Бағдарламасы «Ядролық энергетикалық қондырғылардың технологиялық процестерін автоматтандырылған басқару жүйесі»

Құрастырушы ________ «__»_______ 2013 ж.

Сейсенбаева М.К., «Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасының аға оқытушысы.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1 «Техникалық физика» кафедрасының отырысында.

«__» ______ 2013 жылы, № 1 хаттама.

Кафедра меңгерушісі ___________ О. Степанова.

«__» _______ 2013 жылы, № 1 хаттама.

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында қабылданған және баспадан шығаруға кеңес берді.

« __» _______ 2013 жылы, № 1 мәжілісхат.
ОӘК төрайымы, проректор __________ Г. Искакова
4 АЛҒАШҚЫ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН.

МАЗМҰНЫ

1 Қолданылу саласы

2 Нормативтік сілтемелер

- ҚР МЖМБС 3.08.355-2006, 23 желтоқсан 2005 ж. № 779 Қазакстан Республикасы білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен енгізілген және бекітілген;

- Типтік оқу бағдарламасы, жоғарғы білім, Бакалавриат. 5В072300 – «Техникалық физика» мамандығы бойынша «Қолданбалы жылуфизикасы»,

- СТУ 042-ГУ-4-2013 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатың жалпы талаптар» университет стандарты;

- ДП 042-1.01-2013 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің қүрылымы және мазмүны» құжаттандырылған процедурасы.

3 Жалпы ережелер

3.1 Пәннің қыскаша мазмұны

ЯЭҚ дағы технологиялық процесстерді автоматтандырылған басқару жүйесі ыдыраудың тізбекті реакциясын басқарудың негіздерін, бақылау және реттеу объектісі ретінде ядролық реактордың сипаттамасы.

АЭС дағы технологиялық процесстерді жаңа автоматты басқаруды бағдарламалық бақылаушыларды, ақпаратты берудің, есептік және диагностикалық есептердің сандық құралдарын кенінен пайдалану, АЭС-тардың технологиялық процестерін дәстүрлі бақылау және басқару құралдарын (тілді құралдар, өздігінен жазу құралдары, жарықтық индикаторлар, жабдықтарды жеке басқару құралдары және т.б.) жаңа ақпараттық технологияны қолданатын компьютерленген жүйелерге ауыстыруға алып келді.

Осындай басқарылатын нысаналар үшін басқарудың, бақылаудың және қорғаныстың күрделі алгоритмдері жатады, сенімділігі бойынша жоғары талапты, кейбір ішкі жүйелер үшін шапшандық бойынша да.

3.2 Пәнді оқытудың максаты

3.3 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті

3.4 Білім беру нәтижесі

• 
  реттеудің негізгі принциптері және обьекттер мен жүйелердің динамикасын математикалық сипаттауды;
  
• 
  АЭС пен ЯЭҚ ларда технологиялық процесстерді басқару және қорғау принциптері мен құралдарын;
  
• 
  ядролық реакторлардың жұмыс істеуін тиімді режимдермен қамтамасыз етуін;
  

• 
  басқару обьектісінің статистикалық және динамикалық сипаттамаларын аналитикалық және тәжірибелік зерттеу әдістерін;
  
• 
  динамикалық жүйелердің математикалық модельдері құрау әдістерін;
  
• 
  динамикалық жүйелер тұрақтылығының анализдері әдістерін;
  
• 
  басқару жүйесіндегі өтпелі процестердің сапа анализінің әдістері;
  

• 
  аналогтік және сандық басқару жүйесін пайдалану арқылы автоматты басқару жүйелерін модельдеу және зерттеу әдістерін;
  
• 
  сандық басқару жүйесіннің сапасы мен тұрақтылығын талдау және сипаттау әдістерін;
  
• 
  басқару жүйелерін имитациялық модельдеу және талдау құралдары мен әдістерін.
  

• 
  процестерді сипаттайтын дифференциалдық теңдеу құруды;
  
• 
  реттеу схемаларын таңдауды;
  
• 
  басқарудың типтік алгоритмдері құрау мен олардың динамикалық сапиттарын
  
• 
  құрылымдық схемалар мен белгілік графтар көмегімен динамикалық жүйені сипаттауды, құрылымдық схемаларды түрлендіру мен жеңілдету;
  
• 
  аналогтік және сандық басқару жүйесін пайдалану арқылы автоматты басқару жүйелерін модельдеу және зерттеуді;
  
• 
  жұмыстың сапалық көрсеткіштері мен тұрақтылығын талдау
  
• 
  автоматты басқару жүйелерін;
  
• 
  талап етілетін сапа жүйесін талдау.
  

• 
  автоматты басқару принциптерін;
  
• 
  автоматты басқарудың негізгі түрлерін;
  
• 
  автоматты басқару жүйелерін талдау мен жинақтау мақсаттары, міндеттері және әдістерін;
  

• 
  АЭС-те жылумеханикалық қондырғылар мен энергоблоктардың қосқан кезде, тоқтатқан кезде және қуаттын бір деңгейден екінші деңгейге өткен кездегі тиімді жұмыс істеу режимдерімен қамтамасыз етуді.
  

АЭС-тің ядролық энергетикалық және жылумеханикалық жабдықтардағы барлық процестердің жиынтығының сандық анализі үшін математикалық және бағдарламалық кешендерін пайдалана білуде

3.5 Курстың пререквизиттері

3.6 Курстың постреквизиттері

Курс постреквезиттары болады:

- дипломдық жобалау.

3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме

1–кесте

Курс	Семестр	Кредиттер	Дәр, сағ.	СС, сағ.	ЗС, сағ.	ОСӨЖ, сағ.	СӨЖ, сағ.	Барлығы, сағ.	Қортынды бақылау түрі
4	7	2	15	15	-	30	30	90	Емтихан

4 ОҚУ ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ (МОДУЛЬ БОЙЫНША)

2-кесте

5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМІ

3-кесте

Тақырып			Көрнекі құралдар, ТСО, плакаттар, зертханалык такталар	Өздігінен оқуға арналған сұрақтар	Бақылау түрі
Дәріс сабактар	Сарамандық сабақтар	Зертханалық сабақ
1	2	3	4	5	6
Технологиялық үдерістер автоматтандыруының негізгі ұғымдары, қағидаттары мен құралдары	Әрекет қабілеттілігі – қуат динамикалық сиппатамасын зерттеу			Басқару автоматтандыруының қағидаттары мен құралдары	Дәріс конспекті, сарамандық сабақтың есептемесі
Ядролық реактор – басқару объектісі					Дәріс конспекті
Реактордағы қуат және энергия үлестірімінің бақылау құралдары	Нөлдік қуатты реактордың ауыстыратын функциясын шығаруы			Энергия шығуының детекторлары және оралдың сиппатамасы	Дәріс конспекті, сарамандық сабақтың есептемесі
Ядролық реакторлардың БҚЖ-нің атқару механизмдерінің құрылымы	ЯЭҚ-ның тұрақтылығы мен реттеу түрлері			Атқару механизмдерінің ұстайтын және тоқтататың жабдықтары	Дәріс конспекті, сарамандық сабақтың есептемесі
Реакторды реттеу және бақылау каналдары				ЭҚ-ның реттеу түрлері	Дәріс конспекті
Ядролық реактордың авариялық қорғау жүйесі	Детекторлар сигналдары бойынша энергия шығуының есептеу әдістемесі			Қуаттың автоматикалық реттеуі	Дәріс конспекті, сарамандық сабақтың есептемесі, реферат.
ЭЕМ-ді ядролық реакторларды басқару үшін қолдану				ЭЕМ-ді энергетикалық қондырғаларды басқару үшін қолдану	Дәріс конспекті, реферат.

7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ

4-кесте

Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар атау	Экземпляр саны	Студенттер саны	Қамтамасыздандырылу пайызы
Емельянов И. Я. и др. Научно-технические основы управления ядерными реакторами: учеб. пособие для вузов / И. Я. Емельянов, А. И. Ефанов, Л. В. Константинов; Под общ. ред. акад. Н. А. Доллежаля. – М.: Энергоиздат, 1981. – 360 с.	-
Емельянов И. Я. и др. Управление и безопасность ядерных энергетических реакторов / И. Я. Емельянов, П. А. Гаврилов, Б. Н. Селиверстов. Под ред. И. Я. Емельянова. – М.: Атомиздат, 1975. – 280 с.	-
Управляющие вычислительные машины в АСУ технологическими процессами. Под. ред. Т. Харрисона. Пер. с англ. Т.1. – М.:Мир, 1975.	-
Емельянов И. Я. и др. Основы конструирования исполнительных механизмов управления ядерных реакторов / И. Я. Емельянов, В. В. Воскобойников, Б. А. Масленок. Под ред. И. Я. Емельянова. – М.: Энергоатомиздат, 1987. – 232 с.	-
Дементьев Б.А. Кинетика и регулирование ядерных реакторов: учеб. пособие для вузов. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Энергоатомиздат, 1986.	-

8. Әдебиет

8.1.1 Стерман Л.С. Тепловые и атомные электростанции – М.: МЭИ, 2000. – 395с.

8.1.2 Теплоэнергетика и теплотехника: Тепловые и атомные электрические станции: Справочник. Под общ. ред. чл.-корр. РАН Клименко А.В. и проф. Зорина В.М. – М.: Издательство МЭИ, 1999. – 522 с.

8.1.3 Электронная энциклопедия энергетики.

8.2 Қосымша әдебиет

8.2.2 Соколов Е. Я. Теплофикация и тепловые сети. – М.: Энергоиздат, 1982.

8.2.3 Маргулова Т.X. Атомные электрические станции. – М.: Высшая школа, 1984.

8.2.4 Росляков П.В., Егорова Л.Е., Ионкин И.Л. Технологические мероприятия по снижению вредных выбросов ТЭС в атмосферу – М.: Изд-во МЭИ, 2001.