қариш соҳасида бош ечимлар, халқаро бозор шарои
тида ишлаб чиқаришнинг бош йўналиши.
Корхонада операцияли вазифа ўзига шундай ҳара-
катларни қамраб оладики, бунда оқибатда ташқи таш-
килотларга маҳсулот (хизмат кўрсатиш)лар ишлаб
чиқарилади ва хизматлар кўрсатилади. Операциянинг
вазифалари барча корхоналарда ҳам бўлиб, бошқача
қолатда бўлишлари мумкин эмас. Агар «ишлаб чиқа-
риш» деганда маҳсулот (хизмат кўрсатиш)лар чиқа-
ришни ва хом ашёни
қайта ишлашни тушунилса,
«операция» деганда кенгроқ, яъни «ишлаб чиқариш»
ва плюс хизмат кўрсатиш тушунилади. Корхонада
ишлаб чиқариш фаолиятининг тўла тизими, яъни
операцияли тизими 19-чизмада келтирилган.
Таш қи муҳитдан
Режалаш тириш ва
И чки муҳитдан
ахборот
назорат қилиш
ахборот
тизимчалари
Т изим нинг ҳолати
'
Режалар, ечимлар,
ҳақида ахборотлар
узаро таъсирини
1
туғриловчилар
•
Киришда
Қайта иш ланадиган
^Чиқиш да
Меҳнат
тизимчалар
Маҳсулотлар
М атериаллар.
Хизмат
Сармоя
Таъминлаш
кўрсатиш лар
Ахборот
Энергия
ш зим чалари
19-чизма. О перацияли тизим
Шунинг учун маҳсулот ишлаб чиқаришни режа-
лаштирганда барча ишлаб чиқариладиган маҳсулот-
лар ҳажмининг ўзгариши операцион тизим ҳажмини
ҳам ўзгартиради, яъни ишлаб чиқариш ҳажмининг
ўзгарганига хизмат кўрсатиш ҳажмини қўшиб ҳисоб-
лаш керак. Оқибатда, маҳсулот ишлаб чиқаришнинг
йириклаштирилган режаси—йилнинг ичидаги фасл-
лар, ойлар мудцатига муайян режа ишлаб чиқилади.
132
www.ziyouz.com kutubxonasi
Ҳар бир даврга мўлжалланган режада иккита ўзга-
рувчини аниқлаш керак:
ҳозирги даврдаги ишлаб чиқариш ҳажми;
ҳозирги вақтда жалб этилаётган ишчилар сони.
Маҳсулотни ишлаб
чиқариш режаси ишлаб чиқа-
риш харажатларининг барча турининг қимматига
(ўлчамига) таьсир этади:
тайёр маҳсулотни сақлаш харажати;
қолган буюртмаларни маҳсулот портфелига кири-
тиш
харажатлари;
ишдан ташқари вақтда ёки ишчиларнинг бекор
туриб қолиши билан боғлиқ
харажатлар;
ишнинг маълум қисмини асосий пудратчидан пуд-
ратга олувчилар (субподряд) га бериш билан боғлиқ
бўлган харажатлар;
ишчиларни ёллаш ва бўшатиш билан боғлиқ бўлган
харажатлар.
Достарыңызбен бөлісу: