Д. З. Айгужинова- э.ғ. к., С. Торайгыров атындағы пму доценті

пәнінің оқу-әдістемелік кешені

Павлодар

пәнінің оқу-әдістемелік кешені

Павлодар

Кереку

ӘОЖ 368 (07)

КБК 65.271я7

С17
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің қаржы-экономика факультетінің отырысында басуға ұсынылды

Д. З. Айгужинова– э.ғ.к., С. Торайгыров атындағы ПМУ доценті

Д. Ж. Турсынханов  – э.ғ.к., Инновациялық Еуразия университетінің доценті, «Қаржы» кафедрасының меңгерушісі
Құрастырушылар:

Закриянова Н.М., Ксембаева Н. С.

Қ41 Сақтандыру «Қаржы» мамандығының студенттеріне

арналған пәнінің оқу-әдістемелік кешені / Закриянова Н. М.,

Ксембаева А. Н. – Павлодар : Кереку, 2012. – 75 б.

Сақтандыру пәнінің оқу-әдістемелік кешені теориялық, методологиялық және тәжірибелік білімдерді құрайды. Пәнінің оқу-әдістемелік кешені экономика мамандықтарының студенттеріне арналған.

Пәнінің оқу-әдістемелік кешеніне пәні бойынша оқыту бағдарламалары (Syllabus), дәрістер конспектін, «Қаржы» мамандығының студенттеріне арналған сабақтарға дайындалу тапсырмалары, «Қаржы» мамандығының студенттеріне арналған өздік жұмыстарына дайындалуға тапсырмалары және «Қаржы» мамандығының студенттерінің қорытынды бақылауға арналған сұрақтары кіреді.

ӘОЖ 368 (07)

КБК 65.271я7
© Закриянова Н. М., Ксембаева А. Н., 2012

© С. Торайғыров атындағы ПМУ, 2012

Қазақстан Республикасының қазіргі кездегі жалпы экономика және саяси жағдайындағы қаржылық банктің дамуы және қалыптасып келе жатқан нарықтық бәсекенің көбеюі.

Пәннің арналымы – студенттермен сақтандыру туралы iргелi бiлiмдi игеру, қазiргi экономикалық ойлауды қалыптастыру, сақтандырудағы қаржылық шешiмдердi басқаруды негiздеу және оларды сақтандыру компаниялар деңгейінде iске асыру.

Сақтандыру – стратегиялық және тактикалық мақсаттарға жетуге бағытталған экономикалық категориясы.

Сақтандыру мәселесін шешуге байланысты пәнді зерттеген кезінде келесідей сұрақтар қарастырылады:

• 
  сақтандырудың мәні;
  
• 
  нарық жағдайындағы қоғамдық қайта өндірістегі оның мәні;
  
• 
  сақтандыру нарығының мазмұны және оның қатысушыларының сипаттамасы;
  
• 
  ұлттық сақтандыру нарығының құқықтық базасының сипаттамасы;
  
• 
  сақтандырудың негізгі салаларының сипаттамасы;
  
• 
  сақтандырушылардың қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етудің кейбір сұрақтары;
  
• 
  қайта сақтандыру қорғауының негізгі әдістері қарастырылған жөнінде түсінік болу;
  
• 
  қоғамдық өнеркәсіпте сақтандырудың мәні;
  
• 
  сақтандыру нарқы мен оған қатыстылардың мазмұны;
  
• 
  ұлттық сақтандыру нарығының құқықтық базасына мінездеме;
  
• 
  сақтандыруды қорғаудың негізгі әдістерін;
  

• 
  курс бойынша теориялық білімдерді жүйелендіру, бекіту және кеңейту;
  
• 
  жетілген шет мемлекеттердің салық жүйелерімен танысу;
  
• 
  маманданған әдебиетпен және аңықтама ақпаратпен дербес жұмыс істеуінің дағдыларды дамыту;
  

• 
  Қазақстан Республикасының сақтандыру жүйесің меңгеру икемді болу;
  
• 
  сақтандырудың түрлерін, сатыларын, тармақтарын ажырату;
  
• 
  сақтандыру түрлері бойынша сақтандыру төлемдерін санау;
  
• 
  сақтандыру сомасын және сатылым өлшемдерін анықтау;
  
• 
  тәуекел-нарықтық экономикаға төселген сақтандыруды қорғау түрлерін жасау, тәуекел-менеджмент негізінде жағдаяттық жоспарды құрастыру практикалық машықтарды иемдену қажет.
  

Пән бойынша студенттер даярлығының iргелiлiгi мыналармен қатамасыз етiледi:

• 
  сақтандырудың түрлерін, сатыларын, тармақтарын ажырату;
  
• 
  сақтандыру түрлері бойынша сақтандыру төлемдерін санау;
  
• 
  сақтандыру сомасын және сатылым өлшемдерін анықтау;
  
• 
  тәуекел–нарықтық экономикаға төселген сақтандыруды қорғау түрлерін жасау, тәуекел-менеджмент негізінде жағдаяттық жоспарды құрастыру.
  

2 Пән туралы мәліметтер

Пән міндетті компонент болып табылады. Профильдік пән болып есептеледі. Оқу жұмыс бағдарламасы және пәні бойынша оқыту бағдарламасы типтік бағдарлама негізінде жасалған.

Курстың міндеттері – сақтандырудың мәнін ашу, сақтандыру факторларын, сақтандыру барысы, сақтандыру қатынастарының нормативті-құқықтық базасын танып білу

Білу керек:

• 
  сақтандырудың мәні;
  
• 
  нарық жағдайындағы қоғамдық қайта өндірістегі оның мәні;
  
• 
  сақтандыру нарығының мазмұны және оның қатысушыларының сипаттамасы;
  
• 
  ұлттық сақтандыру нарығының құқықтық базасының сипаттамасы;
  
• 
  сақтандырудың негізгі салаларының сипаттамасы;
  
• 
  сақтандырушылардың қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етудің кейбір сұрақтары;
  
• 
  қайта сақтандыру қорғауының негізгі әдістері қарастырылған жөнінде түсінік болу;
  
• 
  қоғамдық өнеркәсіпте сақтандырудың мәні;
  
• 
  сақтандыру нарқы мен оған қатыстылардың мазмұны;
  
• 
  ұлттық сақтандыру нарығының құқықтық базасына мінездеме;
  
• 
  сақтандыруды қорғаудың негізгі әдістерін;
  
• 
  сақтандырушылардың қаржылық тұрақтылығын қамтамассыз ету негіздерін білу;
  
• 
  курс бойынша теориялық білімдерді жүйелендіру, бекіту және кеңейту;
  
• 
  жетілген шет мемлекеттердің салық жүйелерімен танысу;
  
• 
  маманданған әдебиетпен және аңықтама ақпаратпен дербес жұмыс істеуінің дағдыларды дамыту;
  
• 
  Қазақстан Республикасының сақтандыру жүйесің меңгеру икемді болу;
  
• 
  сақтандырудың түрлерін, сатыларын, тармақтарын ажырату;
  
• 
  сақтандыру түрлері бойынша сақтандыру төлемдерін санау;
  
• 
  сақтандыру сомасын және сатылым өлшемдерін анықтау;
  
• 
  тәуекел-нарықтық экономикаға төселген сақтандыруды қорғау түрлерін жасау, тәуекел-менеджмент негізінде жағдаяттық жоспарды құрастыру практикалық машықтарды иемдену қажет.
  

• 
  сақтандырудың түрлерін, сатыларын, тармақтарын ажырату;
  
• 
  сақтандыру түрлері бойынша сақтандыру төлемдерін санау;
  
• 
  сақтандыру сомасын және сатылым өлшемдерін анықтау;
  
• 
  тәуекел–нарықтық экономикаға төселген сақтандыруды қорғау түрлерін жасау, тәуекел-менеджмент негізінде жағдаяттық жоспарды құрастыру.
  

- Экономикалық теория;

- Қаржы;

- Корпоративтік қаржы;

- Салық және салық салу;

- Статистика;

- Ақша, кредит, банктер.
7 Постреквизиттер
Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және дағды-машықтар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет:

- ҚР-ның қаржы жүйесінің дамуының өзекті мәселелері.

Сақтандыру – стратегиялық және тактикалық мақсаттарға жетуге бағытталған экономикалық категориясы.

«Сақтандыру» курсының пәні. Сақтандыру қатынастарының объектілері мен субъектілері. Сақтандыру түсінігі; қазіргі қоғамдағы оның қажеттілігі, мәні, функциялары, принциптері

Сақтандыру сыныпталуының қажеттілігі. Сақтандыру сыныпталуының негізі. Тәуекел түрі және сақтандыру объектісі бойынша сыныптау.

