БАҒдарламасы семей 2014 Алғы сөз I қҰрастырғАН

МАЗМҰНЫ

1 Қолдану саласы

2 Нормативті сілтемелер

3 Жалпы жағдайлар

4 Оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны (модуль)

5 Студенттерге арналған оздік жұмыс бағдарлармасы

6 Оқу әдістемелік әдебиеттермен қамтамассыз ету картасы

7 Әдебиеттер

«Суармалы егіншілік» пәні бойынша оқу - әдістемелік кешеннің құрамына кіретін пәннің оқытушыларға арналған жұмыс оқу бағдаралмасы 5В080100 «Агрономия» мамандығының студенттерге арналған.

«Суармалы егіншілік» пәнінің оқытушыларға арналған жұмыс оқу бағдарламасы осы пәннің оқу процесін ұйымдастыру ретін келесі құжаттардың талаптары мен ұсыныстарына сәйкес орнатады:

- Жоғары білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты;

- 5В080100 – Агрономия жоғары білім беру мамандығы бойынша типтік оқу жоспары;

- «Пәннің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеу және рәсімдеуге қойылатын ортақ талаптар» ТБС 042-ГУ-4-2014 Университет стандарты;

- «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны және құрылымы» ҚП 042-1.01-2014 Құжаттық процедура.

3.1 Пәннің қысқаша мазмұны.

5В080100 «Агрономия» мамандығының оқушыларына арналған «Суармалы егіншілік» пәні басқа пәндермен біріге отырып жоғары білікті мамандар дайындауға бағытталған. Сонымен бірге профильді пәндердің бірі болып есептеледі, мамандардың арнайы білімдерін терең меңгеруге әрекет етеді. Пәннің негізгі тараулары:

- жерді суару және суару жүйелері;

- суармалы жерлерін пайдаланудың қазіргі жағдайы және болашағы;

- ауыл шаруашылық дақылдарын суару режимі;

- суару егіншіліктің жұмыстарын ұымдастыру;

- суармалы егіншілікте топырақ эрозиясымен күресу шаралары.

суармалы жерлерін пайдаланудың тиімділігін арттыру, ауыл шаруашылық өсімдіктердің суару режимін реттеу, мелиоративтік жүйелерді жобалау жөніндегі ғылым мен техниканың ең жаңа табыстарын ескере отырып қазіргі заман талабына сай білім беру. Нұсқауларды техника-экономикалық салыстыру негізінде мелиорацияланатын ауданның және ауыспалы егістік танаптарының өлшемдерін, мелиорацияланатын жерлердің ауылшаруашылық тұрғыда қолдануын, суғару желісінің типін негіздеуге үйрету; мелиоративтік жүйелерде жолдарды жобалауға үйрету. Жабық, ашық және қосарланған желіліерді жобалауды үйрету. Коллекторлы-кәрізді желілерін жобалау негідерімен таныстырып оны нақты жағдайда іске асыруға үйрету.

3.3. Пәнді меңгерудің негізгі міндеттері:

Ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін суармалы егіншілік арқылы арттыру мен бірге, қоршаған ортаға зақым келтірмеу жолдарын меңгеру.

3.4.Оқытудың қорытындысы.

Пәнді оқу барысында оқушы:

-ауылшаруашылық дақылдардың су режимін білу;

-суару нормасын есептеуді;

-суару жүйесін құрстыру принциптерін меңгеру;

- суару әдістемелеріне ие болу;

- суару техникаларының құрылымын және реттеулерін түсіну;

-суармалы егіншілік саласындағы дүниежүзілік озат технологиялар туралы хабардар болу;

-топырақ эрозиясына қарсы қолданылатын шаралар туралы білім алу міндетті.

3.5. 1.Физика

3.6.1 Өсімдіктану

3.6.2 Селекция және тұқым шаруашылығы

3.6.3 Мал азығын дайындау

3.6.4 Ауылшаруашылық мелиорациясы
3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:

1кесте

Курс	Семестр	Кре-дит-тер	Дәріс	Тәжірибелік сағаты	МОӨЖ	ОӨЖ	Барлығы	Бақылау түрі
3	5	2	15	15	15	45	90	Емти-хан

