ИкинҹИ Ҹилд) пејҒӘМБӘри-әКРӘмин (С) ӘбузәРӘ НӘСИҺӘТЛӘри мүӘллиф: доктор мисбаһ ЈӘзди тәРҸҮМӘ едәН: ФҮзули шәФИЈЕВ
Дүшүнҹә вә нијјәтин сағламлашдырылмасы јоллары
жүктеу/скачать 2.35 Mb.
|
Дүшүнҹә вә нијјәтин сағламлашдырылмасы јолларыДемәли әмәлин ҹинајәтинин Аллаһла һеч бир әлагәси јохдур, халг вә тәбиәтлә әлагәси вар. Әмәли Аллаһла әлагәләндирән инсанын үрәји вә нијјәтидир. Пејғәмбәрин (с) бујурдугларына әсасән биз һансы нијјәтлә бу иши ҝөрмәјимизә диггәт јетирмәлијик вә нијјәтләримизин халис олмадығы тәгдирдә, ону паклашдырмаға чалышмалыјыг. Һәр һансы бир инсанын нијјәтинин халис олмадығы тәгдирдә нијјәтини паклашдырмаг әвәзинә ону тәрк етмәси дә мүмкүндүр. Бу да инсаны јахшы ишләрдән чәкиндирән шејтанын јени тәләсидир. Мәсәлән Мәһәррәм ајынын илк он ҝүнлүјјүндә инсан тәблиғ ишләри ҝөрмәк гәрарына ҝәлир вә өз нијјәтини арашдырдыгда онун пак олмадығыны анлајыр, елә бу сәбәбдән дә тәблиғә ҝетмәкдән бојун гачырыр. Һәмин шәхс өз-өзлүјүндә дејир: “Нијјәтимин пак олмамасына ҝөрә тәблиғә ҝетмирәм.” Бу шејтанын истәдији ишдир. Чүнки тәблиғә ҝедәрәк халгы һидајәт етмәк бизим борҹумуздур. Шејтанын вәсвәсәси илә өз вәзифәмизә ҝөз јумуругса, Шејтана башгаларыны дүзҝүн јолдан дөндәрмәк саһәсиндә јардымчы олуруг. Она ҝөрә дә нијјәтләримизин пак олмадығыны ҝөрдүкдә вәзифәмизи јеринә јетирмәмәјин әвәзинә нијјәтимизи паклашдырмаға чалышмалыјыг. Тәблиғ фәалијјәтләримизин мүгабилиндә пул тәклиф едирләрсә ја ҝөтүрмәмәлијик, ја да аз ҝөтүрмәли вә ону лазымы јерләрдә хәрҹләмәли вә өзүмүздән мөһтаҹ инсанлара вермәлијик. Бу гәбил ишләр гејри инсани дүшүнҹәләрин зәифләмәсинә вә паклашмасына ҝәтириб чыхарыр. Достларымдан бири белә нәгл едирди: Дини елмләр тәдрис мәркәзиндә тәһсил алдығым дөврләрдә Теһранын әтрафындакы шәһәрләрдән биринә ҝетдим. Орада чох бөјүк һөрмәтә малик руһани вар иди вә бөјүк нүфуза малик иди. Бизи о шәһәрин әтрафындакы кәндләрдән биринә ҝөндәрдиләр. Мәним илк тәблиғ илим вә тәҹрүбәсиз олдуғума ҝөрә минбәр чыхышларымыз халг тәрәфиндән јахшы гаршыланмады. Сонра бизә аз пул вердиләр. Өз тәблиғат ишләримиздән сонра сағоллашмаг үчүн һәмин руһанинин јанына ҝетдик. О руһани бизи бөјүк тәвазөкарлыгла гаршылады вә арамыздакы сөһбәтләрдән сонра зарафатјана деди: “Достлар ҝәлин бу мүддәт әрзиндә јығдығымыз пуллары бир јерә јығараг бәрабәр шәкилдә арамызда бөләк. Һәмин шәхсин танынмыш руһани олдуғуна ҝөрә минбәр чыхышларына чох адам топлашдығы мә’лум иди. Елә бу сәбәбдән дә о чохлу пул газанмышды. Һәмин руһани бизим чох да пул газанмадығымызы билирди вә она ҝөрә дә бизә белә бир тәклиф верди. Биз дә бөјүк мәмнунијјәтлә бу тәклифи гәбул етдик. Ҝөзләримизи јумараг бүтүн пулларымызы үст-үстә төкдүк вә пуллары бөлдүкдән сонра һәр биримизә бир нечә дәфә даһа артыг пулун дүшмәсинин шаһиди олдуг.” Сөзсүз ки, инсан өз һәјатында чәтинликләрлә үзләшир вә бу чәтинликләр, хүсусән баһалыг вә инфлјасија заманында инсанын мадди марагларыны даһа чох ојадыр. Белә дүшүнҹәләрин вә марагларын һәддини ашмамасы үчүн диггәтли олмалыјыг вә бизим әлимизә ҝәлән пајын бир һиссәсини еһтијаҹлы шәхсләрә вермәлијик. Чүнки еһтијаҹлы шәхсләрин сајы чохдур. Биз әлдә етдијимиз ҝәлирин бир һиссәсини еһтијаҹлы шәхсләр үчүн нәзәрдә сахламалыјыг вә јахшы әмәл саһиби ады илә танынмалыјыг. “Севдијиниз шејләрдән һагг јолунда сәрф етмәјинҹә саваба чатмазсыныз.”1 Әли ачыглыг едирсинизсә чалышын јени пуллары верәсиниз вә көһнә пуллары өзүнүз үчүн сахлајасыныз. Бу һәрәкәт сизин мә’нәви дәрәҹәнизи ҝүҹләндириб дүнјаја олан бағлылыгларынызы азалдаҹаг. Өнҹә вурғуладығым кими ҝәлирләринизин бир һиссәсини еһтијаҹлы шәхсләрә верин. Еһтијаҹ дујмадығымыз пулу әтрафымызда олан борҹлу шәхсләрә верәк вә ону борҹуну верә билмәмәк хәҹаләтиндән гуртараг. Борҹу гајтармаг ваҹиб ишләрдән биридир. Әҝәр тәблиғә ҝедәрәк бурадан әлдә етдији пулла өз борҹуну гајтармаг истәјирсә бунун шәријјәтлә һеч бир зиддијјәти јохдур. Бахмајараг ки, бу јолла нәфсин камал дәрәҹәсинә чата билмәјәҹәк. Әлбәттә бу ишдә дә ихлас гәсдинә малик олмаг олар. Нә ҹүр олурса олсун дүнја тәмајүлләримизи азалтмаға чалышмалыјыг, дүнја зијнәтләринә е’тинасызлыгла јанашмалыјыг. Биз дүнјаја лагејид олмаг үчүн Имам Әлидән (ә) өрнәк ҝөтүрмәлијик. О һәзрәт бујуруб: “Туму парчаламыш вә ҹаны јаратмыш Аллаһа анд олсун, әҝәр беј’әт едәнләр олмасајдылар, онларын мөвҹудлуғу илә һүҹҹәт мәним үчүн тамамланмасајды, Аллаһ-тәала алимләрин өһдәсинә залимләрин аҹҝөзлүјү гаршысында дајанмаг вә мәзлумун аҹ галмасына разы олмамағы гојмасајды хилафәтин јүјәнини вә кәндирини кәнара атар, ахырыны әввәлинә гошардым. (Бундан өнҹә олдуғу кими бу иш үчүн һеч бир сә’ј ҝөстәрмәдијим кими, инди дә хилафәти атыб ҝедәрдим.) Бу сөзләрин давамында бујурур: “Баша дүшәрдиниз ки бу дүнја мәним үчүн кечи асгырығындан белә һәгирдир.”2 Башга бир јердә бујурур: Нәһҹүл-бәлағә, һикмәтли сөзләр 228, сәһ: 1192 “Аллаһа анд олсун ки, сизин бу дүнјаныз мәним ҝөзүмдә готур хәстәлијинә