Тәуекел: түсінігі, функциялары, қайнар көздері, сыныптамасы. Тәуекелді бағалау. Тәуекелді басқару негізі. Тәуекел-менеджмент.

ҚР сақтандыру заңнамаларының құрылу және даму кезендері.

18.12.00ж. ҚР «Сақтандыру кызметі туралы» Заңының негізгі мәселелері.

Қазіргі нарық жағдайында заңды пайдаланудың әдістері мен тәсілдері. Сақтандыру қызметтерін реттейтін заңнамалық және нормативтік келісімдер.

Сақтандыру нарығының құрылымы. Сақтандыру міндеттемесі, оның мазмұны. Сақтандыру қызметі ерекше тауар ретінде.

Сақтандыру тарифінің құрылу міндеттері және мәні. Тарифтік ставканың құрамы мен құрылымы.

Жеке сақтандырудың пайда болу тарихы (Ежелгі Рим, Франция, Англия). Экономикалық зерттеудің объектісі ретіндегі жеке сақтандыру, оның сипаттамасы. Өмірді сақтандыру бойынша сақтандыру қызметтерін ұйымдастыру және оның нормативтік - құқықтық базасы.

Мүлікті сақтандырудың экономикалық және қаржылық арналымы. Мүлікті сақтандырудың негізгі түрлері, тарифтері.

«Жалпы сақтандыру» саласына жататын жауапкершілікті сақтандырудың мәні мен мағынасы. Жауапкершілікті сақтандырудың ерікті және міндетті негізгі түрлері. Көлік құралдары иелерінің АҚЖС-ның сыныпталу белгілері және өзгеше ерекшеліктері.

Сақтандырушылылардың қаржаларын ұйымдастырудың жалпы принциптері. Сақтық қорғауда қамтамасыз ететің, ақша қаражаттарының айналымының ерекшеліктері.

Ортақ сақтандыру және қайта сақұтандырудың мәні және теоретикалық негіздері.

Қайта сақтандыру операцияларының қаржылық тұрақтылығын нығайту әдісі ретінде.
10.2 Тәжірибиелік сабақтардың мазмұны
1 тақырып Сақтандырудың экономикалық мәні

Қаржы-несие қатынастары жүйесіндегі сақтандыру. Сақтандыру қаржы нарығын дамытудың ажырағысыз бөлігі ретінде.

Сақтандырудын экономикалық табиғаты. Жеке тұлғалардын мүліктік мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету үшін сақтандыруды пайдаланудың объективтіқажеттілігі. Сақтандыруды қаржы және несиемен өзара байланысы. Сақтандыру қатынастарының жүйесі.

Сақтандыру шарты: түсінігі, негізгі элементтері, негізгі жағдайлары және ерекшеліктері.

Сақтандыру бойынша заң базасын жетілдірудің негізгі бағыттары.

5 тақырып ҚР сақтандыру нарығының институционалдық құрылымы

Сақтандыру қызметінің бағасы. Сақтандыру қызметінің бағасына әсер етуші факторлар. Сақтандыру брокерлері мен агенттерінің қызметі.

Сақтандыру статистиканың көрсеткіштері.

Жеке сақтандырудың негізгі категориялары: сақтандыру қатынастарының субъектілері, сақтандыру тәуекелі, түрлері. Ұзақ мерзімді жеке сақтандырудың түрлері.

Жеке сақтандыру бойынша сақтандыру сомаларын төлеу және анықтау.
8 тақырып Мүліктік сақтандыру

Мүлікті сақтандыру бойынша негізгі шарттары және төлемді ұйымдастыру. Регрессивтік талап.

Заңды және жеке тұлғалардың мүліктерің сақтандырудынң ерекшелігі.
9 тақырып Азаматты-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру (АҚЖС)

Шаруашылық және кәсіпкерлік процесінде зақым келген жағдайда жауапкершілікті сақтандыру.

Сақтандыру қорын қалыптастыру. Сақтандыру резервтерінің түрлері және оларды қалыптастыру.

Қайта сақтандыруға тәуекелді көшіру әдісі бойынша қайта сақтандыру операциялары.