4 ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ

2кесте

Тақырып атауы және оның мазмұны	Сағат саны
1	2
Дәріс сабақтары
1 – модуль Суармалы егіншілік туралы негізгі түсініктер 1 – блок. Жерді суару және суару жүйелері туралы түсініктемелер
1 Дәріс.Кіріспе. Республика суармалы жерлерін пайдаланудың қазіргі жағдайы және болашағы	1
2 Дәріс.Суарудың микроклиматқа және өсімдіктерге ықпалы.	1
3Дәріс.Жерді суару және суландыру	1
2- блок.Ауыл шаруашылық дақылдарын суару режимі
4 Дәріс.Топырақтың су режимі және оны реттеу	1
5 Дәріс. Ауыл шаруашылық өсімдіктердің суару режимі	1
6 Дәріс. Топыраққа судың сіңуі және сүзілуі	1
7 Дәріс. Ауылшаруашылық дақылдардың суарудың негізгі әдістері	2
2-модуль.Суару егіншіліктің жұмыстарын ұымдастыру
1-блок.Егістік жерлермен суару телімдер жүйесі.
8 Дәріс.Егістік жерлермен суару телімдердегі арық-атыз жүйесі	2
9 Дәріс.Су таратқыш арық-атыз жүйесін ұйымдастыру негіздері	1
10 Дәріс. Жер суару және суландыру үшін пайдаланатын су көздері.	1
11 Дәріс. Су көздерінен суды суару жүйесіне көтеру әдістері	1
2 –блок.Суармалы егіншілікте топырақ эрозиясымен күресу шаралары
12 Дәріс.Топырақ эрозиясының түрлері және олардың пайда болатын себептері	1
13 Дәріс. Суармалы жерлерді сорлану және батпақтанудан сақтау	1
Тәжірибелік сабақтар
1 – модуль Суармалы егіншілік туралы негізгі түсініктер 1 – блок. Жерді суару, суару жүйелері және дақылдардың суару режимі туралы түсініктемелер
1 сабақ. . Жерді суару және суландыру туралы түсініктер	1
2 сабақ. Суарудың түрлері және суарудың тәсілдері.	1
3 сабақ.Күрішті суару режимі	1
2 блок.Ауыл шаруашылық дақылдарын суарудың әдістері және техникасы
4 сабақ.Бороздалармен суару әдісі	1
5 сабақ.Тақталап жайып суару әдісі	1
6 сабақ.Жаңбырлатып суару әдісі	1
7 сабақ.Суды орташа шашырататын жаңбырлатқыш машиналар мен қондырғылар.	1
8 сабақ. Сіңіре суару әдісі	1
9 сабақ.Сарқынды сулармен суарудың жолдары	1
10 сабақ.Егісті астыңғы жағынан суару	1
2 – модуль.Егістік жерлердің арық-атыз жүйесі 1-блок.Суару әдісіне қарай арық-атыз жүйесін ұйымдастыру
11 сабақ.Топырақ арнасына уақытша тілінетін арық-атыз жүйесі	1
12 сабақ.Егістікті жаңбырлатып суару үшін қолданылатын жүйесі	1
13 сабақ.Суару каналдардын орналастырудың негіздері	1
2-блок.Жер суару және суландыру үшін пайдаланатын су көздерінен суды механикалық әдіспен кеөтеріп суару
14 сабақ.Насос станциялары түрлері және оларды орналастыру схемалары	1
15 сабақ.Насос саны мен олардың жіберетін суын арық-атыз жүйесінің жіберетін суының есептелген мөлшерімен сәйкестендіру	1

5. 
   СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ӨЗДІК ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
   

5.2. Картоптың суару режимы

5.3. Бороздалап суару үшін қолданылатын таратқыш және суару трубопроводтары

5.4. Егістікті жаңбырлатып суару үшін қолданылатын ашық және жабық арық-атыз жүйесі

5.5. Арық-атыз жүйесінің арматурасы

5.6.Суару каналдарын орналастырудың негіздері

5.7. Қаналдарды жерге орналастырудың талаптары.

5.8.Каналдар және суармалы жерлердің номенклатурасы

5.9. Судың есептелген мөлшері жэне суару жүйесі каналдарының пайдалы әсер коэффициенті (ҚПД)

5.10. Суару каналдарының конструкциясы және оларды есептеу

5.11. Жаңбырлатып суару үшін тасу жүйесін орналастырудың ерекшеліктері

5.12. Тартпа-каналдар қолданылу жағдайлары

5.13. Тартпа-каналдардың конструкциясы.

5.14. Арық-атыз жүйесінің ашық түрлерінің құрылыстары

5.15. Суды тарату мен есепке алуды автоматтандыру

5.16. Жабық және құрастырылған суару жүйесі

5.17.Суармалы жерлердегі жолдар және орман алқаптары

5.18. Жер суару және суландыру ушін пайдаданылатын су көзде-рінің турлері

5.19. Суару жүйесінің Бас саға қүрылыстары

5.20. Суару каналдарын тосаптанудан қорғау

5.21. Жер асты суларымен суару

5.22. Насос станциялары туралы жалпы мәліметтер

5.23. Насос станцияларын орналастыру схемалары

5.24. Насос станциясының жұмыс режимі және агрегаттардың санын анықтау.

5.25. Қысым трубопроводының диамітрін, насостын, және двигатель-дің қуаттылығын есептеу.

5.26. Ауыл шаруашылық дақылдарын суарудың негізгі әдістері

5.27. Жүгері суару режимы

5.28. Сіңіре суару әдісі

5.29. Суарудың түрлері

5.30. Жерді суару және суландыру туралы түсініктеме

5.31. Суарудың топыраққа тигізетін ықпалы.

5.32. Жаңбырлатып суару әдісі

3 кесте

0. 
   7.1. Негізгі әдебиет:
   

7.1.2 Атақұлов Т.А., Кенебаев Т.С. Ауылшаруашылық мелиорациясы. Алматы, 2010ж.

7.1.3 Зубаиров О.З., Атақұлов Т.А., Рау А.Г., Досмухамбетова А.Р. «Мелиорация пәні бойынша практикум». Алматы, 2005 ж.

7.1.4 Зубаиров О.З., Тілеукұлов А.Т., Нұрмамбетов Д.Д. «Мелиоративтік жобалау жүйелері» - Алматы – 2011г.

7.2. Қосымша әдебиет:

7.2.1. Мустафаев Ж.С., Умирзаков С.И. и др. Основы сельскохозяйственной мелиоарции (на каз.яз. и русс. яз.) Тараз, Изд «Аква», 2003г.