Биология нагыз убт 2022 Шаянтәрізділердің тыныс алу мүшесі

жүктеу/скачать 5 Mb. Дата 11.04.2023 өлшемі 5 Mb. #472058 түрі Құрамы

Биология нагыз убт 2022 Шаянтәрізділердің тыныс алу мүшесі Кан құрамындағы сұйык заттар Жасыл без аркылы бөліп шығаратын ағза Кантекст: митоз туралы но мәтінде дым жок, сурет аркылы ретімен коясың фазаларды Интерфаза кезеңдерін кайталау керек көп келді Малдың сүті, еті арқылы жұғатын ауру Фогоцитоз келд Тоқішектің ішіндегі құрт тәрізді өсінді Тыныс алу козғалысына катысады: варианттар альвеола, бұйрек, жұрек, кабырга бұлшык ет, нефрон, көп жауапты бұл Секрециялык бездер туралы не бөледі или бөлмейді өзегі бар жок крч көп жауапты Көздің сырткы кабығы Инсулин, Постэмбриогенез, Тозаңқаптағы түкшелердің дамуы дедіма бірнәрсе көп жауапты, варианттары: постэмбриогерез, эмбриогенез, спора деген бірнәрсе бар Обсорбцияға карама карсы үдеріс .Жүйке жасушасы:нейрон Хромосомалық ауру: Даун Тамырсабақпен көбейеді: өгейшөп пен бірнәрсе дедім, но қате ғой деймін Клондау кезіндегі бактерия: микседема Митоз профазасында болады: хромосомалар ширатылады, ядро үқабығы бұзылады, ядрошық жойылады aaBb*aaBB шағылысқандағы ұрпақтар: Энзимология нені зерттейді: ферменттер Сурет берілген, онда бір түрге жататындар төбелесіп жатыр. Бұл қандай қарым-қатынас: түрішілік күрес Жынысты зерттеу әдісі: Нәрестелердің қатаймаған маңдай бөлігі: еңбек Заттың мембранася арқылы рәруыз-тасымалдаушымен тасымалдануы:унипорт (10-сынып,1-бөлім,162 бет) Асқазан-ішек аурулары: дизентерия,тырысқақ,ішсүзегі Құлақ құрылысының суреті берілді, 5,6,7 қандай бөлімдер: төстік, балғашық, үзеңгі Ұрықтың жетілуін зерттейтін ғылым: эмбриология 240кг шөппен қөректенетін тұяқты өзіне 72кг жесе, неше пайызы беріледі деген сияқты: 30процент(72:240*100=30) Су мөлшерін реттеу орталығы: а)афферентті в) эфферентті деген сияқты бірнәрселер болды Клондау кезінде бактерияның несі бөлінеді (11-сыныптың тақырыбы) бұлшықет қасиеті:жиырылғыштық глюкоза аэробтағы өнімі:36 АТФ молекула,сірке қышқылы суда еритін витамин:С ● нәруыз және көмірсуларды ыдырататын фермент:липаза,амилаза,лизоцим ● буынаяқты жәндіктер:өрмекшітәріздестер ● қанды үздіксіз айдайтын адам ағзасы:жүрек ● жүйке жүйесі орналасуына қарай:ортаңғы,шеткі ● қандай дәрумен жетіспесе цинга ауруымен ауырады:С ● тироксин жетіспесе қандай ауру:эндемиялық зоб,кретинизм(жас балаларда),микседама ● жел арқылы таралатын өсімдік:жөке,үйіңкі,бақбақ,шаған,қараағаш,қайың,терек,тал,мақта,орхидея, қарағай ● грам теріс бактерия:диплокок,спирохеталар,сальмонелла ● тері рецепторлары:дерма ● диализ:жасанды жүрек. ● біржасушалы ағза:бактерия 1.Кез келген ағза құрылымының жалпы сызбасы: • Жасуша – ұлпа – мүше – мүшелер жүйесі – тұтас ағза Қан ұюына қатысатын плазма нəруызы: • Фибриноген Көк-жасыл немесе сары-жасыл түсті көпжасушалы саңырауқұлақ: • Пеницилл Шаянтəрізділердің тыныс алу мүшелері: • Желбезек Қан құрамындағы сұйық заттар: • Қан плазмасы Жасыл бездер арқылы бөліп шығаратын ағза: • Шаян Сиырдың сүті, еті арқылы жұғатын ауру: • Бруцеллез(сарып) Тоқ ішектің 8-9см құрттəрізді өсіндісі: • Аппендикс Тыныс алу қозғалысына қатысатын бұлшықеттер: Қабырғааралық бұлшықеттер жəне көкет(диафрагма) Сыртқы секрециялық бездер белгі(-лер)і: • Бөліп шығарушы өзегі болады; • Секреттерi мүшелерге немесе дененің сыртына бөлінеді (қанға емес); • Секреттерi көп түзіліп, бөлінеді (грамм, миллиграмм). Олар мүшелердің жұмысына өзгеріс келтірмейді. Сондықтан оларды сөлдер деп атайды, мысалы, асқорыту сөлі. |Қосымша ақпарат| Сыртқа бөліп шығарушы мүшелерге бауыр, сүт, тер, сілекей, май бездері мен қарын және ішек бездері (асқорыту) жатады Ішкі секрециялық бездер белгі(-лер)і: • сөл бөліп шығаратын өзегі болмайды; • сөлі тікелей қанға бөлiнедi; • оның сөлін гормондар деп атайды. Олар өте аз мөлшерде бөлінеді, бірден бірнеше мүше жəне ұлпаға əсер көрсете алады. |Қосымша ақпарат| Ішкі секрециялық мүшелерге гипофиз, эпифиз, қалқанша безі, қалқанша маңы бездері, айырша без жəне бүйрекүсті бездері жатады Көздің сыртқы қабығы: • Ақ қабық Көздің ішіндегі іркілдек зат: • Шыны тəрізді дене Көздің оптикалық жүйе мүше(-лер)і: • Алдыңғы камера = қасаң қабық пен нұрлы қабық арасындағы кеңістік • Көзбұршақ • Шыны тəрізді дене Ұйқы безінен бөлінен гормондар: • Инсулин, глюкагон, соматостатин Туғаннан бастап өлгенге дейінгі даму кезеңі: • Постэмбриогенез Абсорбцияға қарама-қарсы процесс: • Реабсорбция |Қосымша ақпарат| Зəр түзілу үдерісі 3 кезеңнен тұрады: - Фильтрация = абсорбция – бірінші реттік зəр түзіледі. - Реабсорбция – қайта сіңіру кезеңі: АДГ(вазопресин)/альдостерон гормондарының көмегімен2- реттік зəрдің түзілуі. - Секрецияның бөлінуі Ұлпаларды суретте анықтау: Жүйке ұлпасы Жасушасы – нейрон. Нейронның қосымша жасушасы – нейроглия деп аталады. Нейронденеден жəне өсінділерден тұрады. Нейронның өсінділері: аксон=ұзын(1) жəнедендриттер=қысқа(көп). 2 нейрон арасында түзілетін тоғысу нүктесі синапс деп аталады. Синапстың 3 түрі бар: - Нейрон-нейрон - Нейрон-бұлшықет - Нейрон-безді .Саңырауқұлақ ерекшелігі: 20.Полимеразды тізбекті реакцияның (ПТР) әрбір циклінде матрицалық ДНҚ-ғакомплементарлы ДНҚ жіпшесінің ұзару сатысы: •элонгация Қаныққан май қышқылына жатады: •пальмитин •стеарин |Қосымша ақпарат| Май қышқылдары: - Қаныққан: пальмитин/стеарин қышқылдары = жануар майы - Қанықпаған: олеин/линол/линолен қышқылдары = өсімдік майы - Транс-майлар: жарамдылық мерзімін ұзарту үшін =маргарин - Жартылай қаныққан: омега – 3 жəне омега – 6 жатады. Омега – 3: майлы балықтарда Омега – 6: жаңғақта, күнбағыста, бұршақ, соя Адам кариотипіндегі хромосомалар: жұп аутосомалар мен 1 жұп жыныс хромосома |Қосымша ақпарат| Хромосоманың 2 түрі бар: - Аутосомалы: бір-біріне ұқсас=гомологты=22 жұп - Жыныс: ер жəне əйелдікі. 1 жұп = XY және XX Митохондрияның қызметін мезосома атқаратын ағзалар: •бактериялар Дәрумендерді қажетті мүшелерге тасымалдау қызметін атқарады: •нәруыздар (альбуминдер) Миоглобиннің қызметі: •оттек қорын жинақтау Глюкозаның анаэробты ыдырау кезеңінде түзілетін зат: •Пирожүзім қышқылы •Сүт қышқылы •2 моль АТФ Денатурацияланған нәруызға тән: •молекула конформациясының өзгеруі •суда ерігіштіктің кемуі •молекула зарядының өзгеруі •протеолитикалық ферменттердің әрекетіне төзімділіктің төмендеуі •биологиялық белсенділіктің жоғалуы Бактерияның жасуша қабырғасының негізгі компоненті: •Муреин Органоидтер мен қосындыларынан айырылған цитоплазма бөлігі: •Гиалоплазма Өсімдіктің суды жапырақ арқылы бөлу процессі: • Гуттация Өсімдіктің суды жапырақ арқылы буландыру процессі: • Транспирация Тыныс шығару кезіндегі өзгерістер: • Өкпенің көлемі кішірейеді 33.Жұмыртқа жасушаларын түзетін көпіршік: • Фолликула Сүйек саны бойынша жай буын: • Иық буыны |Қосымша ақпарат| Сүйек саны бойынша буындар жай жəне күрделі болады. • Жай буын тек екі сүйектен түзілген. Мысалы, иық буыны. • Күрделі буын үш жəне одан да көп сүйектен тұрады. Мысалы, жақ сүйек буыны. •Жартылай буындар: төс сүйегінің, омыртқааралық дискілері жəне шат сүйегінің аралығындакездеседі. Таяқша тəрізді бактерия: • Бацилла 36. Үтір тəрізді бактерия: • Вибрион Жауынқұртта алғаш пайда болған асқорыту мүшесі: • Сілекей бездері Бөліп шығару мүшесі метанефридиялар болып табылатын омыртқасыз жануар: • Шұбалшаң(жауынқұрт) Жағымсыз қарым-қатынас түрлері: • Паразитизм • Жыртқыштық = каннибализм • Бәсекелестік Жағымды қарым-қатынас түрлері: • Симбиоз • Мутуализм • Комменсализм Бейтарап қарым-қатынас түрі: • нейтрализм Тірі жасушаларға, ұлпалар мен организмдерге төмен жəне өте төмен температуралардыңəсерін зерттейтін биологияның жаңа саласы: • Криобиология Популяцияның тірі қалу стратегиясы: • R жəне К стратегиясы K-стратегия тəн: • Пілдер, адамтəрізді маймылдар, теңіз сүтқоректілері = кит, дельфин,мысық тұқымдасынажататын ірі жыртқыштар R-стратегия тəн: • Бүргелер, көкқасқа шегірткелер, тарақандар Тамақты кесетін тістер: • Күрек тіс= алдыңғы тістер Тіс бөлімдері: - Тіс қаптамасын ғана қоршап тұратын қабат- эмаль=кіреуке – адам ағзасындағыеңқаттыұлпа - Тіс мойны - Тіс түбірі Тіс қабаттары: - Сыртқы =эмаль - Ортаңғы-дентин зақымдалса=тісжегі(кариес) - Ішкі – пульпа-жұмсақ ұлпа = пульпит Қозғалмайтын сүйектер: • Бас, жамбас сүйек . Аталық жыныс гормондары: • Андрогендер(тестестерон) Аналық жыныс гормондары: • Экстрадиол(экстроген, прогестерон) Жануарлар қарсыласын үркіту немесе абдырату əдісі: • Демонстрация Қорғаныш реңнің негізгі үш түрі: • Қорғаныш реңі = маскировка • Еліктеуіш реңі = мимикрия • Демонстрация Гельминтоздар мен протозойлы ауруларда қорғаныс рөлін атқараттын иммуноглобулин: • IgE Антиденелердің антигендермен әрекеттесу сипатына қарай бөлінеді: • Коагуляциялаушы • Лизистейтін • Бейтараптандыратын Цитокинин ерекшілігі: • Өскіндердегі жасушалардың бөлінуін стимулдайды; • Жапырақтардың қартаю процестерін баяулатады; • Дəндер мен бүршіктерді тыныштық күйінен шығарады; • Жасыл көкіністер мен қиылған гүлдерді сақтау мерзімін ұзарту үшін пайдаланылады. Дихотомиялық кілт терминін енгізген: • Жан Батист Ламарк Жапырақтың кеңейген бөлімі: • Тақтасы(алақан) Асқорыту мүшелері: • Ауыз қуысы – жұтқыншақ – өңеш –асқазан(қарын) – ашішек (ұлтабар/аш ішек/мықын ішек) – тоқ ішек (соқыр ішек/жиек ішек/ тік ішек) Ұйқы безінің өзегі ашылады: • Ұлтабарға Органикалық тыңайытқыштар: • Көң, құс саңғырығы, шымтезек, қарашірік Су толығымен қорытылатын мүше: • Тоқішек Парасимпатиканың белгілері: •қантамырларын кеңейтеді •көз қарашығын кішірейтеді •жылу беруді төмендетеді •жүректің іс-әрекетін ретке келтіреді •асқорыту мүшелерінің іс-әрекетін қоздырады •қуықтың бұлшық ет тонусын жоғарылатады Иммунитет ілімін негізін калаған: • Мечников(жасушалық иммунитет) • Эрлих(гуморальдық иммунитет) Энергетикалық алмасу кезеңдері: • Дайындық • Оттексіз • Оттекті Электрондарды тасымалдайтын ұзын тізбегі: • «тыныс алу» тізбегі Шаянның дене бөліктері: • Баскөкірек • Құрсақ 66. Өрмекшінің дене бөліктері: • Баскөкірек • Құрсақ Бунақденелілердің дене бөліктері: • Бас • Көкірек • Құрсақ Остеоциттердің пішіндері: • Домалақ немесе сопақша Сүйек жасуша(-лар)ы: • Остеоциттер – сүйектің негізгі ересек жасушалары • Остеобласттар – сүйектің жас жасушалары • Остеокласстар – сүйек жасушаларың жоятын жасушалары Тек бір географиялық аймақта мекен ететін жануарлар: • Эндемиктер Ағзаның жеке дамуы: • Онтогенез Ағзаның тарихи дамуы: • Филогенез .Онтогенез кезең(-дер)і: • Эмбриогенез • Постэмбриогенез Эмбриогенез сатылары: • Зигота – бөлшектену – бластула(1 қабатты ұрық) – гаструла – нейрула Ағзаның туған сəтінен бастап тіршілігін жойғанға дейінгі жеке дамуы: • Постэмбриогенез Тилакоидтың ішін толтырып тұрады: •Люмен Өзін өзі реттейтін жүйе: •Жүйке жүйесі Жасушаның қажетсіз құрылымдарды жою процесі: •Автофагия .Жыныссыз спора арқылы көбейеді: •Қырықжапырақ •Қырықбуын •Плаун •Саңырауқұлақ •Мүктер Бүйрек трансплантациясының кемшілігі: •Донор ағзасы бүйректі қабылдамауы мүмкін немесе отадан кейін иммунитетті басатындәрілер қабылдау Аралық ми реттейді: •Термореттелу,зат алмасу •Жүрек-қантамырлары жүйесі •Ұйқы жұмысын реттейді •Дене температурасы •Зәршығару •Қан қысымының тұрақтылығы Пуркине талшығы: •Жүректің жиырылғыш жасушаларына бекініп тұрады Асқорыту бездерінің қызметін зерттеген ғалым: •Павлов Желмен тозаңданатын өсімдіктер: •Қарабидай, емен, қайың Өсімдіктердің өткізу қызметін атқарады: •Флоэма, ксилема, орталық цилиндр Қолдан сұрыптаудың түрлері: •Мақсатты(әдістемелік), мақсатсыз(санасыз) Тимозин гормоны жетіспесе: •Иммунитет төмендейді •Көкбауыр мөлшері кішірейеді •Антидене түзілмейді •Қандағы лимфоцит жасушалары азаяды Ішкі аналық жыныс мүшелері: •Екі аналық без •Жатыр •Екі жатыр түтігі •Қынап Митохондрияда не болады: •Матрикс •Криста Өсімдік жасушасына тән: •Пластид •Вакуоль •Жасуша қабырғасы қатты целлюлозадан түзілген Мембранасыз органоидтар: • Жасуша орталығы •Рибосома Дегенерацияға мысалдар: •Көртышқанда көздің жойылуы •Гельминттердің қарапайымдануы Жыныстық жетілуден кейін кішірейетін без: •Айырша без (тимус) .Әмбебап донор: .Әмбебап реципиент: •IV I қан тобына құятын қан топтар: •Тек I Лейшмания векторы таратушысы: •Құмыты или құмдағы шіркейлер Улы өсімдікті жейтін: •Қарақұйрық Тепе теңдік қызметін атқарады: •Мишық Майда еритін витамин: •К Е Д А Суда еритін белок: •Глобулалы Дезоксирибонуклеин қышқылы туралы дұрыс нұсқаларды белгіле: •Қос тізбекті •Тимин бар •Ақпаратты сақтап ұрпаққа береді .Бұлшықеттер орналасуына қарай қалай жіктеледі? •Шеңберлі •Беткейлік •Бүйірлі .Мезодермадан не түзіледі: •Қантамыр •Тірек қимыл жүйесі •Жүрек •Зәр шығару мүшелері Жануар мен өсімдікке тән ағзалар: •Жасыл эвглена Екі қабатты ұрық: •Ерте гаструла С дәрумені жетіспеушілігінен туындайтын ауру: •Күрқұлақ(цинга) Тіршілігінде гаметофит басым: •Мүктер Қан қысымын өлшейтін құрал: •Тонометр Жүрегі 4 қуысты сүтқоректі: •Құстар •Қолтырауын Жануар мен өсімдікке ұқсас ағза: •Саңырауқұлақ .Кланьфелтер ауруының белгілері: •Тек еркектер аурады •Аяқ-қолы шамадан тыс ұзын •Жыныс бездері дұрыс жетілмеген •Ақыл есі кем Мендель 1-ші заңы: •Біркелкілік немесе басымдылық заңы Қолдың қозғалмалы сүйегі: •Кәрі жілік Кіші қан айналым шеңбері басталады: • Оң жақ қарынша Азотты қосылыстың соңғы өнімі: •Аммиак •Несепнәр •Зәр қышқылы .Тері ауруын тасымалдайтын қарапайымды: •Лейшмания Сома жасушасының көбеюі: • Митоз Абиссин орталығы: •Банан •Ноқат •Арпа мен бидайдің ерекше формалары Жартылай автономды органоид: •Митохондрия •Пластид . Жиырылғыш нәруыздар: • Актин • Миозин Транскрипция кезеңдері: • Иницация • Элонгация • Терминация Минералды заттарды сіңіруге қатысады: •Тамыр Жай жапырақтар: •Алма, емен, қайың, жөке, бөртегүл, терек, қараған, алхоры, жүгері, қазтамақ, бақбақ, қалақай .Су өткізбейтін қабат: •Суберин Зәр уақытша жиналады: •Қуық Реабсорбцияға қатысады: •Генле ілмегі •Проксимальді өзекше •Дистальді өзекше Жыныспен тіркесіп тұқым қуалау: •Крис-крос тұқымқуалау Өсімдіктің күнге қарай өсуі: • Фототропизм Хромосомалық мутация түрлері: •Хромосома ішілік мутация(дефишенсия, делеция, дупликация, инверсия) •Хромосома аралық мутация (транслокация) Маңызды органикалық тыңайтқыш: •Гуммус Мысық тамақ жеп жатқанда қасында шар жарылса: •Тежелу •Сілекей бөліну тоқтайды Қартаюды зерттейтін ғылым: •Геронтология .Бір жасушалылар: •Протистер Хромосома түрлері: • Метацентрлі • Субметацентрлі • Акроцентрлі • Телоцентрлі Желбезекпен тыныс алады: •Балық •Шаян •Қосжақтаулы басаяқты ұлулар Сопақша мидағы рефлекстер: •Қорғаныш(жөтелу, құсу, түшкіру, жас бөлу, көзді жыпылықтату) •Асқорыту (ему, жұту, сөл бөлу, асқорыту бездері) •Тыныс алу •Жүрек пен қантамырлар жұмысын реттеу Бұлшықет жасушалары: • Миоциттер Суда еритін витамин: • С (аскорбин қышқылы) • РР (никотин қышқылы) • В1 (тиамин) • В2 (рибофлавин) • В6 (пиридоксин) • В12 (цианкобаламин) Көмірсуды ыдырататын фермент: •Амилаза Нәруызды ыдырататын фермент: • Пепсин Минералды тыңайтқыш: •Калий (K) • Фосфор(P) •Азот(N) Буынаяқтылар: • Шаянтәрізділер • Өрмекшітәрізділер • Бунақденелілер Жүйке жүйесі орналасуына қарай бөлінеді: •Орталық және шеткі .Ақ+қызыл намазшамгүлдерін будандастырғанда қызғылт гүл шығуы: • Толымсыз доминаттылық Терапиялық клондау: •Ұлпаларды клондау Артерия қысымын жоғарылатады: •Симпатикалық жүйке жүйесі •Вазопрессин гормоны Карл Линней еңбегі: •Ботаника философиясы •Табиғат жүйесі •Бинарлы (қосарлы) номенклатура Сәулелі симметриялы екі қабатты ағзалар: •Ішекқуыстылар Пассивті тасымалдау түрлері: •Диффузия •Осмос Лейкоцит түзіледі: •Сүйек кемігінде Бүлдіргеннің вегетативті көбею тәсілі: •Мұртша арқылы нтерфазаның маңызды сатысы: •Репликация (редупликация) 154.Оңтүстік Америкадан шыққан жануарлар: •Лама •Альпака •Күркетауық •Теңіз шошқасы 155.Кальций мен фосфор мөлшерін реттейтін без: •Қалқаншамаңы безі (паратгормон) 156.Саңырауқұлақ пен балдырлардың селбесуі: •Мутуализм 157.Жұлынның қызметі: •Рефлекстік •Өткізгіштік 158.Күрделі жүйелерді басқару заңдылығы: •Кибернетика 159.Медузаның жүйке жүйесінің ерекшелігі: •Күрделенген диффузды немесе торлы 160.Жасушасыз құрылым: •Вирус 161.Құлақтың ортаңғы бөлімі: •Балғашық •Төстік •Үзеңгі 162.Арқар меринос кім жүргізді: •Бутарин •Есенжолов •Жандеркин 163.Глюкозадан алынатын өсімдік тектес қант: •Каллоза 164.Саңырауқұлақ тудыратын ауру: •Теміреткі 165.Гемодиализ деген не: •Жасанды бүйрек аппараты арқылы қан плазмасын сүзу 166.Күкірт бактериясының екінші атауы: •Тиобактериялар, тион 167.Демэкология нені зерттейді: •Популяцияны, популяциялардың бір-бірімен арақатынасын 168.Цианобактерияда болатын қызыл көк түсті пигмент: •Фикоцианин 169.Көлеңке сүйгіш өсімдіктер: •Саумалдық •Інжугүл 170.Панкреатин сөлінің басты ферменті: •Липаза 171.Жапырақтың фотосинтездеуші ұлпасы: •Бағаналы (паренхима) 172.Даун синдромының белгілері: •Ақыл- есі кем •Бойлары аласа •Шүйделері тегіс •Бас сүйек тері кішкентай •Көздері қысыныңқы •Мұрындарының түбі жалпақ, кең кеңсірікті 173.АТФ синтезі қайда жүреді: •Митохондрияда 74.Нәрестелердің қатаймаған маңдай бөлігі: •Еңбек 175 .Энзимология нені зерттейді: •Ферменттерді 176.Ұрықтың жетілуін зерттейтін ғылым: •Эмбриология 177.Асқазан-ішек аурулары: •Дизентерия •Тырысқақ •Ішсүзегі 178.Шөлдей беретін ауру түрі: •Полидипсия 179.Жасанды экожүйе: •Агроценоз 180.Фибриллярлы нәруыздар: •Кератин •Коллаген •Эластин •Фиброин 181.Организм үшін маңызды, барлық азық-түліктің құрамына кіретін негізгі үштік: •Нәруыз •Май •Көмірсу 82." Пархон " синдромы Негізгі белгілері: •күйзеліс •әлсіздік •бұлшықеттердің түйілуі •есте сақтау қабілетінің төмендігі •ми ісігі Ауырған адамдар: •емдәмде тұз көп мөлшерде болуы керек •сұйықтықты шектеу керек •көп су ішпеу керек 183.Екі мембраналы органоидтар: •Ядро •Митохондрия •Пластид 184.Хлоропласт ішін толтырып тұратын сұйықтық: •Строма 185.Ана мен баланы бір-бірімен жалғап тұратын мүше: •Плацента (ұрықжолдас) 186.Бүйректің қабынуы: •Пиелонефрит 187.Популяциялық оқшаулану түрі: •Биологиялық 188.Рекстриктаза ферментінің қызметі: •ДНҚ-дан керек генді кесіп алуға мүмкіндік береді 189.Криминалистикада қолданылатын әдіс: •ПТР(саусақ іздерін салыстырады) 190.Микротүтікшелердің қызметі: •Плазмолемманың астында орналасқан •Тірек •Тасымаллаушы 191.Барлық энергияны жұмсайтын тасымалдау: •Активті тасымалдау 1 92.Қанның ұюына қатысатын элемент: •Кальций (Ca) 193.Өсімдік бөлетін күйдіргіш, жануарларды еліктіретін иісті зат: •Эфир майы 194.Тиын мен бұғының бір орманда тіршілік етуі қандай қарым-қатынасқа жатады: •Нейтрализм 195.Судың бір-біріне керілу процесі: •Беттік керілу күші немесе Адгезия 196.Ұрық дамитын орын: •Жатыр 197.Мендель заңында қандай әдісті қолданды: •Гибридологиялық 198.Шала түрленіп дамитын ағзалар: •Дәуіт •Шегіртке •Тарақан •Инелік 199.Толық түрленіп дамитын ағзалар: •Қоңыз •Ара •Шыбын 200.Жынысты анықтаудың 2 әдісі: •Генотиптік •Фенотиптік 201.Шежірені талдау әдісі: •Генеалогиялық 202.Лейкоцит типтері: •Базофил •Нейтрофил •Эозинофил •Лимфоцит •Моноцит 203.Медициналық хромосомалық ауру: •Даун 204.Бұлшық еттің қажу себептері: •Оттегі жетіспегенде •Жүйке жүйесі шаршағанда 205.Шығу тегі, атқаратын қызметі бірдей жасушалар тобы: •Ұлпа Ішкі құлақтың бір бөлігі: Ұлудене 2. Тилакоидтің ішкі кеңістігі: Люмен 3. Жүректің жиі соғуынан туындайтын ауру түрі: тахикардия 4. Ботулизмнің ауру белгісі: жұтыну қиындайды 5. Адамдағы гомологты аутосомды хромосома жұбы: 22 6. Хлоропласты толтырып тұрған гель тәрізді зат : Строма 7. Мезозой заманында пайда болған тірі ағзалар: сүтқоректілер, гүлді өсімдіктер 8. Лейкоцит типтері: Базофил,Нейтрофил,Лимфоцит 9. Белсенді микрофагтар: нейтрофильдер 10. Хромосома саны екі есе азаятын жасушаның бөлінуі : Мейоз 11. Бүйректе ерімейтін тұздардың қалыптасуынан пайда болатын ауру.: Несептас 12. Өсімдіктердің өсуін стимулдайтын фитогармондар: Ауксин, гибераллин, цитокинин 13. Жыныстық жолмен таралатын ауру: Житс, Гонерея, Сифилис 14. Жалпақтабандылықтың туындау себебі: Ұзақ уақыт тік тұру , Тар аяқ киім кию, Сірісі жоқ аяқ киім кию 15. Интерфазадағы ең маңызды үдеріс: ДНҚ репликациясы 16. Түрдің таралу аймағын анықтайтын критерий: Экологиялық н\е Географиялық 17. Вирустық ауру: Гепатит 18. Тағамдық крахмалдың соңғы ыдырау өнімі: Глюкоза 19. Күрделі молекулалардың жәй молекулаларға ыдырау реакциясы: Катаболизм 20. Су тасымалдану жолдары: апопластық, симпластық, вакуольдік 21. Таяқша тәрізді бактерия: Бацилла 22. Жыныс жасушаның жетілуі: Гаметогенез 23. Вакуоль сұйықтығы: жасуша шырыны 24. Тұқым қуаламайды: шаштың ұзындығы 25. Сәулелелі симметриялы,екі қабатты: Ішекқуыстылар 26. Алып қырықжапырақтар таскөмір шоғырын түзген эра: палеозой 27. Пенициллин саңырауқұлағының екекшелігі: антибиотик алынады 28. Лейкоциттер түзіледі: сүйек кемігінде, айырша безде, көкбауыр, лимфа тамырларында 29. Жаңа формалар бір аумақта пайда болады , яғни таралу аймағы бөлінбейтін түр түзілу: экологиялық 30. Жұмыртқа жасушалары түзілетін көпіршік: фолликула 31. Жүйке жүйесі түйінді: ұлулар, буынаяқтылар 32. Қолдан сұрыптау түрлері: әдістемелік(мақсатты) , мақсатсыз 33. Ішкі аналық мүшелер: аналық без, жатыр түтігі, жатыр, қынап, жатыр мойны. 34. Гендік мутация түрлері: доминантты, жартылай доминантты, рецессивті 35. Эдвардс синдромының белгілері: 18 хромосомада бір х хромосома артық , бас сүйегі кішкентай, салмағы кішкентай, құс тұмсықты, көру мүкістігі бар, кіндік бауы қысқа 36. Креобиология: төмен температураның тірі ағзаға әсерін зерттейді 37. Өрмекші мен жәндіктердің зәр шығару мүшесі: мальпигий тамырлары 38. Генотип пен фенотиптің байланыс ерекшелігі: фенотип сыртқы белгілер жиынтығы, генотип гендердің жиынтығы 39. Ядросы жоқтардың ерекшелігі: Прокариоттар, жасуша қабықшасы, цитоплазмасы, днқ молекуласы сақиналы болып келеді 40. Жіліктің қалың болуына әсер етеді: сүйекққап 41. Ақ аюдың суық аймақта мекендеуіне мүмкіндік беретін ерекшелігі: тері астындағы май бездері 42. Митохондрияның сыртқы мембранасына оңай өтетін қосылыс: су, сахароза, электролит 43. Кайнозой эрасында жойылып кеткен жануарлар: мамонттар және жүнді мүйізтұмсықтар 44. Ағзалардың туу және өлім арасындағы айырмашылық: Популяциялық өсім 45. Екі моносахарид қосылуы нәтижесінде түзіледі: Дисахарид( сахароха,мальтоза , лактоза) 46. Ағзада тыныс алу процесінің маңызы: органикалық заттардың тотығып энергия беруі 47. Ауадағы азотты бекітетін ағза: түйнек бактериясы 48. Қаңқа бұлшықеттерінің жиырылуына қатысатын механорецепторлар: пропиорецептор 49. Карл Линней еңбегі : Табиғат жүйесі, Ботаника философиясы 50. Сүйек нәруызы: оссеин 1)Өсімдіктің су бөлуі—ГУТАЦИЯ ал булануы ТРАНСПИРАЦИЯ 2)Мукордын суреті берілген Сұрақ(қандай пайдасы бар?)— АНТИБИОТИК АЛЫНАДЫ 3)Тыныс шығару кезіндегі өзгерістер—Өкпенің көлемі кішірейеді 4)Көздің ішіндегі іркілдек зат—Шыны тәрізді дене 5)Жұмыртқа жасушаларын түзетін көпіршік:ФОЛИКУЛА 6)Сүйек саны бойынша жай буынды сүйектер:Иық сүйектері 7)Тилокойдтың ішін толтырып тұрады:ЛЮМЕН 8)Таяқша тәрізді бактерия:БАЦИЛЛА 9)Жауынқұртта алғаш пайда болған асқорыту мүшесі—СІЛЕКЕЙ БЕЗДЕРІ ЖӘНЕ ДЕ ЖЕМСАУ МЕН ҚАРЫН 10)Органикалық тыңайтқыштар—КОМПОСТ,ҚИ,ҚҰС САҢҒЫРЫҒЫ,ҚАРАШІРІК 11)Жағымсыз қарым қатынас:Паразитизм,Жыртқыштық немесе канибализм,Бәсекелестік 12)Бейтарап қарым қатынас:нейтрализм 13)Терапиялық клондау:Ұлпаларды клондау(яғни жетіспейтін немесе зақымдалған ұлпаларды клондау бұл кезде тұтас ағза алынбайды) 14)Өзін өзі реттейтін жүйе:ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ 15)Хлоропластың ішкі қабырғасының қабаты-СҰРАҚ ДҰРЫС БЕРІЛМЕГЕН (СТРОМА БОЛУ КЕРЕК ІШКІ ҚАБАТТЫ ТОЛТЫРЫП ТҰРАДЫ) 16)Жыныссыз спора арқылы көбейеді:ҚЫРЫҚЖАПЫРАҚ,ҚЫРЫҚБУЫН,ПЛАУН,САҢЫРАУҚҰЛАҚ,МҮКТЕР 17)Бүйрек трансплантациясының кемшілігі:ДОНОР АҒЗАСЫ БҮЙРЕКТІ ҚАБЫЛДАМАУЫ МҮМКІН НЕМЕСЕ ОТАДАН КЕЙІН ИМУНИТЕТІ БАСАТЫН ДАРІЛЕР КАБЫЛДАУ 18)Аралық ми реттейді: Термореттелу,зат алмасу,зәр түзілу 19)Пуркине талшығы:ЖҮРЕКТІҢ ЖИЫРЫЛҒЫШ ЖАСУШАЛАРЫНА БЕКІНІП ТҰРАДЫ 20)Асқорыту бездерінің қызметін зерттеген ПАВЛОВ 21)Артерия қысымын жоғарылататын деген: СИМПАТИКАЛЫҚ ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ НЕМЕСЕ ГАРМОН БОЛСА(ВАЗОПРЕССИН) 22)Желмен тозаңданатынөсімдіктер—ЖҮГЕРІ,ҚАРАБИДАЙ,ЕМЕН,ҚАЙЫҢ 23)Өсімдіктердің өткізу қызметін атқарады? ФЛОЭМА,КСИЛЕМА,ОРТАЛЫҚ ЦИЛИНДР 24)Бұлшық ет жасушасы? ОСТЕОЦИТ,ОСТЕОКЛАСТАР ОСТЕОБЛАСТАР 25)Бір жасушалы ағза—БОДО 26)Табиғаттағы әмбебап еріткіш? СУ 27) Линнейдің еңбегі—БОТАНИКА ФИЛОСОФИЯСЫ,СИСТЕМАТИКА,ТАБИҒАТ ЖҮЙЕСІ,БИНАРЛЫ НОМЕНКЛАТУРАНЫ АШТЫ 28)Орталық жүйке жүйесіне не жатады— Ми мен жұлын 29) Бір қабатты ұрық? Бластула 30)Бұлшық ет жіпшелері:Миозин мен Актин 31)Сәулелі симметриялы, екі қабатты ағзалар:ІШЕКҚУЫСТЫЛАР 32) Лейкоцит түзіледі:СҮЙЕК КЕМІГІНДЕ 33) Пассивті тасымалдау түрі: диффузия,Осмос 34) Бұлшық етті сүйекке не бекітеді: Сіңір 35) Тірі ағзаның нақты генетикалық көшірмесін жасау әдісі: клон 36) Жануарлардың ішінде анаэробты тіршілік ететін ағза:Адамның ішінде өмір сүретін паразиттер 37) Бүлдіргеннің вегетативті көбею тәсілі: мұртша арқылы 38)Азотты негіздер арасындағы байланыс: Сутектік 39) Мүктердің шөлейтті жерлерде өсе алмау себебі: тұқымы су арқылы таралады 40) Баяу жиырылатын бұлшық етке тән сипаттама: Миоглобин мен Цитохром пигменттерінің көп болуынан қызыл түсті,Тереңде орналасады,Митохондриялары көп Бірақ саркоплазмалық ретикульм нашар жетілген гликоген аз 41)Жүгерінің 