Қазақ хандығының құрылуы.
( көрініс)
Қатысушылыр:
Әбілқайыр хан –
Керей мен Жәнібек -
Моғолстан ханы Есен бұға –
Дауыстар –6
Сұлтандар мен ақсүйектер –
Автор: -Әбілқайыр хан ордасы.
Төрде Әбілқайыр хан отыр. Жанында ақсүйектер мен сұлтандар қоршай тұр.
Әбілқайыр хан ашулы, қабағы қатулы, жан- жағына ашулы көзбен қарап отыр.
Әбілқайыр хан- Ал, сұлтандар мен ақсүйектер біз ойраттармен Үз- Темір тайшы дан жеңіліс таптық. Менің бұл жеңіліс табуыма кінәлілер Жошыдан тараған сұлтандардың кінәсі.Егерде олар бақталаспай, менімен күш біріктіргенде бұндай жағдай қайталанбас болар еді, сондықтан мен бұған жай қарай алмаймын сұлтандармен ақсүйектерді жазалауға бұйырамын.
( орнынан тұрып кетіп қалады)
Автор: Әбілқайыр хан 1456-1457жылдары ойраттардан жеңілістен кейін өзін мойындамаған ақсүйектер мен сұлтандарды қуғын- сүргінге ұшырата бастады. Бұндай жағдай Керей мен Жәнібек сұлтандарға да әсерін тигізді.
Керей мен Жәнібек сахнаға шығады.
Керей- ал, ағайындар бұл Әбілқайыр ханнан бізге еш пайда түспеді. Көзіміз соғыстан ашылмады. Жерге талас толастамады, елде бей- берекетсіздік өршіді.
Жәнібек - Дұрыс айтасың Керей ендігі саяси бытыраңқылықты жойып , біртұтас мемлекет құруымыз қажет. Еліміз тыныш, малымыз аман болуы үшін Жетісу жеріндегі тайпалармен бірігуіміз қажет.
Осыған Сіздер қалай қарайсыздар?
(Керей мен Жәнібек жан- жағындағы адамдарға қарайды.)
Дауыс: - Дұрыс айтасың Керей
Дауыс: - Енді тыныш өмір сүруіміз қажет
Дауыс: - Әбілқайырдың Езгісінен құтылуымыз қажет.
Дауыс. – Жеке өз мемлекетімізді құрайық. Ағайындар! Жиналайық Керей сұлтан мен Жәнібек сұлтанның ізіне ерейік!
Автор: Керей мен Жәнібек өздерін қолдайтын ақсүйектер мен сұлтандарды ертіп Моғолстан ханы Есенбұғаға қарсы 200 адаммен жолға шықты.
Автор: Моғолстан ордасы.
Төрде Есенбұға хан отыр.
Сақшы: - хан ием! Әбілқайыр хандығынан Сізге қауышуға Керей мен Жәнібек сұлтандар келіп тұр.!
Есенбұға:- Кірсін, бұл сұлтандарға не керек болып қалған екен.
Керей мен Жәнібек келіп кіреді.
Есенбұға: - Келіңдер сұлтандар (күліп) жай жүрген шығарсыңдар ,көріскеніме қуаныштымын. ( қөріседі)
Керей мен Жәнібек - Келген шаруамыз хан ием, Әбілқайыр ханнан бөлініп іргемізді аулақ салып жеке- дара билік етіп өз мемлекетімізді құрсақ деп Сізге пана табу үшін келіп отырмыз.
Есенбұға: - Дұрыс айтасыңдар сұлтандар! Келгендерің дұрыс болған, өз бауырымыз емессіңдер ма? Мен сендерге сыйлап Жетісу жерінен жер беремін.
Алға бір адым шығып қолын алға созып , мына жерге қараңдар сұлтандар! Қозыбасы тауы сендердің құтты мекендерің болсын!
Керей мен Жәнібек:- Рахмет хан ием( шығып кетеді)
Есенбұға:- жаймен жүріп . Бұл оңтайға келген шаруа болды ғой. Маған өкепелеп хандыққа таласып інім Жүніс Самарханды паналауға кетіп еді, осыдан қауіптеніп жүр едім , екінші жағымнан жоңғарлардың шабуылынан қорғану үшін бұл сұлтандарды соларға қарсы тұрар қамал есебінде пайдалансам дұрыс болар – ақ еді, Жетісуға қоныстанса қауіпсіз болар .
Осыны айтып шығып кетеді.
Керей мен Жәнібек сахнаға шығады ізінде ерген 5-6 адам бар.
Керей:- Ал, ағайын бауыр, туыстар! Өзіміздің армандаған, ойлаған, мақсатымызға жеттік!
Жәнібек:- Ендігі « қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған» заман туды, еліміз тыныш, малымыз аман жайылып, өсіп – өнеміз. Біз аңсаған көксеген күнімізге жеттік.
Дауыстар:- иншаллах, бұл күнді көргенімізді көпсінбесінде.
Дауыс: - Енді өз халқымыздың салтымен ақ киізге көтері хан сайлайық!
Дауыс:- хан сайлайық, хан сайлайық!
Шаңырақ көтерген балалар шығып Керей мен Жәнібек ортада тұрады.
Автор: Бұл оқиға 1465-1466жылдар еді. Қазақ хандығының іргетасы осылай қаланған еді.
Достарыңызбен бөлісу: |