дүчар олмуш шәхсин әлиндә олан әтсиз донуз сүмүјүндән белә һәгир вә писдир.” Ҹүзам вә готур хәстәлијинә тутулмуш шәхсин үзү о гәдәр чиркли олур ки, һеч ким онун әлиндән бир шеј алмаг истәмир вә хәстәлијин она да јолухмасы горхусундан она јахынлашмаға белә иҹазә вермир. Белә бир шәхс әлиндә донуз сүмүјү тутарса ким бу сүмүјү алмаг үчүн она јахынлашар? Дүнја вә онун палтар, машын, ев вә халча кими зијнәтләри Һәзрәт Әли (ә) нәзәриндән ҹүзама дүчар олмуш шәхсин әлиндәки донуз сүмүјүндән белә һәгир вә писдир. О Һәзрәт башга јердә бујуруб: “Демәли дүнја сизин ҝөзүнүздә Сәлм ағаҹынын јарпағынын гопмуш һиссәсиндән (Сәлм сәһраларда битән ағаҹдыр. Бу ағаҹын пис ијли јарпагларындан даббағлыгда истифадә олунур.) вә гајчыдан төкүлән хырдалардан (гојун гырхаркән гајчынын ағзындан төкүлән хырда јунлар) даһа кичикдир. Ҝәләҹәкдәкиләрин сизләрин әһвалыныздан өрнәк ҝөтүрмәсиндән өнҹә, гәдимдә јашајанлардан вә онларын әһвалатындан нәсиһәт алын вә һәгир дүнјаны өзүнүздән узаглашдырын, чүнки дүнја сиздән өнҹә јашамыш вә ону севәнә дә вәфа етмәјибдир.”1 Гејд етмәк лазымдыр ки, инсан үзәринә дүшән вәзифәни һәјата кечирмәк үчүн бүтүн шәр’и ганунлара риајәт етмәклә мүбаһ ҝәлир әлдә едә биләр. Амма инсанын бүтүн пис јоллардан истифадә едәрәк, башгаларына хәјанәт едәрәк, Ислама вә динә хәјанәт ҝөстәрәрәк дүнја малыны артырмаг истәмәси ән пис хүсусијјәтләрдәндир. Һәзрәт Әлинин (ә) бу барәдә вурғуладығы сөзләри һәмишә бизим јадымызда олмалыдыр. Әҝәр дүнјаја гаршы рәғбәтимиз азаларса тәгвамыз ҝүҹләнәр. Һәзрәт Әли (ә) нәзәриндән ҹүзам хәстәлијинә дүчар олмуш инсанын әлиндәки донуз сүмүјүндән даһа дәјәрсиз олан дүнјаја үрәк бағламыш инсанын үрәјиндә Аллаһ, Әли вә Һүсејн (ә) севҝиси ола билмәз. Мүндәриҹат
ИЈИРМИ БИРИНҸИ ДӘРС 3 Тәффәкүрүн әһәмијјәти вә гәфләти арадан апаран амилләрин горунмасынын лүзуму 3 Тәффәкүрүн әһәмијјәти вә гәфләти арадан апаран амилләрин горунмасынын лүзуму 4 Пејғәмбәрин үч төвсијјәси 5 Инсанын ојанышына сәбәб олан амилләрә диггәтсизлијин мәнфи нәтиҹәләри 11 Тәнбәллијин вә јерсиз ҝүлүшүн мәзәммәти 13 Ибадәтдә тәфәккүрүн ролу 15 ИЈИРМИ ИКИНҸИ ДӘРС 17 Һагг вә батилин һүдудлары 17 Һагг вә батилин һүдудлары 18 Һагг вә батил вә онларын истифадә јерләри 18 Һагг вә батилин заһири нишанәләри 20 Мухтар инсан вә илаһи имтаһан 21 Инсан вә дахили гүввә олан һагг вә батил арасында чәкишмә 24 Һисси вә дүнјәви ләззәтләрә үмуми тәмајүл 28 ИЈИРМИ ҮЧҮНҸҮ ДӘРС 32 Камил фәгиһ (алим) вә ә’фали төвһидә е’тигадын рәфтарда тәзаһүрү 32 Камил фәгиһ (алим) вә ә’фали төвһидә е’тигадын рәфтарда тәзаһүрү 33 Ибраһим вә ә’фали төвһидә е’тигад 34 Аллаһдан гејрисинә е’тимад, ә’фали төвһидә е’тигадсызлығын нәтиҹәси кими 36 Шејх Әнсари вә Шејтанын тору 37 Тәвазө - иззәт вә башыуҹалыг амили 39 Һәзрәт Имам Сәҹҹад (ә) вә зати еһтијаҹ вә нөгсанын дәрки 40 Һәгиги иманын сәмәрәси Пејғәмбәрин (с) кәламында 43 ИЈИРМИ ДӨРДҮНҸҮ ДӘРС 45 Мүһасибәнин, әмәлләрин өлчүлмәсинин вә Аллаһдан һәја етмәјин әһәмијјәти 45 Мүһасибәнин - әмәлләрин өлчүлмәсинин вә Аллаһдан һәја етмәјин әһәмијјәти 46 Мүһасибә, гачылмаз зәрурәт 46 Мүшаритә, мүрагибә вә мүһасибә 49 Нәфсин мүһасибәсинин фајдасы 52 Чиркин әмәлин доғурдуғу хәҹаләт 56 Хәҹаләт вә һәјанын мәфһуму 58 Гәләт адәт - ән’әнәләрин јајылмасынын амилләри 59 ИЈИРМИ БЕШИНҸИ ДӘРС 64 Беһиштә ҝетмәјин јолу вә Илаһи һәјанын ҹилвәләри 64 Беһиштә ҝетмәјин јолу вә Илаһи һәјанын ҹилвәләри 65 Узун арзуларын мәзәммәти вә онун үмидлә фәрги 65 Дүнја - вәсилә, ја һәдәф 67 Мүтләг Гәни олана үз тутмаг еһтијаҹсызлығын әсас амили кими 68 Өлүмү анмаг вә Илаһи һәјанын ҹилвәләри 71 “Гарныны вә орада оланлары унутма” 74 Пакизәлик, өвлијаларын әхлагы 75 ИЈИРМИ АЛТЫНҸЫ ДӘРС 77 Халис дуанын вә салеһ әмәлин ролу 77 Халис дуанын вә салеһ әмәлин ролу 78 Дуанын мәфһумуна бир ишарә 78 Дуа етмәкдә инсанларын бир-бири илә фәрги 79 Аллаһ дәрҝаһында ҝүҹсүзлүјүнү е’тираф етмәјин лүзуму 82 Дуанын салеһ әмәллә олмасынын лүзуму 84 Салеһ инсанын варлығынын бәрәкәти 86 ИЈИРМИ ЈЕДДИНҸИ ДӘРС 90 Халис бәндәнин Аллаһ јанындакы мәгамы вә мәнзиләти 90 Халис бәндәнин Аллаһ јанындакы мәгамы вә мәнзиләти 91 Инсанын үстүнлүк ме’јары 91 Ики амилин – истиглалын вә ихласын – ролу 95 ИЈИРМИ СӘККИЗИНҸИ ДӘРС 102 Ибадәтин вә бәндәлијин әзәмәти, онун тәквини тә’сири 102 Ибадәтин вә бәндәлијин әзәмәти, онун тәквини тә’сири 103 Инсанын әмәлләринә јерин шаһидлији 103 Јерин вә ҹансыз мөвҹудатын ситајишинин кејфијјәти 104 Јарадылмышларын шүур вә дәрки вә тә’сир гәбул етмәси 107 Мә’сум имамларын нурларынын һүзур даирәси 108 Әмәлләрин шаһидләрин нәзәриндән ҝизли галмамасы 110 Бәндәликдәки ихлас – шадлығын вә өјүнмәјин мајасы 112 Ихлас 114 ИЈИРМИ ДОГГУЗУНҸУ ДӘРС 117 Бәндәлик вә ибадәт, инсанын ән бөјүк сәрмајәси 118 Дүнјанын инсан үчүн түфејли олмасы 118 Камил инсанын шәрафәт вә кәрамәти 120 Беһиштин мө’минләр вә Әһли-бејт (ә) достлары үчүн олмасы 122 Беһиштин саһибләри 123 Пејғәмбәрләрин вә Ислам Пејғәмбәринин (с) мәгамы 124 Салеһләри мәгамы 125 Сиддигләрин мәгамы 126 Аллаһын сечилмиш бәндәләринә мәхсус олан исмәт мәгамы 127 Исмәтин бөлмәләри 128 Иманда сәдагәтин әһәмијјәти вә она чатмағын јоллары 129 ОТУЗУНҸУ ДӘРС 134 Зикрин мәгамы, фајдалы әлагәләр вә досту сечмәјин ме’јары 134 Зикрин мәгамы, фајдалы әлагәләр вә досту сечмәјин ме’јары 135 Ҝушәнишинлијин, тәклијә чәкилмәјин фајдалары 135 Башгалары илә ҝет-ҝәлин, әлагә сахламағын фајдалары 137 Үлфәт вә гардашлыг илаһи не’мәтләр сырасында 141 Достун сечилмәси ме’јары 143 Гафилләрин арасында Аллаһы јад етмәјин әзәмәти 146 Инсанын өз данышығына нисбәтдә мәс’улијјәт дашымасы 147 Мө’минлә бир сүфрәдә отурмағын һүснијјәти вә фасигин сүфрәсиндән чәкинмәк 148 ОТУЗ БИРИНҸИ ДӘРС 153 Дил – һидајәтә вә ја азмаға васитә 153 Дил – һидајәтә вә ја азмаға васитә 154 Камала чатмаг јолунда дилдән вә диҝәр үзвләрдән бәһрәләнмәк 154 Дилдән бәһрәләнмәјин гајдасы вә онун бәласындан гачмаг 157 Башгарышдыран сөзләрдән пәһриз етмәк вә зарафат етмәкдә һәдди ҝөзләмәк 159 Һидајәт јолларынын мүхтәлифлији 162 Данышығын вә рәфтарын әксүләмәлләринә бир бахыш 164 Тәһгиг әсасында сөз данышмағын лүзуму вә шајиә јајмагдан чәкинмәк 166 ОТУЗ ИКИНҸИ ДӘРС 170 Аллаһын еһтирам вә ҹәлалынын ҝөстәриҹиләри 170 Аллаһын еһтирам вә ҹәлалынын ҝөстәриҹиләри 171 Пејғәмбәр (с) вә имамларын (ә) ҝизли галмыш мәнзиләти 172 Аллаһа итаәт етмәјин Пејғәмбәрә (с) вә Әһли-бејтә (ә) олан итаәтлә әлагәси 174 Мө’минләрә еһтирам етмәјин лүзуму 177 Ҹәмијјәтдә һөкумәтин вә ганунун зәрурилији 183 Салеһ вә ләјагәтли һакимин шәраити 185 Вәлијји-фәгиһ ән салеһ вә ән ләјагәтли шәхс 188 ОТУЗ ҮЧҮНҸҮ ДӘРС 192 Дилин горунмасынын лүзуму вә онун ејибләринин мәзәммәти 192 Дилин горунмасынын лүзуму вә онун ејбләринин мәзәммәти 193 Әмәлләрин гаршылыглы тәсири вә ја еһбат вә тәкфир 193 Башгаларында ејб ахтармағын мәзәммәти 197 Јалтаглығын вә јерсиз тә’рифин мәзәммәти 200 Башгаларына тә’нә вурмағын мәзәммәти 204 Јерсиз инадҹыллығын мәзәммәти 205 ОТУЗ ДӨРДҮНҸҮ ДӘРС 209 Ибадәтин ҹилвәси, исламда мәсҹидин јери вә ролу 209 –Ибадәтин мәфһуму вә әһатә даирәси 209 Ибадәтин ҹилвәси вә мәсҹидин исламда јери вә ролу 210 Ибадәтин мәфһуму вә әһатә даирәси 211 А)–Ибадәт үчүн бир бөлҝү 211 В)–Намаз бәндәлијин зирвә нөгтәси вә Мәбуда јахынлашмаг 213 С)–Мүгәддиматын шәр’илијинин фәлсәфәси вә намаза диггәт јөнәлдән амилләр 216 Мәсҹид - һагг дәҝаһы ашигләринин јүксәлиш мәканы 218 Халгы мәсҹидә сөвг етмәјин һикмәти 220 