Бағдарламасы нысан пму ұС 18. 2/07

Пәннің мақсаты және тапсырмалары, оның оқу процесінде

алатын орны

Биологиялық химия – тіршіліктің молекула негізі жөніндегі ғылым. Ол тірі организмнің химиялық құрамын, тірі материяда болатын химиялық реакцияларды, тірі организмдегі заттардың биологиялық функциямен молекуларлық құрамының өзара байланысын зертейді. Биохимия тірі организмде өтетін процесстерін терең түсіну үшін негізі ғылым болады.

Әдебиеттер

1. 
   З.Сеитов. Биологиялық химия. 1992.
   
2. 
   И.В.Березин, Ю.В.Савин. Основы биохимии. 1990. Т. 1.
   
3. 
   Д.Г.Кнорре, С.Д.Мызина. Биологическая химия. М. Высшая школа. 2002.
   
4. 
   А.Ленинджер. Биохимия. М. Мир. 1981, т. 1-3.
   
5. 
   А.Уайт и др. Основы биохимии. М. Мир. 1981. Т.1-3
   
6. 
   Д.Мецлер. Биохимия. 1980. Т. 1-3.
   
7. 
   Л.Страйер. Биохимия. 1985. Т. 1-3.
   
8. 
   А.А. Анисимов Основы биохимии. Москва, Высшая школа, 1986.
   
9. 
   З.С.Сеитов. Биохимия. Алматы, Агроуниверситет, 2000.
   
10. 
    Д. Марри, Д. Греннер, П. Мейес, В. Родуэлл. Биохимия человека, Москва, Мир,1993.
    
11. 
    Я.Мусил, О.Новакова, К.Кунц. Современная биохимия в схемах. Москва.
    

1. 
   Е.М. Попов, В.В.Демин, Шибанова Е.Д. Проблема белка. Т. 1-5. М. Наука. 1996.
   
2. 
   А.Я.Молекулярная иммунология. Москва, 1985.
   
3. 
   В.И.Добрынина. Биологическая химия, 1976.
   
4. 
   Диксон, Уэб. Ферменты. М.Мир. 1975.
   
5. 
   П.Фридрих. Ферменты: четвертичная структура и надмолекулярные комплексы. М. Мир. 1986.
   
6. 
   Б.Уильямс, К. Уилсон. Методы практической биохимии, Москва, Мир, 1978.
   
7. 
   Г.А.Соловьев. Руководство для малого практикума по биохимии животных. Москва, МГУ, 1979.
   
8. 
   Д.К.Шапиро. Практикум по биологической химии. Минск, Высшая школа, 1972.
   
9. 
   О.Д.Кушманова, Г.М. Ивченко. Руководство к практическим занятиям по биологической химии. Москва, Медицина, 1974.
   
10. 
    Е.А.Строев. Практикум по биологической химии. Москва, Высшая школа, 1986.
    
11. 
    В.Б. Розен. Основы эндокринологии. М., Высшая школа, 1984.
    
12. 
    Под ред. С.Е.Северина, Г.А.Соловьевой. Практикум по биохимии. Москва, МГУ. 1989.
    

Пәннің тақырыптық жоспары ПМУ ҰС Н 7.18.2/07

3. Пәннің мазмұны

1.Биохимия пән.

2.Биохимияның даму тарихи, мақсаты, міндеті басқа биологиялық ғылымдарымен байланысы.

3.Биохимиялық зерттеулерінің объектері.

4.Статикалық және динамикалық биохимия.

5. Қазіргі замаңғы биохимияның жалпы проблемалары.

1.Көмірсулардың топтастыруымен атаулары.

2. Көмірсулардың құрылымы мен қасиеттері, өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдер клеткаларындағы қызметті. Көмірсулардың стериоизомериясы. Көмірсулар изомерияның турлері.

3. Моносахаридтер, олардың туындылары. Гексозалар, пентозалар, олардың құрылымы, қасиетері.

4.Дисахаридтер, олардың құрылымы, қасиетері. Тотықсызданатын және тотықсызданбайтын дисахаридтер.

5. Полисахаридтер. Олардын өкілдері (гликоген, крахмал, целлюлоза), құрамы, құрылысы, қасиеттері, организмде атқаратын биологиялық қызметі. Углеводтардың алмасуы. Глюкозаның көзі және айналу жолдары.

6. Глюконеогенез. Гликогеннің синтезі. Организмдегі көмірсуларының өзара айналуы.

7. Көмірсулар биотехнологиялық өндіріс үшін манызды шикі зат.

1.Белок молекуласының құрамы.

2.Аминқышқылдар, олардың құрылымы. Аминқышқылдарды топтастыру. Аминқышқылдардың физико-химиялық, химиялық, қышқылдық-негіздік (амфотерлік) қасиетері. Амин қышқылдарының биологиялық қызметі. Ауыстырылатын және ауыстырылмайтын амин қышқылдары.

3.Белок молекуласының құрылысы. Пептидтік байланыс, оның сипаттамалары. Белок молекуласының құрылысының денгейлері: бірінші, екінші, үшінші және төртінші реттік құрылымы. Домендер. Белоктарды топтастыру. Фибриллярлы және глобулярлы белоктар. Карапайым және құрделі белоктар. Әр топқа кіретін белоктар құрылымының ерекшелігі, мысалдар. Белоктардың қышқылдық-негіздік қасиетері. Белоктардың көппішінділігі. Белоктардың тұр өзгеріс ерекшелігі.

4.Белоктардың биологиялық қызметі. Белок құрылымымен қызметінің өзара байланысы. Мутациялар, олардың белоктың құрылымы мен қызметіне әсері. Гемоглобин: құрылымы, қасиеттері, қызметі. Иммуноглобулиндер: құрылымы, қасиеттері, қызметі. Альбуминдер: құрылымы, қасиеттері, қызметі. Амин қышқылы мен белоктардың катаболизмі мен биосинтезі.

5.Ферменттер. Ферменттердің құрылымы мен қасиеттері. Кофакторлар, коферменттер. Ферменттердің активті орталығы, әсер ету механизмі.

Ферменттік реакциялардың кинетикасы. Ферменттік активтілігінің субстрат және ферменттің концентрациясынан тәуелдігі. Ферменттік активтілігіне температура, рН, ортанын құрамының әсері. Химиялық реакцияларының кинетикасы. Михаэлис-Ментен тендеуы. Михаэлис-Ментен константасы. Лайнуивер-Берк тендеуы. Ферменттердің тежелуі. Ферменттердің тежегіштері. Бәсекелес және бәсекелес емес тежегіштер. Изоферменттер. Мультиферменттік комплестері. Ферменттерді топтастыру.

6.Жануарлар, өсімдіктер мен микробтық ферменттер, олардың ерекшелігі. Ферменттердің қимылсыздандруы. Биотехнология өндірістерінде ферменттерді пайдалану. Инженериялық энзимология, оның биотехнология үшін манызы.

1.Нуклеин қышқылдары, химиялық құрамы. Пуриндік және пириминдік негіздері, нуклеозидтер, нуклеотидтер, олардың құрылымы және қасиетері. Нуклеотидтердің организмдегі биологиялық қызметі.

2.ДНҚ, РНҚ. Нуклеин қышқылдарының қасиетері, ерекшелігі. ДНҚ молекуласының құрылысы: бірінші, екінші реттік құрылымы. Чаргафф за”дылығы. ДНҚ молекуласының қос қабат спираль құрылымының биологиялық мағынасы. ДНҚ-ның репликация мен репарациясы.

3.РНҚ. РНҚ-ның тұрлері: иРНҚ, тРНҚ, рРНҚ. РНҚ молекуласының құрылысы: бірінші, екінші, үшінші реттік құрылымы. РНҚ-ның қасиетері, биологиялық қызметті.

4.Белок биосинтезі, негізгі кезеңдері. Белок биосинтезіндегі ДНҚ және РНҚ қызметі. Рибосома, құрылымы, клеткадағы қызметі.

5.Генетиқалық код. Геном, ген, кодон. Транскрипция, трансляция. Белоктық инженерияның негізгі принциптері.

1.Липидтер. Липидтердің жалпы қасиеттері. Липидтердің биологиялық қызметі. Липидтердің топтастыруы, атауы.

2.Жоғары май карбон қышқылдар – сабынданатың липидтердің компонентері.

3.Сабынданатың липидтер: олардың құрылымы, қасиеттері: фосфолипидтер, бейтарап майлар, сфинголипидтер, гликолипидтер.

4.Сабынданбайтың липидтер: стероидтер және терпендер. Стероидтардың негізгі өкілдері: холестерин, өт қышқылдары, олардың құрылымдары, қасиеттері, организмдегі қызметі.

5.Терпендер: негізгі өкілдері, құрылымы, қасиеттері. Терпендердің қызметтері. Липидтердің алмасуы. Май қышқылдарының катаболизм мен биосинтезі. Май қышқылдарының тотығу жолы. Триацилглицерин, холестериннің биологиялық синтезі және катаболизмі.

6.Жануарлардың, өсімдектердің, микробтардың манызды липидтердің өкілдері. Май қышқылдардың биологиялық активті туындылары. Простагладиндер, құрылымы, синтезі, биологиялық қызметі.

6 Тақырып. ВИТАМИНДЕР. ГОРМОНДАР.

1. Витаминдер, құрылысы, қасиеттері, клеткадағы биологиялық қызметі. Витаминдердің топтастыруы.

2. Суда ерийтін витаминдер. Олардың өкілдері: тиамин, аскорбин қышқылы, В тобының витаминдері. Витаминдердің кофермент реттінде қызметі.

3. Майда ерийтін витаминдер. А, Е, К, D топтардың витаминдері.

4. Гормондар, олардың құрылымы, қасиеттері, организмдегі биологиялық қызметі, Гормондардың топтастыруы. Өсімдектердің және жануарлардың гормондары.

5. Стероидтық гормондар. Белок-пептидтық гормондар, олардың өкілдері. Инсулин, құрылымы, қасиеті, организмдегі қызметі, биологиялық синтезі. Гормондар - амин қышқылдарының туындылары. Тироксин, трийодтиронин, адреналин. Гормон әсерінің механизмдері.

1.Зат алмасу, жалпы зандылығы.

2. Анаболизм мен катаболизм, олардың өзара байланысы.

3. Гликолиз.

4.Лимон қышқылының циклы, оның биологиялық мағынасы, аминқышқылдардың биосинтезімен байланысы.

5.Тотыға фосфорлану. Метаболизм процестерін реттеу жалпы принциптері. Зат алмасуының биохимиялық жұйелерінің өзара байланысы.

6. Клетканың биоэнергетикасы. Митохондриялар мен хлоропластар, олардың құрылымы, қызметтері.

7. АТФ, клеткадағы қызметі. Биологиялық тотығу. Тыныстану тізбегі, оның қызметі. Тыныстану тізбегінің ферменттік жұйелері.

1. Көмірсулар: қарапайым көмірсуларды, дисахаридтерді, полисахаридтерді тенестіруі. Көмірсулар қасиеттерін зерттеу. Биологиялық материалар құрамындағы глюкозаны сандық анықтау.

2. Липидтер, олардың құрылымын, зерттеу Майлардың физико-химиялық қасиеттерін зерттеу (ерігіштігі, эмульдеуы). Липидтердің май саны (қышқыл саны, сабындану саны) анықтау.

3. Аминқышқылдар, белоктар. Белоктармен аминқышқылдарды анықтайтын реакциялар (белоктармен аминқышқылдарды анықтайтың сапалық реакциялар). Биологиялық зат құрамында белоктардың сандық мөлшерін әртұрлі әдістер пайдаланып анықтау. Белоктарды тұңбаға шөгу. Белоктарды бөліп алу және тазалау.

Бақылау жұмыстарының күнтізбелік кестесі

1 рейтинг (2 семестр)															Барлы ғы
Апталар			1		2	3		4	5	6	7		8
Апта бойындағы ең жоғарғы балл			14		6	14		6	14	6	14		26	100	200
Дәріске қатынасу және дайындалу	СӨЖ түрі		ҮТ1		ҮТ2	ҮТ3		ҮТ4	ҮТ5	ҮТ6	ҮТ7		ҮТ8		16
	Бақылау формасы		С		С	С		С	С	С	С		С
	Ең жоғарғы балл		2		2	2		2	2	2	2		2
Сарамандықжұмыстарға дайындалу	СӨЖ түрі		ҮТ1			ҮТ4			ҮТ7		ҮТ12				8
	Бақылау формасы		КТ			КТ			КТ		КТ
	Ең жоғарғы балл		2			2			2		2
Зертханалық жұмыстарға дайындалу және орындау	СӨЖ түрі		ЗЖД1			ЗЖД7			ЗЖД 12		ЗЖД 15				8
	Бақылау формасы		Т			Т			Т		Т
	Ең жоғарғы балл		2			2			2		2
Зертханалық жұмысты әзірлеу және қорғау	СӨЖ түрі		ЗЖД1			ЗЖД2			ЗЖД 3		ЗЖД 4				16
	Бақылау формасы		Т			Т			Т		Т
	Ең жоғарғы балл		4			4			4		4
Қосымша деректерді пайдалану	СӨЖ түрі														32
	Бақылау формасы		КТ		КТ	КТ		КТ	КТ	КТ	КТ		КТ
	Ең жоғарғы балл		4		4	4		4	4	4	4		4
Кезекті жылбойғы үлгерімдер	Тақырыптың №														20
	Бақылау формасы													МБ1
	Ең жоғарғы балл												20	100
2 рейтинг (2 семестр)															Барлы-ғы
Апталар				9		10	11		12	13		14	15
Апта бойындағы ең жоғарғы балл				14		6	14		6	14		6	40	100	200
Дәріске қатынасу және пайдалану		СӨЖ түрі		ҮТ1		ҮТ2	ҮТ3		ҮТ4	ҮТ5		ҮТ6	ҮТ7		14
		Бақылау формасы		С		С	С		С	С		С	С
		Ең жоғарғы балл		2		2	2		2	2		2	2
Сарамандықжұмыстарға дайындалу		СӨЖ түрі		ҮТ1			ҮТ4			ҮТ7			ҮТ12		8
		Бақылау формасы		КТ			КТ			КТ			КТ
		Ең жоғарғы балл		2			2			2			2
Зертханалық жұмыстарға дайындалу және орындау		СӨЖ түрі		ЗЖД1			ЗЖД7			ЗЖД 12			ЗЖД 15		8
		Бақылау формасы		Т			Т			Т			Т
		Ең жоғарғы балл		2			2			2			2
Зертханалық жұмысты әзірлеу және қорғау		СӨЖ түрі		ЗЖД1			ЗЖД2			ЗЖД 3			ЗЖД 4		16
		Бақылау формасы		Т			Т			Т			Т
		Ең жоғарғы балл		4			4			4			4
Қосымша деректерді пайдалану		СӨЖ түрі													28
		Бақылау формасы		КТ		КТ	КТ		КТ	КТ		КТ	КТ
		Ең жоғарғы балл		4		4	4		4	4		4	4
Курстық жұмыстарды орындау		СӨЖ түрі											КЖ1		10
		Бақылау формасы											Т
		Ең жоғарғы балл											10
Кезекті жылбойғы үлгерімдер		Тақырыптың №													16
		Бақылау формасы												МБ2
		Ең жоғарғы блл											16	100

Курс саясаты
Студенттер оқу барысында сабаққа түгел қатынасып, барлық жағдайларда жоғары қарқынды белсенділік көрсетуі қажет. Қандайда болсын тәртіп бұзушылық қатаң жазаланады. Тәртіп бұзушыларға төменгі көрсетулерге сәйкес жаза қолданылады:

• 
  дәріске деректі себепсіз қатынаспағаны үшін – баға 1 баллға шегеріледі;
  
• 
  зертханалық жұмысқа деректі себепсіз қатынаспағаны үшін – баға 2 баллға шегеріледі;
  
• 
  дәріске немесе зертханалық жұмысқа 10 минуттан жоғары кешігіп келгені үшін – баға 1 баллға шегеріледі;
  
• 
  дәріс немесе зертханалық жұмыс үстінде тәртіп бұзушылық үшін – сабаққа қатынасу баллынан 1 балл шегеріледі.
  

Студенттің жұмысын бағалау шарттары:

Әр дәрістік немесе студентке 5 балл беріледі және белсенділігіне қарай 2 балл қосымша қойылады. Студенттің жұмысы 5 баллға бағалануы үшін оның әр дәрістен немесе зертханалық жұмыстан конспектісі болуы шарт және зертханалық жұмыс барысында ауызша жауап бере алуы керек. Егерде конспектісі болып ауызша жауап бере алмаса баға 2,5 баллға шегеріледі, конспектісі болмаса баға 3,0 баллға шегеріледі. Студенттің әр дәрістен немесе зертханалық жұмыстан конспектісі болуы шарт, өйткені бұл жұмыстар әр кезекті кеңестік тексерістер кезінде белгіленген баллдармен бағаланады.

Студент, деректі себептерге байланысты қатынаса алмай қалған зертханалық жұмыстарды келесі апталарда орындауға мүмкіншілік алады, бірақта бұл жағдайларда берілетін балл 1 баллға кем бағаланады.

Емтихан шартты түрде билет сұрақтарына ауызша жауап беру арқылы жүргізіледі. Билет 3 сұрақтан тұрады, баға балл түрінде қойылады:

• 
  100 балл – 3 сұраққа түгелдей түпкілікті жауап;
  
• 
  80 балл – 2 сұраққа түпкілікті, 1 сұраққа жартылай жауап;
  
• 
  70 балл – 2 сұраққа түпкілікті жауап;
  
• 
  49 балл – 1 сұраққа түпкілікті, 2 сұраққа жартылай жауап;
  
• 
  0 балл – барлық сұрақтарға жауап бермеген жағдайда.
  

Рейтингтің қорытынды бағаларын есептеу жолдары:

Университеттің ғылыми кеңесі бекіткен шартты есеп үлесімдері төменгі кестеде көрсетілген.

Қортынды тексеру	Тексеру түрлері	Шартты үлесімдер
Емтихан	емтихан	0,6
	кезекті жылбойғы үлгерімдер	0,4

Пән бойынша қортынды рейтинг мына төменгі формуламен есептеледі:

Р1+Р2/2*0,6+Э*0,4

мұндағы, Р1, Р2, Э – рейтинг және емтихан баллдары; ВДту, ВДэ – жылбойғы кезекті үлгерімдер және қортынды тексерулердің шартты есеп үлесімдері.

Қорытынды рейтингтің пәні бойынша баллдық бағасы төмендегі кестеге сәйкес сандық эквивалентке, әріптік және дәстүрлік бағаға айналып “Оқушылардың жетістік журналына” және “Рейтингтік тізбелеріне” тіркеледі.

жүктеу/скачать 345.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: