Дәріс-1: Пәнге кіріспе. Биологиялық ресурстар
) нектар; 2) тозаң; 3) клей (прополис)
жүктеу/скачать 343.62 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Гүлден тыс пайда болған нектарлар
| 1) нектар; 2) тозаң; 3) клей (прополис).
Нектар. Нектарды аралар өздерінің ұяларында өңдеп балға айналдырады. Ол бал араларға қыс бойы тамақ болады. Аралар балмен тек қыс айларында қоректенеді. Өсімдіктерде нектардың екі түрі болады: 1) гүлдік; 2) гүлден тыс пайда болатын нектарлар. Гүлдік нектарлар гүлдің барлық мүшелерінде кездесуі мүмкін: тостағаншаларында, күлтелерінде, аталықтарында және аналықтарында. Гүлден тыс пайда болған нектарлар: жапырақтарда, жапырақ сағақтарында, сабақтарда және гүл жапырақтарының болуы мүмкін. Нектарлар өте қарқынды түрде таңертенгі 900 шамасында және түнде сағат 24-те бөлінетіндігі анықталған. Нектардың дұрыс бөлінуі үшін өсімдіктің барлық бөліктері жақсы күйінде болуы керек. Яғни, тіршілікке қабілетті күйінде болуы керек және жеткілікті мөлшерде сулы болуы керек. Тозаңданғаннан кейін гүлдік нектарлардың бөлуі тоқтайды. Гүл өзінің күлтелерінің түсін өзгертеді, қанттар жемістерді қоректендіруге жұмсалады. Бөлінетін нектар мөлшері өсімдіктер түріне байланысты өзгереді. Мысалы, кәдімгі жөке ағашының (липа обыкновенная) бір гүлі 0,15-7,46мг нектар бөліп шығарады, ал жапырақты жөке ағашы 0,50-11,54 мг бөледі. Таңқурай (Rubus - малина) гүлі орташа 14мг нектар бөледі. Кейде бір гүлдегі нектар мөлшері онша көп болмағанымен, мысалы, түйежоңышқаның бір гүлінде 0,16% мг нектар бар, ал өсімдіктің бір индивидінде гүлдің саны 1 гектарда 1,77 млн, сондықтан бал өндіру түйежоңышқадан 1 гектарға шаққанда 216кг, ал Salvia (шалфей) өсімдігінен 917кг бал жинауға болады. Нектардың химиялық құрамына келетін болсақ көптеген өсімдіктердің клеткаларында тек бір инвертацияланған қант болады, яғни глюкоза және фруктозаға айналған қант. Кейбір өсімдіктердің нектарлары құрамында инвертацияланған қантпен бірге қамыс қанты да болады. Қанттан басқа нектар құрамында аз да болса декстриндер, маннит қышқылдар, эфир майлары, азотты және минералды қосылыстар (минералды заттардың құрамы 60-98% шамасында) болады. Нектардағы қанттың концентрациясы өсімдіктің табиғатына және қоршаған орта факторларына байланысты. Мысалы, таңқурайда (малина) - 25%, күнбағыста - 44,6%, ал аткаштанда (каштан конский) 74,5% шамасында болады. жүктеу/скачать 343.62 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|