Әдістемелік ұсыныстар титулды парағы

Әдістемелік ұсыныстар титулды парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/40

Павлодар

№1-тақырып Ғаламдану қазіргі халықаралық қатынастардағы объективті үрдіс ретінде

Демократия мәселесі – «ғаламдық демократизация мәселесі». Ауқымды демократиялық трансформация. Ғаламдану: ұғымдары, мазмұны, түсіндірілуі. Ғаламдық демократизация мен әлемдік трансформация мәселелері арасындағы байланыс. Әлеуметтік-саяси трансформация барысына әсер еткен сыртқы жағдайлар жиынтығы. Д. Хелдтің трансформациялар типологиясы және кезеңнің өтпелі сипатын талдау.
№2-тақырып Қазіргі замандағы ғаламдық мәселелер және олардың халықаралық саясатқа ықпалы

Ғаламданудың арнайы мәселелері. Ғаламдану мен интернационализацияның өзара қатынасы. Саясат, экономика, мәдениет саласындағы интеграция үрдістері. Мондиализм мәселелері. Ғаламдық қақтығыстар: экологиялық, экономикалық, демографиялық, т.б. Ғаламданумен байланысты стереотиптер мен әлемдер. 20ғ. халықтың ғаламдануы мәселесі. Дамыған елдердің иммиграциялық және ассимиляциялық саясатындағы өзгерістер.

Демографиялық ғаламдану әлемдік жүйелік құрылымдық өзгерістердің факторы ретінде. Демографиялық дамудың келешегі. Демографиялық ғаламданудың әлеуметтік-экономикалық салдары. Демографиялық ғаламдану – халықтың поляризациясының бір себебі ретінде.

Ғаламдық мәселелердің классификациясы. Ю.Гладкой және С.Лавров теориясы. Ғаламданудың халықаралық қатынастарға әсері.

Тұлға және саясат әлемінің көптүрлілігі. «Саяси өзгеріс» және «саяси даму» ұғымдарының арақатынасы. Қоғамның саяси жетілуі критерийлері. Саяси даму теориясын жасап шығару. Саяси өзгерістер табиғаты: ғылымдағы көзқарастар. Саяси модернизация теориясына Г.Алмондтың, Д.Пауэллдың, Д.Эптердың, Л.Пайдың, С.Эйзенштадтың, С.Хантингтонның және т.б. қосқан үлестері.

Демократиялық транзит теориясын қалыптастыру. 20 ғ. демократизацияның үш толқыны, олардың сипаттамалары. Азаматтық мәдениет, саяси күштердің арақатынасы, дамыған коммуникативті жүйе. Демократизация механизмі, өту динамикасы және кейінгі консолидация. Демократияға өту жолдарын талдайтын екі қарама-қарсы бағыт: тарихи траекториялар стратегиясы және жою стратегиясы. Посткоммунистік демократия трансформацияның ерекше түрі ретінде.

Транзитологияның дамуындағы жаңа кезең және өтпелі кезеңнен кейінгі кез мәселесі. Жаңа демократиялардың консолидациясына ықпал ететін факторлар. Демократияның консолидациясының институционалды кепілдемелері. Посткоммунистік елдердегі демократияның консолидациясын зерттеудің үш маңызды бағыты: институционалистік, өтпелі кезеңнен кейінгі режимдердің аралық және альтернативті түрлерін талдау. Ф.Шмиттердің аралық режимдерді талдауы. Компаративистиканың саяси ғылымның жеке саласы ретінде қалыптасуы. Трансформация үрдістерінің әртүрлілігі.

Халықаралық саясаттың ғаламдық факторларының мемлекеттердің ішкі саясатына әсері. Ғаламдық факторлардың рөлінің адамзаттың тіршілік үшін күресуі мен прогресс мәселелеріне байланысты өсуі. Қазіргі әлемдегі әртүрлі мемлекеттердің өзара ықпалы мен байланысының дәрежесі. Саяси шындықтың ғаламдық контексті саясаттың халықаралық теориясының зерттеу пәні ретінде. Әлемдік саясатты талдаудың әртүрлі деңгейі. Мемлекет аралық өзара әрекеттер әлемдік саясаттың ең маңызды компоненті ретінде. Халықаралық қатынастар теориясы: «әлемдік саясат» және «мемлекет аралық қатынастар» ұғымдары. Әлемдік саясаттың негізгі қағидалары. Әлемдік саясаттың мазмұны мен қағидалары: ұлттық мүдде және ұлттық қауіпсіздік. Халықаралық қатынастардың типологиясы. Қазіргі халықаралық қатынастардың тенденциялары мен ерекшелігі.

Халықаралық қатынастардың дамуының әртүрлі сценарийлері. АҚШ-ның әлемдік гегемониясының үлгісі. Әлемнің биполярлы құрылымы. Көпполярлы әлем. Жеті өркениеттің параллель өмір сүруі. Экономикалық дамудың орталықтарынан тәуелділік. Мемлекет – ұлттардың мемлекеттік егемендігі диффузиясы. Әлемді қабылдаудың бұрынғы жүйесінің жойылуы. Бірқатар ғаламдық және локальдық факторлардың ықпал етуіне негізделген жаңа геосаяси, экономикалық және өркениеттік жағдайдың қалыптасуы.

1) №1-тәжірибелік сабақ Ғаламданудың негізгі сипаттары

1. Ғаламдану: ұғымы, себептері, тәсілдері.

2.Ғаламданудың түрлері мен әрекет ететін тұлғалары.

3.Ғаламданудың аспектілері.
2) №2-тәжірибелік сабақ Геосаяси идеялардың тарихы және геосаясаттың қалыптасуы

1. Ежелгі дүниенің геосаяси идеяларының ерекшелігі

2. Ежелгі Шығыс мемлекеттеріндегі геосаяси ойлаудың пайда болуы (Үндістан, Қытай, Вавилон)

3. Батыс геосаяси дәстүрінің бастаулары (Греция, Рим)

4. Орта ғасырлардағы және Қайта өрлеу дәуіріндегі геосаяси идеялар

5. 19 ғасырдағы Батыс Еуропа елдеріндегі геосаяси идеялар

1. Ағартушылық глобализм.

2. Неолибералды ғаламдану.

3. Эзотериялық глобализм.

4. Экономикалық ғаламдану.

5. Этникалық ғаламдану.

6. Ғаламдық қақтығыстар.

7. Фундаментализм және оның түрлері.

1. Өркениеттің көпөлшемді кеңістігі

2. Өркениеттік геосаясат
5) №5-тәжірибелік сабақ Саяси дамудың дағдарыстары ғаламданушы әлемдегі модернизацияның негізгі механизмі ретінде

1. Саяси дамудың критерийлері

2. Саяси даму дағдарыстарының себептері

3. Саяси даму дағдарыстарының типологиясы

1. Ғаламдану ұзақ мерзімді тарихи үрдіс ретінде

2. Ғаламдану қазіргі даму үрдісі ретінде
7) №7-тәжірибелік сабақ Демократизация ғаламдық үрдіс ретінде

1. ғаламдық демократизация: түсіндіру тәсілдері

2. С. Хантингтонның толқындар теориясы. ғаламдық демократизацияның циклдық үлгісі

3. Ф. Шмиттерннің толқындар концепциясы

4. Демократизацияның үшінші толқынының мазмұны

5. Демократиялық аудит – демократияның даму деңгейін өлшеу әдісі

1. Әлемдік экономиканың ғаламдануы

2. Әлемдік экономика: Батыс және «басқалар»

3. Ғаламдануға қатысты қауіптер

1. транзиттің бастапқы жағдайлары. Демократиялық емес режимдердің себептері (Х. Линц, А. Степан).

2. Транзиттік жағдайдағы қоғамның консолидациясы және тұрақтылығы факторлары

3. Транзит технологиясы және саясаттың стильдері

1. Ғаламдық мәселелерді шешудегі халықаралық ынтымақтастық

2. Халықаралық ұйымдардың ғаламдық мәселелерді шешудегі ролі

3. Мемлекеттердің аймақтық деңгейдегі ынтымақтастығы

1.Біркелкі емес ғаламдану.