Мәсҹидин әһәмијјәтини дәрк етмәјин лүзуму вә орда олмағын гајда-ганунлары 222 Мәсҹиддә олмағын вә орада ибадәтин фәзиләти 228 Аллаһын севимли бәндәләри 231 ОТУЗ БЕШИНҸИ ДӘРС 234 Тәгва, зөһд вә вәрә’нин мәгам вә дәрәҹәләри 234 Тәгва, зөһд вә вәрә’нин мәгам вә дәрәҹәләри 235 Тәгванын мәфһуму вә онун хофла әлагәси 236 Тәгванын әһәмијјәти вә әлдә едилмәси јоллары 238 Тәгванын дәрәҹәләринә бир бахыш 242 Тәгванын тә’сиринә бир бахыш 243 Мүттәгиләрин һесабдарлыг вә башга нечә хүсусијјәтләри 248 Вәрә’ вә зөһд пејғәмбәрин кәламында 251 ОТУЗ АЛТЫНҸЫ ДӘРС 256 Пејғәмбәрин нәзәриндә һелм, мүдара вә тәвәккүл 256 Пејғәмбәрин нәзәриндә һелм, мүдара вә тәвәккүл 257 Һелмин уҹа мәгамы 258 Һелм Аллаһ өвлијаларынын зинәти 261 Мүдара, онун јалтаглыг вә тәслимчиликлә фәрги 264 Мүшрикләр гаршысында Пејғәмбәрин (с) сәртлији 266 Тәвәккүл мәгамы 271 Тәвәккүл вә мадди, мә’нәви амилләрдән истифадә 272 Тәгванын тәвәккүл илә әлагәси 276 ОТУЗ ЈЕДДИНҸИ ДӘРС 279 Илаһи тәдбир вә тәгдирләр, доғру е’тагад вә инамын ролу 279 Илаһи тәдбир вә тәгдирләр, доғру е’тигад вә инамын ролу 280 Һагг гаршысында тәслим, ниҝаранчылыгларын арадан галдырылмасынын амили 280 Гәзавү-гәдәрә бир бахыш 283 Јәгин мәгамы вә онун мәртәбәләри 286 Аллаһ өвлијалары вә илаһи тәгдирә разылыг 289 Сәбр мәгамына бир бахыш вә онун әһәмијјәти 295 Аллаһын истәјини өз истәјиндән өнә салмағын ролу 299 ОТУЗ СӘККИЗИНҸИ ДӘРС 304 Аллаһы вә Онун һәкиманә системини танымаг 304 Аллаһ вә Онун һәкиманә системини танымаг 305 Инсан вә Аллаһла рабитә 305 Чәтинликләрдә Аллаһа диггәтин лүзуму 308 Аллаһдан көмәк истәмәјин лүзуму 311 Аллаһын һәкиманә тәдбирини танымағын вә она јәгини олмағын әкс-тә’сири 314 Инсанын тәрәггиси вә камиллији јолунда чәтинликләрин ролу 317 Гәнаәт вә еһтијаҹсызлыг 319 ОТУЗ ДОГГУЗУНҸУ ДӘРС 321 Аллаһ-тәала нәзәриндән дәјәрлилијин мејары 321 Аллаһ-тәала нәзәриндән дәјәрлилијин мејары 322 Иман вә әмәли салеһлик инсанын ән јүксәк ме’јарыдыр 322 Ислам нәзәриндән фајдалы вә дәјәрли иш! 324 Мәдәни вә мәзһәби програмларда ихласын әһәмијјәти 327 Нијјәт вә дахили мејлләрин јери 328 Дүшүнҹә вә нијјәтин сағламлашдырылмасы јоллары 329
1 Лоғман,19. 1 Әл-Му’минун, 1-2 2 Та Һа, 108 3 Гәләм, 43 1 Биһарул-әнвар (Бејрут чапы), ҹ. 78, сәһ. 264 1 Нәһҹул-бәлағә, кәлам 11, сәһ. 62 1 Әз-Зумәр, 23 2 Әл-Ә’раф, 204 1 Маидә, 83 1 Кафи, ҹ.3, сәһ. 258 1 Јунус, 57 1 Усули-кафи, ҹ. 4, сәһ. 486 2 Усули-кафи, ҹ. 4, сәһ. 486 3 Биһарул-әнвар, ҹ.67, сәһ. 305 1 Әл-Һәҹҹ, 62 2 Әл-Әнбија, 18 1 Әр-Рә’д, 17 1 Һуд, 15, 16 1 Фатир ,35 2 Әл-Бәләд, 4 1 Әл-Бәгәрә, 45 1 Әз-Зумәр, 26 2 Әр-Рә’д., 34 1 “Тәквини рүбубијјәт”дә төвһид будур ки, дүнјанын идарәсинин вә тәдбиринин Аллаһын әли илә олдуғуна инанаг вә биләк ки, ајын вә ҝүнәшин фырланмасы, ҝеҹә вә ҝүндүзүн јаранмасы, инсанларын һәјаты вә өлүмү, бүтүн рузи јејәнләрә рузинин чатдырылмасы Аллаһын ирадәси иләдир. Ҝөјләри вә јери сахлајан Одур. Еләҹә дә ҝениш дүнјанын һәр бир ҝушәсиндә һәјата ҝөз ачан истәнилән мөвҹудун вар олмасы, инкишафы, чохалмасы вә ондан заһир олан һәр һансы вүҹуди әсәри – һамысы бир јердә Илаһинин тәдбири вә идарәси алтындадыр. Һеч бир варлыг Аллаһын рүбубијјәт даирәсиндән хариҹдә дејилдир. “Тәшрии рүбубијјәт” инсанларын ихтијари тәдбиринә аиддир. Аллаһын бүтүн хәлг етдикләри арасында анҹаг инсанын һәрәкәт вә тәкамүлү онун өз ихтијари әмәлләринин кејфијјәтиндән асылыдыр. Илаһи рүбубијјәт тәләб едир ки, мүтләг ирадә вә ихтијар саһиби, инсанын иши үчүн лазым олан васитәләри вә әшјалары онун ихтијарына гојмагдан әлавә сәһиһ вә мүстәгим јолу да ҝөстәрсин, јахшы вә писи она танытдырсын, фәрди вә иҹтимаи һәјат үчүн ҝәрәкли олан ганунлары она ҝөндәрсин. 1 Әл-Әнбија, 68 2 Әл-Мизан, ҹ. 14, сәһ. 304 1 Үсули-кафи (тәр.), ҹ. 3, Иман вә күфр китабы, сәһ. 189 1 Биһарул - әнвар, ҹ. 2, сәһ. 27 1 Фатир, 35 2 Әл-Ә’ла, 17 1 Киминләсә шәртләшмәк, шәрт бағламаг. Бурада инсанын өз нәфси, виҹданы илә шәртләшмәси нәзәрдә тутулур. (мүтәрҹимдән) 2 Әз-Зумәр, 42 1 Хаҹә Нәсирәддин Туси дејир: Мүһасибә - бир кәслә һесаблашмаг вә мүрагибә -(ҝөздә-гулагда) олуб кими исә сахламаг, горумагдыр. (Нәсирәддин Туси, “Осафул-Әшраф, сәһ. 88 – 90) Арифләр јанында “мүрагибәт” истилаһи кәлмә олуб гәлби (нәфси) пис ишләрдән горумаға, ҝөзләмәјә дејилир. Бә’зиләри дејирләр: -“Мүрагибәт будур ки, Аллаһы һәр шејә гадир биләсән”. Бә’зиләри дејирләр: -“Мүрагибәтин һәгигәти һагга ибадәтдир”. Бә’зиләри дејирләр: -“Үмумун мүрагибәти (Аллаһдан) горхмагдыр, хүсусун мүрагибәти (Аллаһа) үмид етмәкдир”. Вә һәмчинин демишләр : -“Мүрагибәтин әламәти фәдакарлыгдыр”. (мүтәрҹимдән) 1 Кафи, ҹ. 8, сәһ. 149 1 Усули-кафи, ҹ. 4, сәһ. 191 2 Биһарул-әнвар, ҹ. 70, сәһ. 69 1 Усули-кафи (тәрҹ.), ҹ. 3, сәһ. 373 1 Әл-Кәһф, 103-104 1 Әл-Мизан, ҹ. 3, сәһ. 430 2 Әл-Ә’раф, 8 1 Әл-Кәһф, 49 1 Биһарул-әнвар, ҹ.16, сәһ. 230 1 Ән-Ниса, 118-119 2 Нәһҹүл-Бәлагә (тәр.), хүтбә 42, сәһ. 127 3 Һәҹҹ, 15 1 Үсулу-Кафи (тәрҹүмә), ҹ. 4, сәһ. 54 1 Өмрүндә јерә енмәјән мәләкләрдән бири Ҹәбрајылла (ә) јерә енмәли олур. Ҹәбрајылын јанында јерин хәзинәләринин ачарлары вар иди. О Пејғәмбәрә (с) дејир: - “Еј Муһәммәд! Аллаһ-тәала сәнә салам ҝөндәрди вә бујурду: -Бу јерин хәзинәләринин ачарларыдыр. Әҝәр истәјирсән бәндә пејғәмбәр ол, истәјирсән дә мүлкү, сәлтәнәти олан пејғәмбәр ол – ихтијар саһибисән (гәрарыны вер).” Сонра Ҹәбрајыл ишарә етди ки, “Еј Муһәммәд тә’зим ет!” Пејғәмбәр (с) бујурду: - “Мән бәндә пејғәмбәр олаҹағам.” Сонра мәләк ҝөјә сары ҝетди... (Әмали. Сәдуг. Мәҹлис 69, сәһ. 365, һ – 2 2 Ибн Аббас дејир: - “Зи-гарда Һәзрәт Әли (ә) илә ҝөрүшдүм. О өз ајаггабысыны јамамагла мәшғул иди. Мәнә деди: - “Бу ајаггабынын гијмәти нә гәдәр олар?” Дедим: - “Гијмәти олмаз (бир шеј дејил).” Деди: - “Аллаһа анд олсун, бу ајаггабы мәнә сизләрә һөкумәт етмәкдән даһа севимлидир. Садәҹә бир һаггы ајагда сахлајым вә ја бир батили јох едим дејә сизләрә рәһбәрлик етмәји гәбул етдим. (Нәһҹүл-Бәлағә (тәрҹүмә), хүтбә 33, сәһ. 111) 3 Әл-Мүнафигун, 8 4 “Гырх һәдис”. 1 Биһарул-әнвар, ҹ. 6, сәһ. 130 1 Әбәсә, 24 1 Кәһф, 19 2 Биһарул-әнвар, ҹ.45, сәһ. 8 1 Әл-Мизан, ҹ.6, сәһ.330 1 “Мүфрәдат”, Рағиб Исфаһани 2 Исра, 52 1 Ғафир, 60 2 Әл-Мизан, ҹ. 10, сәһ. 36 3 Нәһҹүл-Бәлағә (тәрҹ), 31-ҹи мәктуб, сәһ. 924-925 1 Биһарул-әнвар, ҹ.93, сәһ. 303 2 Үсули-Кафи (тәрҹ.), ҹ. 3, сәһ.107 1 Әл-Бәгәрә, 186 2 Гәсәс, 24 3 Нәһҹүл-Бәлағә, хүтбә 159, сәһ. 507 1 Нәһҹүл-Бәлағә, хүтбә 42, сәһ. 40 2 Биһарул-әнвар, ҹ.70, сәһ. 225 3 Биһарул-әнвар, ҹ. 40, сәһ. 153 1 Тәфсири-Әјјаши, ҹ. 1, сәһ. 135 1 Биһарул-әнвар, ҹ. 15, сәһ. 27 1 Исра, 70 1 Әл-Әнфал, 55 1 Әз-Зумәр, 42 2 Әс-Сәҹдә, 16 1 Әл-Әнфал, 15-16 1 Биһарул-әнвар, ҹ. 2, сәһ. 69 2 Биһарул-әнвар, ҹ. 78, сәһ. 162 1 Нәһҹүл-Бәлағә (тәрҹ. Фејзүл-Ислам), китаб 45, сәһ. 971 1 Әз-Зумәр, 2-3 2 Биһарул-әнвар, ҹ. 67, сәһ. 242 3 Үсули-Кафи (тәрҹ.), ҹ. 3, сәһ. 26 1 Исра, 44 2 Тәнзијә - арифләр јанында Аллаһа бәндәләрә аид олан сифәтләри нисбәт вермәкдән узаг олмагдыр. Неҹә ки, дејирләр: “О тәкдир вә өз затына сөјкәнмишдир. Ҹөвһәр вә әрәз дејил вә һеч бир ҹисмә, гәлибә сығмаз. Кәмијјәт вә кејфијјәт олараг хәјала ҝәлән, зеһндә ҹанланан һәр бир шејдән пак вә гејрисидир. Илаһи, Сән О кәссән ки, хәјалларын әһатә даирәсиндән хариҹсән вә әглләрин Сәни дәрк етмәсиндән мә’сунсан.” (мүтәрҹимдән) 1 Әл-Мизан, ҹ.13, сәһ. 114 - 116 2 Фуссиләт, 21 1 Исра, 85 1 Әл-Бәгәрә, 151 жүктеу/скачать 2.35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|