Тасымал - Жазу барысында бір жолға сыймаған сөз буын жігі арқылы екінші жолға тасымалданады.
2. Тасымал дауыссыз дыбыстан басталып жасалады.
Мысалы, қа - раторғай, қара - торғай, қаратор - ғай; күн - делікті, күнде - лікті, күнделік - ті, т. б.
Асыл тастар — минералдар мен тау жыныстарының көркем бұйымдар және зергерлік әшекей заттар жасауға пайдаланылатын ерекше тобы. Оларға өрнекті, түс бояулары қанық, мөлдір әрі жарық сәулесін сындырып, шашырата алатындай оптикалық қасиеті бар көптеген минералдар мен тау жыныстары жатады. Мұндай тастардан жасалынған бұйымдар атадан балаға мұра болып қалып отырады, сондықтан олар механикалық және химиялық әсерлерге төзімді болуы керек.
Ел арасында «асыл тастар – қыздардың ең жақсы досы» деген ұғым бар. Бар-жоғы бес асыл тас бар және әрқайсысы өзіндік қасиет пен ерекшелікке ие.
Р/С
|
Тасымалданбайтын сөздер
|
Мысалы
|
1
|
Бір буынды сөздерді тасымалдауға болмайды:
|
На-н, кө-л, о-р, ел, күрт, жұрт
|
2
|
Жалғыз әріпті бірінші жолға қалдыруға немесе екінші жолға шығаруға болмайды
|
А-на, а-та, ұ-лы, е-кі, ұ-я, ты-ю, қи-я
|
3
|
Қысқартылып жазылған адам есімін тегінен бөліп тасымалдауға болмайды
|
А. Құнанбаев, М. Әуезов,
|
4
|
Қысқартылып жазылған атаулардың алдындағы саннан бөліп тасымалдауға болмайды
|
11 - сынып, ХХІ ғасыр, 2012 жыл, 22 наурыз,
70 км, 52 кг, 120 г, т. б.
|
5
|
Бас әріп пен сөздің басқы буынынан қысқарған сөздер тасымалданбайды
|
ҚР, БҰҰ, ҚазҰУ, ҚБТУ
|
«Дұрыс- бұрыс»
1.Буын деп жазып келе жатқанда сөзді сыймаған бір немесе бірнеше буынның келесі жолға жазылуын буын деп атаймыз
2. Буынның түрлерін –Ашық буын
Тұйық буын
Бітеу буын
3. Дауысты дыбыстан басталып,,дауысты дыбысқа аяқталса ашық буын деп аталады
4. Дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа аяқталса тұйық буын деп аталады
5. Ант, дос, доп, көйлек, балқаймақ сөздері тұйық буын
Үндестік заңы – сөздің бастан-аяқ біркелкі әуезбен айтылуы.
Үндестік заңының екі түрі бар:
1) буын үндестігі;
2) дыбыс үндестігі.
Буын үндестігі – түбір сөздің соңғы буынының жуан не жіңішке болуына қарай қосымшаның да жуан не жіңішке түрде жалғануы.
Мысалы, бала+лар, үйрек+ті,мектеп- тер
кітап+қа, т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |
