Бастауыш мектеп оқушыларының педагогикалық-психологиялық ерекшеліктері

Қызығу оқыту мен тәрбиелеу нәтижесінде қалыптасады. Оны қалыптастырудың негізгі жағдайлары:

- оқытудың мазмұны, ғылым мен техниканың соңғы табыстары, бұрыннан білетін мағлұматтың жаңа қырынан ашылуы;

- оқушылардың таным әрекетін ұйымдастыру формалары, құралдарын және әдістерін жетілдіру. Бұған жататындар:сабақта қолданылатын көрнекі құралдардың тиімділігін арттыру, танымдық ойындар ұйымдастыру, пәнаралық байланыстарды тудыру, оқушылардың өздігінен орындайтын жұмыстарын тиімді ұйымдастыру, білім тексеру мен бағалаудың алуан түрлерін ұтымды пайдалану арқылы оқытудағы кері байланысты жетілдіру.

– мұғалім мен оқушы, оқушы мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты сыйластық ізеттілік түрінде орнатып,жүрек жылуының болуын қамтамасыз ету. Оқушыларды шығармашылық жұмысқа баулып, олардың белсенділігін және қызығушылығын арттыру үшін мұғалім келесі әдіс-тәсілдерді қолдануына болады:

1. Тақырыпты мазмұнына қарай жинақтау.

2. Арнаулы бір тақырыпта пікірталас тудыру.

3. Оқушылардың логикалық ойлауын дамытатын ойындармен берілген тапсырмаларды шешу. (сөз жұмбақ, құрастырмалы ойындар)

4. Берілген тапсырманы түрлендіру бағытындағы жұмыс (кері есеп құрастыру,мәтін мазмұнын өңдеу, шығарма, шағын әңгіме мәтінін құру т.б.)

5. Әңгіменің ұқсастығын салыстыру бөліктерге бөлу,ат қойғызу

6. Қиялдау арқылы сурет салғызу, рөлге бөліп оқыту.

7. Ұнатқан кейіпкерлерге мінездеме беру.

8. Мәтін, ертегі, әңгімені өз бетінше аяқтау.

Пайдаланған әдебиеттер:

1. ҚР «Білім туралы Заңы». 1999.

2. ҚР Білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарлама // Е.К. -16 қазан, 2004.

3. Қ. Жарықбаев. Психология негіздері: Алматы, 2005 126-132 б. 4. С. Бап-Баба. Жалпы психология: Алматы, 2004 110-115 б 5. А. А. Люблинская. Мұғалімге бастауыш мектеп оқушысының психологиясы жөнінде: Алматы, 1981 84-105 б

6. А.В. Петровскийдің редакциялығымен Педогогиялық және жас ерекшелігі психологиясы: Алматы, 1987 68-90 б

7. А. Малдыбаева. Жеке тұлға диагностикасы: Шымкент, 2005 52-60 б. 8. Б.С.Волков, Н.В.Волкова. Детская психология:-М, 2004 76-80 б. 9. Б.С.Волков, Н. В. Волкова. Возрастная психология- М, 2005 30-45 б. 10. Б.С.Волков Психология младшего школьника - М, 2002 24-32 б. 11. М.В.Гамезо, Е.А. Петрова. Возрастная и педагогическая психология-М, 2003 72-86 б.

12. Б.С. Волков. Младший школьник. Как помочь ему учиться-М, 2004, 24-34 б.

13. Немов Р.С. Психология т.1:2:3. М, 1998.

14. А.Рысбекова.Оқушының оқуға деген қызығушылығын арттыр: Алматы, Бастауыш мектеп 2004 №1 9-10 б.

15. А. Мустоятова. Оқушылардың танымдық белсенділігін қалыптастыру: Алматы, Бастауыш мектеп 2006 №5 14 б.

16. А. Қамалбекова. Оқушылардың танымдық қызығушылығын ойын әрекеті арқылы арттыру: Алматы, Бастауыш мектеп 2005 №5 18-19 б. 17. М.Мухамедин. Оқушылардың шығармашылыққа деген қызығушылығын қалыптастыру негіздері: Алматы, Ізденіс 2001 №6 121-123 б.

18. В.И.Рогов Психология человека. М.2001.

19. Қ.Салпынова. Оқушылардың танымдық қызығушылығын қалыптастыру арқылы оқу белсенділігін арттыру: Алматы,Бастауыш мектеп 2005 №7 27 б.

20. З.Көкшеева. Оқушылардың эстетикалық қызығушылығын қалыптастыру: Алматы.Бастауыш мектеп 2006 №10 18-4-19 б.

21. С.Елубаев.Оқушының танымдық қызығуын оятудың жолдары:Алматы, Бастауыш мектеп 2002 №8 7-9 б.

22. М. Абуова. Оқушының қызығушылығы мен белсенділігін қалыптастыру: Алматы,Бастауыш мектеп 2006 №5 20-21 б.

23. А .Рысқұлбекова. Ойын-оқушы білімін беріп меңгерту құралы: Алматы, Бастауыш мектеп 2005 №9 19-21б.

24. Б.Дауымова,К.Жадкин Сапалы білім берудегі проблемалар:Алматы, Мектеп директоры 2003 №6 3-4 б.

25. С. Дүсебаев Жаңа педагогиылық технология – бастауыш мектепте: Алматы, Бастауыш мектеп 2003 №11 3-5 б.

