«Күнделікті өмір тарихы» отандық тарих мысалында. «Торғай ісі» құжатын талдау. «Торғай ісі»
жүктеу/скачать 23.09 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Торғай ісі» құжатын талдау.
| «Күнделікті өмір тарихы» отандық тарих мысалында. «Торғай ісі» құжатын талдау. «Торғай ісі» – Қазақстан тарихында маңызды оқиғалардың бірі болып саналатын саяси іс. Ол ХХ ғасырдың басында Торғай облысындағы жергілікті халықтың Ресей патшалығының отарлау саясатына қарсы күресімен байланысты. Бұл құжат осы қозғалысқа қатысқан адамдарды, олардың іс-әрекеттерін сипаттайды. Торғай ісі негізінен қазақ интеллигенциясының өкілдерін, яғни алашордашыларды, саяси тұрғыдан айыптаумен байланысты. Алаш қозғалысының мақсаты – қазақ халқының ұлттық тәуелсіздігін сақтау, өз жерінде автономия құру. Бірақ патша үкіметі бұл әрекеттерді сепаратизм ретінде қарастырып, ұлт зиялыларын қудалады. Негізгі мәселелер: Патша үкіметінің саясатына қарсы күрес: Торғай өңіріндегі халық жерді тартып алу, ауыр салық жүйесі мен жергілікті биліктің әділетсіздігіне қарсы шықты. Ұлт зиялыларының рөлі: Алаш партиясының көшбасшылары, соның ішінде Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатұлы және басқалар, халықты ұйымдастырып, ұлттық сананы оятуға тырысты. Репрессиялар: Қозғалысқа қатысқандар патша үкіметі тарапынан қудаланып, сотталған. Құжаттарда қозғалысқа қатысқандардың есімдері мен айыптаулар көрсетілген. Құжаттағы ақпараттар тек тарихи маңызға ие ғана емес, сонымен қатар қазақ халқының бостандыққа, тәуелсіздікке деген ұмтылысын да айғақтайды. Аталған істі зерттеу ұлттық қозғалыстардың сипатын, қазақ зиялыларының қызметін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. «Торғай ісі» құжатын талдау. «Торғай ісі» құжатын талдау үшін ең алдымен оның тарихи контекстін және негізгі мазмұнын қарастыру қажет. «Торғай ісі» Қазақстанның ХХ ғасыр басындағы тарихына тән әлеуметтік-саяси құбылыстарды бейнелейтін маңызды құжаттардың бірі болып табылады. Бұл іс көбінесе Торғай облысындағы халықтың Ресей патшалығының отарлық саясатына қарсы тұруын және қазақ зиялыларының қызметін сипаттайды. Тарихи контексті ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында Ресей империясының қазақ жеріндегі отарлау саясаты қарқын алып, қазақ қоғамының әлеуметтік-экономикалық құрылымына үлкен өзгерістер әкелді. Жер мәселесі, көшпелі халықтың шаруашылық мүдделері мен патшалық әкімшіліктің орыс шаруаларын қоныстандыру саясаты арасындағы қайшылықтар күшейді. Торғай өңірінде жергілікті халық Ресей патшалығының саясатына қарсы бас көтерді, бұл бас көтерулердің бірқатары саяси қудалауларға ұласты. Негізгі мазмұны «Торғай ісі» құжаты осы оқиғалардың саяси және құқықтық қырларын сипаттайды. Іс бойынша негізгі айып тағылған тұлғалар – қазақ интеллигенциясының өкілдері, атап айтқанда, Алаш қозғалысының көшбасшылары. Олардың қатарында Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатұлы және тағы басқа ұлт зиялылары болды. Патша үкіметі бұл тұлғаларды сепаратизммен, үкіметке қарсы насихатпен айналысты деп айыптады. Құжаттағы негізгі аспектілер Ұлт-азаттық қозғалыс: Құжатта Торғай облысындағы көтерілісшілердің іс-әрекеттері мен олардың патша үкіметіне қарсы күресі егжей-тегжейлі сипатталады. Халық жерді тартып алу, әділетсіз салықтар және басқа да отаршылдық қанауларға қарсы шықты. Зиялылардың рөлі: Қазақ зиялыларының бұл күрестегі рөлі ерекше аталады. Олар халықты ұйымдастырып, ұлттық сана-сезімді оятуға ұмтылды. Қудалау және жазалау шаралары: Құжатта қозғалысқа қатысқандарды қудалау, түрмеге қамау және айыптау үдерісі сипатталады. Ресей үкіметі алашордашыларды бас көтерулердің ұйымдастырушылары ретінде қарастырып, оларды саяси тұрғыдан қудалаған. «Торғай ісінің» тарихи маңызы Бұл іс қазақ қоғамындағы ұлттық қозғалыстардың сипатын, отарлық езгіге қарсы шыққан халықтың әрекеттерін және сол кезеңдегі зиялылардың саяси қызметін көрсететін маңызды дерек көзі болып табылады. Іс қазақ халқының тәуелсіздікке деген ұмтылысын, әділетсіздікке қарсы күресін аша түседі. Қорытындылай келе, «Торғай ісі» құжаты қазақ халқының отаршылдыққа қарсы күрес жолындағы маңызды тарихи кезеңін бейнелейді. Бұл құжат Алаш қозғалысының саяси және әлеуметтік-экономикалық мәнін түсінуге көмектеседі, сондай-ақ ХХ ғасырдың басындағы ұлт зиялыларының қазақ халқының ұлттық бірлігін қалыптастырудағы рөлін анықтайды. жүктеу/скачать 23.09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|