Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus)
Басылым: екінші
Ф ЕНУ 703-08-21. Оқу (модульдік) жұмыс бағдарламасы (Syllabus). Екінші басылым
Моносахаридтердің стереоизомерлері
Моносахарид стереоизомерлерінің
хиральдық орталығы болады, (асимметриялы
көміртегі атомы), стереоизомерлер саны математикалық жолмен былай шығарылады:
Мысалы: N=2
n
N – изомерлер саны
n – хиральдық көміртегі атомдардың саны.
Мысалы, альдогексозада төрт хиральдық көміртегі атомы бар, сондықтан изомерлердің саны
16-ға тең, немесе N=2
4
=16 (8 Д-изомер және 8 L изомер).
Моносахаридтің салыстырмалы конфигурациясын анықтау үшін
стандарттық
конфигурация ретінде глицерин альдегиді қолданылады
Альдопентозадағы С4, ал альдогексозадағы С5 хиральдық көміртегі атомдары Д (+)
глицерин
альдегидімен сәйкес келсе, онда моносахаридтер Д (+) қатарына жатады.
Табиғи
моносахаридтердің барлығы Д (+) изомерлер болып есептеледі.
Карбоксил және гидроксил топтарының реакциялары (фосфаттар)
Моносахаридтер молекуларының құрылысы гетерофункционалды (аралас)
болып
келеді, сондықтан әрі спирттік, әрі альдегидтік қасиеттер көрсетеді.
Д-глюкурон қышқылының биологиялық ерекшелігі өте зор, организмде пайда болған
зиянды немесе улы (токсиндер) заттар бауыр клеткасында тазартып, глюкуронидтер түрінде
несеп арқылы сыртқа шығады. Урон қышқылдары гепарин
қосылыстарының құрамында
болады.
Моносахаридтердің тотықсыздануы
Моносахаридтердің ең маңызды реакцияларының
бірі олардың тотықсызданып, көп
атомды спирттерге айналуы.
CH
2
OH
(CHOH)
n
C
O
H
2 H
CH
2
OH
(CHOH)
n
CH
2
OH
O
CH
2
OH
(CHOH)
n
CH
2
OH
C
2 H
CH
2
OH
(CHOH)
n+1
CH
2
OH
Сорбит пен ксилитті тамақ ретінде қолданғанда, қандағы глюкозаның мөлшері көбеймейді.
Олар тотығып, организмге энергетикалық күш береді.
Достарыңызбен бөлісу: 