26. Г. Қаңтарбаева Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту: Алматы,Бастауыш мектеп 2005 №7 25-26 б.

27. Ж. Күнпейіс. Оқушыларды шығармашылыққа қалыптастыру: Алматы, Бастауыш мектеп 2006 №2 32-36 б.

28. Божовия Л.И. Проблемы формирования личности. – Воронеж, 1995.

29. Дубровина И.В., Прихожан Л.И. Положение школьной психологической службе. – М.,1985.

30. Талызина Н.Ф. Формирование позновательной деятельности младших школьников: Кн.для учителя. – М.: Просвещение, 1988.

31. Эльконин Д.Б. Психология обучения младшего школьника. М.,

«Знание», 1974. 64с. Новое в жизни, науке, технике. Серия «Педагогика психология».

32. Гальперин П.Я. Методы обучения и умственное развитие ребенка. М., 1985.

33. Выготский Л.С. Воображение и творчество в детском возросте. СПб.: СОЮЗ, 1997, 96с.

34. Макаренко А.С. Ұстаздық дастан. Педагогикалық шеберлік. – А., 1990.

35. Давыдов В.В. Научно-исслед.инт-т. Общей и педагогической психологии. Акад. Пед. Наук СССР. – М.: Педагогика, 1990.-160.

36. Леонтьев А.А. «Научите человека фантазии…» (творчество и развивающие образование). // Вопросы психологии. 1998., N5.

37. Зак А.З. Развитие теоритического мышления у младших школьников. – М., 1984.

38. Валлон А.А. Психическое развитие ребенка. – М., 1967.

39. Матюшкин А.М. Проблемные ситуации в мышлении и обучении. – М., 1972.

40. Бастауыш мектеп журналы. 2000-2005 ж.

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университеті, Шымкент институты, Заң факультеті 46-14 оқу тобының студенті Лауланбекова Айкен Махаметәліқызының “Бастауыш мектеп оқушыларының оқу танымдық қызығушылығын дамыту ерекшеліктері” тақырыбында дайындаған диплом жұмысына

Қазіргі кезеңде жастар тәрбиесіне қойылып отырған талап, олардың жоғары қабілетті тұлға болып қалыптасуын қажет етеді. Бұл олардың бастауыш мектептен бастап оқу жүйесінде оқу танымдық қызығушылығын арттыру арқылы жүргізіледі.

Осы тұрғыдан келгенде А.Лауланбекованың зерттеуге алып отырған мәселесі өте маңызды.

Диплом жұмысы – кіріспеден, негізгі екі тараудан, қорытындыдан, қосымшадан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жұмыс мазмұнында бастауыш сынып оқушыларының оқу-танымдық қызығушылығын арттыру, ең алдымен оқу – танымдық қызығушылығын зерттеу тәсілдері және оқушылардың оқуға қызығушылығының ерекшеліктері теориялық тұрғыда талдау жасалып, бастауыш сыныпта оның көрініс беру мүмкіншіліктері баяндалды.

Мектеп практикасында көрініс – анкета, бақылау сұрақтарымен, зерттеу әдәстерін қолдана отырып, сипат береді. Бастауыш сынып оқушыларының оқу-танымдық қызығушылығын айқындау, оны дамытудың жолдары көрсетіледі.

Қорыта айтқанда –бітіруші өз мүмкіншілігін дұрыс пайдаланған, жұмыс талапқа сай орындалған.

Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университеті, Шымкент институты, Заң факультеті 46-14 оқу тобының студенті Лауланбекова Айкен Махаметәліқызының “Бастауыш мектеп оқушыларының оқу танымдық қызығушылығын дамыту ерекшеліктері” тақырыбында дайындаған диплом жұмысына

Диплом жұмысының басты мақсаты бастауыш мектеп оқушыларының оқу-танымдық қызығушылығын дамыту ерекшеліктерін көрсету болып табылады.. Ізденушінің дипломдық жұмысының мазмұны тақырыпқа сай, жоспар бойынша жүйелі жазылып, тиянақты ізденіспен орындалған. “Бастауыш мектеп оқушыларының оқу – танымдық қызығушылығын дамыту ерекшеліктері” жөніндегі – пікірлер мен зерттеулерді толық қамтуға тырысқан.

Ізденуші жұмыстың тақырыбын екі тарау бойынша жеке – жеке қарастырып, бастауыш мектеп оқушыларының оқу – танымдық қызығушылығын дамыту ерекшеліктерін, олардың жетекші іс – әрекетін зерттеу мәліметтеріне сүйене отырып, нақты да дәлелді мысалдармен ұтымды баяндай білген. 2 тарауда бастауыш мектеп оқушыларының оқу – танымдық әрекеттерін зерттеу, оқуға танымдық қызығушылығын дамытуда мұғалімнің атқаратын жұмысы, олардың мән -мағынасын ашып, мектеп жұмысында олардың практикалық қолданылымын жақсы көрсете білген. Ізденуші диплом жұмысында көптеген ғылым – педагог, әдіскерлердің еңбектерін пайдаланған.

Қорыта айтқанда – бітіруші өз мүмкіншілігін дұрыс пайдаланған, жұмыс тақырыбын толық меңгерген. Диплом жұмысын “өте жақсы” бағалауға ұсыныс жасаймын.