы және емтихан бойынша алынған баллға сәйкес, 100 баллдық шкаламен анықталады.

Қорытынды пәннің рейтингі балл бойынша (Қ), 2 кестеге сәйкес сандық эквивалетке алмастырылады, әріптік немесе дәстүрлі бағаға және сонымен қатар оқушылардың жетістіктерінің «Рейтинг ведососына» енгізіледі.

Өтпелі үлгерімдердің қорытынды баллы әр семестрдің жартысында (Р1, Р2) жинаған баллдарының қосындысынан тұрады, бұған студенттің сабаққа дайындық, топтағы сабаққа белсенді қатысуы, бақылау жұмыстарынан, өздік жұмыстарды уақытында тапсыру, аралық бақылау, сабаққа қатысуы жатады.