Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2011 2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспары туралы
жүктеу/скачать 1.17 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Денсаулық сақтау саласын дамытудың негізгі параметрлері
- Негізгі проблемаларды талдау
- Негізгі ішкі және сыртқы факторларды бағалау
- 3. Кадр ресурстарын және медицина ғылымын дамыту.
- Қаулысымен
- 3.1. Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар, іс-шаралар және нәтижелер көрсеткіштері
| Қаулысымен (бұр.ред.қара); 2012.29.12. № 1803 Қаулысымен (2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) 2-кіші бөлім өзгертілді
2. Денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігін арттыру: Денсаулық сақтау саласын дамытудың негізгі параметрлері Бүгінгі таңда денсаулық сақтау ұйымдарының желісінде жекеменшік құрылымдарға есептегенде 967 емдеу және 3416 амбулаториялық-емдеу ұйымдары жұмыс істейді. 2005 жылмен салыстырғанда амбулаториялық-емдеу ұйымдарының саны (63-ке) артты және емдеу ұйымдарының саны (62-ге) азайды. Бұл ретте жекеменшік сектор үлесінің 2005 жылғы 20,4 %-дан 2009 жылы 27,3 %-ға азайғаны байқалады. 2009 жылы аурухана төсектерімен (Денсаулық сақтау министрлігі жүйесінде) қамтамасыз ету көрсеткішінің 10 мың адамға шаққанда 2005 жылғы 68,2-ге қарағанда 65,9-ға дейін азайғаны байқалды. Бірақ бұған қарамастан аталған көрсеткіш деңгейі 10 мың адамға шаққанда 56,4-ті құрайтын орта еуропалық деңгейден анағұрлым жоғары. Өңірлер бөлінісінде төсекпен қамтамасыз етудің жоғары деңгейі Солтүстік Қазақстан (84,5) және Ақмола (89,4) облыстарында, ал ең төмен деңгей Алматы (43,7) және Оңтүстік Қазақстан (10 мың адамға шаққанда 52,4) облыстарында байқалған. Соңғы бес жылдың төсек қоры бойынша талдау көрсеткендей төсек санының азаюы 6 өңірде: Ақмола (280 төсекке), Ақтөбе (34 төсекке), Қарағанды (450 төсекке), Қызылорда (340 төсекке), Павлодар (70 төсекке) және Оңтүстік Қазақстан (25 төсекке) облыстарында байқалып отыр. Ауылдардағы ауруханаларды оңтайландыру және қала ауруханаларының төсек қорын қысқартуға байланысты аурухана төсектерінің саны азайды. Жыл сайын ел халқының шамамен 18 %-ы стационарға емдеуге жатқызылады. Сонымен қатар сараптамалық бағалау бойынша науқастардың 30 %-ы стационардағы емді қажетсінбейді; медициналық жедел жәрдем көмегін шақыру саны артуда (2004 жылғы 4 559 298-ден 2009 жылы 5 446 670-ке дейін), оның ішінде нәтижесіз және негізсіз шақырту саны (тиісінше 153103-тен 198206-ға дейін) өскен. Стационарды алмастыратын технологиялар белсенді дамуда. Мысалы, амбулаториялық-емдеу ұйымдарының күндізгі стационарларында 434 449 науқас емделген (2005 жылы - 278 813), ауруханалардың күндізгі стационарларында - 64 514 науқас емделген (2005 жылы - 56 728), үйдегі стационарларда - 159 897 науқас емделген (2005 жылы - 155 480 науқас). 2009 жылы денсаулық сақтаудың амбулаториялық-емхана ұйымдары 106,9 млн. пациентті қабылдаған (2005 жылы - 99,3 млн. пациент), бір тұрғынға шаққанда қаралу саны бұрынғы деңгейде қалып отыр - 6,7. Қазіргі кезде 50 денсаулық сақтау ұйымында денсаулық сақтаудың бірыңғай ақпараттық жүйесі (бұдан әрі - ДСБАЖ) енгізілген. Астана қаласы және Ақмола облысының медицина ұйымдарында ДСБАЖ-ды пилоттық енгізу жүзеге асырылуда. 2004 жылдан бастап «Ауылдық жерлерде денсаулық сақтауда ұтқыр және телемедицинаны дамыту» инвестициялық жобасын іске асыру жұмыстары жүзеге асырылуда, оның шеңберінде орталық аудандық ауруханалар базасындағы телемедицина кабинеттеріне және облыстық және республикалық деңгейдегі ауруханалар базасындағы телемедицина орталықтарына телемедицина жабдықтар, бейнеконференцбайланысы жабдықтары, бейне және аудиоақпаратты енгізу, өңдеу және берудің ықпалдастырылған кешендері және енгізу құрылғылары жеткізілуде, телемедициналық консультациялар өткізу үшін деректерді тасымалдау арналарын қамтамасыз ету және Ұлттық телемедицина желісін аппараттық-бағдарламалық қамтамасыз етуді техникалық қолдау жөніндегі қызметтер көрсетіледі. Ағымдағы сәтте Ұлттық телемедицина жүйесіне 125 телемедицина кабинеті, 14 облыстық деңгейдегі телемедицина орталығы, 3 республикалық деңгейдегі телемедицина орталығы, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі, Телемедицинаны дамыту орталығы және 14 облыстық денсаулық сақтау басқармасы қосылған. Шалғайда және жетуге жолы қиын жерлерде тұратын халықтың медициналық көмекке қолжетімділігін қамтамасыз ету мақсатында 2010 жылдан бастап жергілікті атқарушы органдар ағымдағы нысаналы трансферттер қаражаты есебінен 14 бірлік жылжымалы ұтқыр кешендерді (бұдан әрі - ЖҰК) сатып алуды бастады. 2011 жылы тағы 36 ЖҰК сатып алынатын болады. Республикада денсаулық сақтау ұйымдары желісінің жаңа мемлекеттік нормативіне көшу жалғасуда. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін іске асыру үшін денсаулық сақтау ұйымдары желісінің жаңа мемлекеттік нормативі әзірленіп, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 15 желтоқсандағы № 2131 қаулысымен бекітілді, бұл мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының желісін реттеуге, көп бейінді ауруханалар желісін құруға, бірінші кезекте ауыл халқына БМСК-нің қол жетімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Халыққа медициналық қызметке тең қолжетімділікті қамтамасыз ететін денсаулық сақтау инфрақұрылымын жетілдіру мақсатында таяудағы үш жылдың ішінде «100 мектеп және 100 аурухана салу» ауқымды жобасының шеңберінде 36 денсаулық сақтау объектісінің құрылысын аяқтау жоспарланып отыр. Медицина ұйымдарын шаруашылық басқару құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындар мәртебесіне кезең-кезеңмен ауыстыру басқару жүйесін жетілдіруге, қаржыландыруға, денсаулық сақтаудың инвестициялық саясатын жетілдіруге, медицина ұйымдары қызметтерінің экономикалық тиімділігін арттыруға және де кадрлармен қамтамасыз ету мәселесін шешуге мүмкіндік береді. 2010 жылғы 1 қаңтардан бастап салынған инвестициялық салымдардың тиімділігін айтарлықтай арттыруға бағытталған Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі енгізілді (бұдан әрі - БҰДЖ). Бұдан басқа, БҰДЖ-ды енгізу медициналық қызмет нарығында бәсекелестік ортаны құруға бағытталған. БҰДЖ шеңберінде жоғары технологиялық қызметтер, оның ішінде өңірлік деңгейде белсенді түрде енгізілуде. Озық медициналық және басқару технологиялар трансферті «Ұлттық медициналық холдинг» АҚ (бұдан әрі - Холдинг) базасында жүзеге асырылады, оның құрамына жоғары технологиялық көмек көрсететін бес республикалық ғылыми орталық: Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығы, Республикалық балаларды оңалту орталығы, Республикалық диагностикалық орталық, Республикалық нейрохирургия ғылыми орталығы, Республикалық жедел медициналық жәрдем ғылыми орталығы кіреді. 2011 жылы тағы бір объектінің - Республикалық кардиохирургия орталығының құрылысын аяқтау жоспарланып отыр. БҰДЖ енгізу шеңберінде Министрлік түпкілікті нәтижеге және әрбір нақты ауруды емдегені үшін нақты шығыстарға ақы төлеуге, сапаны бағалау негізінде ақы төлеуге, медициналық қызметтерге ақы төлеудің ашықтығына бағдарланған Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін (бұдан әрі - ТМККК) қаржыландырудың жаңа моделін енгізді, сондай-ақ пациенттің дәрігер мен медициналық ұйымды еркін таңдауы енгізілді. Қазақстан Республикасында халықаралық талаптарға бейімдеу үшін фармацевтика саласын оңтайландыру үдерісі басталды. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының Кодексін іске асыру үшін дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар және медициналық техника айналысының саласын реттейтін нормативтік құқықтық актілер әзірленді. Мемлекеттік қолдау шаралары отандық өндірушілердің сапалы фармацевтикалық өнімді өндіру номенклатуралары мен көлемін жыл сайын ұлғайтуды қамтамасыз етуге бағытталған. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы тіркеу, сертификаттау, сапасын бақылауды қамтамасыз ету, сондай-ақ оларды жарнамалау қызметі жетілдірілуде. Ұлттық ақпараттық дәрілік орталық құрылды. Республикалық және жергілікті бюджеттердің есебінен сатып алынатын дәрілік заттарға мемлекеттік бағаны реттеу енгізілді, бұл өз кезегінде бағаны орта есеппен 30 %-ға төмендетуге мүмкіндік берді. Терапиялық тиімділікті, фармакоэкономиканы және жанама әсерлерін мониторингілеуді ескере отырып, дәрілік заттарды тиімді қолдануға бағытталған дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің формулярлық жүйесі енгізілді. Әлемдік тәжірибенің негізінде қаржыны айтарлықтай үнемдеуге және отандық препараттарды тұтыну үлесін бірнеше рет ұлғайтуға мүмкіндік беретін дәрілік заттарды және медициналық өнімдерді дистрибуциялаудың бірыңғай жүйесі құрылды. Ауыл халқына дәрілік қызметтің қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін МСАК объектілері арқылы дәріхана ұйымдары жоқ 3000-нан астам ауылдық елді мекенге дәрілік заттарды өткізу ұйымдастырылды. Негізгі проблемаларды талдау Денсаулық сақтау жүйесінде қаржыландыру мен басқарудың, ең алдымен желінің тиімділігіне емес, оның қуаттылығын ұстауға бағдарланғанына байланысты проблемалар бар. Ынталандырушы төлемдерге қаржыландырудың болмауынан (44%); нормативтік құқықтық базаның жетілдірілмеуінен, заңды тетіктердің болмауынан (25%); денсаулық сақтау менеджерлерін даярлаудың нашарлығынан (6%) қаржыландырудың тиімді тетіктері (қор ұстау, екі компонентті жан басына шаққандағы норматив) жеткіліксіз пайдаланылады. Қазіргі тариф белгілеу (амортизацияны қамтымайтын) жүйесінің объективті еместігі, мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының төмен дербестігі және білікті менеджерлердің болмауы медициналық қызметтерді ұсынушылардың бәсекеге қабілеттілігін айтарлықтай тежеп отыр. Өңірлер бойынша ресурстарды бөлудің теңсіздігі әлі де байқалады. Мысалы, 2009 жылы бір тұрғынға есептегенде ТМККК шығыстары 12 964-тен 21 289-ға дейін теңгені құрады. ТМККК-ні қаржыландыру көлемінің жыл сайын өсуіне (2003 жылғы 64,8 млрд. теңгеден 2009 жылы 464,1 млрд. теңгеге дейін) қарамастан, қосымша шығыстарды қажет етеді. Медициналық ұйымдарды материалдық-техникалық қамтамасыз етудің жеткіліксіз деңгейімен байланысты мәселелер проблемалы күйінде қалып отыр. Мысалы, медициналық жедел жәрдемнің медициналық жабдықтармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандырылуы республика бойынша 51,69 пайызды құрайды. Елдің бірқатар өңірлерінде медициналық көмек көрсететін ұйымдар (медициналық жедел жәрдем станциялары, БМСК, сот-медициналық сараптама және тағы басқалар) типтік емес бейімделген ғимараттарда орналасқан. 