Асыл тұқымды мал шаруашылығы

2014 жылдың 1 қаңтарында асыл тұқымды малдарды мемлекеттік тіркеу мәліметтері бойынша барлық санаттағы шаруашылықтарда асыл тұқымды мал басының болуы мынадай түрлер бойынша:

- ІҚМ - 70028 бас, оның ішінде сиыр 28980 бас (1.01.2013 жылға – 63098 және 24317 бас, өсім 11,0%, тиісінше 19,2% құрады). Жалпы мал басынан асыл тұқымды ІҚМ басының үлесі 2013 жылы 17,4% (2012 ж. – 16,0%) құрайды;

- жылқы 910 бас (2013 жылы – 542). Асыл тұқымды жылқы санының өсуі 0,5% құрайды;

- шошқа 1503 бас (2013 жылы – 1442 бас), 0,2%-ға ұлғайды;

- құс 496341 бас (2013 жылы – 187022 бас), 9,2%-ға ұлғайды.

2014 жылы малдың қайта өндірісінде биотехнологиядағы ғылымның озат жетістіктері негізінде алынған мүлде жаңа асыл тұқымдық материалды (ұрық трансплантациясы мен біржыныстық тұқым) қолдану жөнінде жұмыс жалғастырылуда.

172 ұрғашы мал басын қолдан ұрықтандыру пункттері қызмет етеді (2012 -126 пункт), соның ішінде жеке секторда – 110. 5031 ұрғашы мал басы ұрықтандырылды (өткен мерзімммен салыстырғанда 16,6-ға төмен), соның ішінде ауыл шаруашылық кәсіпорындарында – 4403 бас, үй шаруашылықтарында – 628 бас. Қолдан ұрықтандыру қамтуы облыс бойынша 2,9% құрайды.

Мал шаруашылығын әрі қарай дамыту мақсатында облыста малды ұстау мен бағу технологияларын жетілдіру жөнінде мақсатты жұмыс жалғасуда. 3 мал бордақылау алаңдары, 2 репродуктылар-шаруашылықтары, 3 табын жылқы шаруашылықтары, 1 шошқа етін өндіру шаруашылығы, 1 құс фабрикасын салу бойынша ивестициялық жобалар іске асырылуда.

Облыстың мал шаруашылығын дамытуға 2013 жылы көлемі 1452,9 млн. теңгені құрайтын «Асыл тұқымды мал шаруашылығын қолдау» бағдарламасы бойынша, сондай-ақ әрекет етуі 2007 жылдан басталып, қазіргі күні қаржыландыру көлемі 5 есе ұлғайып, 2013 жылы 1628,4 млн. теңгені құрайтын «Мал шаруашылығы өнімінің сапасы мен өнімділігін арттыру» бағдарламасы бойынша республикалық бюджеттен қаржылық қаражаттың бөлінуі ықпал етуде.

Ауыл шаруашылығы малдарын кезең-кезеңмен теңдестіру жүргізіліп тұрады.

Ветеринария

Облыста мал шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі мен эпизоотикалық қолайлылықты қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдануда.

Облыстың барлық аудандары мен қалаларында 324 ветеринар мамандары жұмыс істейтін (қамтамасыз етудің 99)237 ветеринарлық пунктпен мемлекеттік ветеринарлық ұйымдар (МВҰ-ветстанциялар) құрылды. Оларды материалдық-техникалық жарақтандыру басталды. Бұл мақсаттарға Республикалық бюджет қаражатынан 657 млн. теңге бөлінді.

2014 жылы 10 инфекциялық ауруға қарсы малдардың түрлері бойынша эпизотикаға қарсы іс-шаралар, алдын алу екпелері бойынша әртүрлі манипуляциялардың 2889,6 мың, қандардың сынағын алу бойынша 891,3 мың манипуляциялар жүзеге асырылуда. Осы мақсаттарға республикалық бюджет қаражаты есебінен 687,4 млн. теңге бөлінді.

Мал ауруының диагностикасы мақсатында 2013 жылы 408,5 мың ірі қара мал басы бүрселез ауыруына тексерістен өткізілді, ауру жұқтыру – 0,6 құрайды, 1.05.2014 жағдайы бойынша бүрселез ауыруына 134,6 мың ірі қара мал басы тексерістен өтіп, ауру жұқтыру – 0,8 құрады.

Облыста 29 мал сою пункттері және 61 мал сою алаңдары қызмет етеді, 262 мал жерлейтін жерлер бар, олардан 32 – үлгілік, 230 – қарапайым болып табылады.

Құтырудың алдын алу үшін қаңғыған ит пен мысықтарды ұстау және жоюды ұйымастыру үшін жергілікті бюджеттен 2013 жылы 25 млн. теңге көлемінде қаражат бөлініп, оның ішінен 100 игерілді.

Азық базасы

2013 жылы азық дақылдарының алқабы 580 мың гектарды құрады, 2007 жылғыдан 29,6 артық.

2013 жылы 1256,4 мың тонна шөп, 129,8 мың тонна пішендеме, 898,8 мың тонна сабан, 200,5 мың тонна сүрлем, 468 мың тонна азықтық жем-шөп дайындалды, бұл өткен жылдардағы жем-шөпті ескергенде, қыста малды қорада ұстау кезеңінде қамтамасыз етті.

2015 жылғы қарай азықтың барлық түрлерін дайындау көлемі 1 малдың шартты басына шаққанда 25-30 центнер азықтық бірлікті құрайды.

Аудандар шегінде Схемаға сәйкес ауылшаруашылық өнім өндірісін субсидиялауға кезең-кезеңімен өту, 2017 жылдан 2019 жылға дейін ауылшаруашылық өндірісті субсидиялауды көздеп, бұл мамандану Схемасының 50%-на сәйкес келіп, ал 2020 жылдан бастап ауылшаруашылық өндірісті субсидиялау мамандану Схемаға толығымен сәйкес келетін болады.

Облыста 400-ден астам кәсіпорын ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеумен айналысады.

19-кесте

2008-2013 жж Қостанайоблысының қайта өңдеу кәсіпорындары

Қайта өңдеу кәсіпорындары	2008 жыл			2009 жыл			2010 жыл
	барлы ғы	жоба-лық қуат-ты-лығы тәулігіне/т	жұмысбас ты-лық %	барлы ғы	жобалық қуат тылы ғы тәулігіне/т	жұмысбастылық %	барлы ғы	жоба-лық қуат-ты-лығы тәулігіне/т	жұмысбас ты-лық %
Диірмендер	105	5715	60	102	5617	62	102	5836	80
Наубайханалар	221	218,2	82	219	193,3	82	218	212,1	90
Макарон цехтары	22	39,9	58	16	36,7	60	17	81,6	65
Өсімдік майын өндіру цехтары	4	5,4	25	4	5,5	43	7	32,8	45
Жарма өндіретін цехтар	5	22,5	76	7	56,92	76	5	57,6	30
Сүт қайта өңдеуші цехтар	15	693,5	40	15	693,5	41	13	645,7	60
Шұжық цехтары	37	43,4	33	36	46,2	33	36	47,3	58
Консервілеу цехтары	4	29000	15	4	29000	30	3	27000	60
Жүнді қайта өңдеуші цехтар	3	3,1	70	3	3,1	70	3	3	60
Теріні қайта өңдеуші цехтар	2	6,5	0	2	6,5	0	2	6,5	0
Қайта өңдеу кәсіпорындары 2011 жыл 2012 жыл 2013 жыл барлығы жобалық қуатты-лығы тәулігіне/т Жұмыс бас тылық % барлығы жобалық қуатты-лығы тәулігіне/т Жұмыс бас тылық % барлығы жобалық қуатты-лығы тәулігіне т Жұмыс бас тылық % Диірмендер 102 6397 92 99 6429,9 87 99 6429,9 91 Наубайханалар 18 212,1 90 218 212,1 90 218 212,1 95 Макарон цехтары 1 81,6 70 7 81,6 74 7 81,6 90 Өсімдік майын өндіру цехтары 7 32, 45 8 76,8 50 9 195 80 Жарма өндіретін цехтар 57,6 32 5 66,02 45 5 66,02 50 Сүт қайта өңдеуші цехтар 13 645,7 78 13 645,7 80 14 25 80 Шұжық цехтары 36 47,3 65 36 47,3 67 36 47,3 71 Консервілеу цехтары 3 27000 70 3 27000 92 3 27000 85 Жүнді қайта өңдеуші цехтар 3 3 60 3 3 60 3 3 60 Теріні қайта өңдеуші цехтар 1 6,5 0 1 6,5 0 1 6,5 40

Өндіріс көлемінің өсуі және өндірілетін өнімдердің сапасын арттыру технологиялық желілер мен өндірістік қуаттылықтарды жаңарту, ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу және өндіру технологияларын жетілдіру арқылы қамтамасыз етіледі.
20-кесте