Ғылыми педагогикалық зерттеу әдіснамасы және әдістері Сұрақтар
жүктеу/скачать 26.56 Kb.
|
| Тапсырмалар
1. Э.Г.Юдин бойынша әдіснамалық білімдердің 4 – деңгейі бар. Әдіснамалық білімдер құрылымының төрт деңгейі бөліп көрсетіледі (Э.Г.Юдин бойынша): Әдіснаманың барлық деңгейлері арасында белгілі бір тәуелділіктері бар бір-бірін толықтыратын күрделі жүйені құрайды. Бірінші, жоғары философиялық деңгейін философиялық білім жүйесі (категориялық аппарат - термин, заң, заңдылық, тұғыр, теория) құрайды. Бұл деңгейде зерттеу бағыттарын, стратегиясын, пәні мен объектісін анықтау тәсілдерін қамтамасыз ету қызметі іске асырылады. Екінші жалпығылыми әдіснама деңгейі - теориялық тұжырымдарды белгілейтін, көптеген ғылыми пәндерге бағдар беретін теориялық ережелер (жүйелілік, іс-әрекеттік, тұлғалықбағдарлық тұғырлар), нақты ақиқат-шындықты бейнелеп көрсететін жалпығылыми идеялар, теориялар (іс-әрекет, тұлға, жүйе, мәдениет). Үшінші деңгей - нақты-ғылыми әдіснама, яғни, арнайы ғылыми пәннің әдістерін айқындап, зерттеу ұстанымдары мен ұйымдастыру жолдарын белгілейді. Мысалы, тұтас педагогикалық үдеріс теориясы, дидактика теориясы, тәрбие теориясы жәнепедагогикалық зерттеулердегі жүйелілік тұғыр мәселесі немесе жобалау. Төртінші теоларды алғашқы өңдеу, сосын ғылыми білімге енгізуді қамтамасыз ететін процедуралар (жинақтау, талдау, қорытындылау, ұсыныс беру, т.б.). хнологиялық әдіснама деңгейі - зерттеудің әдістемесі мен техникасын құрайды, яғни шынайы тәжірибелік материалдар және Әдіснамалық білімнің бұл деңгейі айқын нормативтік сипатқа ие. 2. Педагогикалық зерттеудің сапасын анықтайтын сипаттамалардың орны ауыстырылған. Ал сіз зерттеудің логикасын бір жүйеге келтіріңіз. Ғылым дамуының заңдылықтарына, сипатына қарай ғылым логикасының өзіндік ерекшеліктері бар. Ғылым логикасы – ғылыми танымның логикалық заңдылықтарын зерттейтін философиялық ғылымның бір саласы. Әрбір ғылымның өзіндік логикасы бар. Әрбір ғылымды логикалық тұрғыдан талдау мәселесі заңды болып табылады. Тақырыпты, өзекті мәселені, мақсатын, объектіні, пәнді, зерттеу міндеттерін анықтау. Зерттеу жоспарын құру және жоспардың бірінші нұсқасы бойынша орындау. Зерттеу проблемасы бойынша әдебиеттердің тізімін құру. Зерттеудің жалпы әдістемесін және әдістерін, базасын белгілеу. Теориясын және тарихын зерттеу, негізгі ғылыми ұғымдарды талдау. Осы проблеманың практикалық жүзеге асырылуын зерттеу. Белгілі көрсеткіштер бойынша диагностикалау әдістемесін құру. Алынған нәтижелерді талдау, жинақтау және болжам негізінде құру. Болжамды тексеру әдістемесін ұсыну. Тәжірибелік-эксперименттің жұмыстар жүргізу (анықтау және қалыптастыру, бақылау эксперименті, тәжірибелік жұмыстар) Бақылау срездерін жүргізу. Алынған нәтижелерді талдау және қорытындылау, зерттеліп отырған проблеманы теориялық тұжырымдау. Практикалық нұсқауды ұсыну. Жұмысты безендіру және зерттеу жұмысының мәтінін редакциялау. 3. Зерттеу тақырыбын таңдау, проблема қою, зерттеу мақсатын айқындау, объектісін анықтау, зерттеудің болжамын анықтау. Ғылыми ізденістің нәтижелігі зерттеу қадамдарының бірізділігіне байланысты, яғни зерттеу қисыны шынайы нәтижеге әкелуі тиіс. Қисынды жасау – күрделі үрдіс. Оның үш кезеңін белгілеуге болады: мақсат қою, зерттеу және енгізу-рәсімдеу. Бірінші кезеңде – тақырыпты таңдау, міндеттерді анықтау, болжам жасау (мәселе – тақырып – объект – пән – ғылыми фактілер – бастапқы тұжырымдама – жетекші идея және пікір – болжам – зерттеу міндеттері сызбасы бойынша жүреді). Екінші кезеңде - әдістерді таңдау – болжамды тексеру – алдын-ала қорытындыларды белгілеу – оларды сынақтан өткізу және нақтылау – қорытынды жасау сызбасы бойынша жүзеге асады. Үшінші кезеңде – сынақтан өткізу (қорытындыларды талқылау, оларды қоғамға ұсыну), жұмысты рәсімдеу (есеп беру, баяндамалар, кітаптар, диссертациялар, ұсыныстар, жобалар және т.