400-ден (4,3%) астам денсаулық сақтау ұйымы апатты ғимараттарда орналасқан. Сонымен қатар денсаулық сақтау саласының бастапқы буынында жалпы дәрігерлік практика және профилактикалық жұмыстарда денсаулық сақтау технологиялары әлсіз дамуда. Медициналық қызметтерге қол жетімділіктің теңсіздігі мен медициналық қызметтер сапасының төмен болуы сақталуда. Бүгінгі таңда БҰДЖ-дың белсенді енгізілуіне қарамастан, денсаулық сақтауда ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның жеткіліксіз деңгейі, медицина қызметкерлерінің компьютерлік сауатының төмен болуы, емдеу-профилактикалық үдерісті автоматтандырудың және төсек қорын оңтайландыру бойынша барабар іс-шаралардың болмауы, емдеуге негізсіз жатқызу және стационарларда ұзақ жату сақталып отыр. Қазақстанның ауылдық денсаулық сақтау жүйесі оқшаулануға (қашықтыққа), инфрақұрылымның нашар дамуына, материалдық базаның әлсіз болуына, қатаң климаттық жағдайларға, медицина қызметкерлерінің жеткіліксіз болуына және кадрлардың тұрақтамауына байланысты елеулі қиындықтарға ұшырап отыр. Ауыл халқы денсаулығының жағдайы және медициналық қызмет көрсету деңгейі талап етілетіннен айтарлықтай қалып отыр. Медициналық көмек көрсету деңгейінің көлемі және сапасы халықтың өсіп жатқан қажеттілігін қанағаттандырмайды. Халық денсаулығының нашарлауы қолайсыз экологиялық жағдаймен, таза ауыз сумен қамтамасыз етудің жеткіліксіздігімен қиындай түсуде. Ауылдық емдеу-профилактикалық ұйымдарының материалдық-техникалық базасы қанағаттанарлықсыз жағдайда қалып отыр. Медицина ұйымдары көбінесе бейімделмеген, санитариялық-гигиеналық талаптарға сәйкес келмейтін үй-жайларда орналасқан, қазіргі заманғы медициналық жабдықтармен, санитариялық автокөлікпен, жұмсақ және қатты бұйымдармен жеткіліксіз жарақтандырылған. Ауылдық денсаулық сақтау объектілерінің көбінде дәріханалық дүңгіршектер жоқ. Қабылданған шараларға қарамастан фармацевтикалық бақылау, фармакоэкономикалық зерттеулер жүйесі, дәрілік заттардың жанама әсерінің мониторингі, жалған және контрафактілік дәрілік заттардың өндірісіне және таралуына қарсы күрес жұмыстары одан әрі жетілдіруді қажет етеді. Медицина ұйымдарын тиісті сервистік қызмет көрсететін қазіргі заманғы жабдықтармен қамтамасыз ету мәселесін де шешу қажет. Халықтың, әсіресе ауылдық жерлерде тұратын халықтың дәрілік заттарға қолжетімділігін қамтамасыз ету мәселелері одан әрі шешуді қажет етеді. Фармацевтикалық саланы қарқынды дамыту үшін өндірілетін дәрілік заттардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және халықаралық нарыққа шығару бойынша жұмыстар жүргізу қажет, оның ішінде Кеден одағы шеңберінде соңғы өнімнің сапасын бақылау жүйесінен дистрибьюторлық және дәріханалық практика өндірісінің сапасын қамтамасыз ететін жүйеге көшу қажет. Негізгі ішкі және сыртқы факторларды бағалау Халыққа медициналық көмек көрсету деңгейіне мынадай ішкі және сыртқы факторлар ықпал етеді. Сыртқы факторлар: денсаулық сақтау саласын жеткіліксіз қаржыландыру; Қазақстанның климаттық-географиялық ерекшеліктері. Көрсетілген факторлардың теріс әсерін болдырмау үшін бөлінетін ресурстардың тиімділігін арттыру, ресурс үнемдеуші технологияларды енгізу, қосымша (бюджеттен тыс) қаржыландыру көздерін табу қажет. Жетуге жолы қиын өңірлерде, сондай-ақ климаттық катаклизм уақытында тиімді медициналық қызметті қамтамасыз ету үшін мобильді және санитариялық авиацияны дамыту қажет. Ішкі факторлар: БМСК деңгейінде медицина қызметкерлері жүктемесінің көп болуы; саладан медицина қызметкерлерінің кетуі, әсіресе ауылдық жерлерде кадрлардың жетіспеушілігі және телемедициналық консультацияларды жүргізуге медицина қызметкерлерінің дайын болмауы және дайындалмауы; пациенттерді режіммен қарауда кезеңділікті сақтамау; өңірлерде амбулаториялық-емдік деңгейдегі медициналық қызметті қаржыландырудың теңсіздігі; медицина қызметкерлер құрамы уәждемесінің болмауы; денсаулық сақтау қызметкерлеріне сараланған еңбекақы төлеудің жетілдірілмеуі; медициналық ұйымдардың материалдық-техникалық базасының жеткіліксіз деңгейі; басқару шешімдерін қабылдауда медициналық ұйымдардың дербестігінің төмендігі. Денсаулық сақтау жүйесі қызметінің тиімділігін арттыру үшін мыналар жоспарланады: әлеуметтік қызметкерлерді енгізе отырып, БМСК-нің әлеуметтік бағдарланған моделін құру; БМСК-ні қаржыландыруды жетілдіру: екі компонентті жан басына шаққандағы норматив, ішінара қор ұстау; медицина қызметтерін төлеудің тиімді әдістемесін әзірлеуді қоса алғанда, негізгі құралдарды жаңарту шығындарын өтеуді ескере отырып, стационарлық, стационарды алмастыратын көмекті қаржыландыруды жетілдіру; қоса ақы төлеу тетігін енгізе отырып БҰДЖ-ды одан әрі дамыту; медицина қызметтерінің сапа менеджменті жүйесін одан әрі жетілдіру; мемлекеттік-жеке меншік әріптестікті дамыту; корпоративтік басқару қағидаттарын енгізе отырып мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының дербестігін арттыру; денсаулық сақтау жүйесінің инфрақұрылымын жетілдіру; көлік медицинасын дамыту, оның ішінде авиациялық медициналық тасымалдауды жетілдіру. Халық үшін дәрілік заттардың қолжетімділігін және сапасын арттыруға мынадай ішкі және сыртқы факторлар ықпал етуі мүмкін: Сыртқы: ДСҰ-ға және Кеден одағына кіру. Сыртқы факторларды жою үшін дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникасының айналысы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің үйлесімділігі, рұқсат құжаттарын өзара тану, Кеден одағы шеңберінде дәрілік заттар сапасын инспекциялау мен бақылаудың ықпалдастырылған жүйесін құру қажет. Ішкі факторлар: отандық фармацевтикалық нарықтың бәсекеге қабілетсіздігі; жалған және контрафактілік өнімдерді тестілеу үшін зертханаларды жарақтандыру деңгейінің жеткіліксіздігі; Дәрілік заттар дистрибуциясының бірыңғай жүйесі менеджментінің тиімсіздігі; медициналық жабдықтарды, әсіресе қымбат тұратын медициналық жабдықтарды мониторингілеу деңгейінің жеткіліксіздігі. Халыққа дәрілік заттардың сапасын, тиімділігін, қауіпсіздігін және қолжетімділігін арттыру мен медициналық жабдықтардың тиімді пайдалануын қамтамасыз ету үшін мыналар жоспарланып отыр: жабдықтарды жеткізу және сервистік келісімшарт жүйесінің лизинг тетіктерін енгізе отырып, медициналық техникамен орталықтандырылған қамтамасыз ету және сервис жөніндегі үйлестіру орталығын құру; дәрілік заттарды сертификаттау мен бақылау бойынша мемлекеттік зертханаларды халықаралық аккредиттеу. 3. Кадр ресурстарын және медицина ғылымын дамыту. ҚР Үкіметінің 2012.29.12. № 1803 Қаулысымен алып тасталды (2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) 4. Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді жетілдіру. ҚР Үкіметінің 2012.29.12. № 1803 Қаулысымен алып тасталды (2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) ҚР Үкіметінің 2011.23.05. № 556 Қаулысымен 3-бөлім өзгертілді (бұр.ред.қара) 3-бөлім. Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар, іс-шаралар және нәтижелер көрсеткіштері ҚР Үкіметінің 2011.31.12. № 1740 Қаулысымен 3.1-кіші бөлім өзгертілді (бұр.ред.қара); ҚР Үкіметінің 2011.31.12. № 1744 Қаулысымен 3.1-кіші бөлім жаңа редакцияда (бұр.ред.қара); ҚР Үкіметінің 2012.28.04. № 553 Қаулысымен (бұр.ред.қара); 2012.29.12. № 1799 Қаулысымен (бұр.ред.қара); 2012.29.12. № 1803 Қаулысымен (2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді) (бұр.ред.қара) 3.1-кіші бөлім өзгертілді 3.1. Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар, іс-шаралар және нәтижелер көрсеткіштері 1-стратегиялық бағыт. Азаматтардың денсаулығын нығайту және өлім-жітім деңгейін төмендету 1.1-мақсат. Аурулардың профилактикасы, емдеу және оңалтудың тиімді жүйесі Мақсатқа қол жеткізуге бағытталған бюджеттік бағдарламаның коды: 001, 005, 006, 008, 009, 010, 016, 021, 036, 038, 062, 103, 104
жүктеу/скачать 1.17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||