Артқы жағы
Жүйелі блок артқы жағына қарағанда түрлі құрылғыларды орнататын қосқыштармен ұяшықтар арасында оңай адасып кетуге болады. Бірақ қандай дір құрылғыны өзінің орнынан басқа жерге қосуға мүмкін емес: әр бір қосқыш уникал болып өз орнында жайласқан.
Ең үлкен қара түсті разъемдер (3 контакт) сеть шнурымен монитор ток козінің шнурын қосуға арналған.
Бақылау сұрақтары:
-
Жүйелі блок.
-
Жүйелі блоктың алды және артқы көріністері.
-
Power кнопкасы.
-
Reset кнопкасы
-
Turbo кнопкасы
-
Индикаторлар
-
CD-ROM немесе DVD дискілермен жұмыс
-
Жүйелі блок артқы жағы.
Студенттердің үй тапсырмасы:
Жүйелі блок. Жүйелі блоктың алды және артқы көріністері.
жайлы материалдарды тауып, оқу.
(Қосымшадағы №2 адебиет)
7 – апта 5.0 балл
Ауызша бақылау сұрақтары.
-
Жүйелі блок.
-
Жүйелі блоктың алды және артқы көріністері.
-
Power кнопкасы.
-
Reset кнопкасы
-
Turbo кнопкасы
-
Индикаторлар
-
CD-ROM немесе DVD дискілермен жұмыс
-
Жүйелі блок артқы жағы.
Тест сұрақтары.
1. Екінші деңгейдегі кэш-жад көлемі:
-
128 Кб-тан 2 Мб-қа дейін
-
256 Кб-тан 2 Мб-қа дейін
-
128 Кб-тан 4 Мб-қа дейін
-
128 Кб-тан 8 Мб-қа дейін
-
512 Кб-тан 2 Мб-қа дейін
2. Қай жылы VIA чипсеттері кең таралған?
-
2003ж
-
2001ж
-
2002ж
-
1999ж
-
1998ж
3. Ақпаратты шығару құрылғыларына жатпайтын құрылғы.
-
Дыбыс колонкалары
-
Принтер
-
Плоттер
-
Дисплей
-
Сканер
4. Компьютерге ақпарат енгізу құрылғысы.
-
Пернетақта
-
Жүйелік блок
-
Монитор экраны
-
Тышқан
-
Микропроцессор
5. Компьютер қуатын анықтайды.
-
Процессор
-
Тұрақты сақтау жады
-
Монитор
-
Тышқан
-
Уақытша сақтау жады
6. ... компьютердің ішкі жадын құрайды.
-
жедел жады, тұрақты жады
-
буфер
-
сыртқы жад
-
кэш жады
-
тұрақты жады
7. Ішкі модем қайда орналасқан?
-
Аналық тақшада
-
жадыда
-
Шинада
-
Мониторда
-
Жүйелік блоктың артқы жағында
8. Компакт дискіден информацияны қай құрылғы оқиды?
-
CD-ROM
-
Сканер
-
Сыртқы
-
Енгізу
-
Ішкі
Реферат тақырыптары.
Жүйелі блоктың алдыңғы панелі. Reset, Power, Turbo кнопкаларының қызметтері. Жүйелі блоктың артқы панелі. Процессор Бэйбидж және Хофф.
ЖОСПАРЫ
І.Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім.
ІІІ. Қорытынды.
Әдебиеттер
а) негізгі:
-
В.П. Леонтьев. Новейшая энциклопедия персонального компьютера. ОЛМА-ПРЕСС. Москва 2004 г. стр.733
-
Энди Ратбон. Модернизация и ремонт ПК. Диалектика Москва-Санкт-Петербрг-Киев 2003 г., стр. 370
-
Вычислительная техника и её применение. Аппаратный состав ЭВМ. Издательство «Знание», Москва 1988 г.
-
С.В. Симонович «Информатика - базовый курс», Санкт-Петербург «Пресс», 2004 г.
-
П.Нортон "Архитектура персональных компьютеров фирмы IBM.
-
С.Симонович, Г.Евсеев, А.Алексеев. Специальная информатика, учебное пособие. Москва 2002 г.
-
В.А.Урнов, Д.Ю.Климов Преподавание информатики в компьютерном классе М.1990 г.
б) қосымша:
-
В.Макаров «Информатика-практика по технологии работы на компьютере», Москва 1998 г.
-
Комягин В.Б., Кобюцинский А.О. «Современный самоучитель работы на компьютере», Москва 1997 г.
10.Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова. Информатика. Алматы «Жазушы», 316 б.
11.Л.Омельченко, А.Федоров. Самоучитель Microsoft Windows XP. Санкт-Петербург, «БХВ-Петербург», 2003, 556 стр.
12.М.К.Байжұманов, Л.Қ.Жапсарбаева. Информатика.Астана-2004, 230 бет.
Е.Қ.Балапанов, Б.Б.Бөрібаев, А.Б.Дәулетқулов. Жаңа информациялық технологиялар: Информатикадан 30 сабақ. Алматы, ЖТИ, 2004, 409 б.
ЕКІНШІ АРАЛЫҚ БАҚЫЛАУ
№
|
Тақырыптар
|
Бақылау
түрі
|
Ұпай саны
|
Апта саны
|
8
|
Кэш-жад
Процессорлердің маркалары
Процессорлердің ұрпақтарын
Процессор такттык жиілігі
Шина жиілігі
|
Ауызша бақылау, тест.
|
5.0
|
8 - апта
|
9
|
Процессор разрядтылығы
Аналық плата қызметі
BIOS микросхемасы
Джампер, кулер және чипсет
VIA чипсеттері
|
Ауызша бақылау, тест.
|
5.0
|
9 - апта
|
10
|
SIS чипсеттері
1. NVidia чипсеттері
2. AMD чипсеттері
3. Дыбыс қосымша жүйесі
Контроллер
|
Жазбаша бақылау, тест, реферат
|
4.0
|
10-апта
|
11
|
USB қосқышы
IEEE 1394 контроллерінің қызметі
RAID, SerialATA контроллерінің маңызы
Жедел жад.
Жедел жадтың жұмыс істеуі
|
Ауызша бақылау, тест.
|
4.0
|
11-апта
|
12
|
Жедел жадтардың түрлері
Бейне карта
Бейне картадағы чипсеттер
Дыбыс картасы
Қатты дискінің құрылымы
|
Ауызша бақылау, тест.
|
4.0
|
12-апта
|
13
|
Қатты дискілердің көлемі
Қатты дискілердің интерфейстері
Қатты дискінің жайласуы
Қатты дискінің анықталуы
4. Лазерлы диск Лазерлы дисктер айналу жылдамдығы
|
Ауызша бақылау, тест.
|
4.0
|
13-апта
|
14
|
CD-дискілердің DVD-дискілерінен ерекшеліктері
Тысқы құрылғыларға қатыстылар
Монитор
|
Жазбаша бақылау, тест.
|
4.0
|
14-апта
|
|
Барлығы:
|
30 балл
|
Сабақтың тақырыбы: Кэш-жад. Процессорлердің маркалары Процессорлердің ұрпақтары. Процессор такттык жиілігі. Шина жиілігі.
Сабақтың жоспары:
-
Такттық жиілік. Шина жиілігі.
2. Процессор разрядтылығы.
-
Кэш-жад көлемі. Өзегінің түрі және технология.
Теориялық мәліметтер:
Такттық жиілік – процессор жұмыс жылдамдығын белгілейтін ең маңызды көрсеткіш. Мегегерцтерде және гиггерцтерде өлшенетін такттылық жиілік бір секундта процессор орындайтын циклдер санын белгілейді. Осы күнде ең жоғары сүраныс 2 ден 3 ГГц ке ие процессорларға. Микропроцессорлерді ойлап шыққан осы күнде Intel корпорациясының басшысы болған ғалым атына қойылған Мур заңына сай әр бір жарым жылда процессорлер жиіліктері екі есе артады.
Процессор жұмыс орындау жылдамдығы такттық жиілкке әлбетте байланыс, бірақ бір оған емес. Болмаса не себептен бір жиілікке ие Pentium 4 және Athlon процессорлері түрлі жылдамдықпен істейді? Демек, қандай дір бізге белгісіз параметрлер бар болуы керек. Соларды қарап шығуға әрекет жасайық.
Шина жиілігі. Шина үғымымен біз кейінрек толасымен танысамыз. Шина – бұл барлық құрылғыларды – процессорды, жедел жадты, бейнеплатаны - жүйелі платаға қосатын арнайы информациялық магистраль деп қарастыруға болады. Бұл платаның процессорға үқсас өзінің өткізу қасиеті болып оны шина жиілігі белгілейді. Бұл көрсеткіш қаншама жоғары болса сонша жақсы. Мысалы, 2003 жыл басында Intel процессорлері 533 МГц жиіліктегі шинада істеген, бірақ жазға жақын корпорация әрекет етіп 800 МГц жиілікке жеткен.
Амалда шинаның әдеттегі істеу жиілігі анша төмен: Pentium 4 процессорында ол 133 және 200 МГц ке жетеді.
Процессор разрядтылығы. Егер процессор такттық жиілігін өзендегі су жылдамдығына үқсастырсақ, разрядтылығын – оның еніне үқсастырса болады. Түсінікті екі есе үлкен разрядтылығына ие процессор екі есе көп деректерді бірлік уақытта өткізе алады. Бүгінде уй процессорларының көбі 32 разрядты. Бұл ескірген: көп компьютер құрылғылары, соның ішінде шина да, 64 және 128 разрядты
Кэш-жадының көлемі. Бұл орнатылған жадқа (жедел жадпен адастырмаң – ол арнайы модульдер түрінде таратылады) процессор төмен жылдамдықпен істейтін жедел жадқа немесе қатты дискіге бара бермеу ушін жиі керек болған деректерді жайлстырады. Кэш-жад процессорде екі түрі болады. Ең жылдамы – бірінші деңгейдегі кэш-жад (32 кб Intel процессорлерінде, 128 кб – AMD процессорлерінің ақырғы модельдерінде).
Жылдамдығы сәл төмен екінші деңгейдегі кэш жад болып, оның көлемімен процессор модификациялары айырылады. Intel әулетінде ең бай кэш жадқа құатты Хеоп ие (2 Мб). Pentium 4 және Athlon жаңа моделдерінде екінші деңгейдегі кэш жад 512 кб қа жетеді. Ең жаңа моделдерде жад көлемін 1 Мб қа жеткізу көзде түтілады.
Бақылау сұрақтары:
-
Такттық жиілік. Шина жиілігі.
2. Процессор разрядтылығы.
3. Кэш-жад көлемі. Өзегінің түрі және технология.
4. Сопроцессор
5. Бірінші деңгейдегі кэш-жад
6. Екінші деңгейдегі кэш-жад –
7. Процессорлер буындары (ұрпақтары)
Студенттердің үй тапсырмасы:
Кэш-жад. Процессорлердің маркалары Процессорлердің ұрпақтары. Процессор такттык жиілігі. Шина жиілігі.
тақырыбына сай материалдар тауып, оқу. (Негізгі бөлімдегі №3 адебиет).
8 – апта 5.0 балл.
Ауызша бақылау сұрақтары.
-
Такттық жиілік. Шина жиілігі.
2. Процессор разрядтылығы.
3. Кэш-жад көлемі. Өзегінің түрі және технология.
4. Сопроцессор
5. Бірінші деңгейдегі кэш-жад
6. Екінші деңгейдегі кэш-жад –
7. Процессорлер буындары (ұрпақтары)
Тест сұрақтары.
1. Бірінші дербес компьютерді жасаған фирманы көрсетің.
-
Aple
-
Microsoft
-
IBM
-
Amiga
-
Apple
2. IBM фирмасының дербес компьютерді жасауда ең үлкен табысын көрсетің.
-
компьютердің негізгі кұрылымдарына бірінғай стандартты енгізуінде
-
компьютердің жылдам істеуінде
-
басқа платформалармен сай келуінде
-
қатты дискілердің үлкен көлемінде
-
графикалық операциялық жүйелермен жұмыс
3. Apple платформасында істейтін компьютердің негізгі артықшылығы.
-
графикамен жұмыс
-
Интернетте жұмыс
-
графикалық операциялық жүйелермен жұмыс
-
локал желіде жұмыс
-
мәтінмен жұмыс
4. 1985 жылы ельге Amiga 1000 атақты моделін үсынған компанияны көрсетің
-
Commodore
-
Microsoft
-
Aple (Mac)
-
Amiga
-
IBM
5. Басында Amiga платформасында жасалған компьютерлер ... арналған еді.
