3. Коммуникациялық процестің элементтері мен кезеңдері.
1 сұрақ. Ақпараттың түсінігі, мазмұны, жіктелуі.
Ақпарат д/з- басқару жүйесіне белсенді әсер ету үшін қолданылатын қажетті жаңа мәліметтер жиынтығы. Ақпараттарға мынандай талаптар қойылады:
ақпараттың дұрыстығы
жеделдігі
жеткіліктігі
бір мағыналығы
қарапайымдылығы
Басқаруға жан-жақты, жүйелі түрде қарау үшін қажет. Сондықтан ақпаратты мынандай 3 тұрғыда қарастыру керек:
синтактикалық (символдармен белглеу)
семантикалық (сөздің мағынасы)
прагматикалық (ақпараттың пайдалылығы)
Бұдан басқа ақпараттарды былай жіктеуге болады:
1.Көріну формасы бойынша:
сандық
әріптік
кодтық
2.Алыну көзі бойынша:
сыртқы
ішкі
3.Пайдалану мерзімі бойынша:
тұрақты(нормативтік актілер,заңдар)
айнымалы(ағымдағы)
4.Ұйымдастыру тұрғысынан алып қарағанда
жүйеленген(протолдар, инструкция,жоспар)
жүйеленбеген(ауызша арқылы, телефон,интернет)
1/2
Коммуникация дегеніміз-басшылардың тиімді шешімін қабылдау үшін ақпаратпен алмасуы және қабылдаған шешімдерді төменгі буындарға жіберуі.Яғни ақпаратпен алмасу телефон арқылы, қызметтік жобалар арқылы, ққандайда бір кеңестерде, ауызша сөйлесу т.б. Коммуникацияның мынандай түрлері бар:
-Ұйым мен сыртқы орта аралығындағы коммуникация.
-Деңгей аралық.
Жоғарыдан төмен (бұйрық, жоспар)
Төменнен жоғары (арыз, ұсыныс, өтініш)
-Бөлімшелер арасындағы ком-я
-Басшы мен бағынышты арасындағы ком-я
-Басшы мен жұмысшы топ арасындағы ком-я
-Бейресми ком-я
2 сұрақ. Коммуникацияның мәні, түсінігі,түрлері. 2/2
3 сұрақ. Коммуникациялық процестің элементтері мен кезеңдері
Коммуникациялық процесс д/з- екі немесе одан да көп адамдар тобының ақпаратпен алмасуы. Коммуникациялық процесстің мынандай 4 элементі бар:
1.жөнелтуші, жіберуші- ақпаратты жіберуші адам
2.хабардар ету- бұл шартты түрде символдар арқ. берілген товар
3.арналар- хабардың берілу жолдары
4.хабарды алып тұрушы.
Коммуникациялық процесс - қиын процесс. Себебі кез-келген жағдайда, яғни ком-муникацияныны тарату кезінде хабар бұзылуы мүмкін. Осыған байланысты ком-ң мынандай кезеңдері бар:
1-кезең. Идеяның пайда болуы. Басшы қажет деген идеяны бағыныштыға бермес бұрын мынандай қрытындылар жасауы қажет: а) жұмысшылар қандай да бір өзгерістер енгізген жағдайда өз уақыттарын жоғалтпай өнім өндіруге кері әсерін тигізбейтіндігін анықтап алуы қажет; б) бұл өзгерісті енгізу неліктен қажет болғанымен білулері керек; в) осы өзгеоіс барлық проблемаларды қамти ала ма, жоқ па анықтау қажет.
2-кезең. Шартты белгілері анықтау және оларды таңдап алу. Мұнда жіберуші хабарды жөнелтпей тұрып, оны символдардың көмегімен кодтау қажет. Мұндай кодтау идеяны хабарға айналдырады.
3-кезең. Хабар беру. Мұнда жіберушіні қабылдаушыға хабарды жөнелдететін арнаны таңдайды. Тек қана бір арнамен шектеліп қалмауы қажет.
4-кезең. Декодтау. Яғни алынған хабарды түсіну болып табылады.Әрбір басшы жұмыстағы уақыттың 50-90%-н бағыныштыларымен сөйлеуге жібереді. Жете адамдар арасындағы комуникациядағы кедергілер жиынтығы ретінде мына мәселелерді қарастыруға болады.
Қабылдау немесе түсінудегі кедергілер
Сөздің мағынасын дұрыс түсіну
Кері байланыстың сапасыздығы
Дұрыс естімеу немесе қабылдай алмау.
1/2
Осылай кедергілерді жою жолдары:
ақпарат тасқынын реттеу;
бағыныштылармен кездесіп отыру;
кері байланысты пайдалану;
әртүрлі ұсыныстарды жинау жүйесін жасау;
ақпараттық бюлетендерді басып шығару;
байланысты жақсарту үшін қазіргі кездегі технологияны пайдалану;
Үй тапсырмасы
Практикалық сабақ 13.
1. Менеджмент жүйесіндегі көлденең және тік коммуникациялар.