б.) және нәтижелерін практикаға ендіру. В.И. Загвязинский, Р.Атаханов зерттеу қисынын құрылымдаудың 3 кезеңін бөліп көрсетеді: қойылым кезеңі, өзіндік зерттеу кезеңі, дайындау -ендіру кезеңі. - Қойылым кезеңі - бұл зерттеудің міндеттерін және ғылыми болжамын, зерттеу тақырыбын таңдау аралығындағы кезең, ол зерттеудің барлық кезеңдеріне ортақ қисынды сұлбамен жүзеге асырылады. (мәселе тақырып-нысан-ғылыми деректер-негізгі ой - зерттеу ниеті- ғылыми болжам-міндеттер). - Өзіндік зерттеу кезеңінің зерттеу жұмысын орындаудың қисынды сұлбасы жалпы мағыналы түрде беріледі (әдістерді таңдау-ғылыми божамды тексеру-алдын ала жасалған қорытындыларды құрылымдауоны ресми мақұлдау және нақтылау- соңғы қорытынды жасау). - Дайындау-ендіру - бұл ресми мақұлдау, қорытындылау, талқылау, оны қоғамға ұсыну, зерттеу жұмысын дайындау (есеп берулер, баяндамалар, кітаптар,диссертациялар, ғылыми ұсынымдар, жобалар) және нәтижені тәжірибеге ендіру. Әр зерттеудің қисынының өзіндік ерекшелігі болатынын атап өткен жөн. Сондықтан әр зерттеу жұмысынан мәселенің сипатына, зерттеудің пәнімен міндетіне және т.б. факторларға қарай ізденудің жүйелі оңтайлы нұсқасын табу қажет. Зерттеудің әдіснамалық және тәртіптік бөлігі болады. Әдіснамалық бөлім (әдіснамалық аппарат) мәселені, тақырыпты, нысанды, бұйымды зерттеуден, терминдерді нақтылап, мақсатты, міндетті, ғылыми болжамдарды тұжырымдаудан тұрады. Тәртіптік бөлім зерттеудің жоспарын жасау, мәліметтерді жинау техникасы мен әдісін сипаттау болып табылады. Зерттеу ізденістерінің логикасы мен қозғалысты өзгермелілігі (динамикасы) бірнеше сатылық-эмпирикалық, гипотетикалық, эксперименталды-теориялық немесе теориялық, прогностикалықжұмыстар орындауды қажет етеді. Зерттеудің эмпирикалық сатысында зерттеу нысанының қызметтік бағамы алынады, шынайы оқу-білім тәжірибесі, ғылыми білімдер деңгейі мен құбылыс мәнін түсіну қажеттігі арасындағы қарама-қарсылықтар көрінеді, ғылыми проблема өрнектеледі. Эмпирикалық талдаудың басты нәтижесі – зерттеудің алғашқы тұжырымдамалары ретінде қабылданған, бірақ әлі тұтастығы тексеріліп, бекуі қажет болжамдар мен шамалаулар жүйесінен түзелетін зерттеу гипотезасынан көрінеді. Гипотетикалық сатыдағы ізденіс жұмыстарының мәні: зерттеу объектті жөніндегі деректік болжамдар мен олардың мәнін айқындап алу қажеттігі арасындағы қарама-қарсылықтарды шешіп алу, содан соң зерттеудің эмпирикалық деңгейінен оның теориялық (эксперименталдытеориялық) деңгейіне өтудің дайындық жағдайларын жасау. Теориялық саты зерттеулерінде назарға алынған нысан жөніндегі функционалдық және гипотетикалық болжамдар мен ол туралы жүйелі шамалаулар қажеттігі арасындағы қайшылықтарды үйлестіру жұмыстары орындалады. Теорияның белгілі қалыпқа келуі прогностикалық сатыға жол ашады, осының нәтижесінде тұтастай құрылым болып танылған зерттеу нысаны жөніндегі соңғы алынған идеялық ақпараттар мен олардың ендігі, жаңа жағдайларда даму мүмкіндіктерін көрегендікпен алдын-ала жобалау қажеттігі арасындағы текетіресті шешу талабы қойылады. Теорияның міндеті – осы сан қилы талаптардың объектив шешіміне негіз болу. жүктеу/скачать 26.56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|