2 сорт тармағын будандастырса барлығы 1000 дән алынса, оның 200-і кроссинговерлі болған. Кроссинговер жиілігі қандай: 20% 42) Интерфазаның маңызды сатысы: Репликация 43) Популяцияның таралу аймағын сипаттайтын критерий: Экологиялық критерий(9 сынып дурстап окып алындар сонгы жакта) 44) Тыныс алу тізбегінің компоненттері орналасқан органоид: митохондрия 45) Ұлттық саябақ: Шарын 46) Мезодерма қабатынан түзіледі: Бұлшықет,Қаңқа,Шеміршек,Зәр және қан айналым жүйесі 47) Сиыр қарнының 4-нші бөлімі: ұлтабар 48) Сперматогенез ерекшеліктері:1см3 та 60 млн сперматазойд болады,сперматазойдта ядросы цитоплазмасы болады,өте ұсақ шамамен 7 мкм және қозғалғыш,Әр сперматазойд Құйрық Бас Мойыннан тұрады Минутына 2-3мм жылдам.қозғалады 49)Хлоропласты толтырып тұратын гель тәрізді зат: СТРОМА 50) Күрделі молекулалардың жай молекулаларға ыдырау реакциясы: КАТАБОЛИЗМ Немесе ДИССИМИЛЯЦИИ 51) Ұлпа түрлері келді( сурет): 1) ТҮЗУШІ, ЖАБЫН, ФОТОСИНТЕЗДЕУШІ 52) Контекст: Тірі ағзалардың орта жағдайларына бейімделуі (Аю салқыннан қалай қорғанады:Тері астында май қабаты болады) 53) Жүйке жүйесі түйінді ағзалар: ҰЛУ, БУЫНАЯҚТЫ,Кейбір құрттарға 54) Қолдан сұрыптаудың түрлері: МАҚСАТТЫ, МАҚСАТСЫЗ 55) Тимозин гормоны жетіспесе: ИММУНИТЕТ ТӨМЕНДЕЙДІ, КӨКБАУЫР МӨЛШЕРІ КІШІРЕЙЕДІ, АНТИДЕНЕ ТҮЗІЛМЕЙДІ, ҚАНДАҒЫ ЛИМФОЦИТ ЖАСУШАЛАРЫ АЗАЯДЫ 56) Ішкі аналық жыныс мүшелері: ЕКІ АНАЛЫҚ БЕЗ, ЖАТЫР, ЕКІ ЖАТЫР ТҮТІГІ, ҚЫНАП Сұрақтар 13Жасушаның қажетсіз құрлымдарды жою процесі-АВтофагия 14Ағзаның жалпы сызбасын деген - жасуша – ұлпа – мүше 15Наруыздын кандай тури каннын уютады -фибриноген 16Көк-жасыл немесе сары-жасыл түсті көпжасушалы санырауқулак-пеницилин Биолог ия 17 Өсімдіктің су бөлуі—ГУТАЦИЯ ал булануы ТРАНСПИРАЦИЯ 18 Тыныс шығару кезіндегі өзгерістер—Өкпенің көлемі кішірейеді 19 Көздің ішіндегі іркілдек зат—Шыны тәрізді дене 20 Жұмыртқа жасушаларын түзетін көпіршік:ФОЛИКУЛА 21 Сүйек саны бойынша жай буынды сүйектер:Иық сүйектері 22 Тилокойдтың ішін толтырып тұрады:ЛЮМЕН 23 Таяқша тәрізді бактерия:БАЦИЛЛА 24 Жауынқұртта алғаш пайда болған асқорыту мүшесі—СІЛЕКЕЙ БЕЗДЕРІ ЖӘНЕ ДЕ ЖЕМСАУ МЕН ҚАРЫН 25 Органикалық тыңайтқыштар—КОМПОСТ,ҚИ,ҚҰС САҢҒЫРЫҒЫ,ҚАРАШІРІК 26 Жағымсыз қарым қатынас:Паразитизм,Жыртқыштық немесе канибализм,Бәсекелестік 27 Өзін өзі реттейтін жүйе:ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІ 28 Жыныссыз спора арқылы көбейеді:ҚЫРЫҚЖАПЫРАҚ,ҚЫРЫҚБУЫН,ПЛАУН,САҢЫРАУ ҚҰЛАҚ,МҮКТЕР 29 Бүйрек трансплантациясының кемшілігі:ДОНОР АҒЗАСЫ БҮЙРЕКТІ ҚАБЫЛДАМАУЫ МҮМКІН НЕМЕСЕ ОТАДАН КЕЙІН ИМУНИТЕТІ БАСАТЫН ДАРІЛЕР КАБЫЛДАУ 30 Аралық ми реттейді: Термореттелу,зат алмасу,зәр түзілу 31 Пуркине талшығы:ЖҮРЕКТІҢ ЖИЫРЫЛҒЫШ ЖАСУШАЛАРЫНА БЕКІНІП ТҰРАДЫ 32 Асқорыту бездерінің қызметін зерттеген ПАВЛОВ 33 Желмен тозаңданатынөсімдіктер— ,ҚАРАБИДАЙ,ЕМЕН,ҚАЙЫҢ 34 Өсімдіктердің өткізу қызметін атқарады? ФЛОЭМА,КСИЛЕМА,ОРТАЛЫҚ ЦИЛИНДР 35 Қолдан сұрыптаудың түрлері: МАҚСАТТЫ, МАҚСАТСЫЗ 36 Тимозин гормоны жетіспесе: ИММУНИТЕТ ТӨМЕНДЕЙДІ, КӨКБАУЫР МӨЛШЕРІ КІШІРЕЙЕДІ, АНТИДЕНЕ ТҮЗІЛМЕЙДІ, ҚАНДАҒЫ ЛИМФОЦИТ ЖАСУШАЛАРЫ АЗАЯДЫ 37 Ішкі аналық жыныс мүшелері: ЕКІ АНАЛЫҚ БЕЗ, ЖАТЫР, ЕКІ ЖАТЫР ТҮТІГІ, ҚЫНАП 38 Ауру малдың еті сүті арқылы жұғатын бактериялық ауруБруцеллез 39 Секрециялық бездер---ас, тер, сөл жас 40 Тоқ ішектің ішіндегі 5-6см-лік құрт тәрізді өсіндіаппендикс(соқырішек) 41 Тыныс алу қозғалысына қатысады---қабырғааралық бұлшықет, диафрагм 42 Қанның құрамындағы сұйық заттар---Қан сарысуы және қан плазмасы 43 Шаянтәрізділердің тыныс алу мүшесі----желбезек 44 Бөліп шығару мүшесі----жасыл без 45 Көздің сыртқы қабығы----ақ қабық 72 Митохондрияда не болады матрикс криста 73 Онтогенез кезеңдері Эмбриогенез,постэмбриогенез 74 Өсімдік жасушасына тән::пластид вакуоль (протистерді есепке алмағанда):жасуша қабырғасы қатты целлюлозадан түзілген 75 Мембранасыз органоидтар жасуша орталығы рибосома микротүтікше микрофиламент аралықфиламент кірпікше талшықтар себебі олар жасуша орталыңы өнімдері 6 Дегенерацияға мысалдар ол деген керы кету регрес мысалы көртышқанда көздің жойылуы гельминттердің қарапайымдануы 77 Жыныстық жетілуден кейін кішірейетін без айырша тимус 78 Әмбебап донор 1 79 Әмбебап реципиент4 80 1 қан