«инженерлік және компьютерлік графика»

Specify radius of circle:100 суреттелген шеңбер радиусын енгізіп Enter пернесін басу керек.

Қисық сызықты обьектілерді құру.

Сплайн

Сплайн берілген нүктелер жиынтығы арқылы өтетін тегіс қисықты білдіреді.

Команда: Spline командалық жолға “Spline” командасын енгіз Enter

Specify first point or [Object]:100,10 бірінші нүктенің немесе обьектінің координатын енгіз және Enter пернесін бас

Specify next point:110,30 келесі нүктенің координатын енгізіп Enter пернесін бас.

Шеңбер

Сircle командасы – шеңбер құру;

• 
  3Р-шеңберде жатқан үш нүкте бойынша шеңбер сызу;
  
• 
  2Р-диаметрде жатқан екі нүкте бойынша шеңбер сызу;
  
• 
  Ttr-екі жанама және радиус арқылы шеңбер сызу;
  

Specify center point for circle or [3P | 2P | Ttr (tan tan radius)]:100,100 шеңбердің орталық координатын енгіз немесе кілтін енгізіп Enter басу

Specify radius of circle or [Diametr]:50 радиустың көлемін (немесе диаметрін) көрсетіп Enter пернесін басыңыз.

Доға

Arc командасының кілті

• 
  Center – доғаның ортасындағы нүкте;
  
• 
  End – доғаның соңғы нүктесі;
  
• 
  Angle – бұрыш;
  
• 
  chord Length – хорданың ұзындығы;
  
• 
  Direction – жанама бағыт;
  
• 
  Radius – доғаның радиусы.
  

Ellipse командасы – эллипстің құрылуы.

Ellipse командасының кілті

• 
  Arc – эллипстік доғаның құрылу тәртібі;
  
• 
  Center – эллипс ортасының көрсеткіші;
  
• 
  Rotation – эллипстің бастапқы осінің айналасындағы бұрылыс көрсеткіші.
  

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc | Center]:50,100 эллипстің бірінші осінің бастапқы нүктесінің координатын енгізіп немесе кілт енгізіп және Enter пернесін басу керек

Specify other endpoint of axis:150, 100 эллипстің бірінші осінің соңғы нүктесінің координатын енгізіп және Enter пернесін басу керек

Specify distance to other axis or [Rotation]:20 эллипстің екінші осінің жарты ұзындығын беріп немесе кілт енгізіп және Enter басу керек.

Дөңгелек

Donut командасы – дөңгелек құру.

1. 
   AutoCad графикалық жүйесінің құрпалдары
   

Ұсынылатын әдебиет:

1. 
   AutoCad 2000 Рассоловский Н.М. Москва , 2001
   
2. 
   AutoLISP: программирование в AutoCad Кудрявцев Е.М., Москва 1999
   
3. 
   AutoCad 2000 Амура Д., Москва, 2000
   
4. 
   Пантюхин П.Я., Быков А.В. Компьютерная графика Москва, 2008
   
5. 
   Джакабаев Ж.Ж. Компьютерная графика, Алматы, 2001
   
6. 
   Тимофеев Г., Тимофеева Е. Графический дизайн, Ростов-на Дону, 2004
   

5-дәріс Сызба элементтерін редактирлеу.

1. 
   Сызба элементтерін редактирлеу.
   
2. 
   Редактирлеу объектілерін таңдау
   

AutoCad объектінің бейнесімен емес, бейнені құратын геометриялық сипаттауымен жұмыс жасайды. Мысалы, AutoCad графикалық редакторында кесінді екі нүктемен сипатталады, шенбер ортасымен және радиусымен сипатталады және т.б. 

Нүктенің координаттары сызбаның жұмыс аумағында тышқанмен, клавиатура арқылы командалық жолда беріледі. Координатты көрсетудің бірнеше әдісі болады:

1.       Тышқан көмегімен – қалып жолында координаттар көрсетіледі.

2.       Тышқан көмегімен – тор арқылы. Егер тордың қадамы - 5мм болса, қадамдарды санау арқылы көрсетіледі.

3.        Клавиатура көмегімен-x және у координаталарын пробелсыз үтір енгізу(мысалы, 100,200).

4.        Клавиатура көмегімен-салыстырмалы декартты координаттар ретінде. Алдыңғы нүктеден жаңа нүктеге көшу үшін координаталар осімен қаншаға және қай бағытта қозғалу керек екенін көрсету керек. Біздің мысалда ОХ осімен +120 ал ОУ осімен 0мм-ге қозғалу керек, сондықтан @120,0 енгіземіз.

5.        Клавиатура көмегімен-салыстырмалы полярлы координаттар ретінде. Жаңа нүктені алдыңғы нүктемен қосатын вектордың ұзындығын және көлбеулік бұрышын. Біздің мысалда ұзындығы 120, 0 бұрышымен қозғалады, сондықтан @120<0 енгіземіз [ "<" (бұрыштың белгісі), бұрыш теріс болуы да мүмкін].

AutoCAD-та сызбаларды жасағанда сызбанының элементтері бір бүтін болып табылатын геометриялық қарапайымдар жиынынан жасалады. Графикалық қарапайым "Рисование" және "Черчение" панелінен сызу және салу командалары арқылы немесе командалық жолда шақыру арқылы жасалады. Сызбаны жасау барысында сызбаның жеке элементтерін өзгерту қажеттілігі туады, онда Изменение инструменттер панелін қолданып, өзгертулер енгіземіз(1 сурет).

Сурет 1 «Изменение» инструменттер панелі

Подобие: командасының кілті

– Точка – нүкте арқылы ығысуды көрсетуге мүмкіндік береді

Черчение және Изменение командаларын қолданып, сызбаны салу мысалын қарастырайық .

A4ISO файлын ашып, Чертеж2 атпен сақтаңыз

2 суреттегідей жаңа слой құрып, Контур слойына көшіңіз

Сурет 2

Отрезок және Дуга командаларын қолданып, жабық контур салыңыз(3 сурет). 

Сурет 3 Сызбаның элементтерін салу

– 1 түзуді Отрезок командасын қолданып салыңыз, координаттары 80,220 және 180,183.5;

– 3 түзуді 1 түзуге симметриялы түрде салыңыз;

– Радиусы 5,5 мм болатын доғамен контурды жабыңыз

2 доғаның ортасымен дәл келетін шеңбер салыңыз:

– Круг командасын шақырыңыз;

– Курсорды үлкен доғаның ортасына әкеліп, Центр сөзі шыққанда тышқанның сол жақ батырмасын басыңыз;

– Клавиатурада шеңбер ортасын 22 енгізіңіз.

Детальдің екінші проекциясын(Ені 20 мм болатын тіктөртбұрыш) прямоугольник, отрезок және объектная привязка командаларын қолданып салыңыз(Сурет 4).

Оси слойын орнатып, бұл слойда остік сызықтарды және радиусы 30 мм болатын шеңбер салыңыз.
Өзіндік бақылау сұрақтары:

1. 
   AutoCad графикалық жүйесінің редактирлеу командалары
   

Ұсынылатын әдебиет:

1. 
   AutoCad 2000 Рассоловский Н.М. Москва , 2001
   
2. 
   AutoLISP: программирование в AutoCad Кудрявцев Е.М., Москва 1999
   
3. 
   AutoCad 2000 Амура Д., Москва, 2000
   
4. 
   Пантюхин П.Я., Быков А.В. Компьютерная графика Москва, 2008
   
5. 
   Джакабаев Ж.Ж. Компьютерная графика, Алматы, 2001
   
6. 
   Тимофеев Г., Тимофеева Е. Графический дизайн, Ростов-на Дону, 2004
   

6-дәріс AutoCad жүйесіндегі экрандау есебі

Үш өлшемді объекті моделімен жұмыс істегенде графикалық экранды өзіңнің проекция мен көзқарасыңа байланысты бөлімдерге бөлуге болады. AutoCAD жүйесі бөлімдердің кез келген санында конфигурация құруға мүмкіндік береді және мұндай конфигурация кез келген уақытта қайта келтіруге болатын әрбір осындай конфигурацияға ат беруге болады.