-
уйдегі пайдаланушыларына
-
профессионалдарға
-
офиснтық жұмысшыларына
-
желілік жұмысшыларына
-
хаккерлерге
6. Amiga компьютерлерін шығыратын фирманың банкрот болған жылын көрсетің.
-
1995
-
1996
-
1997
-
1990
-
1991
7. Eyetech компаниясы шығаратын AmigaOne компьютерлерінде қолданатын процессор атын көрсетің.
-
PowerPC
-
Intel Celeron
-
AMD Duron
-
Cyrix
-
IBM
8. Apple платформасында істейтін компьютердің негізгі артықшылығы.
-
графикамен жұмыс
-
Интернетте жұмыс
-
графикалық операциялық жүйелермен жұмыс
-
локал желіде жұмыс
-
мәтінмен жұмыс
Сабақтың тақырыбы: Процессор разрядтылығы. Аналық плата қызметі. BIOS микросхемасы. Джампер, кулер және чипсет. VIA чипсеттері
Сабақтың жоспары:
1. Процессор разрядтылығы.
2. BIOS микросхемасы.
Теориялық мәліметтер:
Егер процессор такттық жиілігін өзендегі су жылдамдығына үқсастырсақ, разрядтылығын – оның еніне үқсастырса болады. Түсінікті екі есе үлкен разрядтылығына ие процессор екі есе көп деректерді бірлік уақытта өткізе алады. Бүгінде уй процессорларының көбі 32 разрядты. Бұл ескірген: көп компьютер құрылғылары, соның ішінде шина да, 64 және 128 разрядты
Чипсет. Чипсет типына байланысты аналық платаның маңызды характеристикалары – деректерді жеткізу жылдамдығы, сұйемелдейтін процессорлер моделдерінің саны, жедел жадтың негізгі типы және онымен жұмыс орындайтын параметрлері т.б. байланыс.
Аналық платаның негізгі міндеті құрылғылар арасында көпірлер орнату болғандықтан, барлық чипсеттердің негізгі құрылымдары де көпірлер деп аталады. Барлық чипсеттегі әр бір екі көпірдің бірі – бұл арнайы чип микросхема (бүгіндері екі көпір де бір чипта орналастырылуы мүмкін). Әр бір көпірдің өзінік анық белгіленген қызметі бар: «сөлтүстік» көпір процессорды, жедел жадты және AGP бейнешинаны түтастырады; «оңтүстік» көпір PCI шинасымен жұмыс және барлық компьютерге қосылатын тыс құрылғыларымен, сонымен ішкі контроллермен (дыбыс, желі, порттармен, т.б.) жұмыс үшін жауап береді.
Әр бір чипсет нақты процессорлер аулетіне негізделген – одан басқа бір аулет арасында бір неше чипсеттер аулеті ауысып кетуы де мүмкін. Көбінесе бұл Intel фирмасының процессорлеріне тиісті.
2003 жылы Pentium4 процессоры үшін шығарылған жаңа Intel чипсеттерінің көбісі i865 және i875 әулеттеріне тиісті. Шатастыруға орын жоқ деуге болар еді, бірақ асықпаңдар – бұл аулетте энта модификациясы кездеседі: 875G, 875Р, 875РЕ. G әріпі жүйелі платаға графикалық өзек жайластырылғанын білдіреді (демек сіздер бейне платаны сатып алғанда экономияға ие болуларыңыз мүмкін). Р және РЕ индекстерге ие чипсеттет есе көп қосымша контроллерге ие. Чипсеттерді тағыда бір неше компания жетістіреді:
VIA. Intel және AMD процессор шығарушылар үшін де чипсеттерді дайындайды. Аналық платалардың дүниедегі ең қызық жаңалықтар VIA чипсеттерінде енгізіледі. Сондықтан егер сіздер прогресстің алды қатарында болғыңыз келсе осыларға көңіл бөлуіңіз керек. Басқа жағынан Intel чипсеттеріне негізделген аналық платалар жылдамрақ істейді. 2003 жылы ең кең таралған VIA чипсеттері КТ800 (AMD процессорлері үшін) және Р4Х800 (Intel процессорлері үшін) болды.
SIS. Алдын ала фирма офистық компьютерлер үшін қымбат болмаған сипсеттер шығарып жүрді. Бірақ бүгіндері жағдай өзгеріп кетті: мысалы, SIS 655 чипсет Pentium 4 жүйелер үшін ең жылдам және сәтті болды.
NVidia. Бейнекарталардың атақты жасаушысы аналық платалар базарына жақында шықты. Бірақ nForce 2 және nForce 3 жасалған чипсеттер өте жақсы жылдамдығымен және арзандылығымен сатып алушылардың көңілін өздеріне аудырды. nForce 3 негізінде жасалған платалар Athlon жаңа процессорлері үшін ең жақсы таңдау.
Бақылау сұрақтары:
1. Процессор разрядтылығы.
2. BIOS микросхемасы.
3. Чипсет.
4. VIA.
5. SIS.
6. NVidia.
7. Аналық платаның негізгі міндеті
8. SIS 655 чипсет
Студенттердің үй тапсырмасы:
Процессор разрядтылығы. Аналық плата қызметі. BIOS микросхемасы. Джампер, кулер және чипсет. VIA чипсеттері
тақырыбына сай материалдар тауып, оқу. (Қосымшадағы №6 адебиет).
9 – апта 5.0 балл
Ауызша бақылау сұрақтары.
1. Процессор разрядтылығы.
2. BIOS микросхемасы.
3. Чипсет.
4. VIA.
5. SIS.
6. NVidia.
7. Аналық платаның негізгі міндеті
8. SIS 655 чипсет
Тест сұрақтары.
1. Amiga компьютерлерін шығыратын фирманың банкрот болған жылын көрсетің.
-
1995
-
1996
-
1997
-
1990
-
1991
2. Eyetech компаниясы шығаратын AmigaOne компьютерлерінде қолданатын процессор атын көрсетің.
-
PowerPC
-
Intel Celeron
-
AMD Duron
-
Cyrix
-
IBM
3. Apple платформасында істейтін компьютердің негізгі артықшылығы.
-
графикамен жұмыс
-
Интернетте жұмыс
-
графикалық операциялық жүйелермен жұмыс
-
локал желіде жұмыс
-
мәтінмен жұмыс
4. 1985 жылы ельге Amiga 1000 атақты моделін үсынған компанияны көрсетің
-
Commodore
-
Microsoft
-
Aple (Mac)
-
Amiga
-
ІВМ
5. Осы кундері кең таралған компьютер түрін көрсетің
-
Tauer
-
Desktop
-
TabletPC
-
Server
-
ІВМ
6. Уй компьютерлерін басқаларынан ажыратып түратын сапасын көрсетің.
-
мультимедиялық
-
жылдамдық
-
экономиялық
-
пайдалануға қолайлық
-
ядролық
7. Жұмыс стансаларының пайдалану облыстарын көрсетің.
-
мекемелерде, фирмаларда, организацияларда
-
мектептерде
-
жоғары оқу орындарында
-
барлық жерлерде
-
организацияларда
8. Тар мәселелер тобын орындау ... тиісті.
-
жұмыс станцияларына
-
ноутбуктерге
-
стөлдік шағармашылықтарына
-
планшеттық компьютерлеріне
Сабақтың тақырыбы: SIS чипсеттері. NVidia чипсеттері. AMD чипсеттері. Дыбыс қосымша жүйесі. Контроллер.
Сабақтың жоспары:
1. SIS чипсеттері.
2. NVidia чипсеттері.
Теориялық мәліметтер:
Егер процессор такттық жиілігін өзендегі су жылдамдығына үқсастырсақ, разрядтылығын – оның еніне үқсастырса болады. Түсінікті екі есе үлкен разрядтылығына ие процессор екі есе көп деректерді бірлік уақытта өткізе алады. Бүгінде уй процессорларының көбі 32 разрядты. Бұл ескірген: көп компьютер құрылғылары, соның ішінде шина да, 64 және 128 разрядты
Чипсет. Чипсет типына байланысты аналық платаның маңызды характеристикалары – деректерді жеткізу жылдамдығы, сұйемелдейтін процессорлер моделдерінің саны, жедел жадтың негізгі типы және онымен жұмыс орындайтын параметрлері т.б. байланыс.
Аналық платаның негізгі міндеті құрылғылар арасында көпірлер орнату болғандықтан, барлық чипсеттердің негізгі құрылымдары де көпірлер деп аталады. Барлық чипсеттегі әр бір екі көпірдің бірі – бұл арнайы чип микросхема (бүгіндері екі көпір де бір чипта орналастырылуы мүмкін). Әр бір көпірдің өзінік анық белгіленген қызметі бар: «сөлтүстік» көпір процессорды, жедел жадты және AGP бейнешинаны түтастырады; «оңтүстік» көпір PCI шинасымен жұмыс және барлық компьютерге қосылатын тыс құрылғыларымен, сонымен ішкі контроллермен (дыбыс, желі, порттармен, т.б.) жұмыс үшін жауап береді.
Әр бір чипсет нақты процессорлер аулетіне негізделген – одан басқа бір аулет арасында бір неше чипсеттер аулеті ауысып кетуы де мүмкін. Көбінесе бұл Intel фирмасының процессорлеріне тиісті.
2003 жылы Pentium4 процессоры үшін шығарылған жаңа Intel чипсеттерінің көбісі i865 және i875 әулеттеріне тиісті. Шатастыруға орын жоқ деуге болар еді, бірақ асықпаңдар – бұл аулетте энта модификациясы кездеседі: 875G, 875Р, 875РЕ. G әріпі жүйелі платаға графикалық өзек жайластырылғанын білдіреді (демек сіздер бейне платаны сатып алғанда экономияға ие болуларыңыз мүмкін). Р және РЕ индекстерге ие чипсеттет есе көп қосымша контроллерге ие. Чипсеттерді тағыда бір неше компания жетістіреді:
VIA. Intel және AMD процессор шығарушылар үшін де чипсеттерді дайындайды. Аналық платалардың дүниедегі ең қызық жаңалықтар VIA чипсеттерінде енгізіледі. Сондықтан егер сіздер прогресстің алды қатарында болғыңыз келсе осыларға көңіл бөлуіңіз керек. Басқа жағынан Intel чипсеттеріне негізделген аналық платалар жылдамрақ істейді. 2003 жылы ең кең таралған VIA чипсеттері КТ800 (AMD процессорлері үшін) және Р4Х800 (Intel процессорлері үшін) болды.
SIS. Алдын ала фирма офистық компьютерлер үшін қымбат болмаған сипсеттер шығарып жүрді. Бірақ бүгіндері жағдай өзгеріп кетті: мысалы, SIS 655 чипсет Pentium 4 жүйелер үшін ең жылдам және сәтті болды.
NVidia. Бейнекарталардың атақты жасаушысы аналық платалар базарына жақында шықты. Бірақ nForce 2 және nForce 3 жасалған чипсеттер өте жақсы жылдамдығымен және арзандылығымен сатып алушылардың көңілін өздеріне аудырды. nForce 3 негізінде жасалған платалар Athlon жаңа процессорлері үшін ең жақсы таңдау.
Бақылау сұрақтары:
1. Процессор разрядтылығы.
2. BIOS микросхемасы.
3. Чипсет.
4. VIA.
5. SIS.
6. NVidia.
7. Аналық платаның негізгі міндеті
8. SIS 655 чипсет
Студенттердің үй тапсырмасы:
SIS чипсеттері. NVidia чипсеттері. AMD чипсеттері. Дыбыс қосымша жүйесі. Контроллер
тақырыбына сай материалдар тауып, оқу. (Қосымшадағы №6 адебиет).
Достарыңызбен бөлісу: |