БАҒдарламасы (Ғылыми педагогикалық дайындық бағыты) алматы, 2012 Емтихан тақырыптарының тізімі

(Ғылыми педагогикалық дайындық бағыты)

1. 
   Экология ғылымының анықтамасы, мақсат, міндеттері, басқа ғылымдармен байланыс. Экологияның табиғатты қорғау функциясы.
   

3. Экосфера дамуын анықтаудағы жаратылыстану процестері, геосфера және экосфера құрылымы мен қызметі. Қоғам мен экосфера арасындағы байланыс. Экологиялық факторлар жайлы түсінік (абиотикалық, биотикалық, антропогенді).

4. Химиялық элементтердің табиғи циклі.

5. Антропогенез және қоршаған орта. Антропогенездің экологиялық салдары.

6. Экожүйе тұрақтылығы. Қоршаған орта компоненттеріне адам іс әрекетінің әсері.

7. Суды тазарту әдістерінің физика-химиялық негіздері, су бассейндерін қорғау.

8. Климаттық ресурстарды және атмосфралық ауаны қорғау, ауаның аймақтық және локальдық ластануы. Климат өзгерісінің экожүйе үшін әсері, Жер климатының өзгеруі ғаламдық экологиялық проблема.

9. Гидросфераның негізгі ерекшеліктері. Адамның құрлыққ және суға әсері. Адам іс әрекетінің су сапасына әсері.

10. Антропогендік әсерден Арал теңізіндегі экологиялық салдары. Гидросфераның негізгі ерекшеліктері және су ресурстарын қорғау.

11. Биосфераның негізгі ерекшеліктері, оның экосферадағы ролі. Шөлдену проблемасы. Ұлттық бағдарламаның шөлдену проблемасының алдын алудағы жұмыстары.

12. Биосфераның биогеохимиялық зат айналымы.

13. Тірі жүйе ұйымдарының деңгейі. Экологиялық факторлардың классификациясы. Либихтің минимум заңдылығы, Шелфордтың толеранттылық заңдылығы, Толеранттылық диапазоны.

14. Жер ресурстары және топырақты қорғау. Топырақтың негізгі қызметінің классификациясы. Топырақтың антропогенді деградациясы. Топырақтың экосфера үшін қызметі және маңызы. Жыртылған жерлердегі топырақ құнарлылығын қайта қалпына келтіру.

15. Негізгі тіршілік орталары және олардың сипаттамалары.

16. Ерекше қорғауға алынған территориялар және олардың биологиялық алуан түрлілікті сақтаудағы маңызы. Ерекше қорғауға алынған территориялардың классификациясы әрекет ету принциптері, табиғатты қорғаудағы міндеттері.

17. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе түсініктері. Экожүйедегі негізгі түр аралық байланыс түрлері (нейтрализм, комменсализм, мутуализм жәнне т.б.). Эко жүйенің құрылымдық функционалдық ұйымдары. Экожүйедегі энергия ағымы және химиялық элементтер айналымы.

18. Энергияның 1% және 10% Линдеман теориясы. Экожүйенің табиғи дамуы: біріншілік және екіншілік сукцессия. Экожүйеннің бүтін және тұрақтылық механизмдері.

19. Қоршаған ортаның ластануының химиялық классификациясы. Полютант түрлері. Полютанттардың әсер ету механизмдері.

20. Атмосфера, гидросфера, литосфера и биосфера химиясы.

21. табиғатты қорғау саласының халықаралық ынтымақтастықтары. Табиғатты қорғау және экология сферасының халықаралық интеграциясы. БҰҰ конвенциясы.

22. Ядохимикаттар олардың пайдалану тәсілдері.

23. Экожүйе, оның құрылымы мен функционалды ұйымдары.

24. Қоршаған ортаның геоэкологиялық мониторингісі.

25. Биоэкологиялық мониторинг.

26. Геоақпараттық жүйе және экологиялық мәліметтер қорының ұйымдары.

27. В.И. Вернадскидің биосфера және ноосфера жайлы ілімі. Биосферадағы тірі зат концепциясының маңызы.

28. Антропогендік әсердің геологиялық және геохимиялық фактор ретінде концепциясы. Экологиялық жүйедегі адам орны. Н.Н. Моисеевтың коэволюция концепциясы.

29.Экологиялық мониторинг және оның ұйымдар бойынша талаптары. Экологиялық мониторингтің биосфера мониторингі ретінде қызметі.

30. Ксенобиотиктардың организмнен бөлінуі, биотрансформация, тасымалдану жолдары, транспорт.

31. Ластану көздерінің мониторингі, табиғатты қорғаудың ластануының жалпы мемлекеттік бақылау қызметі.

32. Табиғатты қорғау нормативтері. Экология негіздерінің нормативтері. Табиғатты және қоршаған ортаны қорғау құхықтары.

33. табиғи ресурстар сипаттамалаы, олардың классификациясы. Табиғатты тиімді пайдалану, аз қалдықты, қалдықсыз технология. Биологиялық ресурстар және өндірістік қауіпсіздік.

34. Қалдықтарды өндіру нормативтері, пайдалануы, олардың лимиттері.

35. Халық денсаулығы жәнне табиғи орта сапасы. Қоршаған ортаны қорғаудың бағалау критерилері.

36. Қоршаған орта ластануының қауіптілігі, ДДТ және пестицидттермен қоршаған ортаның ластануы.

37. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе түсініктері Экожүйенің автотрофты және гетеротрофты компоненттері. Популяцияның статикалық және динамикалық сипаттамалары. Биоценоз өнімділігі (біріншілік және екіншілік).

38. Биосфераның химиялық тұрақтылығы және биосфералық катастрофа. Химиялық табиғи үстемелердің биосфераға әсері.

39. Биоценоздың троофикалық құрылымы (продуценттер, консументтер, редуценттер). Қоректік тізбек, трофикалық деңгейлер, қоректік жүйе. Экологиялық пирамида. Түр аралық байланыстар бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм, симбиоз, комменсализм, аменсализм.

40. ҚР табиғи ортаның тұрақсыздану процессі, себептері мен салдары. Қазақстанның экологиялық проблемалары. ҚР экологияны қорғау саласының заңдары.

41. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуды қамтамасыз етуі. Қазақстанның тұрақты даму стратегиясы және орындау механизмі.

42. «Глобализация», «гуманизация» және «экологизация», түсініктері олардың өзара байланысы, Рим клубының қызметі, Әлем институтының бақылау қызметі.

43. Табиғи ресурстарды пайдаланудың экологиялық салдары. Табиғи ресурстардың санды және сапалы тозуы.

44. табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты тиімді пайдалану түсінігі.

45. Қазақстан Республикасының қорықтары. Табиғатты қорғаудағы олардың ролі.

46. Тұрақты дамуды қамтамасыз етуде «Жасыл химия».

47. Қазақстанның халық шаруашылығының экологиялық проблемалары. ҚР қайта қалпына келетін энергия көздерін пайдалануы.

48. ҚР энергияны үнемдеу және тиімді пайдалану.

49. Қазақстанның энергетикалық қауіпсіздігі: стратегиясы, бағдарламалары, жоспарлары. 50. «Жасыл» технологияны пайдаланудың экологиялық проблемасы.

1. 
   Акимова Т.А., Хаскин В.В. Экология: учебник для вузов. – М.: ЮНИТИ 1998-445 с.
   
2. 
   Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек: учебное пособие.- М.: Агентство «ФАИР».- 1998.- 317с.
   
3. 
   Голубев Г.Н. Геоэкология: Учебник для студентов вузов. – 2-ое изд. испр. и доп. – М.: Аспект Пресс, 2006. – 288 с.
   

5. Букс И.И., Фомин С.А. Экологическая экспертиза и оценка воздействия на окружающую среду.- М.: Изд-во МНЭПУ. 1999.- 127с.

6. Алексеев С.В. Экология- СПб.:СМИО ПРЕСС.- 2000.- 240 с.

7. Реймерс Н.Ф. Природопользование. Словарь-справочник. – М.,1990.

8. Искаков Н.С., Сарсенбай Н.А., Буктуков Н.С., Джабасов А.М. Экономическая доктрина Устойчивого Развития – основа стратегического управления природопользованием и охраной окружающей среды. Экспресс – информация. Институт развития Казахстана. 2001.

9. Чигаркин А.В. Геоэкология Казахстана. – 2-ое изд. испр. и доп. – Алматы, 2006. – 412 с.

10. Карлович К.А. Геоэкология. Учебник для вузов. - М.; 2005.

7. Потапов А.И., Воробьев В.Н., Карлин Л.Н, Музалевский А.А. Мониторинг, контроль, и управление качеством окружающей среды. Научное и учебно-методическое справочное пособие. Часть 1. Мониторинг окружающей среды. – СПб.: РГГМУ, 2002.– 432 с.

8. Реймерс Н.Ф. Природопользование. Словарь-справочник. – М.,1990.

9. Снакин В.В. Экология и природопользование в России. Энциклопедический словарь. – М.: Academia, 2008. –816 с.

10. Тонкопий М.С. Экология и экономика природопользования. Учебник. – Алматы.: Экономик’C, 2003. – 592 с.

11. Чигаркин А.В. Геоэкология Казахстана. – 2-ое изд. испр. и доп. – Алматы, 2006. – 412 с.

12. Одум Ю. Экология: Пер. с англ. В 2 т. М.: Мир, 1986.
Қосымша әдебиеттер:

15. Моисеев Н. Н. Человек и ноосфера. М.: Молодая гвардия, 1990.

16. Братков В.В., Овдиенко Н.И. Геоэкология: Учебное пособие. – М.: В. шк., 2006. – 271 с.

17. Буктуков Н.С. О реализации стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы. – Алматы, 2004. – 120 с.

18 Реймерс Н. Ф. Экология (теории, законы, правила, принципы и гипотезы). – М.: Россия молодая, 1992.

19. Егоренков Л.И., Кочуров Б.И. Геоэкология: Учебное пособие. – М.: Финансы и статистика, 2005. – 320 с.

20. Чигаркин А.В. Введение в прикладную экологию. Учебное пособие. – Алматы, 2002.

21. Искаков Н.А., Медеу А.Р. Казахстан: Природа. Экономика. Экология. – Алматы, 2007. – 216 с.

22. Пахомова Н. В., Рихтер К. К. Экономика природопользования и охраны окружающей среды. – СПб.: Изд-во СПбГУ, 2001.

23. Парниковый эффект, изменение климата и экосистемы / Под ред. Б.Болина, Б.Р.Дееса и др. – Л.: Гидрометеоиздат, 1989. – 557 с.

24. Павлов А. Н. Экология: рациональное природопользование и безопасность жизнедеятельности. Учеб. пособие/А. Н. Павлов. – М.: Высшая шк., 2005.

25. Ревич Б.А., Авалиани С.Л., Тихонова Г.И. Экологическая эпидемиология. М.: Академия,1990. – 384 с.