ВЭКРАН командасы, сонымен қатар Стандартная панеліндегі Диалоговое окно видовых экранов кнопкасы сәйкес келеді және Вид менюіне түсетін Видовые экраны бөлімі түрленген экрандар конфигурациясын құрады.

1-сурет.

2-сурет.

Бұл терезенің Новое имя:(New name:)жолы түрленген экрандар конфигурациясын құрудағы оның атын беру үшін арналған. Егер ат бермесе, онда жаңа конфигурация құрылады, бірақ сақталмайды(яғни, келесі конфигурацияға өткеннен кейін аты болмағандықтан берілген конфигурвция қайтадан қалпына келмейді.

• 
  Ко всему экрану
  
• 
  К текущему ВЭкрану (Current Viewport)
  

• 
  2D(2D) –түрленген экрандарға таралатын текущий түр,
  
• 
  3D(3D) – құрылып жатқан түрленген экранда текущий түр орнатылады, ал қалғандарында AutoCAD жүйесі сәйкес келетін түрлерді алады.
  

3-сурет.

Бұл үш түрленген экрандардың тек біреуі ғана активті болады – бұл тышқанның көрсеткіші стрелка емес айқас (крестик) болып тұрған экран. Сонымен қатар, активті экранның басқасынан айырмашылығы, оның қалыңырақ шекарасы(рамкасы) болады. Біздің жағдайда, үстіңгі түрленген экран активті болып тұр. Егер басқа экранды активтеу үшін, тышқанның сол жақ батырмасын сол экранға шертсек болғаны.

Экрандарда әр түрлі ПСК(жүйенің координат пиктограммасы) орнатылғанына назар аудару керек: жоғарыдағы және сол жақтағы түрленген экрандарда – МСК, ал оң жақта ХУ жазықтығы өзінің түріне параллель – ПСК. Сондықтан, құру үшін ары қарай экран таңдағанға байланысты, құрудың(тұрғызудың) осындай жазықтығы жұмыс жасайды. КРУГ: (Circle) командасы бойынша сол жақтағы және оң жақтағы түрленген экранда цилиндр салсақ, онда олар кеңістікте әр түрлі орналасқанын көреміз.

4-сурет.

Сонымен қатар, 3-суреттегі оң және сол жақтардағы экрандарды бір бірімен қосуға болады, сонымен қатар, ол экранда өзіне керекті экранның түрін таңдауына болады. Ол үшін Видовые экраны пункті, Вид менюіндегі Соеденить орындауға болады.

Түрленген экранда немесе бүкіл графикалық экран(егер ол бөлінбеген болса) осы экранда масштабы мен (взгляд) түрін орнатуға болады. Түрлерге түрленген экрандар сияқты ат қоюға болады және осы аттары бойынша кері қайтаруға болады. Осыны орындаудағы негізгі жолдар болып Вид командасы және Вид құралдар тақтасы болып табылады.


5-сурет.

Вид құралдар тақтасындағы батырмалар(солдан оңға қарай)

• 
  Именованные виды – Вид диалогтік терезесін шақырады.
  
• 
  Стандартты түрлердің 6 батырмасы – Вид сверху, Вид снизу, Вид слева, Вид справа, Вид спереди, Вид сзади.
  
• 
  Изометриялық түрдің 4 батырмасы- Юго-западная изометрия, Юго-восточная, Северо- восточная, Северо-западная изометрия.
  
• 
  Камера – камера нүктесінің көмегімен взгляд бағытын көрсетеді.
  

6-сурет.

• 
  Имя- түрдің атынан тұрады.
  
• 
  Вкладка – түр байланысұан вкладка аты.
  
• 
  ПСК- координат жүйесінің аты.
  
• 
  Перспективы – жай немесе перспективті түрдің орналасу белгісі.
  

7-сурет.

8-сурет.
Терезенің жоғарғы жағындағы жолдар түрдің өлшемдерін көрсетеді. Ортадағы жолдар перспективалар өлшемдерін көрсетеді.

Командалар опциясы.

• 
  Камера-бастапқы нүктенің камера- цель векторы үшін динамикалық көсеткіш.
  
• 
  ПАн- үлкейтусіз түрдің араласуы.
  
• 
  Показать
  
• 
  ВРащать
  
• 
  СЕчение
  
• 
  СКрыть
  
• 
  ОТКл
  
• 
  ОТМенить
  

9-сурет.

(9-суретте параллепипедтің бөлігі және цилиндрдің төменгі бөлігі көрсетілмеген ).

Түрді басқарудың тағы бір қызықты мүмкіндігі 3-ОРБИТА командасы. Стандартная құралдар тақтасындағы 3М орбита менюінетүсетін 3М орбита пункті.

10-сурет.

11-сурет.

Орбитальды сақинаның ортасы түр ортасымен сәйкес келеді, ал оның қасына тұтынушы өзінің камерасын қоя алады.

Егер көрсеткіш құрылғысы орбитальды сақинаның ішінде орналасса, онда меңзер(курсор) 2 сыртқы орбита- қоршаулары бар стрелка-қоршаулар түрінде болады.(14-сурет)

12-сурет.

13-сурет.

14-сурет.

1. 
   AutoCad графикалық жүйесінде экрандау есебі
   

Ұсынылатын әдебиет:

1. 
   AutoCad 2000 Рассоловский Н.М. Москва , 2001
   
2. 
   AutoLISP: программирование в AutoCad Кудрявцев Е.М., Москва 1999
   
3. 
   AutoCad 2000 Амура Д., Москва, 2000
   
4. 
   Пантюхин П.Я., Быков А.В. Компьютерная графика Москва, 2008
   
5. 
   Джакабаев Ж.Ж. Компьютерная графика, Алматы, 2001
   
6. 
   Тимофеев Г., Тимофеева Е. Графический дизайн, Ростов-на Дону, 2004
   

7-дәріс Қарапайымдар, қарапайым түрлері

Auto CAD суреттер сызбаның элементі болып табылатын геометриялық примитивтерді теру арқылы нүктенің немесе обьектінің жиынтығы ғана емес

толықтай өңделген жүйе түрінде құрылады. Графикалық примитив құралдар тақтасындағы “Рисование” немесе “Черчение”менюін шақыру арқылы сызылады немесе командалық қатардан “Команда”енгізіледі.

(1-сурет)

Сызықтарды құру.

Кесінді

Команданы шақыру:

• 
  Командалық жол: Line;
  
• 
  Құралдар тақтасы: Кесінді (1-сурет)
  

• 
  Close-сынықты тұйықтау;
  
• 
  Undo-ақырғы салынған кесіндіні өшіру.
  

Команда: line Enter пернесін басу

Координатаны көрсетіңіз:10,10 Кесіндінің бірінші нүктесінің координатын енгіз және Enter пернесін бас

Spesify next point or [Undo]:100,50 Кесіндінің екінші нүктесінің координатын енгіз немесе жою үшін «Undo» және Enter пернесін бас

Spesify next point or [Undo]:200,50 Кесіндінің келесі нүктесінің координатын енгіз немесе жою үшін «Undo» және Enter пернесін бас

Spesify next point or [Close|Undo]:close Кесіндінің келесі нүктесінің координатын енгіз немесе жою үшін «Undo» немесе «Close»-ді алдыңғыны жасыру үшін бас және Enter пернесін бас

Тік және сәуле

xLine командасы-екі бағыттада соңы жоқ тура орналасқан.

Команданы шақыру:

• 
  Командалық жол: xLine;
  
• 
  Құралдар тақтасы: Тура (1-сурет)
  

• 
  Hor – тура көлденең берілген нүкте арқылы құру;
  
• 
  Ver – тігінен тура берілген нүкте арқылы құру;
  
• 
  Ang – нүкте және бұрыш бойынша тура құру;
  
• 
  Bisect – берілген үш нүкте арқылы жарты бұрышпен;
  
• 
  Offset – негізгі сызықтан ауытқу. Негізгі сызықпен тура немесе параллель құрылады.
  

Spesify a point or [Hor|Ver|Ang|Bisect|Offset]:10,10 орталық нүктеден тура координат жүргіземіз немесе кілтін енгіземіз және Enter

Spesify throught point:10,100 тігінен жанама өтетін нүктенің координатын енгізіп Enter пернесін бас

Ray командасы – сәуленің құрылуы.

Команда: Ray командалық жолда “ Ray ”командасын енгіз және Enter

Spesify start point:10,10 сәуленің бірінші нүктесінің координатын көрсет және Enter пернесін бас

Spesify throught point:10,100 нүктенің сәуле өтетін жанама координатын көрсет және Enter пернесін бас

Жартысызық

pLine командасы – жартысызық құру.

Команданы шақыру:

• 
  Командалық жол: pLine;
  
• 
  Құралдар тақтасы: Жартысызық (1-сурет).
  

pLine командасының кілті:

• 
  Arc – доға тәртібіне өту;
  
• 
  Close – жартысызықты кесіндімен бекіту;
  
• 
  Halfwidth – жартысызықтың жарты енін береді;
  
• 
  Length – алдыңғының жалғасы ретінде сол бағытқа құрылған сегменттің ұзындығы;
  
• 
  Undo – ақырғы құрылған сегментті жою;
  
• 
  Width – келесі сегменттің енін береді.
  

Spesify start point:100,10 бастапқы нүктенің координатын енгіз де Enter

пернесін бас

Current line – width is 0.0000 – жартысызықтың ағымдағы ені;

Spesify next pointor [Arc| Close| Halfwidth| Length| Undo| Width]: 100,100 келесі нүктенің координатын енгіз немесе кілтін көрсетіп Enter бас

Доға салу ережесі

Spesify next point or [Arc | Close | Halfwidth | Length | Undo | Width]: Arc кілт туралы сұранысқа “ Arc ” енгізіп Enter бас

Spesify endpoint of arc or [ Angle | Center | Close | Direcation | Halfwidth | Line | Radius | Second pt | Undo | Width ]: 200,10 доғаның соңғы нүктесінің координатын енгізіп Enter пернесін басу керек.

pLine командасының доға тәртібіндегі кілті:

- Angle – орталық бұрыш;

• 
  Center – доғаның ортасы;
  
• 
  Close – доғаны жасыру;
  
• 
  Direcation – бағыт;
  
• 
  Line – кесіндінің тәртібіне өту;
  
• 
  Radius – доғаның радиусы;
  
• 
  Second pt – доғаның екінші нүктесін үш нүктемен.
  

Мультилиния – параллельдік сызықтардың жиынтығы.

mLine командасы – мультилиния құру;

mLine командасының кілті

• 
  Justification – сызықтың бастапқы нүктесіндегі жағдайын анықтау, келесі белгілерді қабылдауы мүмкін:
  
• 
  Top – сызықтың бастапқы нүктесі жоғарғы сызықтан табылады (егер солдан оңға қарай сызса);
  
• 
  Zero – бастапқы сызықтың нүктесі мультилинияның соңғы сызықтарының арасынан табылады;
  
• 
  Bottom – сызықтың бастапқы нүктесі төменгі сызықтан табылады;
  
• 
  Scale – берілген коэффициенттер Offset-тің пропорционалдық ауытқуы, анықталған түрде (соңғы сызықтардың арақашықтығы);
  
• 
  Style – стиль (түр)таңңдау. (мультилинияның стилін “Стили мультилинии” терезесінен “Формат ” R “Стиль мультилинии” менюі бөлімінен таңдауға болады ).
  

Current settings:Justification=Top,мультилинияның ағымдағы құрылуы

Scale=1.00, Style=STANDARD

Specify start point or [Justification | Scale | STyle]:100,10 бастапқы нүктенің координатын көрсет немесе кілт таңдап және Enter пернесін бас

Specify next point:100,100 келесі нүктенің координатын көрсет және Enter пернесін басу керек.

Көпбұрыш

Polyline командасының кілті

• 
  Edge – бір жақтың тапсырмасы.Сұраныстан кейін жақтың бірінші және екінші нүктелерінің координаттарын енгізу керек;
  
• 
  Inscribed in circle – Көп бұрышты құру;
  
• 
  Circumscribed about circle – суреттелген көпбұрышты құру;
  

Enter number of sides <4>:5 көпбұрыштың жақтарының санын енгіз және Enter пернесін басыңыз

Specify center of polygon or [Edge]:200,200 копбұрыштың орталық координаттарын енгіз немесе кілтті таңдап Enter бас

Enter an option [Inscribed in circle | Circumscribed about circle]: жазылған копбұрышты құру үшін “ I ” кілтін енгізіп Enter бас

Specify radius of circle:100 суреттелген шеңбер радиусын енгізіп Enter пернесін басу керек.

Қисық сызықты обьектілерді құру.

Сплайн

Сплайн берілген нүктелер жиынтығы арқылы өтетін тегіс қисықты білдіреді.

Spline командасы – сплайн құру;

Команда: Spline командалық жолға “Spline” командасын енгіз Enter

Specify first point or [Object]:100,10 бірінші нүктенің немесе обьектінің координатын енгіз және Enter пернесін бас

Specify next point:110,30 келесі нүктенің координатын енгізіп Enter пернесін бас.

Шеңбер

Сircle командасы – шеңбер құру;

Сircle командасының кілті

• 
  3Р-шеңберде жатқан үш нүкте бойынша шеңбер сызу;
  
• 
  2Р-диаметрде жатқан екі нүкте бойынша шеңбер сызу;
  
• 
  Ttr-екі жанама және радиус арқылы шеңбер сызу;
  

Сommand: Circle командалық жолға “Circle” командасын енгізу және Enter

Specify center point for circle or [3P | 2P | Ttr (tan tan radius)]:100,100 шеңбердің орталық координатын енгіз немесе кілтін енгізіп Enter басу

Specify radius of circle or [Diametr]:50 радиустың көлемін (немесе диаметрін) көрсетіп Enter пернесін басыңыз.

Доға

Arc командасы – доға құру.

Arc командасының кілті

• 
  Center – доғаның ортасындағы нүкте;
  
• 
  End – доғаның соңғы нүктесі;
  
• 
  Angle – бұрыш;
  
• 
  chord Length – хорданың ұзындығы;
  
• 
  Direction – жанама бағыт;
  
• 
  Radius – доғаның радиусы.
  

Эллипс

Ellipse командасы – эллипстің құрылуы.

Ellipse командасының кілті

• 
  Arc – эллипстік доғаның құрылу тәртібі;
  
• 
  Center – эллипс ортасының көрсеткіші;
  
• 
  Rotation – эллипстің бастапқы осінің айналасындағы бұрылыс көрсеткіші.
  

Команда: ellipse командалық жолда “ ellipse ” командасын енгізіп Enter

Specify axis endpoint of ellipse or [Arc | Center]:50,100 эллипстің бірінші осінің бастапқы нүктесінің координатын енгізіп немесе кілт енгізіп және Enter пернесін басу керек

Specify other endpoint of axis:150, 100 эллипстің бірінші осінің соңғы нүктесінің координатын енгізіп және Enter пернесін басу керек

Specify distance to other axis or [Rotation]:20 эллипстің екінші осінің жарты ұзындығын беріп немесе кілт енгізіп және Enter басу керек.

Дөңгелек

Donut командасы – дөңгелек құру.

Өзіндік бақылау сұрақтары:

1. 
   AutoCad графикалық жүйесінде қарапайымдардың қасиеттері
   

Ұсынылатын әдебиет:

1. 
   AutoCad 2000 Рассоловский Н.М. Москва , 2001
   
2. 
   AutoLISP: программирование в AutoCad Кудрявцев Е.М., Москва 1999
   
3. 
   AutoCad 2000 Амура Д., Москва, 2000
   
4. 
   Пантюхин П.Я., Быков А.В. Компьютерная графика Москва, 2008
   
5. 
   Джакабаев Ж.Ж. Компьютерная графика, Алматы, 2001
   
6. 
   Тимофеев Г., Тимофеева Е. Графический дизайн, Ростов-на Дону, 2004
   

8-дәріс Блоктар және атрибуттар

• 
  Блоктар.
  
• 
  Сыртқы бейне.
  
• 
  Редакциялау блоктар мен сыртқы бейне.
  

Автоматтандырылған процестердің өңделген сызбасы болып блок пен сыртқы сілтеме болып табылады. Блок — өте күрделі объект, сол үшін жазулар түрі беріледі.Әртүрлі көлемнен тұратын преметив жүйесі AutoCAD бөлімінде ағымды сурет болып табылады. Блок базада үлкен рөл атқарады және вставкада өзінің суретке деген орынын табады,жәнеде ол процессте вставка әртүрлі болуы мүмкін бұрылыс,маштаб,әр түрлі коэффицентті әртүрлі өспен болады. Операциялық жүйеден примитив қарастырылып жасалған блока аты Кіруші Блок. Бір сурет бейнесінде көлемдік блок түрлері бірнеше болуы мүмкін.

Блоктар.

Ең бірінші қадам қолданылыс блогына блок тұжырымдамасын талқылау және құрастыру. Ол үшін олардың примитивтарын анықтау керек, қандай пимитивтардан тұратынын және олардың базалық нүктесі қайда екенін анықтау керек.

Берілген квадрат суретте бізге (жарты сызықты ұзындығы 1мм)көлемі 10 да 10 мм және айналасында дөңгелек салынсын. Қосылған бөлік тіктөртбұрыштың солжақ төменде және оңжақ жоғары бұрышы болып табылсын. Құрамына қарай базалық нүкте дөңгелектің ортасынан алайық.Конструкторлық блокқа ОБЪЕКТ деген ат берейік (1 сурет7,1)_

Сур1. Примитивы, включаемые в блок ОБЪЕКТ_1

Белгілі бір жазулар енгізу барысында БЛОК командасы орындалуы қажет. Командада Создать блок (Make Block) нүктесі болуы керек,инструмент панелдері Рисование (сурет. 7.2) және пункт Блок, Создать меню жолы Рисование.

Сур2. БЛОК нүктесі.

Команда БЛОК диалогтық терезені шақырадыОписание блока(сурет. 7.3).Жолды өзіміздің данныларымыз арқылы толтырайық.Поля Имя: аты шығаруымыз керек немесе блокка берілген мәліметтер арқылы жүзеге асыруымыз керек— ОБЪЕКТ Блок аттары латын әрпімен немесе орысша да жазылуына болады жеке мөрлер арқылы минус және т.с.с. Барлық әріптер AutoCAD жүйесінде автоматты түрде үстінгі жаққа жазылады. Қосу мен азайтулар және өте көп символдар жіберілмейді. 31 символдан тұруы қажет. EXTNAMES тең 1 (а оно может быть и 0). то длина имени блока может 255 символов сызықша AutoCAD жүйесінде,қолдану.Сызықшаның орынына белгілі бір пробел жіберуге болады.

Сур3. Описание блока Диалогты терезе

Базалық нүкте (Base point) Координаттарды нүктесін клавятураға жолды толтыру болып табылады. (X:), Y: (Y:) и Z: (Z:). Указать қысқа мерзімге экраннан Описание блока ала тұрыныз. Осы көрсеткіштерден кейін диалогты терезеге мыналар шығады. X: (X:), Y: (Y:) и Z: (Z:) координаттарды бейнелейді.Жол Объекты блокты қосуға арналған.Осы пернені басыңыз Выбрать объекты немесе Быстрый выбор Блоктың ішіне кіретін үш примитива таңдаңыз, Выбрать объекты Объектіні басқаратын пернелер керек. Оставить—сурет объектісін сақтаңыз, Сделать блоком—объект блогын қалай тұр солай сақтаныз.Удалить— суреттен объектілерді жою керек.Сделать блоком. Объектіні тандаған соң Объекты не выбраны поляның төменгі жағында Объекты хаттамаға өзгереді Выбрано объектов: Біздің жұмыста 3 объкетіге өзгеруі керек. Жол Образец для просмотра анықтау .Жолдарды басқа жаққа қосуымыз керек. Не включать образец в блок

• 
  Создать образец по объектам блока
  

Поле Единицы вставки: задает с помощью раскрывающегося списка единицы, в которых будет вставляться блок при перемещении в другие рисунки. Обычное значение — Миллиметры

Поле Пояснение: содержит комментарий к создаваемому описанию блока.

7.4 суретте диалог қалай толтырғаны көрсетілген.Описание блока

OK (OK) басамыз Сделать блоком

Сур4. Жолдардың диалогты түрде толтырылуы.Описание блока

Команда үшін ВСТАВИТЬ (INSERT), которой соответствуют групповая кнопка Блок (Insert Block) (Сур7.5) панели инструментов Рисование (Draw) и пункт меню Блок (Block) падающего меню Вставка (Insert). Кроме того, этой команде соответствует кнопка Блок (Insert Block) панели инструментов Вставка (Insert).

Сур5Топтық жолдар Блок панели Рисование с раскрывшимися кнопками группы

Блок (Insert Block) оң жақ төменгі бұрыштақара үш бұрыш—бұл топтық деген мағынаны береді. Вставка (Insert)). Блок (Insert Block), командаға сәйкес келеді ВСТАВИТЬ (INSERT).

Блок (Insert Block). Осы кезде мына панель жұмыс жасай бастайды.ВСТАВИТЬ (INSERT), диалог терезесін шақырады.Вставка блока (Insert) (сурет. 7.6).

Жолдың аты Имя: (Name:)блок атын беруімз қажет. Нүкте Обзор... (Browse...) файл көмегімен жүзеге асады. Диалогты терезе ол қойылым үшін ғана жасалған. Осы жағдайда Путь:

(Pathтолық жолды файылға жол көрсетеді



Сур6. Диалогты терезе Вставка блока

Осы жол Точка вставки (Insertion point) деп аталады Указать на экране (Specify On-screen), X: (X:), Y: (Y:) и Z: (Z:), Жол Масштаб (Scale) Масштаб (Scale) — 3 ось бойынша масштаб енгізу;

Сур11. Диалогттық терезе Описание атрибута

Описание атрибута Attribute Definition команда көмегімен жасалады.



Сур12. Диалогттық терезе Редактирование вхождений



Сур13. Диалогтық терезе

Теперь, для того чтобы занести сделанные изменения в описание блока Computer, воспользуйтесь кнопкой Сохранить изменения (Save back changes to reference) панели Редактирование вхождений (Refedit) (Сур16), которая вызывает команду ССЫЛЗАКР (REFCLOSE) в режиме сохранения изменений.

Сур14. Кнопка Өзгерістерді сақтау



Сур15. Хабарландыру командасы.ССЫЛЗАКР (REFCLOSE)



Сур16.Жұмыстарды сақтау

Хабарландырумен келіскен кезде гана OK (OK). Осыдан кейін қортынды өзгереді. Computer (Сур7.37), ал панель Редактирование вхождений (Refedit) жоғалады.

Өзіндік бақылау сұрақтары:

1. 
   AutoCad графикалық жүйесінде қарапайымдардың қасиеттері
   

Ұсынылатын әдебиет:

1. 
   AutoCad 2000 Рассоловский Н.М. Москва , 2001
   
2. 
   AutoLISP: программирование в AutoCad Кудрявцев Е.М., Москва 1999
   
3. 
   AutoCad 2000 Амура Д., Москва, 2000
   
4. 
   Пантюхин П.Я., Быков А.В. Компьютерная графика Москва, 2008
   
5. 
   Джакабаев Ж.Ж. Компьютерная графика, Алматы, 2001
   
6. 
   Тимофеев Г., Тимофеева Е. Графический дизайн, Ростов-на Дону, 2004