тобына құятын қан топтар тек 1 Биолог ия 81 R стратегия паразиттер тарақан шегіртке бүрге 82 Лейшмания векторы таратушысы құмыты или құмдағы шіркейлер 83 Улы өсімдікті жейтін қарақұйрық 84 Тепе теңдік мишық 85 Майда еритін витамин: К Е Д А 86 Суда еритін белок: глобулалы 87 Парасимпатикалық: ядросы сопақша мида ортаңғы мида и жұлынның сегізкөз бөлімінде орналасқан/ қызметі тек асқорытуды жылдамдатады және қалғаны бәсеңдейді 88 Симпатикалық: асқорыту бәсеңдейді қуық босайды қалғаны күшейеді 89 Бактерия қабырғасы: муреин 90 Тамақты кесетін тістер: күрек тістер 91 Дезоксирибонуклеин қышқылы туралы дұрыс нұсқаларды белгіле? 1)Қос тізбекті 2)Тимин бар 3)Ақпаратты сақтап ұрпаққа береді 92 Бұлшықеттер орналасуына қарай қалай жіктеледі? Шеңберлі Беткейлік бүйірлі 93 Мезодермадан не түзіледі Қан тамыр Тірек қимыл жүйесі Жүрек Зәр шығару 94 Иммунитеттің негізін қалаған кім Мечников Эрлих 95 жануар мен өсімдікке тән ағзалар: жасыл эвглена 96 екі қабатты ұрық: ерте гаструла 97 Жапырақтың кеңейген бөлімі алқаны немесе тақтасы 98 Асқорту мүшелері Ауыз жұтқыншақ өңеш асқазан асішек тоқ ішек 99 Ұйқы безі өзегі ашыларды Ұлтабар 100 Су толығымен қортылатын мүше Тоқ ішек 101 С дәрумені жетіспеушіліг Қырқұлақ 102 Тіршілігінде гаметофит басым мүктер 103 Аталық жыныс гормоны тестестерон андраген 104 Қан қысымы өлшейтін құрал тонометр 105 Бір аймақта өмір сүретін ағза эндемик 106 Жүрегі 4 қуысты сүтқоректі құстар қолтырауын Биолог ия 107 Жануармен өсімдікке ұқсас ағза Саңырауқұлақ 108 Бактерияларда митохондрия қызметін атқарады мезасома 109 Кланьфелтер ауруы 1) Тек еркектер аурады 2)Аяқ-қолы шамадан тыс ұзын 3)Жыныс бездері дұрыс жетілмеген Ақыл есі кем 110 Мендель 1ші заңы 1)біркелкілік 2)Басымдылық 111 Аталық без гормрны тестестерон андраген 112 Аналық без гормоны прогестерон эстрадиол 113 Қолдың қозғалмалы сұйегі Кәрі жілік 114 Кіші қан айналым басталады оң жақ қарынша 115 Азотты қосылыстың соңғы өнімі аммиак несепнір зәрқыщқылы 116 Органоидтар мен қосындыдан айырылған цитоплаззма бөлігі гиоплазма 117 Глюкоза анаэробты кезеңде түзіліді пироват 118 Тері ауруын тасымалдайтын қарапайымды лейшмания 119 Сома жасушасының көбеюі митоз 120 Абиссин орталығы банан ноқат арпа мен бидайдің ерекше формалары 121 Жартылай автономды органоид митохондрия пластид 122 Жиырылғыш нәруыздар актин миозин 123 Транскрипция кезеңдері Иницация элангация терминация 124 Органикалық тыңайтқыштар қи қарашірк кұл 133 Минералды заттарды сіңіруге қатысады Тамыр 134 Жай жапрақтар Алма ЕМен қайың бөртегул Шетен бұршақ акация итмуұрын талшынан беде бүлдірген құлпынайдан басқасы 135 Су өткізбейтін қабат суберин 136 Зәр уақытша жиналады Қуық 137 Реабсорбцияға қатысады Генле ілмегі проксимальді өзекше дистальді өзекше 138 Жыныспен тіркесіп тұқым қуалау крис-кро тұқымқуалау 139 Аутомалы хромосома 22 жұп 140 Ортанғы құлақта орналасады құлақ сүйекшелері ехставкий түтігі 41 Тимозин жетіспесе Антидене тұзілмейді Көкбауыр кішңрейеді Имунитет нашарлайды 142 Өсімдіктің күнге қарай өсуі фототропизм 143 Хромосомалық мутация түрлері Хромосома ішілік хромосома аралық транслакация Хромосома ішілік делекция дупликация инверсия дефишенсия 144 Маңызды органикалық тыңайтқыш Гуммус 145 Көздің оптикалық жүйесі Көзбұршақ алдыңғы камера шыны тәрізді дене 146 Энтодермадан дамида асқорту тыныс алу мүшелері Биолог ия 147 Мысық тамақ жеп жатқанда қасында шар жарылса Тежелу Сілекей бөліну тоқтайды 148 Қартаюды зерттейтін ғылым Герантология 149 Бір жасушалылар Протистер 150 Хромосома түрлері Метацентрлі субметацентрлі Акроцентрлі Телоцентрлі 151 Желбезекепен тыныс алады Балық шаян қосжақтаулы басаяқты ұлулар 152 Сопақша мидағы рефлекстер Асқорту Тынысалу 153 Бұлшықет жасушалары Миоцитттер 154 Суда еритін витамин С РР В1 В2 В6 В12 155 Көмірсу ыдырататтын фермент Амилаза 156 Нәруыз ыдырататтын фермент Пепсин 157 Минералды тығайтқыш Калий Фосфор Азот 158 Буынаяқтылар шаян өрмекші бунақденелі 159 Қанды айдайды Жүрек 160 Жүйке жүйесі орналасуына қарай орталық және шеткі 161 Ақ+қызық намазшам гүлдерін будандастырғанда қызғылт гүл шығуы Толымсыз доминаттылық 162 Аэробты тыныс алуда қанша энергия бөлінеді 36 Кдж жүктеу/скачать 5 Mb. Достарыңызбен бөлісу: