Тәжірибе Тұз ерітіндісінің гидролиздегі реакциясы

1 Тәжірибе Тұз ерітіндісінің гидролиздегі реакциясы

Лабораториялық журналға төмендегі кестені көшіріп, алты түрлі тұзбен тәжірибе жасап, нәтижесін жазыңдар.

Әрбір бөлек сынауыққа 2 - 3 мл. келесі тұздардың ерітіндісін

құйындар:

1. 
   Натрий карбонаты;
   
2. 
   Мырыш хлориді;
   
3. 
   Натрий нитраты;
   
4. 
   Алюминий сульфаты;
   
5. 
   Темір хлориды (III);
   
6. 
   Натрий ацетаты.
   

сала отырып, ортаның реакциясын анықтаңдар (орта сілтілік пе, әлде қышқылдық па?). Реакцияның нәтижесін кестеге жазыңдар. Гидролизге түскен тұздың иондық және молекулалық формуласын жазыңдар.

қосыңдар. Ерітіндінің түсінің өзгеруінің жылдамдығына назар аударыңыздар. Ерітінді құйылған сынауықты қайнағанша қыздырындар. Ерітінді түсінің өзгеру шапшаңдығы қалай болды? Алынған нәтижені түсіндіріңдер. Қандай өзгерістер болды? Гидролиз реакциясының тендеуін жазып, нәтижесін шығарыңдар.

Алюминий сульфаты мен натрий карбонаты, нәтижесінде

алюминий гидроксиді және көмір қышқылы түзіледі.

Гидролиздің қайтымсыздығы жайлы нәтиже шығарыңдыр.

1. 
   Тұздардың гидролизі дегеніміз не?
   
2. 
   Мысалға келтірілген қандай тұздар гидролизге
   

3. 
   Алюминий хлориді гидролизінің тендеуінің оң жағына
   

4. 
   Қай тұздардың гидроизі анион арқылы жүреді; аммоний
   

5 Гидролиздің дәрежесі деп нені айтады және ол қандай

факторларға тәуелді болады?

5. 
   Реакция тере-тендігін тура реакция жағына қалай
   

б) қысқымды арттырғанда;

в) ерітіндіні суытқанда?
№ 5 Лабораториялық жұмыс Электролиз
Жұмыстың мақсаты: әр түрлі тұздардың электролиздену

әдістерімен танысу.

бейэлектролиттер болып екіге бөлінеді. Электролиттер дегеніміз – ерітінділері немесе балқымалары электр тоғын өткізетін заттар. Бейэлектролиттер дегеніміз - ерітінділері немесе балқымалары электр тоғын өткізбейтін заттар. Электролиттер ерітіндіде немесе балқымада иондарға ыдырайды. Бұл құбылысты электролиттік диссоциациялану процессі деп атаймыз. Электролиттерге қышқылдар, тұздар, негіздер жатады. Қалған заттар бейэлектролиттеге немесе әлсіз электролиттерге жатады. Әлсіз электролиттердің азғана бөлігі ғана иондарға ыдырайды.

Эленктролиттердің ерітінділері арқылы электр тоғын

өткізгенде (оң зариядталған) катиондар теріс зариядталған электродтарға, ал аниондар (теріс зариядалған) оң зариядталған электродтарға қарай тартылады. Катодта катиондар аз зариядталған нейтралды атомдарға немесе иондарға айнала отырып электрондарды өздеріне қосып алады.

береді.

иондарға ыдырайды. Электр тоғының әсерінен ыдырайтын затты электролиз деп атайды.

Электролиз процессі сандық жағынан Фарадей заңына

бағынады.

Бірінші заң. Электролитте бөлінген заттардың саны

электролитті ерітінді арқылы өтке электрдің санына тура пропорционал.

Екінші заң. Әр түрлі электролит ерітінді арқылы өтке бірдей

электр тоғының мөлшері электродта бөлінегн заттардың химиялық эквиваленттілігіне пропорциональды болады. Кез келген заттың 1 г-экв – ін алу үшін электролит ерітінді арқылы 96500 кулон или 26,8 а*ч электрліктегі затты өткізу керек. Кез – келген затты бөліп алу үшін ол заттың белгілі мөлшерін электролиздеу керек. Осы мөлшерді Фарадей саны деп атайды. Фарадей заңын жалпылай былай өрнектеуге болады: Электролит ерітінді арқылы өткен электрдің мөлшері электродта бөлінген заттың грамм – эквивалент мөлшеріне пропорциональды болады

саны

Практикада ылғи да «электрохимиялық эквивалент» ұғымы қолданылады.

Электрохимиялық эквивалент дегеніміз затты 1 а • ч электрлікттегі электролит ерітінді арқылы өткізгендегі бөлінген зат мөлшері. Электрохимиялық эквивалент химиялық эквиваленттің 26,8 бөлігіне тең. Көп жағдайда электролиз кезінде заттың бөлінуіне тоқтың барлығы жұмсалмайды. Себебі қосымша жағдайлар болуы мүмкін. Мысалы, хлоридтерді кезде электролиздеген кезде тек қана хлоридтер тотықпайды, сонымен қатар гидроксид иондары да бөлінеді. Осындай жағдайда электр тоғының пайдалы әсер ету коэффиценті 1-ден немесе 100%-дан кіші болады

Электрохимиялық өндірістерде тоқтың пайдалы әсер ету

коэффициенті практика жүзінде алынған заттың Фарадей заңы бойынша бөлінуге тиісті зат мөлшерінің жартысына тәуелді. Бұл заттың тоқпен шығымы деп аталады
(3)
мұндағы, а — заттың тоқпен шығуы; т_пр — электролиз кезінде

түзілген заттың мөлшері; m_теор — Фарадей заңы бойынша түзілуге тиісті заттың массасы. Электролиз заңдарының көмегімен төмендегідей типтегі есептерді шығаруға болады;

1. 
   Берілген тоқ мөлшерінде электролит ерітінділер арқылы
   

2. 
   Белгілі мөлшердегі затты алу үшін электролит ерітінді
   

3. 
   Тоқ бойынша заттың шығымын немесе электр тоғының
   

4. 
   Химиялық эквивалентті анықтау.
   

уақытына көбейтеміз. Электрліктің мөлшері ылғи да кулонометрмен өлшенеді. Кулонометр — бұл электролит болып саналатын құрылғы. Оның электродтары металл сульфаттарының ерітінділерімен толтырылған. Егер кулонометр мыс болса оның электродтары мыстан жасалады. Ал оның электролиттері мыс сульфаты болады. Электр тоғын өткізген кезде анод ериді, ал анодтан ерітіндіге қанша мыс өтсе сонша мыс катодқа жиналады. Катодқа жиналған мыстың мөлшері бойынша кулонометр арқылы өткен тоқтың мөлшері және электролизердің мөлшері анықталады.

Судың электродтағы электрохимиялық тотығу-тотықсыздану реакциясы басқа реакциялармен салыстырғанда пайдалы болып саналады.

1. 
   Кадмий сульфатының ерітіндісі арқылы 3,35 а * ч электр
   

2. 
   0,402 а, тоқ күшінде кадмий сульфаты арқылы
   

3. 
   Күміс нитратының ерітіндісі арқылы 0,804 а күштегі
   

4. 
   Мыс купаросының ерітіндісі арқылы 5,36 а күштегі тоқты
   

5. 
   Металл хлоридінің балқымасын электролиздеген кезде
   

2 Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. Жалпы химия. – Алматы. :

«Ана тілі», 1992.  639 б.

3 Воробьева О. И., Лавут Е. А., Тамм Н. С. Вопросы, упражнения и задачи по неорганической химии: учебн. пособие.  М. : МГУ, 1985.  175 б.

4 Глинка Н. Л. Общая химия. / под ред. к.х.н. В. А. Рабиновича

 М. : Издательство "Химия", 1977.  719 б.

5 Глинка Н. Л. «Задачи и упражнения по общей химии»

анорганикум / под ред. Л. Колдица. В 2 - х т.  М. : Мир, 1984.

6 Глинка Н. Л. Общая химия / под ред. А. И. Ермакова.  28 - е

изд., перераб. и доп.  М. : Интеграл - Пресс, 2000.  728 б

7 Лидин Р. А., Молочко В. А., Андреева Л. А., Цветков А. А. Основы номенклатуры неорганических веществ.  М. : Химия, 1983.  112 б.

8 Лидин Р. А., Молочко В. А., Андреева Л. А., Цветков А. А. Химические свойства неорганических веществ.  М. : Химия, 1997.  480 б.

9 Любимова Н. Б. Вопросы и задачи по общей и неорганической химии.  М. : Высш. шк., 1990.  351 б.

10 Мартыненко Л. И., Спицын В. И. Методологические аспекты курса неорганической химии.  М. : МГУ, 1983.  185 б.

11 Общая химия. / под ред. Е. М. Соколовской, Л. С. Гузея.  М. : Изд - во Моск. ун-та, 1989. – 640 б.

12 Полторак О. Н., Кобва Л. М. Физико-химические основы неорганической химии: учебное пособие.  М. : МГУ, 1984.  284 б.

13 Практикум по общей и неорганической химии.  Алматы: Казахский университет, 2001.

14 Практикум по общей и неорганической химии: Пособие для студентов вузов / под ред. Павлова Н. Н., Фролова В. И.  2 - е изд., перераб. и доп.  М. : Дрофа, 2002.  304 б.

15 Семишин В. И. Практикум по общей химии.  М. : Изд - во Химия, 1967.  224 б.

16 Химия и периодическая таблица. / под ред. К. Сайто.  М. : Мир, 1982.  320 б.

1 № 1 Лабораториялық жұмыс Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары...………………………………………….…..………… 6 2 № 2 Лабораториялық жұмыс Ерітінділер..………..…................ 13

3 № 3 Лабораториялық жұмыс Тотығу – тотықсыздану реакциялары ……..……………………………... ……………………....16

4 № 4 Лабораториялық жұмыс Тұздар гидролизі....…….………..20

5 № 5 Лабораториялық жұмыс Электролиз …….... .………......... 24

Әдебиет ........…………………………………….……………..... 29

Әдістемелік нұсқауда «Химия» пәні бойынша лабораториялық жұмыстарды орындауға арналған жұмыстардың барысы жазылған. Әдістемелік нұсқау «Химия» пәнінің типтік және жұмыс бағдарламасына сәйкес тақырыптар бойынша бес лабораториялық жұмыстан құралған.

Әдістемелік нұсқауда практикалық жұмыстардың қысқаша жалпы курсы, негізгі түсініктер және негізгі анықтау жолдары, студенттерді лабораториялық жұмысқа дайындау ережесі және оның орындалу реті, жұмыс жасаған кездегі техника қауіпсіздік ережесі және жұмысты аяқтағаннан кейінгі қойылатын талаптар берілген.

Әрбір лабораториялық жұмыстың орындалу әдісі және жұмыс барысы жазылған және жұмыстың соңында бекітуге арналған бақылау сұрақтары мен есептер берілген.

қолдануа арналған. Әдістемелік нұсқау жоғарғы оқу орындарының химиялық емес мамандықтарына арналған. Сонымен қатар оны химия негіздерін өз бетінше үйренушілер үшін оқу құралы ретінде қолдануға болады және ол химиялық колледж студенттері, жоғарғы сынып оқушылары үшін

х.ғ.к., аға. оқытушы А. Қ. Тұрсынова

БЕКІТЕМІН

ОЖ жөніндегі проректор

____________ Н.Э.Пфейфер

"____" ________ 200 __ж.

Құрастырғандар: оқытушы А. К. Көлпек

аға оқытушы Т. С. Байжұманова

Химия кафедрасы

Кафедра мәжілісінің отырысында бекітілді "__" ______ 200__ж. №_____ Хаттама

Кафедра меңгерушісі ________________ Әміреев Р.Ә.

(қолы)

Биология – химия факультетінің әдістемелік кеңесімен мақұлданған

"_____" ___________ 200__ж. № _____Хаттама

ӘК төрағасы ______________________ Бүркітбаева Ұ.Д.

(қолы)


КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы _____________ Базарбеков Қ.Ұ. "___" ____ 200__ж.

(қолы)

СМБ нормабақылаушы ________ Баяхметова Г.С. «__» _____ 200__ж.

(қолы)

ОӘК МАҚҰЛДАНДЫ

ОӘК төрағасы _______________ Головерина Л.Т. "__" ______200__ж.

(қолы)

БЕКІТЕМІН

БХФ деканы

________ Базарбеков Қ.Ұ.

«____» _________200__ж.

Құрастырғандар: оқытушы А. К. Көлпек

аға оқытушы Т. С. Байжұманова

Химия кафедрасы

Кафедра мәжілісінің отырысында бекітілді "__" ______ 200__ж. №_____ Хаттама

Биология – химия факультетінің әдістемелік кеңесімен мақұлданған

"_____" ___________ 200__ж. № _____Хаттама

ӘК төрағасы _____________________ Бүркітбаева Ұ.Д.

(қолы)

КЕЛІСІЛДІ

Кафедра меңгерушісі ________________ Әміреев Р.Ә.

(қолы)
Кафедраның н/б ___________БайжұмановаТ.С. "__" _______ 200__ж.

(қолы)

жүктеу/скачать 437.07 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: