БАҒдарламасы (Ғылыми педагогикалық дайындық бағыты) Алматы, 2012 Емтихан тақырыптарының тізімі

(Ғылыми педагогикалық дайындық бағыты)

Алматы, 2012


Емтихан тақырыптарының тізімі:

1. 
   Геоэкология Геоэкология - жердiң геожүйелерiнiң экологиялық күйi туралы ғылым. Геоэкологияның теориялық және әдiстемелiк негiздері. Геоэкологияның мақсаты мен міндеттері. Геоэкологияның әдiстемелiк қағидалары, геоэкологияның табиғи ортаны қорғау функциялары.
   
2. 
   Экосфераның дамуын анықтайтын табиғи процесстер. Геосфера және экосфера ұғымдары, оның құрылымы және функция. Экосфера және қоғамның өзара байланысы (абиотикалық, биотиялық, антропогенді) экологиялық факторлар туралы ұғым.
   
3. 
   Антропогенез және қоршаған орта. Экосфераның әлеуметтік экономикалық факторы. Халық тұрғындары - геоэкологиялық фактор ретінде. Антропогенездің экологиялық салдары. Жаһанды экологиялық дағдарыстың дамуындағы ғылыми техникалық прогрестің рөлі. Жер экожүйелерінің антропогенді трансформациясы.
   
4. 
   Геоэкожүйелердің тұрақтылығы. Адам іс әрекетінің атмосфераға және климатқа әсері. Геоэкология ғылымының тарихы. Қоршаған ортаның дестабилизациясы , оның анропогенезге төзімділігі.
   
5. 
   Табиғатты және табиғатты пайдалануды қорғау, техногенез, табиғи ресурстар. Табиғи-техногенді жүйелердің геоэкологиялық аспектілері.
   

6. 
   Атмосфералық ауаны және климаттық ресурстарды қорғау.
   

7. 
   Су ресурстарын қорғау. Гидросфераның негізгі ерекшеліктері. Адам іс әрекеті және құрлықтағы су. Адам іс әрекетінің су сапасына және жағдайына әсері. Арал теңізінің деңгейінің өзгеруінің экологиялық салдары. Гидросфераның негізгі ерекшеліктері және су ресурстарын қорғау.Су ресурстарын қорғау бағдарламаларының негізгі нәтижелері.
   
8. 
   Адам іс әрекетінің ландшафтқа әсері. Биосфераның негізгі ерекшеліктері және оның экосферадағы ролі. Шөлдену проблемасы.
   
9. 
   Жер ресурстарын және топырақ жамылғысын қорғау. Топырақ жамылғысының негізгі функциялары. Топырақ жамылғысының антропогенді деградацияға ұшырауы. Егіншаруашылығының геоэкологиялық проблемасы.
   
10. 
    Өсімдік ресурстарын қорғау. Орманның жойылу проблемалары. Техникалық прогрестің геоэкологиялық ролі.
    
11. 
    Ерекше қорғауға алынған территориялар. Экосфераны биотикалық басқару және адам іс әрекетінің ролі.
    

13.Қоршаған ортаның геоэкологиялық мониторингі . Қоршаған орта мониторингін жүргізудің, әдістемелік, ғылыми, ұйымдық негіздері.

14. Климаттық мониторинг (соның ішінде атмосферадағы ылғалдың сапасына бақылау жасау).

15. Биоэкологиялық мониторинг (Су сапасының биоиндикациясы, топырақтың ластануы).

16. Медико-биологиялық мониторинг (аймақтың оңтайлығы). ГАЖ және экологиялық мәліметтер базасын ұйымдастыру. Қоршаған орта сапасымен тұрғандар денсаулығының арасындағы тәуелділікті негіздеу.

17. Экологиялық мониторинг, ұйымдастыру талаптары.

18. Геофизикалық мониторинг (озоносфера мониторингі, сейсмикалық мониторинг, қауіпті жағдайлар мониторингі).

19. Ластану көздерінің мониторингі (қоршаған ортаның ингредиентті мониторингі).

20. Агроэкологиялық мониторинг. Жер мониторингі.

21. Гидрометеорология және Қазақстан Республикасының табиғи орта мониторингі.

22. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қалыпты мөлшерлері (норма). Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдаланудың құқықтық негіздері.

23. Экологиялық мөлшерлер (норма) негіздері.

24. Қоршаған ортаны қорғаудың нормативтеріне қойылатын талаптар және әдістері. Қоршаған орта сапасының нормативтері.

25. Микроорганизмдер мен зиянды заттардың, тастанды заттардың шекті нормативтері.

26. Өндіріс орындарындағы қалдықтарды қолдану нормативтері, оларды пайдалану мөлшерлері. Төтенше жағдайлар және экологиялық аймақ.

27. Градоқұрылыс экологиясын зерттеудегі әдістемелік нұсқаулар. Урбаэкология және қоршаған орта сапасының мәселелері.

28. Атмосфера сапасының критериі. Қоршаған орта сапасының экологиялық критериін бағалау.

30. Табиғатты пайдалану және ресурстану. Ресурстанудың ғылыми тәжірибелік маңызы.Қоғамның тұрақты даму концепциясы, оның негізгі көрсеткіштері.

31. Әлеуметтік экономикалық дамудың ресурсты – экологиялық концепциясы. Биосфералық ресурс және оның компоненттері. Биосфера тіршіліктің экологиялық ортасы ретінде және адамның шаруашылық әрекеті. Биоалуантүрлілікті сақтау және табиғи экожүйе. Қазақстан территориясындағы биота ерекшеліктері мен құрамы, және оның өзгеру тенденциясы.

32. Қазақстандағы су ресурстары және оны пайдалану жолдары.

33. Биосфералық апат және биосфераның химиялық тұрақтылығы. Биосферадағы химиялық жүктемелердің табиғи көздері.

34. Физикалық ластанудың қоршаған ортаға әрекеті. Қоршаған орта ластануының географиясы.

35. Табиғатты пайдаланудың экологиялық географиялық негіздері. Табиғи ресурстарды пайдаланудың экологиялық салдары. Табиғи ресурстардың сандық және сапалық тозуы.

36. Табиғи жүйелердің антропогенді өзгерістерінің әлеуметтік - экологиялық салдары, және оны бағалау. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты тиімді пайдалану түсінігі.

37. Табиғат және қоғам арасындағы зат алмасу оптимизациясы үшін ресурстар концепциясының циклі және оның маңызы. Табиғи ресурстарды тиімді пайдаланудың негізгі жолдары: Ресурстар кадастрын құру және олардың инвентаризациясы, технологиялар экологизациясы (ресурстарды кешенді және қарқынды пайдалану, шикізаттармен материалдардың шығынын болдырмау, қалдықсыз және ресурстарды үнемдеуді өндіріске енгізу, қалдықтарды жою, ластануды тазарту жолдарын жетілдіру), сарқылатын ресурстарды қайтара өңдеу өндірістерін кеңейту, табиғатты пайдаланудың тиімсіз салдарын жою.

38. Техногенді ресурстар. Екіншілік ресурстар классификациясы. Өндірістік кәсіп орындардың тұрмыстық қалдықтары. Екіншілік ресурстарды жою.

39. Ресурстар өндірісінің ғылыми негізі. Жанар жағар май, энергетикалық, минералды-шикізатты және су ресурстары.

40. Атмосфералық және климаттық ресурстар. Жер шарыдағы атмосфера ластануының негізгі көздері мен салдары. Ауаның жергілікті және аймақтық ластануы.

41. Топырақ-жер және биологиялық ресурстар. Топырақтың жел эрозиясының алдын алу шаралары.

42. Орта түзуші (ландшафты) ресурстар. Ресурстарды қайта өңдеу стратегиясы. Табиғи ресурстарды қорғау және тиімді пайдалану міндетті жағдай.

43.Қалдықсыз және аз қалдықты технология. Энергияны үнемдеу.

44. Экономика саласындағы жанар жағар май экологизациясы.

45. Тау кен өндірісінің экологизациясы.

46. Транспорт және машина құрлысының, металлургия саласының экологиязациясы.

47. Ауыл шаруашылығының экологизациясы.

48. Су шаруашылығы ресурстарын үнемдеу.

49. Орман ресурстарын үнемдеу. Биоалуантүрліліктің экожүйесін және орта түзуші (ландшафт) ресурстарды қорғау.

50. Жанар жағар май, энергетикалық, минералды шикізатты және су ресурстары.

1. Голубев Г.Н. Геоэкология: Учебник для студентов вузов. – 2-ое изд. испр. и доп. – М.: Аспект Пресс, 2006. – 288 с. .

2. Израэль Ю.А. Экология и контроль состояния природной среды. – Л.: Гидрометеоиздат. 1984. – 560 с.

3. Инструкция по проведению оценки воздействия намечаемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду при разработке предплановой, плановой, предпроектной и проектной документации. Приказ Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 28 июня 2007 года № 204-п.

4. Искаков Н.С., Сарсенбай Н.А., Буктуков Н.С., Джабасов А.М. Экономическая доктрина Устойчивого Развития – основа стратегического управления природопользованием и охраной окружающей среды. Экспресс – информация. Институт развития Казахстана. 2001.

5. Карлович К.А. Геоэкология. Учебник для вузов. - М.; 2005.

6. Методические указания по проведению оценки воздействия хозяйственной деятельности на окружающую среду. – Астана, 2010. – 239 с.

7. Потапов А.И., Воробьев В.Н., Карлин Л.Н, Музалевский А.А. Мониторинг, контроль, и управление качеством окружающей среды. Научное и учебно-методическое справочное пособие. Часть 1. Мониторинг окружающей среды. – СПб.: РГГМУ, 2002.– 432 с.

8. Реймерс Н.Ф. Природопользование. Словарь-справочник. – М.,1990.

9. Снакин В.В. Экология и природопользование в России. Энциклопедический словарь. – М.: Academia, 2008. –816 с.

10. Тонкопий М.С. Экология и экономика природопользования. Учебник. – Алматы.: Экономик’C, 2003. – 592 с.

11. Чигаркин А.В. Геоэкология Казахстана. – 2-ое изд. испр. и доп. – Алматы, 2006. – 412 с.

12. Чигаркин А.В. Геоэкология и охрана природы Казахстана: Учебное пособие для студентов экологических и географических специальностей университетов. – Алматы: Казак университетi, 2003. – 338 с.

13. Чигаркин А.В. Экологическое ресурсоведение: Учебное пособие для студентов экологических и географических специальностей университетов. – Алматы: Казак университетi , 2004. – 238 с.

14. Экологический кодекс Республики Казахстан» от 09.01.2007 N 212-3 http://www.pavlodar.com/zakon/index.html
Қосымша әдебиеттер:

15. Атлас Казахской ССР. Т. 1. Природные условия и ресурсы. – ГУГК. – М., 1982. – 81 с.

16. Братков В.В., Овдиенко Н.И. Геоэкология: Учебное пособие. – М.: В. шк., 2006. – 271 с.

17. Буктуков Н.С. О реализации стратегии индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2003-2015 годы. – Алматы, 2004. – 120 с.

18. Геология и полезные ископаемые Казахстана: Доклады казахстанских геологов. Кн.1. - Алматы: КазИМС, 1996. – 236 с.

19. Егоренков Л.И., Кочуров Б.И. Геоэкология: Учебное пособие. – М.: Финансы и статистика, 2005. – 320 с.

20. Единые правила охраны недр (ЕПОН), при разработке месторождений полезных ископаемых в РК.//САПП РК. 1999. № 36-37. – 318 с.

21. Искаков Н.А., Медеу А.Р. Казахстан: Природа. Экономика. Экология. – Алматы, 2007. – 216 с.

22. Карагажанов З.К., Баймырзаев К.М. Экономический механизм природопользования. - Алматы: Гылым, 2000. – 276 с.

23. Методическое руководство по проведению экологического районирования территории Республики Казахстан. – Алматы, 1995. – 68 с.

24. Парниковый эффект, изменение климата и экосистемы / Под ред. Б.Болина, Б.Р. Дееса и др. – Л.: Гидрометеоиздат, 1989. – 557 с.

25. Перцик Е.Н. Районная планировка (территориальное планирование): учеб.пособие для вузов. – М.: Гардарики, 2006. – 398 с.

26. Проблемы совершенствования технологий на обогатительных предприятиях Казахстана – наука и практика: Материалы Семинара-совещания. – Алматы, 2002. – 228 с.

27. Ревич Б.А., Авалиани С.Л., Тихонова Г.И. Экологическая эпидемиология. М.: Академия,1990. – 384 с.

28. Реймерс Н.Ф. Экология: Теория, законы, правила, принципы и гипотезы. М.: Россия Молодая, 1994. – 367 с.

29. Республика Казахстан. Т. 1. Природные условия и ресурсы; Т. 2. Социально-экономическое развитие; Т. 3. Окружающая среда и экология. / Под ред. Н.А. Искакова, А.Р. Медеу. – Алматы, 2006. –506 с.; 284 с.; 518 с.

30. Родзевич Н.Н. Геоэкология и природопользование. Учебник для вузов. - М., 2003.

31. Снакин В.В. Экология и охрана природы. Словарь - справочник./Под ред. акад. А.Л.Яншина. – М.: Academia, 2000. – 384 с.

32. Таланов Е.А. Практикум по дисциплинам «Инженерная экология» и «Экологическая инспекция и контроль» (Сб. задач для практических занятий и СРС по специальности 01.09 «Экология (геоэкология)» и «Экология и природопользование»). Уч. пособие. – Алматы: Казак Университетi, 1997. – 96 с.

33. Шамен А. Гидрометеорология и мониторинг природной среды Казахстана. – Алматы: Гылым, 1996. –296 с.