Кіріспе
Қазақстан Республикасының егемендігін алуы әлем шаруашылығындағы қатынастардың интеграциясына бастау салды, экономиканы тұрақтардыруда маңызды роль ойнайтын сыртқы экономикалық байланыстардың дамуына әкелді. Үлкен табиғи және ресурстық материалдық өнеркәсіптік күштердің болуы алыс және жақын шетелдермен сауда, экономикалық және ғылыми-техникалық қатынастардың қарқынды дамуына алғышарттар жасайды.
Сыртқы сауданың либерализациясы, экспортқа шектеулерді алып тастау мен соңғы уақытта басқа дамыған елдердің нарығына бұрылу негізінен сыртқы нарықтар қазақстандық өнімнің өтуі, сауда дискриминациясын жою және шетелдегі қазақстандық экпортерлердің мүдделерін қорғау үшін жалпы қабылданған құқықтық базаны пайдалану мақсатындағы мемлекеттің сыртқы саула саясатына байланысты болып табылады. Осыған орай экспорттық басымдылықты өсіру экономиканың қайта құрылуына және өсуіне мүмкіндік береді.
Сонымен бірге ішкі нарықты шетел өнімінің экспансиясынан қорғау және қолдау мемлекеттің импорттық саясатын үнемі жетілдіруді алға қояды.
Қазіргі жағдайда тарифтік шаралардың қолдару сферасы мен мақсаттары импорт пен экспорт бойынша айрықшаланады. Кейінгіде тарифтік шаралардың ауыртпалық орталығы импортты реттеу мен экспортқа шектеулерді қысқарту немесе толығымен жою кезіндегі оның механизмдерін сатылап өңдеу жағына қарай, экспортты мемлекеттік қолдау жүйесін құру жағына қарай өзгеруде.
Нарықтық қатынастардың даму жағдайында сыртқы экономикалық қызметті реттеудің экономикалық әдістері үлкен маңыздылықты алуда. Солардың ішінде ұлттық нарықты дұрыс ұйымдастырылмаған имопорт немесе экспорттан қорғауда қолданылатын кедендік төлемдер болып табылады.
Қазақстанның импорттық саясатының басымдылықтарын көрсететін кедендік тариф импорттың құрылымын оптималдау және валютаның шығындарын рационализациялау үшін жасалған. Тауарлар мен тауар топтамалары бойынша баждардың көлеміне байланысты кедендік тариф, не отандық өндірісті шетелдік бәсекелестіктен қорғауға, не отанлық және шетел өндірістерінің арасындағы бәсекелестікке мүмкіндік жасайтын жағдайларды құруға жасалған, сонымен қатар отандық өнімнің бәсекелестік қатілеттілігін көтеруге мүмкіндік береді. Бұдан басқа кедендік тариф, сыртқы экономикалық қызметтің жаңа нысандарын дамытуға, Қазақстаннан экспортты біздің өнімнің импортерларына әртүрлі мақсатты жеңілдіктер беру арқылы ынталандыру үшін жасалған.
Егемендік алғаннан кейін Қазақстанда 1992 жылдың аяғында сыртқы сауданы мемлекеттік реттеу жүйесін жетілдіру, Республиканың импорттық саясатын тиімді жүзеге асыру, Республикалық бюджеттің табысын сыртқы экономикалық қызметтен түсетін табыстардан көбейту мақсатында импорттық кедендік тариф енгізілді.
Бұл дипломдық жұмыста қарастырылатын басты мәселелер: ұлттық өндірушіні қорғауда сыртқы сауданы реттеу үшін, импорттық саясаттың жүзеге асыру тиімді ме, Қазақстан дамыған елдердің сыртқы экономикалық қызметті тиіміді жүргізу мен экономиканы жөндеудегі тәжірибесін қолдана ала ма, Республикада кедендік төлемдерді қолданудың басымдылықтары қандай.
Диплом жұмысының мақсаты кедендік төлемдердің салу механизмін зеттеу және мемлекеттің кіріс жүйесіндегі ролі болып табылады.
Қойылған мақсаттан келесі міндеттер шығады:
кедендік төлемдердің экономикалық мәнін, олардың түрлерін және салу әдістерін ашу;
экспорт пен импортты, сыртқы экономикалық реттеу жүйесіндегі кедендік төлемдердің мәнін ашу;
Қазақстан Республикасындағы төлемдердің есептелуі және алыну тәртібін қарастыру;
мемлекеттік бюджетке түсетін кедендік төлемдерді талдау және олардың өзгеру факторларын анықтау;
Қазақстан Республикасындағы кедендік тарифті реттеуді жетілдірудің жолдарын ұсыну.
Зерттеу пәні болып Қазақстан Республикасының территориясында әрекет етерін кедендік төлемдер жүйесі табылады.
Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, негізгі үш бөлімнен, қоры-тындыдан және қолданылған әдебиеттерден тұрады. Бірінші бөлімде Мемлекеттің кіріс жүйесіндегі кедендік төлемдерінің мәні мен түрлері, кедендік төлемдердің экономикалық мәні, оның жанама салықтар жүйесіндегі ролі, кедендік алымдардың түрлері және олардың сипаттамасы және мемлекеттің сыртқы экономикалық саясатын жүзеге асырудағы кедендік төлемдер мен тарифтік реттеу мағынасы ашылған.
Екінші бөлімде Батыс Қазақстан облысы бойынша Кеден бақылау Департаментінің кедендік төлемдерді алуға қолданып жүрген механизмі мен тауарға кедендік төлемдерді салу тәртібі мен шарты, тауардың кедендік құнын анықтаудың әдіс-тәсілдері және кедендік төлемдерден түскен төлемдерді талдау және оның мемлекеттің бюджетін қалыптастырудағы ролі, қазіргі кездегі кедендік төлемдерді алу ерекшелігі көрсетілген.
Үшінші бөлімде банк карточкасы арқылы кедендік төлемдерді кеден бекеттерінде төлеу тиімділігі, кеден рәсімдерін оңайлату, олардың ашықтығын қамтамасыз ету жөніндегі шаралар қарастырылған.
Жұмыста жалпы және арнайы, сонымен қатар логикалық - заңды, тарихи-құқықтық, салыстырмалы талдау ғылымы танымдық әдіс-тәсілдер қолданылды.
Диплом жұмысын жазудың теоретикалық негізі кедендік саясатты жүзеге асыру және сыртқы экономикалық қызметті реттеу облысындағы отандық және шетелдік экономистердің жариялымдары болып табылады. Ақпараттық база болып Қазақстан Республикасының заң актілері, Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс министрлігінің кедендік және салық комитетінің мәліметтері табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |