БАҒдарламасы қостанай, 2014 жыл мазмұны 1

Жалпы республикалық астық жинауда Қостанай облысы үшінші орынды алады. 2007-2013 жылдары астық өнімі жылына 4,8 млн. тоннадан артық болды.

Облыстың егін шаруашылығын дамытуда астық өндірісі басым болып табылады, ол өсімдік шаруашылығы жалпы өнімінің 76 алады.

2007 жылы облыстың негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының егістік алқабы 4474,5 мың гектарды құрады, ал 2013 жылы алқап 748,3 мың гектарға көбейіп, 5222,8 мың гектарды құрады.

01.01.2014 жылғы жағдай бойынша облыста 5953 агроқұрылым, оның ішінде 2 ӨК, 5 АҚ, 469 ЖШС мен 5477 шаруа қожалықтары бар.

Облыста 15 ауылдық несиелік серіктестіктер құрылған, жарғылық қоры 992,6 млн. теңгені құрайды, қатысушылар саны – 509. АНС қызметін бастаған күннен бастап 17123,8 млн. теңге кредиттік қаражат, оның ішінде 2013 жылы 1699,9млн. теңге сомасына 339 кредит, 2014 жылдың 1 мамырына дейін – 602,9 млн. теңге сомасына 29 кредит берілді.

Кредиттер айналым қаражаттар алу үшін беріледі, жылдық сыйақы мөлшерлемесі 8-9 құрайды.

17-кесте

Мәлімет көзі: Қостанай облысы бойынша статистика департаменті, интернет ресурс: www.kostanai.stat. kz;

Өндірісті әртараптандыру мақсатында майлы дақылдар алқаптары ұлғайтылды, олар 233,6 мың гектар алқапта орналастырылды, бұл 2012 жылғыдан 13,6 мың гектар артық.

Мал азығы дақылдары алқаптары ұлғайды, олардың алқабы 01.01.2013 жылға 314,8 мың гектарды құрады, бұл 14,3 мың гектар артық, жарма дақылдарының алқабы 2,5 мың гектарға ұлғайып, 17,9 мың гектарды құрады, дәнді бұршақ дақылдары алқабы 27,4 мың гектарға азайып, 42,9 мың гектарды құрады.

2012 жылмен салыстырғанда картоп алаңы 32,8 гектарға, көкөністер 116,7 гектарға ұлғайды, бақша алқабы 54,9 гектарға ұлғайды. Картоп 3 мың гектарға, көкөністер – 659,5 гектарға отырғызылды.

2013 жылы егісітікке 577,8 мың тонна тұқым немесе қажеттіліктің 100-ы дайындалды. Сұрыпты алмастыру және оны жаңарту мақсатында облыстың ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері элиталық-тұқым шаруашылықтарында 11,6 мың тонна элиталық тұқым сатып алды.

2013 жылы тұқым шаруашылығын дамытуға республикалық бюджеттен 285,38 млн. тенге субсидиялар бөлінді.

Минералдық тынайтқыштардың құнын жартылай арзандату үшін жергілікті бюджеттен 1 млрд. теңге, республикалық бюджеттен 1 млрд. 136 млн. теңге бөлінді.

Техникалық жағынан жаңарту

2014 жылдың 1 қаңтарында облыста 24811 трактор, 11391 астық жинайтын комбайн, 24241 тұқым сепкіш, 73171 тырма, 190 тұқым тазартушылар, 3929 культиватор, 744 жоғары өндіруші егістік кешендері мен басқа ауыл шаруашылығы техникалары болды.

2014 жылдың 1 мамырындағы жағдай бойынша «ҚазАгроФинанс» АҚ арқылы лизингке облыстың ауыл шаруашылығы кәсіпорындары 530,5 млн. теңге сомасына 40 бірлік техника, оның ішінде 23 трактор, 10 астық жинайтын комбайн, 1егістік кешені, 1 тұқым сепкіш және басқа 5 техникалар сатып алды.

Ауылшаруашылығы тауар өндірушілеріне қолдау көрсету мақсатында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілеріне суаруға арналған суларды жеткізу жөніндегі қызметтердің құнын төлеу үшін 2014 жылға республикалық бюджеттен 1 млн. 179 мың теңге (2013 жылы – 1102,0 мың теңге) бөлінді.

Қостанай облысы – Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің 9,3 беретін, дамыған мал шаруашылығы бар өңір болып табылады. Мал шаруашылығының табысты дамуы көбінесе оның жемшөп базасының мықтылығымен айқындалады. Облыс егіншілік пен тамақ өнеркәсібі қалдықтарының арқасында табиғи азықтық жайылымдары мен азықтық базаларының аса бай ресурстарына ие.

Мал саны мен мал шаруашылығының негізгі өнімдері бойынша облыс өңірлер арасында жетекші орындардың бірін алып отыр. 01.01.2014 жылға дейін өңірде мал шапуашылығының негізгі өндірушілері – халық шаруашылығы – 75,3, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары – 22,5, шаруа (фермерлік) қожалықтары – 2,2 болып табылады.

Облыстың мал шаруашылығында ет-сүт мал шаруашылығы (ірі қара мал басы), шошқа шаруашылығы мен құс шаруашылығы, сонымен қатар жылқы өсіру саласы дамыған.

2007 жылмен салыстырғанда 2013 жылы ауыл шаруашылығы малдары мен құстарының басының: қой мен ешкі – 21,7-ға, жылқы – 15,9-ға, құс – 8,1-ға өсуіне қол жеткізілді, ірі қара мал басы – 25-ға, шошқа – 45,5-ға азайды. Ірі қара мал және шошқа санының азаюы, негізінен, халық шаруашылықтарында 2012 жылында өткізілген идентификация және құрғақшылық ауа райы салдарынан болды.

Барлық меншік нысанындағы шаруашылықтар 2013 жылы 97,1 мың тонна – тірі салмақта ет; 341,1 мың тонна – сүт, 457,2 млн. дана – жұмыртқа өндірді. 2012 жылға қарағанда мал шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемінің өсуі сүт – 2,6-ға, төмендеуі ет – 2,2-ға, жұмыртқа – 13,3 құрады.

2013 жылдың қорытындылар бойынша мал шаруашылығы өнімдерінің жалпы шығарудың НКИ-нің көрсеткіші қол жеткізгелген. Ет өндірісі көлемдерінің төмендеуі халық шаруашылықтарында ірі қара мал және шошқа санының азаюына байланысты, жұмыртқа өндірісі көлемдерінің төмендеуі тауық-мекиен санының азаюына және кейбір құс шаруашылықтары қызметінің тоқтатылуына байланысты.

Сүтті мал шаруашылығы өте күрделі және ерекше сала болып табылуына қарамастан, жеткілікті тиімді дамып келеді. Соңғы жылдары бұл салада оң қарқын байқалуда. 2013 жылы 2012 жылмен салыстырғанда, сиыр саны 7,6, соның ішінде өндірістік секторында18,1-ға, сүт өндірісі 2,6, соның ішінде өндірістік секторында 10,0-ға өсті.

2014 жылдың қорытындысы бойынша барлық деңгейдегі мал басы күтілетін саны 424,4 мың бас (өсуі 5,4%), оның ішінде сиыр 185,2 мың бас (өсуі 7,8%), қой және ешкі 379 мың бас (өсуі 1,2%), шошқа 159,6 мың бас (өсуі 1,5%), жылқы 88,8 мың бас (өсуі 1,5%), құс 4 млн. 333 мың бас (өсуі 1,5%).

Бұл етті тірі салмақта өндіру көлемін 97,5 мың тоннаға дейін жеткізеді немесе өткен жылғы деңгейімен салыстырғанда 100,4%, сүт – 335,4 мың тонна (104,2%), жұмыртқа 463 млн данаға дейін (101,3%).

ІҚМ ұрғашы басын сатып алу бойынша «Сыбаға» бағдарламасын іске асыру есебінен (2011-2014 жылдары 18100 бас) мал шаруашылығы өнімдері өндірісінің көлемдері өсуінің жоғары қарқыны өндірістік секторында қол жеткізіледі (ет бойынша -109,2%, сүт – 107,2%, жұмыртқа – 107,3%). ҚР АШМ берген ІҚМ ұрғашы басын сатып алу бойынша тапсырмасынан (2011-2014 жылдарда 18100 бас) агроөнеркәсіптік кешен субъектілерімен «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ қаржы институттар арқылы қарызға алған қаражаттыр есебінен 13,3 мың бас сатып алынды (тапсырмадан 74%), оның ішінде 1621 бас ағымдағы жылда (28% ағымдағы жалдағы тапсырмасынан 5800 бас).

"Аграрлық несие корпорациясы" АҚ шаруа және фермерлік қожалықтардың 1100 бас сатып алуға өтінімдердің рәсімдеуін жүргізіледі.

2010-2014 жылдарда шетелден 11,9 мың бас асыл тұқымдыІҚМ толы, оның ішінде 8,9 мың бас (74%) етті тұқым.

2014 жылы 2000 бас тапсырмасымен 1865 бас етті тұқым әкелінді (немесе тапсырманың 72%). Жылдың соңына дейін 3400 бас немесе тапсырманың 170% сатып алу көзделген.

Бұның барлығы ІҚМ тұқымды басының санын 70 мың бас немесе барлық ІҚМ басын 18%-ға ұлғайтуға (2013 жылы 63,1 мың бас немесе 16% боды) мүмкіндік береді.