Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік универститеті
Әлеуметтану және саясаттану кафедрасы
«Саяси әлеуметтану» пәні бойынша
5В050200 Саясаттану мамандығы студенттеріне арналған
пәнді меңгеру бойынша
әдістемелік нұсқаулар
Павлодар
Кіріспе
«Саяси әлеуметтану» пәні 5В050200 «Саясаттану» мамандығының студенттеріне арналған таңдау бойынша пән болып табылады. Осы пәнді игеру «Саясаттану» мамандығы студенттеріне қоғамның саяси өмірі, қазіргі кездегі саяси үрдістердің ерекшеліктері, қоғамның әртүрлі салаларының саясатпен арақатынасы, саясаттағы тұлғаның ролі, т.б. өзекті әлеуметтік-саяси мәселелерді жан-жақты қарастыруға мүмкіншілік береді. Студенттердің оқитын саясат теориясына қосымша саясаттың әлеуметтік ролін жетік меңгеруде қосар үлесі зор. Студенттердің пәнді меңгеру барысы аудиториялық және өз бетінше оқып үйрену бөлімдерінен тұрады. Осы пәнді толық меңгеру үшін ұсынылатын 15 тақырып шеңберінде келесі сұрақтардың мазмұнын ашып, игеру қажет. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі мен олардың қарастырылатын беттері қоса берілген.
1 Тақырыптар тізімі
1 - тақырып Саяси әлеуметтанудың пәні мен әдістері
-
Саяси әлеуметтану ғылым ретінде. Арнайы әлеуметтанулық теория ретіндегі саяси әлеуметтанудың методологиялық негіздері мен ерекшеліктері.
-
Саяси әлеуметтанудың объектісі, субъектісі, пәні, әдістері мен функциялары, құрылымы.
-
Саяси әлеуметтанудың заңдары мен категориялары туралы ұғым.
-
Саяси әлеуметтану қоғамтану ғылымдарының жүйесінде. Саяси әлеуметтану және саяси, әлеуметтік және экономикалық ғылымдар.
-
Саяси әлеуметтануда әлеуметтік зерттеу әдістерін қолдану.
ұсынылатын әдебиеттер: [10, бб.58-65]; [13, бб.103-108]
2 – тақырып Саясат қоғамдық құбылыс ретінде
-
«Саясат» ұғымының әртүрлі ғылымдардағы ерекшелігі.
-
Саяси өмір және билік қатынастары.
-
саясаттың қазіргі қоғамдар өміріндегі ролі мен орны.
-
Саясаттың әлеуметтік функциялары.
-
Саяси қатысу: түрлері мен әдістері. қоғамның саяси жүйесі және саяси режимі.
-
Саясаттың қоамның экономикалық, әлеуметтік, рухани салаларымен байланысы.
ұсынылатын әдебиеттер: [2, бб. 5-8]; [4, бб. 10-15]
3 – тақырып әлеуметтік-саяси ойдың даму кезеңдері
-
саяси әлеуметтанудың дамуының үш кезеңі.
-
Ежелгі қытай, Грекия философиясындағы әлеуметтік-саяси идеялар.
-
Орта ғасырлардағы саяси ойдың дамуы.
-
Ағарту кезеңіндегі саяси ой.
-
Саяси әлеуметтанудың салалық әлеуметтанулық теория ретіндегі пайда болуы мен дамуының алғышарттары.
-
XIX-XX ғасырлар тоғысындағы әлеуметтік-саяси ойдың дамуы.
-
XXI ғасырдың басындағы әлеуметтік-саяси ой.
ұсынылатын әдебиеттер: [4, бб. 18-25]
4 – тақырып Мемлекет әлеуметтік-саяси институт ретінде
-
Мемлекеттің пайда болу табиғаты туралы негізгі концепциялар.
-
Мемлекеттік басқарудың түрлері мен формалары.
-
Мемлекеттің функциялары.
-
Халық пен мемлекеттің өзара әрекет етуінің түрлері мен әдістері.
-
Мемлекеттердің классификациясы.
-
құқықтық мемлекет идеясы. құқықтық мемлекеттің негізгі сипаттамалары.
-
Азаматтық қоғам концепциясы. Азаматтық қоғам функциялары.
-
Құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның арақатынасы.
ұсынылатын әдебиеттер: [2, бб. 25-31]
5 – тақырып Адам мен биліктің өзара қатынасы
-
Жалпы билік ұғымы және оның қазіргі концепциялары.
-
Биліктің субъектісі, объектісі және құрылымы.
-
Билік етудің тәсілдері мен түрлері.
-
Биліктің легитимділігі.
-
Биліктің түрлері.
-
Саяси биліктің қоғамның мүшелері өмірінің жағдайларына әсері.
-
әлеуметтік субъектілердің саяси мүдделері.
-
Азаматтардың саяси іс-әрекетке қатысуы.
-
Биліктің мемлекеттік органдарының әлеуметтік бағыттылығы мәселесі.
-
Әлеуметтік саясат ұғымы, ерекшеліктері және оның қазақстан Республикасындағы жүзеге асырылуы.
ұсынылатын әдебиеттер: [3, бб. 52-56]
6 – тақырып Саяси көшбасшылық
-
Көшбасшылықты зерттеудегі негізгі көзқарастар.
-
Саяси көшбасшының негізгі қасиеттерінің сипаттамасы.
-
Билік, көшбасшы және халықтың өзара әрекет ету мәселесі.
-
Саяси көшбасшының әлеуметтік бейнесі.
-
Басшылық ету мен көшбасшылық стилдері.
-
Көшбасшының харизматикалық қасиеттері. Көшбасшының жеке қасиеттері мен оның имиджі.
ұсынылатын әдебиеттер: [3, бб. 78-86]
7 – тақырып Саяси партиялар азаматтар мүдделерінің жүзеге асырылуы формасы ретінде
-
әлеуметтік қозғалыстар мен ұйымдар: мәні, ерекшеліктері, функциялары.
-
Саяси партиялар, партиялық жүйелері, олардың түрлері.
-
Саяси партиялардың негізгі функциялары.
-
Саяси партиялар әлеуметтанулық талдаудың объектісі ретінде.
-
Саяси партиялардың әлеуметтік негізі.
ұсынылатын әдебиеттер: [2, бб. 156-162]
8 – тақырып әлеуметтік-саяси оппозиция және билік
-
Саяси оппозиция ұжымдық мнез-құлық ретінде.
-
Оппозициялық мінез-құлықтың қалыптасуы.
-
оппозициялық мінез-құлықтың құрылымы мен негізгі үлгілері.
-
Саяси оппозицияның функциялары.
-
Оппозициялық іс-әрекеттің түрлері мен әдістері.
-
Саяси оппозицияның түрлері.
-
Конструктивті оппозиция және саяси экстремизм.
ұсынылатын әдебиеттер: [5, бб. 56-61]
9 – тақырып Саяси элита әлеуметтік қабат ретінде
-
Саяси элитаның мәні мен табиғаты.
-
Саяси элита теориялары.
-
Саяси элитаның құрылымы.
-
Билеуші элиталар типологиясы.
-
Саяси элита функциялары.
-
Билік қатынастары жүйесіндегі саяси элиталардың орны мен ролі.
-
қазіргі саяси элитаның әлеуметтік бейнесі.
ұсынылатын әдебиеттер: [3, бб. 108-117]
10 – тақырып Саяси мәдениет
-
Тұлғаның саяси санасының қалыптасуы және саяси әлеуметтенуі.
-
Саяси әлеуметтенудің кезеңдері.
-
Идеология және оның саяси әлеуметтенудегі ролі.
-
Саяси әлеуметтенудегі отбасының, мектептің, өндірістік ұйымның ролі.
-
Саяси мәдениеттің қалыптасуы механизмі.
-
Саяси мәдениеттің қалыптасу механизмі ретіндегі саяси бәсекелестік.
ұсынылатын әдебиеттер: [1, 6 Т. бб. 117-125]
11 – тақырып қоғамдағы қақтығыстық жадайлар
-
Саяси жүйелердегі қақтығыстық жағждайлардың табиғаты мен мәні. қақтығыстар теориясы және оларды зерттеу кезеңдері.
-
Қақтығыстардың көріну деңгейлері.
-
Қақтығыстардың негізгі субъектілері мен қатысушылары.
-
Қазіргі саяси қақтығыстардың ерекшеліктері.
-
Саяси күйзеліс қақтығыстардың алғышарты ретінде.
-
Қақтығыс пен консенсунс арақатынасы.
-
Қақтығыстардың дамуының динамикасы және оларды реттеу тәсілдері.
ұсынылатын әдебиеттер: [5, бб. 138-154]
12 – тақырып Экономика және саясат
-
Экономика мен саясаттың арақатынасы.
-
Экономика мен нарық.
-
Экономика мен биліктің тарихи әрекет ету түрлері.
-
Мемлекеттің экономикалық ролі.
-
Экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі үлгілері.
-
Қазіргі қР экономикалық саладағы саясатының негізгі бағыттары.
ұсынылатын әдебиеттер: [5, бб. 76-81]
13 – тақырып әлеуметтік-демографиялық саясат
-
Демографиялық саясат: оның мәні мен маңызы.
-
Халық санын реттеуге бағытталған мемлекет саясаты.
-
Көші-қон саясаты.
-
Отбасы демографиялық саясаттың негізгі объектілерінің бірі ретінде.
-
қазіргі қР отбасын қолдау бойынша саясаты.
ұсынылатын әдебиеттер: [8, бб. 189-207]
14 – тақырып Экология және саясат
-
Экологияның гуманитарлық және әлеуметтік-саяси мәселелері.
-
әлеуметтік-экологиялық саясат және оның құрамдас бөліктері.
-
ғаламдық экологиялық мәселелер.
-
Ғаламдану кезеңіндегі экологиялық қауіпсіздік мәселелері.
-
Ғаламдық экологиялық саясаттың қағидалары.
-
Сананың экологизациясы және экологиялық ойлауды қалыптастыру.
-
Мемлекеттің әлеуметтік-экологиялық стратегиясы.
-
Экологиялық партиялар мен қоғамдық қозғалыстар.
ұсынылатын әдебиеттер: [8, бб. 208-224]
15 – тақырып Саяси модернизация
-
ғаламдану әлемдік дамудың феномені ретінде.
-
қазіргі кездің ғаламдық мәселелері және оныі халықаралық саясатқа әсері.
-
қазіргі қоғамның саяси модернизациясының мәні мен ролі.
-
қазақстан қоғамының әлеуметтік-саяси реформалануы.
-
Қазақстан қазіргі әлемде: ғаламданудың саяси жүйе мен ішкі саясатқа әсері.
ұсынылатын әдебиеттер: [5, бб. 125-131]
2 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:
-
Әлемдiк әлеуметтану антологиясы : [10 томдық]. – Алматы : Қазақстан. (Мәдени мұра), 2007
-
Жамбылов Д. Саясаттану : оқулық – Өзгерiссiз 4-басылымы – Алматы : Жетi жарғы, 2008
-
Нұрмағамбетов Ғ. Саясаттану негіздері : оқу құралы – Қарағанды :ҚР ІІМ Б.Бейсенов атындағы Қарағанды академиясы, 2011
-
Нұрымбетова Г. Саяси iлiмдер тарихы : оқу құралы – Алматы : Бiлiм, 2008
-
Нұрымбетова Г.Р Салыстырмалы саясаттану : оқу құралы – Алматы : ҚазҰПУ, 2007
Қосымша:
-
Арын Е. М. Орысша-қазақша түсiндiрме сөздiк. Әлеуметтану және саясаттану – Павлодар : ЭКО, 2006
-
Әбдікерова Г. О. Тұлға әлеуметтануы: жоғары оқу орындарына арналған оқу құралы – Алматы : Қазақ университетi, 2009
-
Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсiндiрме сөздiгi – Алматы, 2007
-
Ғабдуллина Қ. Құқық социологиясы : оқулық – Алматы : Заң әдебиетi, 2005
-
Икенов А. И., Жүсiпова А. Д. Әлеуметтану негiздерi : оқу құралы – Алматы : Экономика, 2004
-
Нұрымбетова Г.Р. Саясаттану пәнiн оқытуда интерактивтi әдiстi қолдану : оқу құралы – Алматы : Өнер, 2008
-
Рахметов Қ. Ж., Болатова А. Н., Исмағамбетова З. Н. Социология – Алматы : Өлке, 2005
-
Тұрғынбаев Ә.Х. Социология – Алматы, 2005
-
Шыңғысова Н. Журналистика социологиясы: оқу құралы – Алматы : Қазақ университетi, 2010
Достарыңызбен бөлісу: |