БҰҚар жырау ауданының 2011-2015 жылдарға арналған даму бағдарламасы мазмұНЫ

Мәслихатының 2012 ж. 14.12.

№11 сессияның №6 шешіміне

№1 қосымша

мәслихатының 2010 ж. 23.12.

№34 сессиясының №4 шешімімен бекітілген


БҰҚАР ЖЫРАУ АУДАНЫНЫҢ

2011-2015 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН

ДАМУ БАҒДАРЛАМАСЫ

МАЗМҰНЫ

№	Бөлім атауы	бет.
1	БАҒДАРЛАМАНЫҢ ПАСПОРТЫ	3
2	АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙДЫ ТАЛДАУ	10
3	АЙМАҚ ДАМУЫНДАҒЫ КӨРІНІС	67
4	Негізгі бағыттар, мақсаттар, міндеттер, мақсатты КӨРСЕТКІШТЕР мен нәтиженің көрсеткіштері, бағдарламаДАҒЫ қойылған мақсаттарҒА қол жеткізу жолдары	70
5	ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР	111
6	БАҒДАРЛАМАНЫ БАСҚАРУ	112

1. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ПАСПОРТЫ

Атауы	2011 - 2015 жылдарға арналған Бұқар жырау ауданының даму Бағдарламасы
Әзірлеу үшін негіз	Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы № 827 «Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы» Жарлығы
Аймақтың негізгі сипаттамалары	Облыстың аумағы 14,6 мың. км 2 құрайды (Қарағанды облысы аумағының жалпы аумағы 3,4%). 01.01.2010 ж Бұқар жырау ауданының әкімшілік-аумақтық бөлінісі 3 кентпен және 27 селолық округпен ұсынылған (4 ауылдық, 19 селолық округтармен және 4 селомен). 2010 жылдың 1 қаңтарына тұрғындар саны 59 577 адамды құрады. 2009 жылы ауданның өнеркәсіптік өндіріс көлемі 10690,8 млн.теңгені құрады. Өнеркәсіптің негізгі салалары тау-кен және өңдеуші өнеркәсіп салалары болып табылады
Бағыттар	Өңір экономикасы; Әлеуметтік сала; Инфрақұрылым; Ауылды аумақтарды дамыту, экология; Мемлекеттік қызметтер
Бағдарламаның мақсаттары	Экономика: Бәсекеге қабілетті экономиканы қамтамасыз етуге қолдау көрсету; Экономиканы модернизациялау және бәсекеге қабілетті өндірістердің дамуы негізінде өнеркәсіптегі құрылымдық қозғалыстар; Агроөнеркәсіп кешенінің бәсекелестігінің өсуі; Бизнес-ортаны жақсарту; Инвестицияларды тарту және аумақтық инновациялық жүйені дамуты; Әлеуметтік сала: Білім берудің сапасы мен қолжетімділігін қамтамасыз ету, құқық қорғау жүйесінің тиімділігін арттыру және балалардың қызығушылықтарын заңмен қорғау; Тұрақты әлеуметтік-демографиялық дамытуды қамтамасыз ету үшін аудан тұрғындарының денсаулығын жақсарту; Азаматтарды әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесі; Мәдениет және өнер саласының бәсекеге қабілеттілігін жоғарлату; Мемлекеттік тілді дамыту; Бұқаралық спортты, дене шынықтыру-сауықтыру қозғалыстарын дамыту; Туристтік индустрия құру; Мемлекеттілік пен ұлттың бірлігін әрі қарай нығайту, ішкі саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету; Жол қауіпсіздігін, қылмымысқа қарсы күресті, нашақорлық пен есірткінің заңсыз айналымына қарсы тұруды қамтамасыз ету; Табиғи және техникалық түрдегі төтенше жағдайларды алдын-алу және жою. Инфрақұрылым: Байланыстың тұрақты дамуы; Тұрғын –үйге қол жеткізуді қамтамасыз ету; Қала құрылысы жобаларын жүзеге асырудың тиімді механизімін құру; Экономикалық аумақтың байланысын жақсарту; Тұрғындарды сапалы коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету. Ауылды аумақтарды дамыту, экология: Ауылдың өмір сүру жағдайын жасау; Қоршаған ортаны ластану деңгейін төмендеті және табиғи ортаны сапасын тұрақтандыру. Мемлекеттік қызметтер: Әлеуметтік-маңызы бар қызметтерді көрсетудің сапасын арттыру; Жергілікті деңгейде мемлекеттік басқару функциясын іске асырудың тиімділігін жоғарылату;
Міндеттері	Экономика: Сыртқы сауда айналымы; Тауарларға бағалардың өзгеру деңгейі; Өнеркәсіптің басым секторларын дамыту; Аймақ кәсіпорындарының кеткен қуаттылығының орнын толтыру; Коммуналдық қызметтерді модернизациялау және дамыту; Агроөнеркәсір кешенінің салаларын тұрақты дамуты, олардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және ауданның азық –түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету; Бизнес-ортаны жақсарту; Инвестиця салымдары; Қазақстандық мазмұнды дамыту. Әлеуметтік сала: Мектепте білім беру қызметінің сапасын жақсарту***; Мектепке дейінгі ұйымдардың желісін арттыру және мектепке дейінгі білім берумен ұсынылатын қызметтің сапасын жақсарту**; Амбулаторлық-емханалық көмектің сапасын жақсарту; Медициналық ұйымдарды кәсіби мамандармен қамтамасыз ету. Медициналық кадрлардың кәсіб дайындығын үзіліссіз жоғарылату. Негізгі әлеуметтік-маңыз бар аурулар бойынша жағдайды жақсарту; Әйелдер мен балалардың денсаулығын нығайту; Тұрақты жұмыстылықты қамтамасыз ету; Тұрғындардың аз қамтылған қатпарларына әлеуметтік көмектің мекенжайлығы мен тиімділігін арттыру; Арнаулы әлеуметтік қызметтерді көрсетуде мемлекеттік емес сектордың үлесін арттыру; Мәдениет пен өнер салаларын танымал ету; Мемлекеттік тілдің шоғырландыру және әлеуметтік-коммуникативтік функциясын кеңейту; Жалпы спортты және денешынықтыру-сауықтыру қозғалысын дамыту; Туристік инфрақұрылымды дамытуды қамтамасыз ету, сондай ақ ішкі нарықта ауданның туристік имиджін жоғарылату; Этника аралық және конфессия аралық келісімді нығайту және сақтау; Ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуында жастардың белсенділігін арттыру; Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету; Қылмыспен күрес, нашақорлық және есірткі бизнесіне қарсы күрестің тиімділігін арттыру; Техногендік авариялардың, катастрофалардың және табиғи апаттардан тәуекелдерді төмендету және шығындарды кішірейту жөніндегі жағдайларды құру; Инфрақұрылым: Байланыстың дамуы; Құрылыстың өсуін қамтмасыз ету; Елді мекендердің тиімді дамуы және аумақтарының салынуы; Заманауый талаптарға сәйкес келетін, транспорт құралдарының қауіпсіз және кедергісіз жүруі үшін, автокөлік саласының инфрақұрылымы деңгейін арттыру; Автобустық маршруттардағы ішкі аудандық көліктік хабарламаны ұйымдастыру; - Коммуналдық жүйелерді модернизациялау және дамыту; Тұрмыстық қордың тиісті эксплуатациясын қамтамасыз ету; Ауылды аймақтарды дамыту, экология : Ауданның тұрғылықты пункттерінде өмірмен қамтамасыз етудің тиісті жағдайларын жасауға көмектесі; Атмосфералық ауаны қорғау. Мемлекеттік қызметтер: Ақпараттық жүйелерді құру мен дамыту; Электронды нысанға аударылған әлеуметтік-маңызы бар қызметтер санын арттыру.
Іске асыру кезеңдері	I кезең – аралық (3жыл) – 2011-2013 жылдары –бірінші кезектегі іс-шараларды іске асыру. II кезең – қорытынды (2 жыл) -2014-2015 жылдар- бағдарламада қойылған міндеттерді шешу үшін жоспарланған іс-шараларды іске асыру
Нысаналы индикаторлар	Экономика: Кезең соңына инфляцияның деңгейі, 2012 жылы 6,0-8,0% аспауы; 2015 жылы экспорттың 46%-ға өсуі; Өнеркәсіп өнімінің ФМИ, 2015 жылы 115%; Тау-кен өндіріс ФМИ, 2015 жылы -115,4%; Тамақ өндірісі өнімінің ФМИ, 2015 жылы -100%; Тамақ өнімін шығару көлемінің ФМИ, 2015 жылы -100%; Химиялық өндірісі өнімінің көлем ФМИ, 2015 жылы - 100%; Химиялық өнім шығару мөлшерінің ФМИ, 2015 жылы-100%; Тұрғындардың орталықтандырылған су жүйесіне қол жетімдігінің деңгейін 2015 жылы 87,1%-ға арттыру; Тұрғындарды су қызметтермен қамтылу деңгейін 2015 жылы - 27%-ға арттыру; Ауыл шаруашылық өнімін өндіру мөлшерінің ФМИ, 2015 жылы 106%, (2009 ж. -133%); Бөлшек тауарайналымының жеке көлемінің индексі 117 %-ға, 2015 жылға; Негізгі капиталға инвестициялар көлемдерінің артуы 100,3%-ға 2015 жылға; Әлеуметтік сала: Білім беру сапасы мен қолжетімділігімен халықтың қанағаттану деңгейін 2015 жылы -60 %; 2015ж балаларды мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеумен қамту – 95,6% (2009ж.-47,8%);*** Медициналық қызметтер сапасымен тұрғындардың қанағаттану деңгейі 2015 жылы 98,2 %; 2015ж қарсаңында халықтың күтілетін өмір ұзақтығы 70 жасқа дейін арттыру (2009 ж-66,9жас); 2015 ж жалпы өлім 7,7 %; 2015 жыл қарсаңында жұмыссыздық деңгейі – 3,2%; МАӘК алушылар құраммыен еңбекке жарамды тұрғындар үлесі 2015 жылы 30%; Әлеуметтік қызметтегілердің жалпы санынан арнайы әлеуметтік көмектің ұсынылуымен қамтылған тұлғалар үлесі, 2015ж -85,2%; Мәдениет саласында тұтынушыларды қызмет сапасымен қанағаттану деңгейі 2015ж-50%; Ауданның мемлекеттік тілді меңгерген тұрғындарының үлесі 2015 жылға 80 % Дене шынықтырумен және спортпен жүйелі айналысатын барлық жастағы халықтың үлесін арттыру; Туристтiк қызметтiң саласындағы қызмет көрсететiн аудандардың ұйымдарының жиынтық табысын жыл сайын 0,9 % кем емес ұлғайту; 2015 жылдағы азаматтық қоғам және мемлекеттiң институттарының арақатынас оң бағалаған тұрғынның еншiсi 45% құрайды; 2015 жылда iшкi iстер органдарына тұрғынның сенiмiнiң Болжам деңгейi 50%тен төменде еместен деңгейде; Адамның және заттық жоғалтулардың төтенше жағдайларынан төмендету, 2015 жылы 1, 5. Инфрақұрылым: Байланыстың саласындағы қызмет сапасын тұрғынның қанағаттылығының деңгейi, 2015 ж. -100 %; Құрылыс жұмысының ФМИ, 2015 жылы - 107 %; Адамдар тұратын ғимараттарды пайдалануға қосу, 2015 жылы, 9 мың кв; Қала құрылыс жобалардың iске асырудың тиiмдi тетiгiн құру; Жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының жақсы және қанағаттанарлық күйдегі үлесі , 2015 жылы - 52 %; П/км жолаушы айналымының көлемi, 2015 жылы, 250 миллионға; Тұтынушыларды коммуналдық қызмет сапасымен қанағаттандыру деңгейі 49,1% кем емес 2015 жылға; АЕМ орталықтандырылған жылу қуатымен қамтамасыз етуге қол жетімділіктің артуы 11,5% дейін 2015 жылға; АЕМ орталықтандырылған сумен қамтамасыз етуге қол жетімділіктің артуы 87,15% дейін 2015 жылға; АЕМ сумен қамтамасыз етуге қол жетімділіктің артуы 27% дейін 2015 жылға; Ауылды аумақтарды дамуты, экология: Ауылды елді мекендердің жоғары даму потенциалдарымен, 2015 жылы 10; Тірек ауылшаруашылық елді мекендер саны (агроқалашықтар), 2015 жылы -4; Зиянды заттардың жалпы лақтыруларын төмендету, 2015 жыл, 6 мың тонналар. Мемлекеттік қызметтер: Әлеуметтiк – маңызы бар қызметтердiң көрсету сапасы тұрғындармен қанағаттану деңгейi, 2015 жылда - 98 %; Жергiлiктi атқарушы органдардың (процесстер ) функцияларының автоматтандырылған орташа дәрежесі, 2015 жылда - 80 %.
Қаржыландыру-дың көзі және көлемі	Қаржыландыру көзі: республикалық және жергілікті бюджет, инвесторлардың меншікті қаражаты. Қаржыландыру көлемі: - 2011ж. - 4151,9 млн. тенге: республикалық бюджет - 986,5 млн. тенге; облыстық бюджет - 411,9 млн.теңге; жергілікті бюджет - 902,8 млн. тенге; өз қаражаттары - 1850,7 млн.теңге; -2012ж - 4239,1 млн.теңге: республикалық бюджет - 791,0 млн. тенге; облыстық бюджет - 223,8 млн.теңге; жергілікті бюджет - 1003,3 млн. тенге; өз қаражаттары - 2221,0 млн. тенге; - 2013ж. – 2673,8 млн. тенге: республикалық бюджет - 1379,3 млн. тенге; облыстық бюджет - 306,7 млн.теңге; жергілікті бюджет - 609,8 млн. тенге; өз қаражаттары - 378,0 млн. тенге; - 2014ж. – 2037,3 млн. тенге: республикалық бюджет – 980,0 млн. тенге; облыстық бюджет - 338,2 млн.теңге; жергілікті бюджет - 673,0 млн. тенге; өз қаражаттары - 46 млн. тенге; - 2015ж. – 2216,4 млн. тенге: республикалық бюджет – 729,4 млн. тенге; жергілікті бюджет 616,5 млн. тенге; инвесторлар қаражаттары 575,1 млн. тенге; қарыз қаражаттар 295 млн. тенге. Барлығы: 15318,5 млн. тенге.

*- 2011-2015 жылдарға арналған бюджетте қарастырылған, қаржыландыру көздері мен көлемдері қаражат шегінде нақтылануы және өзгеруі мүмкін.

**- 2010-2014 жылдарға арналған «Балапан» балаларды мектепке дейінгі тәрбилену мен оқытуды қамтамасыз ету бойынша бағдарламаны іске асыру аясында.

***-2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Ресупбликасында білімді дамыту Мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыру аясында.

Әлеуметтік-экономикалық дамуды бағалау аудан өнеркәсібі түсімді дамуымен сипатталады.

2009 жылы Бұқар жырау ауданының өнеркәсіптік өндірісінің көлемі 2005 жылмен салыстырғанда 5,2 есе өсті және 12140,3 млн.теңгені құрады, жеке көлем индексі 112% құрады, өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінде аймақтың жеке салмағы 1,3% құрады.

Өндеркәсіптің базалық салалары тау-кен өндірісі және өңдеуші өндіріс.

Өнеркәсіптік өндірісте салалардың жеке салмағы сәйкес 2,8% және 97,2 % құрайды.

Аудан өнеркәсібінің бірқатар қиындықтары бар олар: әдеттегі және ескірген технологияларды доминирлеу, негізгі өндірістік қорларды баяу жаңарту, кредиттік ресурстар бойынша инвестициялардың дефициті және жоғары пайыздық ставкалар.

2009 жылы кәсіпорындардың инновациялық белсенділігі 6,2%. құрады. Аяқталған инновациялары бар, кәсіпорындардың инновациялық қызметтерінің негізгі түрлері, жаңа технологияларды, жабдықтарды енгізу.

Сондай ақ 2004-2009 жылдар ағымында экономикалық өсімнің оң тенденциялары, аймақ экономикасының құрылымында ауқымды алға жылжуларға әкелген жоқ.

Жалпы, экономика үшін салалық теңсіздік сипатты: өндіріс және инвестициялар көлемдерінде өңдеу өнеркәсіптерінің үлесінің өсімі, шағын бизнес диверсификациясының төмен деңгейі.

Ауыл шаруашылығының әлеуеті ауданның сатылым қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және облыс қажеттіліктерін қанағаттандыруға көмектеседі, ауданда экологиялық таза өнімдермен сыртқы нарықтарға шығуды қамтамасыз ететін жобалар әзірленуде.

Ауыл шаруашылығында шаруашылықтардың шағын өнімділігі және жерлердің аз көлемдері, ірі көлемді селекциялық-тұқымдық жұмыстарды өткізуге және ғылыми-негізделген тұқым себуді ұстануға, заманауый технологияларды кеңінен қолдануға, өндірістің механизімдік және автоматты жағдайын ұстануға ырық бермейді. Егу жүйелерінің техникалық жағдайының нашарлауы, жыртылатын егістіктің тиімсіз пайдаланылуына және ауыл шаруашылығы дақылдары өнімділігінің төмендеуіне алып келді.

Ауыл шаруашылығы техникасының тозу дәрежесі 80%, бұл еңбек өнімділігінің төмендеуіне, өнім құнының артуына және бәсекеге қабілеттілік деңгейінің төмендеуіне әкеледі.

2009 жылы кәсіпорындардың инновациялық қарқындылығы 6% құрады. Аяқталған инновациялары бар кәсіпорындардың инновациялық негізгі түрлері: жаңа технологияларды, жабдықтарды, материалдарды енгізу– 63%, ғылыми-зерттеу қызметі– 12%, жоба-конструкциялық қызмет және ғылыми-техникалық бағдарламаларға қатысу – 4%.

Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау

Бұқар жырау ауданының әлеуметтік-экономикалық ахуалын бағалау, ауданның шағын және орта кәсіпкерлігінің дамуымен сипатталады.

2010 жылдың 1 қаңтарына белсенді шағын және орта бизнес кәсіпорындардың саны 1768 бірлікті құрады, бұл былтырғы жылдың сәйкес кезеңінен 4,7% жоғары (1688 бірлік,) олардан заңды тұлғалар 84 бірл., (2,1 % тізімге алынғандардың жалпы санынан), бұл былтырғы жылмен салыстырғанда 1,3 % артық (74 бірл.), жеке кәсіпкерлер 1684 бірл. (95,2 % тізімге алынғандардың жалпы санынан).

«Жол картасы 2020» бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде ауданда ЖБӨ өкілдерімен кездесу өтті. «Алимов» ЖК цехы тәулігіне мың кірпіш дайындау өндіріс қуаттылығымен. «Дусупова» ЖК – қосалқы бөлшектердің сатылуы, дөңгелектерді монтаждау, автожуу. «Мадина» СТК – жалпы 55 млн теңге сомасына модульді сою пункітінің құрылысы. Құрылыс басы 2011 ж белгіленгін, осының нәтижесінде 13 жұмыс орны құрылады.

3519 адамды құрады, бұл былтырғы жылдың сәйкес кезеңінен 1% (3483) артық және экономикалық белсенді тұрғындардың 6,7% құрайды.

2010 жылы кәсіпкерлер Ассоциациясымен сараптық комиссия құрылды, оның құрамына берілген Ассоциацияның өкілі енеді.

Әлеуметтік салада тұрғындардың кетуі байқалады, жылына шамамаен 100 адам.

Ауданда жалпы жұмыссыздық деңгейі 0,3% азайды және 5,4% құрады жаңа және әрекеттегі өндірістерді құру есебінен, шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту, жаңа жұмыс орындарын құру.

Аудан аумағында ауруханамен бірге емхана қызмет етеді, 23 ОДА, 17 ФАП, 14 ФП, 4 мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының бірлігі, 56 күндізгі жалпы білім беру мектептері, 4 кәсіби лицей.
2.2. Аумақтың әлеуметтік-экономикалық дамуын талдау

Өнеркәсіп

Бұқар жырау ауданының өнеркәсібі тау-кен өндірісі мен өңдеуші салаларымен ұсынылады. Ірі және орташа өнеркәсіпті кәсіпорындардың санатына енеді «ГРК Қамбар» ЖШС, «ГРК Sat Komir» ЖШС, «Максам Казахстан» ЖШС, «Сункар және К бидай компаниясы» ЖШС.

Аймақ британды концентратты, жез рудалы көмір қорлары бар. Осымен бірге Бұқар жырау ауданында рудаға жатпайтын материалдарды өңдеумен айналысатын жер қойнауын пайдаланатын кәсіпорындар өз қызметін жүзеге асырады «Арселор Миталл» ЖШС – (құм-қиыршық тас араласының өндірілуі мен сатылуы), «Бахыт және К» ЖШС – (құм карьері), «Нурхан» ЖШС – (құм карьері), «Казахмыс» ЖШС – (шыққан жері «Нұрқазған»), «ЦентралАзияЦемент» АҚ - (суглинников карьері), «Кар Руда таурудалық компаниясы» -(қиыршық тас карьері), «Дорстройматериалы» АҚ – (тас карьері), «Қарағанды жолдары» ЖШС – (қиыршық тас өндірісі), «Монолит» ЖШС - (саз өндірісі), ПТП «Аргос» ЖШС- (Аман қиыршық тас карьері), (кірпіш саздарының Ақтас жерінен шығуы), «Импульс» ЖШС (әктің шығарылуы мен сатылуы), «Нұр Әділ» ШҚ, «Березняки» АҚ (құмды сату және өндіру).

Жоғарыда көрсетілген қорлардың карьерлерін әзірлеу тау-кен өндірісі саласының көлемдерін ауқымды ұлғайтуға көмегін тигізді және жалпы өнеркәсіптің оң дамуынаәсерін тигізді.

2005 және 2009 жыл кезеңінде аймақтың өнеркәсібі өндірісінің көлемдері 2345,3-ден 12410,3 млн. теңгеге дейін немесе 5 есе өсті. Осымен қатар жеке көлемдерінің төмендеуі қарастырылады 154,8 %-дан 2005 жылы 112% -дейін 2009 жылы. 2009 жылы жеке көлемдерінің төмендеуі тау-кен өндірісі саласы өндірістерінің жалпы көлемінен алыну есебінен болды. «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС салалық құрылымдары болып табылатын кәсіпорындар бойынша көмір өндірісі көлемдері, тау-кен өндірісі саласының жалпы өндірісі көлемдерінен шегерілу есебінен.

Өнеркәсіпте жұмысты тұрғындар саны 2195 адамға немес 16 пайыздық тармақта. Қарастырылған кезеңде өнеркәсіп жұмыскерлерінің еңбек ақы төлеу қорының артуы байқалуда 65,9 теңгеден 1581,2 мың.теңгеге дейін, еңбек өнімділігі 1244 мың. тенгеден 5654 мың.теңгеге дейін немесе 4 есе өсті.

2009 жылы өнеркәсіп өнімі өндірісінің көлемі 12410,3 млн. теңгені құрады, 2008 ж деңгейіне жеке көлем индексінің өсімі рост 12%-ға.

2009 жылы әрекетке 3 жаңа кәсіпорын енгізілді: «Нектар» ШҚ кешенінде құрылыс араласпаларының шығарылымы бойынша цех, «Жас Ұлан» ШҚ кешенінде өсімдік майының өндірісі бойынша цех, «Шұғыла» ШҚ кешенінде сүт өнімдері мен сүтті өңдеу бойынша цех.