2.Ғаламдануды басқару.

3.Мемлекеттің ғаламдану жағдайындағы жаңа рөлі.

1.Әлемдік саясаттың ғаламдануы.

2.Ғаламдану жағдайындағы халықаралық жүйе және әлемдік тәртіп

3.Ғаламдану БҰҰ күн тәртібінде.

1. қазіргі әлемдегі ақпараттық қоғам.

2. Ғаламданудың мәдениетке ықпал етуі.
14) №14-тәжірибелік сабақ ХХІ ғасырдағы әлемнің саяси құрылымы.

1.Американдық геосаясат.

2.Батысеуропалық өркениет.

3.Ұлы Қытай тәртібі.

4.Ислам өркениеті.

5.Ресей геосаясаты.

6.Балқан.

7.Геосаяси болжам.

Демократия мәселесі – «ғаламдық демократизация мәселесі». Ауқымды демократиялық трансформация. Ғаламдану: ұғымдары, мазмұны, түсіндірілуі. Ғаламдық демократизация мен әлемдік трансформация мәселелері арасындағы байланыс. Әлеуметтік-саяси трансформация барысына әсер еткен сыртқы жағдайлар жиынтығы. Д. Хелдтің трансформациялар типологиясы және кезеңнің өтпелі сипатын талдау.

Ұсынылатын әдебиет: [4], 22-40; [5], 10-24; [14], 29-35.
2) Қазіргі замандағы ғаламдық мәселелер және олардың халықаралық саясатқа ықпалы

Ғаламданудың арнайы мәселелері. Ғаламдану мен интернационализацияның өзара қатынасы. Саясат, экономика, мәдениет саласындағы интеграция үрдістері. Мондиализм мәселелері. Ғаламдық қақтығыстар: экологиялық, экономикалық, демографиялық, т.б. Ғаламданумен байланысты стереотиптер мен әлемдер. 20ғ. халықтың ғаламдануы мәселесі. Дамыған елдердің иммиграциялық және ассимиляциялық саясатындағы өзгерістер.

Демографиялық ғаламдану әлемдік жүйелік құрылымдық өзгерістердің факторы ретінде. Демографиялық дамудың келешегі. Демографиялық ғаламданудың әлеуметтік-экономикалық салдары. Демографиялық ғаламдану – халықтың поляризациясының бір себебі ретінде.

Ғаламдық мәселелердің классификациясы. Ю.Гладкой және С.Лавров теориясы. Ғаламданудың халықаралық қатынастарға әсері.

Ұсынылатын әдебиет: [3], 88-104; [4], 138-161; [14], 228-240.
3) Модернизация теориясының шеңберіндегі саяси даму

Тұлға және саясат әлемінің көптүрлілігі. «Саяси өзгеріс» және «саяси даму» ұғымдарының арақатынасы. Қоғамның саяси жетілуі критерийлері. Саяси даму теориясын жасап шығару. Саяси өзгерістер табиғаты: ғылымдағы көзқарастар. Саяси модернизация теориясына Г.Алмондтың, Д.Пауэллдың, Д.Эптердың, Л.Пайдың, С.Эйзенштадтың, С.Хантингтонның және т.б. қосқан үлестері.

Ұсынылатын әдебиет: [7], 360-367; [9], 87-97; [14].
4) Демократиялық транзит теориясы саяси өзгерістерді түсіндірудің жаңа парадигмасы ретінде

Демократиялық транзит теориясын қалыптастыру. 20 ғ. демократизацияның үш толқыны, олардың сипаттамалары. Азаматтық мәдениет, саяси күштердің арақатынасы, дамыған коммуникативті жүйе. Демократизация механизмі, өту динамикасы және кейінгі консолидация. Демократияға өту жолдарын талдайтын екі қарама-қарсы бағыт: тарихи траекториялар стратегиясы және жою стратегиясы. Посткоммунистік демократия трансформацияның ерекше түрі ретінде.

Ұсынылатын әдебиет: [7], 376-384; [8], 84-89.
5) Демократияның консолидациясы: аяқталмауының себебі

Транзитологияның дамуындағы жаңа кезең және өтпелі кезеңнен кейінгі кез мәселесі. Жаңа демократиялардың консолидациясына ықпал ететін факторлар. Демократияның консолидациясының институционалды кепілдемелері. Посткоммунистік елдердегі демократияның консолидациясын зерттеудің үш маңызды бағыты: институционалистік, өтпелі кезеңнен кейінгі режимдердің аралық және альтернативті түрлерін талдау. Ф.Шмиттердің аралық режимдерді талдауы. Компаративистиканың саяси ғылымның жеке саласы ретінде қалыптасуы. Трансформация үрдістерінің әртүрлілігі.

Ұсынылатын әдебиет: [7], 509-529.
6) Қазіргі халықаралық қатынастардың тенденциялары және ерекшеліктері

Халықаралық саясаттың ғаламдық факторларының мемлекеттердің ішкі саясатына әсері. Ғаламдық факторлардың рөлінің адамзаттың тіршілік үшін күресуі мен прогресс мәселелеріне байланысты өсуі. Қазіргі әлемдегі әртүрлі мемлекеттердің өзара ықпалы мен байланысының дәрежесі. Саяси шындықтың ғаламдық контексті саясаттың халықаралық теориясының зерттеу пәні ретінде. Әлемдік саясатты талдаудың әртүрлі деңгейі. Мемлекет аралық өзара әрекеттер әлемдік саясаттың ең маңызды компоненті ретінде. Халықаралық қатынастар теориясы: «әлемдік саясат» және «мемлекет аралық қатынастар» ұғымдары. Әлемдік саясаттың негізгі қағидалары. Әлемдік саясаттың мазмұны мен қағидалары: ұлттық мүдде және ұлттық қауіпсіздік. Халықаралық қатынастардың типологиясы. Қазіргі халықаралық қатынастардың тенденциялары мен ерекшелігі.

Ұсынылатын әдебиет: [2], 286-293; [3], 342-351; [7], 573-579.
7) Қазіргі әлемдік саяси тәртіптің үлгілері

Халықаралық қатынастардың дамуының әртүрлі сценарийлері. АҚШ-ның әлемдік гегемониясының үлгісі. Әлемнің биполярлы құрылымы. Көпполярлы әлем. Жеті өркениеттің параллель өмір сүруі. Экономикалық дамудың орталықтарынан тәуелділік. Мемлекет – ұлттардың мемлекеттік егемендігі диффузиясы. Әлемді қабылдаудың бұрынғы жүйесінің жойылуы. Бірқатар ғаламдық және локальдық факторлардың ықпал етуіне негізделген жаңа геосаяси, экономикалық және өркениеттік жағдайдың қалыптасуы.

Ұсынылатын әдебиет: [5], 108-109-40; [7], 579-591.

Әдебиеттер тізімі

Негізгі

2) Белов Г.А. Политология. М., Черо, 2001.

3) Гаджиев К.С. Введение в политическую науку. М., Логос, 2001.

4) Дергачев В.А., Геополитика: Учебник для вузов. М.: Юнити-Дана, 2004.

5) Исаев Б.А. Геополитика: Учебное пособие. Питер, 2006.

6) Мухаев Р.Т. Политология: учебник для студентов вуза. М.: Юнити-Дана, 2006.

7) Мухаев Р.Т. Теория политики: учебник для студентов вузов, обучающихся по гуманитарно-социальным дисциплинам. М.: Юнити-Дана, 2006.
Қосымша

8) Кушкумбаев С.К. Центральная Азия на путях интеграции: геополитика, этничность, безопасность. Алматы «Казахстан» 2002.

9) Панарин А.С. Политология: Западная и Восточная традиции: Учебник. М.: Университет, 2000.

10) Политология: Учебное пособие для вузов. Под ред. Азарова Н.И. М., 1999.

11) Политология: Курс лекций. Под ред. Марченко М.Н., М., Юристь, 2003.

12) Политология: Курс лекций. Денисюк Н.П. и др. Минск.: Гетра система, 1998.

13) Политология: Учебник для вузов. Под ред. Василика М.А. М.: Гардарики, 2001.

14) Римашевская Н.М. Население и глобализация. М., Наука, 2004.