Батыс Европа және орта ғасыр эстетикасы

Батыс Европа және орта ғасыр эстетикасы

Рим империясы құлағаннан кейін Батыс Еуропада орта ғасырлар дәуірі басталды. Бұл ұзақ жылдарға созылды. Империя жеріне енді солтұстіктен әр түрлі халық, тайпалар қоныстана бастады. Әсіресе солтүстіктен герман халықтары көптеп келді. Ал олардың мәдени деңгейі римдіктерге карағанда әлдекайда төмен еді. Сондықтан да римдіктер оларды "варварлар" деп атады. "Варварлар" ("жабайы") мәдениет көзін дұрыс түсінбегендіктен, Батыс Рим мемлекетіне қатты соққы беріп, антикалық өнер шығармаларын қиратты.

• Рим империясы құлағаннан кейін Батыс Еуропада орта ғасырлар дәуірі басталды. Бұл ұзақ жылдарға созылды. Империя жеріне енді солтұстіктен әр түрлі халық, тайпалар қоныстана бастады. Әсіресе солтүстіктен герман халықтары көптеп келді. Ал олардың мәдени деңгейі римдіктерге карағанда әлдекайда төмен еді. Сондықтан да римдіктер оларды "варварлар" деп атады. "Варварлар" ("жабайы") мәдениет көзін дұрыс түсінбегендіктен, Батыс Рим мемлекетіне қатты соққы беріп, антикалық өнер шығармаларын қиратты.

Қалған өнер көздері римдіктер христиандінің қабылдағаннан кейін ғана өзінің әсемдігін, зәулімдігін сақтап қалды. Қиратылган мемлекеттер орнында бірнеше "жабайылар" корольдігі пайда болды, солардың ең мықтысы франктер мемлекеті еді. Бұл мемлекеттегі меровингтік және каролингтік әулеттер дәуірінде өнер қанатын кең жайды. Мұнда "варварлардың" өсерімен қөлөнер дами түсті. Тоқып жасаған заттар, ою-өрнек бірін-бірі қайталамайтын әсем ырғақтардан тұрды. Осы кезеңде кітап безендіру ісі де жоғары сапаға ие бола бастады. Көбінесе монастырьларда монахтар "Библияны", тағы басқа кітаптарды көшіріп, көркемдеді. Мұндай кітап көркемдеуді "миниатюра" деп атады. 

Қалған өнер көздері римдіктер христиандінің қабылдағаннан кейін ғана өзінің әсемдігін, зәулімдігін сақтап қалды. Қиратылган мемлекеттер орнында бірнеше "жабайылар" корольдігі пайда болды, солардың ең мықтысы франктер мемлекеті еді. Бұл мемлекеттегі меровингтік және каролингтік әулеттер дәуірінде өнер қанатын кең жайды. Мұнда "варварлардың" өсерімен қөлөнер дами түсті. Тоқып жасаған заттар, ою-өрнек бірін-бірі қайталамайтын әсем ырғақтардан тұрды. Осы кезеңде кітап безендіру ісі де жоғары сапаға ие бола бастады. Көбінесе монастырьларда монахтар "Библияны", тағы басқа кітаптарды көшіріп, көркемдеді. Мұндай кітап көркемдеуді "миниатюра" деп атады. 

Меровингтік дәуірде миниатюрадағы бейнелер жалпылама, жазықтық түрінде бейнеленді, ал Каролинг дәуірінде, әсіресе Ұлы Карл тұсында (742—814) бейнелеу шынайылыққа жақын, табиғи кейіпке келтірілді. Ұлы Карл тұсында франктер мемлекетінде, көбінесе римдік базилик жобасындағы тас шіркеулер тұрғызылды. Ұлы Карлдың империясы ыдырағаннан кейін, оның орнында ұш мемлекет пайда болды.

• Меровингтік дәуірде миниатюрадағы бейнелер жалпылама, жазықтық түрінде бейнеленді, ал Каролинг дәуірінде, әсіресе Ұлы Карл тұсында (742—814) бейнелеу шынайылыққа жақын, табиғи кейіпке келтірілді. Ұлы Карл тұсында франктер мемлекетінде, көбінесе римдік базилик жобасындағы тас шіркеулер тұрғызылды. Ұлы Карлдың империясы ыдырағаннан кейін, оның орнында ұш мемлекет пайда болды.
• Олар — Франция, Германия, Италия. Сол кезде Каролинг өнері жаңа ғасыр өнерінің дәуіріне аяқ басты және өнердің түрлі ағымдары пайда болды.

Бұл өнер Батыс Еуропа елдерінде X—XII ғасырлар дамыды. Бұлай аталуы оның сәулетіне байланысты еді. X—XII ғасырлары сәулет ғимараттарының материалы, негізінен, тастан болды, ал төбелері кресті-арқалы тәсілмен тұрғызылды. Бұл әдіс орта ғасырларда қолданылған. Ал оның романдық әдіс деп аталған себебі — ол римдік әдіспен тұрғызылған. Сондықтан бұл дәуір сәулеті де солай аталды. Романдық әдіс антик өнерінен кейінгі феодалдык кұрылыс тарихында өз орнын алған өнердің бір ағымы болды. Сәулет өнерінде романдық өнердің негізгі ғимараттары — ғибадатханалар мен шіркеулер болды. Олардың кұрылысы да ерекше еді. 

• Бұл өнер Батыс Еуропа елдерінде X—XII ғасырлар дамыды. Бұлай аталуы оның сәулетіне байланысты еді. X—XII ғасырлары сәулет ғимараттарының материалы, негізінен, тастан болды, ал төбелері кресті-арқалы тәсілмен тұрғызылды. Бұл әдіс орта ғасырларда қолданылған. Ал оның романдық әдіс деп аталған себебі — ол римдік әдіспен тұрғызылған. Сондықтан бұл дәуір сәулеті де солай аталды. Романдық әдіс антик өнерінен кейінгі феодалдык кұрылыс тарихында өз орнын алған өнердің бір ағымы болды. Сәулет өнерінде романдық өнердің негізгі ғимараттары — ғибадатханалар мен шіркеулер болды. Олардың кұрылысы да ерекше еді. 

Орта ғасырлардағы тұрғызылған алғашқы шіркеулер өте ауыр, қалың тастардан қаланды. Роман шіркеулері өзінің сыртқы кейпімеп тұрпайы көрінгенімен, ішкі бөлмелерінің безендірілуі өте жақсы болды. Шіркеудің капительдерінде, аркалы терезелерде, кереге бедерлерінде таңғажайып адам басты кентавр, құбыжық мүсіндер қойылды.

• Орта ғасырлардағы тұрғызылған алғашқы шіркеулер өте ауыр, қалың тастардан қаланды. Роман шіркеулері өзінің сыртқы кейпімеп тұрпайы көрінгенімен, ішкі бөлмелерінің безендірілуі өте жақсы болды. Шіркеудің капительдерінде, аркалы терезелерде, кереге бедерлерінде таңғажайып адам басты кентавр, құбыжық мүсіндер қойылды.

Ол қараңғы халық "Інжіл" атты қасиетті кітапты оқымаса да, ондағы бейнеленген әулие, періштелерді бірден танып, қабылдауды көздеп жасалған. Романдық сәулет өнері алғаш Италияда дамып, соңынан Германияда өзінің өрісін дамыта түсті.

Батыс Европада дамыған Готика өнері (Х—ХІІ ғасырлары) тақырыбында ақпарат табу, презентация дайындау

Батыс Европада дамыған Готика өнері (Х—ХІІ ғасырлары) тақырыбында ақпарат табу, презентация дайындау