Әдісемелік нұсқаулардың титулдық парағы

Құрылыс материалдарын өндіру және стандарттау кафедрасы

Металдар технологиясы - 1 пәні бойынша

5В073000 - "Құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын өндіру" мамандығының студенттеріне арналған

пәнді зерделеу бойынша

Павлодар

Әдістемелік нұсқауларды бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

БЕКІТЕМІН

___________ Пфейфер Н.Э.

2012 ж. «__» __________

Құрастырушы: _____________ доцент Т.Қ. Шахаев

Құрылыс материалдарын өндіру және стандарттау кафедрасы

Металдар технологиясы - 1 пәні бойынша

5В073000 - "Құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын өндіру" мамандығының студенттеріне арналған

пәнді зерделеу бойынша

Кафедра отырысында ұсынылды

2012 ж. «__»_________, № __ Хаттама

Кафедра меңгерушісі ______________ В.Т. Станевич 2012 ж. «__»_________

Сәулет-құрылыс факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

2012 ж. «__»_________, № __ Хаттама.

ОӘК төрағасы ________________ Г.А. Жүкенова 2012 ж. «__»_________

МАҚҰЛДАНДЫ:

2012 ж. «__»_________, № __ Хаттама

«Металлдар технологиясы» арнайы сабақ. Бұл пән металлдар, оның қорытпаларының қасиеттері мен құрамын, термелеп өңдеудің теориясын, болаттардың, шойындардың және түсті металлдардың тізбектеуді, металлдарды пісіріп және кесу арқылы өңдеуді оқытады.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 5 – 9].
2 Болат пен шойынды өндіру.

Шойынды алудың негізгі физика-механикалық процесі. Домна өндірісінің өнімдері. Балқытып алынған болатты химиялық құрамымен, алу жолымен, керекті жағдайымен топтастыру. Металлдар жайында жалпы түсінік.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 10 – 39].
3 Қорытпа теориясы.

Қорытпа, компонент, фаза. Механикалық қоспа, қатты ерітінді, химиялық қоспалар жайында түсінік. Кеспелер ережесі. Фаза тәртібі. Механикалық қоспасын жасайтын күй диаграммасы. Темір-көміртек күй диаграммасы.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 40 – 51].
4 Болаттар мен шойынды тізбектеу.

Көміртекті болаттар. Болаттардың қасиеттеріне көміртегі және тұрақты қоспалардың тигізетін әсері. Болатты керекті жеріне байланысты тізбектеу, Мемлекеттік стандарт бойынша маркалау. Легірленген болаттар. Құрал-сайманға қажетті және тозбайтын болаттар. Шойынды тізбектеу және қолдану.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 52 – 63].
5 Болаттарды термиялап өңдеудің негізгі теориясы.

Аустениттің қыздырғанда пайда болуы және салқындатқанда ыдырауы. Термелеп өндеудің түрлері. Металлдарды қыздыру әдістері. Күйдіру және нормалдау. Болатты шынықтыру, босату, цементтеу, циандау, азоттау.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 63 – 79].
6 Түсті металлдар және қорытпалар.

Мыс және қорытпа. Алюминий қорытпалары. Маркалау және пайдалану.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 80 – 102].
7 Металлдарды қыздырып өңдеу.

Құю технологиясының өндірісі. Металлдарды қысыммен өңдеу технологиясы.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 102 – 119].


8 Пісіріп өңдеу өндірісі.

Пісірудің әдістері. Пісіріп өңдеу мен қысыммен өңдеудің айырмашылығы. Пісіріп өңдегендегі деформация мен кернеулер. Пісіру доғасы және оның қасиеттері. Қолмен доғалап пісіру мен кесу техникасы. Пісіру материалдары және пісіру тәртібі. Металлдардың пісірімділігі. Газбен пісіру, жанатын газдардың түрлері, жабдықтар, аппараттар. Пісіру жалыны. Пісіруге керекті материалдар, флюстер. Металлдарды кесу.

Ұсынылатын әдебиет: [2, с. 119 – 149].
9 Металлдарды кесу арқылы өңдеу.

Металлдарды кесу арқылы өңдеудің физикалық негізі. Өңдеудің сүлбесі және кесу тәртібінің элементтері. Токарлық, фрезерлік, бұрғылау, сүрлеу, қашау, ажарлау станоктарымен жасалатын жұмыстар. Құрал-саймандардың геометриялық параметрлері.

1. 
   «Металлдар технологиясы І » пәнінің мақсаты мен міндеттері.
   
2. 
   Шойынды алудың негізгі физика-механикалық процесі.
   
3. 
   Домна өндірісінің өнімдері.
   
4. 
   Материалдардың механикалық қасиеттері.
   
5. 
   Металлдардың құрылымы. Кристалдану торы және металлдардың кристалдануы.
   
6. 
   Металл қорытпалары, компонент, фаза.
   
7. 
   Құрылымы бойынша қорытпалардың түрлері.
   
8. 
   Темір және цементит, феррит фазалары.
   
9. 
   Аустенит, перлит және ледебурит фазалары.
   
10. 
    Қорытпалардың күй диаграммасы және оның түрлері.
    
11. 
    Механикалық қоспа, қатты ерітінді, химиялық қоспалар жайында түсінік.
    
12. 
    Темір-көміртек күй диаграммасы.
    
13. 
    Цементит пен темір қорытпаларының күй диаграммасы.
    
14. 
    Эвтектоидтыққа дейінгі, эвтектоидтық және эвтектоидтан кейінгі болаттар.
    
15. 
    Көміртекті болаттардың түрлері.
    
16. 
    Конструкциялық көміртекті болаттар.
    
17. 
    Сапалы болат және оның түрлері.
    
18. 
    Легірленген болаттар.
    
19. 
    Құрал-сайманға арналған болаттар.
    
20. 
    Тозбайтын және ыстыққа төзімді болаттар.
    
21. 
    Шойынды тізбектеу және қолдану.
    
22. 
    Эвтектикаға дейінгі, эвтектикалық және эвтектикадан кейінгі шойындар.
    
23. 
    Аустениттің қыздырғанда пайда болуы және салқындатқанда ыдырауы.
    
24. 
    Металлдарды қыздыру әдістері.
    
25. 
    Жасыту және нормалдау.
    
26. 
    Болатты шынықтыру, босату.
    
27. 
    Цементтеу, цианирлеу, азоттау.
    
28. 
    Мыс және оның қорытпалы.
    
29. 
    Алюминий қорытпалары.
    
30. 
    Магний және оның қорытпалары.
    
31. 
    Титан және оның қорытпалары.
    
32. 
    Металлдарды қысыммен өңдеу технологиясы.
    
33. 
    Жұқарту (прокаттау) өндірісінің технологиясы.
    
34. 
    Құю өндірісінің технологиясы.
    
35. 
    Пісірудің әдістері.
    
36. 
    Пісіріп өңдеу мен қысыммен өңдеудің айырмашылығы.
    
37. 
    Пісіріп өңдегендегі деформация мен кернеулер.
    
38. 
    Пісіру доғасы және оның қасиеттері.
    
39. 
    Қолмен доғалап пісіру мен кесу техникасы.
    
40. 
    Жартылай автоматты және автоматты доғалы пісіру.
    
41. 
    Қорғағыш газбен және флюс қабатының астында пісіру.
    
42. 
    Пісіру материалдары және пісіру тәртібі.
    
43. 
    Металлдардың пісірімділігі.
    
44. 
    Металлдар мен қорытпаларды газбен пісіру және кесу.
    
45. 
    Газбен пісіруге және кесуге арналған құрал-жабдықтар.
    
46. 
    Пісіру жалыны. Пісіруге керекті материалдар, флюстер.
    
47. 
    Металлдарды кесіп өңдеудің негіздері.
    
48. 
    Жону, фрезерлеу, бұрғылау, ажарлау станоктарында дайындамаларды өңдеу.
    
49. 
    Металды кесіп өңдеуге арналған станоктардың түрлері.
    
50. 
    Құрал-саймандардың геометриялық параметрлері.
    
51. 
    Пластикалық массалар, пластмассадан бұйым өндіру технологиясы.
    
52. 
    Резина-техникалық бұйымдар өндіру технологиясы.
    

1) Кенжебаев А.У. Металлтану және металдарды термелеп жөндеу. – Алматы: ҚазБСҚА, 2003.

2) Комаров О.С. Технология конструкционных материалов. – Минск.: «Новое знание», 2005.

3) Кульман М.К. Материаловедение. – Алматы: ТЭТА «Принт», 2005.

4) Темиралина Н.М. Технология конструкционных материалов. – Алматы: ТЭТА «Принт», 2005.

5) Трухов А.П. Технология литейного производства. – М.: «Машиностроение», 2005.

Қосымша

6) Бабичев А.П. и др. Справочник инженера-технолога в машиностроении. - М.: Машиностроение, 2003.

8) Жадан В.Т. Технология металлов и других конструкционных материалов, - М.: «Высшая школа», 1998. - 560 с.

9) Лахтин Ю.М. Металловедение и термическая обработка металлов. -М.: «Металлургия», 1993. -460 с.

10) Малышев Б.Д. Сварка и резка в строительстве. – М.: Стр-изд., 1980. Справочник монтажника.

11) Некрасов С.С. Практикум по технологии конструкционных материалов и материаловедению. -М.: «Агроиздат», 1998. - 256 с.

12) Омаров К.А., Сурашов Н.Т. Технология конструкционных материалов. - Алматы, 1992.

13) Темиралина Н.М. Лабораторный практикум по «Материаловедение». - Алматы: ТЭТА «Принт», 2005.

14) Темиралина Н.М. Лабораторные и практические работы по технологии конструкционных материалов. - Алматы: ТЭТА «Принт», 2005.

15) Ткачев В.Н. Материаловедение. - М.: «Высшая школа», 1997. - 380 с.

16) Туляев Ю.К. и др. Машина жасаудың технологиялық негіздері. – Алматы: ТЭТА «Принт», 2005.