Дәріс кешені Пән Клиникалык фармакология Код- кf 3219 Мамандығы- 051101 «Мейірбике ісі» Сағат саны- 45 (1 кредит)

1. 
   Физикалық антогонизм- қанға сорылуды және резорбтивті әсердің азаюы;
   
   • 
     Адсорбенттер (активтелген көмір, ионды алмастырылған смола, холестирамин) көптеген ішке қабылдаған дәрілердің сорылуына кедергі жасайды; тұзды іш айдағыш дәрілер (магний және натрий сульфаты) ішектің қуысындағы осмос қысымын жоғарылатып, ішек сөлінде еріген заттардың сорылуын тежейді;
     
   • 
     Кальций, магний, темір иондары тетрациклинмен, левомицитин, сульфаниламидтермен, ацетилсалицил қышқылы, бутадионмен сіңірілмейтін комплекстер түзеді;
     
   • 
     Асқазан- ішек жолдарында қышқыл немесе сілтілі орта түзетін дәрілер негіз немесе қышқылдық қасиеті бар дәрілердің сорылуын тежейді;
     
   • 
     Тамырды тарылтатын дәрі- адреналин тері астына немесе бұлшық етке енгізілген дәрілердің сорылуын баяулатады.
     
2. 
   Химиялық антагонизм- дәрілік заттардың қандағы химиялық әсерлесулері және белсенді емес өнімдер түзуі. Химиялық антагонистер болып калий перманганаты, натрий тиосульфаты, унитиол, этилендиаминтетрасірке қышқылының динатрий тұзы, тетауин кальций т.б. антидоттар болады.
   

2 Nа₂S₂О₃ + I₂ → 2NаI + Nа₂S₄О₆

3. 
   Физиологиялық (функционалды) антогонизм- жасушалар мен мүшелердің қызметіне әр бағытта әсер беретін дәрілік заттардың әсерлесуі. Физиологиялық антогонизм 2- ге бөлінеді: тікелей емес және тікелей.
   

• 
  Тікелей емес антогонизм- әр түрлі жасушаларға әсер ету нәтижесі (адреномиметик адреналин) нұрлы қабақтың радиалды бұлшық еттік жиыру нәтижесінде қарашықты кеңітеді);
  
• 
  Тіке антогонизм- бір жасушаға әсер ету нәтижесінде бәсекелес емес антогонизм дәрілік заттардың әр түрлі циторецепторларменбайланысуының нәтижесінде пайда болады, бәсекелес антогонизм- бір циторецептордың агонистері мен антогонистері арасында пайда болады. Бәсекелес емес антогонизм мысалы, тегіс бұлшық еттің Н1 рецепторын қоздырушы гистаминнің әсерінен бронхтардың тарылуы және β-адреномиметиктер әсерінен бронхтардың кеңуі; ацетилхолинэстераза блокаторлары мен холинорецепторлар блокаторлары арасындағы антогонизм бәсекелес антогонистер болып М- холиномиметик пилокарпин және М- холиноблокатор атропин болады. α-адреномиметик норадреналин және α-адреноблокатор фентоламин, гистамин және Н2 рецепторлар блокаторы- ранитидин.